Δύο πράγματα πρέπει να γίνουν ώστε να επανέλθει η Ελλάδα στο σωστό δρόμο… Να μειωθεί το χρέος και να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Και το νέο της πρόγραμμα προωθεί αυτές τις δύο δράσεις, αναφέρει σε άρθρο του στη Voxeu, ο επικεφαλής οικονομολόγος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Olivier Blanchard.
Μερικές χώρες έχουν τη δυνατότητα να αποδώσουν υπό την πίεση του δημόσιου χρέους. Ωστόσο, για να γίνει αυτό θα πρέπει να υπάρξει ισχυρή ανάπτυξη, κάτι που δεν συμβαίνει στην Ελλάδα. Γι’ αυτό και το χρέος αναδιαρθρώθηκε, αφού η προοπτική της ανάπτυξης έδειχνε ότι η ανάπτυξη δεν θα έρθει σύντομα.
Η διαδικασία ήταν μακρά και δύσκολη. Μετά από όλες τις διαπραγματεύσεις μεταξύ των αξιωματούχων και των πιστωτών, η σχέση της Ελλάδας με τους ιδιώτες έχει αρχίσει να αποκαθίσταται. Αν και οι τράπεζες είχαν τη φήμη του κακού, πλέον δέχτηκαν να απομειώσουν τα χαρτοφυλάκια τους και να αποδεχθούν τη μείωση της αξίας των μετοχών τους. Αποτέλεσμα αυτών των διεργασιών ήταν η μεγαλύτερη διαπραγμάτευση για απομείωση κρατικού χρέους στην ιστορία, με τη μεγαλύτερη συμμετοχή ιδιωτών πιστωτών.
Τώρα είναι η σειρά της Ελλάδας να εφαρμόσει τις δύσκολες αλλά απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, ώστε να επανέλθει η ανταγωνιστικότητα της. Είναι μεγάλη πρόκληση, χωρίς αμφιβολίες. Αλλά είναι και μία τεράστια ευκαιρία να αποκτήσει η οικονομία τα πλεονεκτήματα που χρειάζονται ώστε να εγκαθιδρυθεί μία ισχυρή ανάπτυξη.
Το ερώτημα παραμένει: Μπορεί η Ελλάδα να τα καταφέρει;
Το πρώτο πρέπει να κάνει η ελληνική κυβέρνηση είναι να εξαλείψει το έλλειμμα προϋπολογισμού. Διαφορετικά τα οφέλη που έλαβε από την μείωση του χρέους θα εξανεμιστούν. Ήδη έχουν γίνει πολλά βήματα, αφού το πρωτογενές έλλειμμα έχει μειωθεί από το 10% σε λιγότερο από το 3%, μείωση που είναι εντυπωσιακή. Μάλιστα, οι προοπτικές για περαιτέρω μείωση είναι θετικές αφού έχουν πλέον μειωθεί τα κόστη εξυπηρέτησης του χρέους. Αλλά αυτό δεν θα είναι αρκετό από μόνο του να εξυγιάνει τα δημόσια οικονομικά.
Θα πρέπει να καταγράψει φέτος πρωτογενές πλεόνασμα. Δεν υπάρχει εναλλακτική. Οι δαπάνες πρέπει να μειωθούν, και να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα του φορολογικού συστήματος, ώστε οι πραγματικά πλούσιοι να πληρώνουν τους φόρους τους.
Επιπρόσθετα, η Ελλάδα πρέπει να μειώσει το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο φτάνει στο 10% του ΑΕΠ, για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι η χώρα δεν μπορεί να δανείζεται στο διηνεκές για να καλύπτει αυτά τα ελλείμματα, και ο δεύτερος είναι ότι δεδομένου ότι η λιτότητα έχει μειώσει την εσωτερική ζήτηση, ο μόνος δρόμος για την επιστροφή στην ανάπτυξη είναι η ξένη ζήτηση. Για να επιτευχθεί η τελευταία συνθήκη πρέπει η Ελλάδα να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της, και να ενισχύσει τις εξαγωγές. Τώρα, η Ελλάδα εξάγει μόνο το 14% αυτών που παράγει.
Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας θα πρέπει να είναι της τάξεως του 20%, αναφέρει ο Blanchard.
Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας
Υπάρχουν δύο τρόποι για να γίνει μία χώρα πιο ανταγωνιστική: Να υπάρξουν επενδύσεις στην παραγωγικότητα και να μειωθεί το κόστος εργασίας και το λειτουργικό κόστος.
Ο πρώτος τρόπος είναι πολύ πιο ελκυστικός. Αλλά δεν υπάρχει μαγικό ραβδί. Σε πολλούς τομείς στην Ελλάδα εμφανίζεται μεγάλο χάσμα παραγωγικότητας, το οποίο θα κλείσει μόνο μέσω της προώθησης των μεταρρυθμίσεων ώστε να ρυθμιστεί η αγορά. Το πρόγραμμα που σχεδιάστηκε από την ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να εντοπίσει πού και πώς μπορεί να επιτευχθεί πρόοδος. Ο κατάλογος είναι μακρύς, αλλά η εφαρμογή είναι δύσκολη, και αβέβαια αποτελέσματα, σε κάθε περίπτωση, δεν θα έρθουν «αύριο».
Αναφορικά με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε χώρες με ευελιξία στην άσκηση της νομισματικής πολιτικής και των βασικών επιτοκίων, μπορεί να επιτευχθεί με την υποτίμηση του νομίσματος. Ωστόσο η Ελλάδα είναι μέλος της ευρωζώνης, γι’ αυτό και θα πρέπει να γίνει μέσω της μείωσης των μισθών. Στην Ελλάδα για πολλά χρόνια υπήρξε μεγαλύτερη αύξηση των μισθών από αυτήν της παραγωγικότητας, επιδεινώνοντας το πρόβλημα. Το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος - το οποίο αποτελεί βασικό μέτρο της ανταγωνιστικότητας - αυξήθηκε πάνω από 35% κατά τη διάρκεια 2000-10, συγκριτικά με μόλις το 20% στην Ευρωζώνη. Αυτό πρέπει να αναιρεθεί, αναφέρει ο Blanchard.
Ο καλύτερος τρόπος να προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις είναι μέσω της διαπραγμάτευσης μεταξύ των κοινωνικών εταίρων για τη μείωση των μισθών και των τιμών, ώστε να αποφευχθεί η μακρά και επίπονη διαδικασία προσαρμογής. Αυτό δεν συνέβη όμως. Το πρόγραμμα προσπαθεί να επιταχύνει τη διαδικασία, ενώ υπάρχουν και ρυθμίσεις για την προστασία των ευάλωτων ομάδων.
Η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι η προσαρμογή πρέπει να πραγματοποιηθεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Διαφορετικά δεν θα βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα, η ζήτηση δεν θα αυξηθεί, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών θα συνεχίσει, και θα παραμείνει πολύ υψηλά η ανεργία. Όσο πιο γρήγορα πραγματοποιηθεί, τόσο καλύτερα θα είναι για την οικονομία και τους φορολογούμενους.
Δεν υπάρχουν βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις.
Μερικές χώρες έχουν τη δυνατότητα να αποδώσουν υπό την πίεση του δημόσιου χρέους. Ωστόσο, για να γίνει αυτό θα πρέπει να υπάρξει ισχυρή ανάπτυξη, κάτι που δεν συμβαίνει στην Ελλάδα. Γι’ αυτό και το χρέος αναδιαρθρώθηκε, αφού η προοπτική της ανάπτυξης έδειχνε ότι η ανάπτυξη δεν θα έρθει σύντομα.
Η διαδικασία ήταν μακρά και δύσκολη. Μετά από όλες τις διαπραγματεύσεις μεταξύ των αξιωματούχων και των πιστωτών, η σχέση της Ελλάδας με τους ιδιώτες έχει αρχίσει να αποκαθίσταται. Αν και οι τράπεζες είχαν τη φήμη του κακού, πλέον δέχτηκαν να απομειώσουν τα χαρτοφυλάκια τους και να αποδεχθούν τη μείωση της αξίας των μετοχών τους. Αποτέλεσμα αυτών των διεργασιών ήταν η μεγαλύτερη διαπραγμάτευση για απομείωση κρατικού χρέους στην ιστορία, με τη μεγαλύτερη συμμετοχή ιδιωτών πιστωτών.
Τώρα είναι η σειρά της Ελλάδας να εφαρμόσει τις δύσκολες αλλά απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, ώστε να επανέλθει η ανταγωνιστικότητα της. Είναι μεγάλη πρόκληση, χωρίς αμφιβολίες. Αλλά είναι και μία τεράστια ευκαιρία να αποκτήσει η οικονομία τα πλεονεκτήματα που χρειάζονται ώστε να εγκαθιδρυθεί μία ισχυρή ανάπτυξη.
Το ερώτημα παραμένει: Μπορεί η Ελλάδα να τα καταφέρει;
Το πρώτο πρέπει να κάνει η ελληνική κυβέρνηση είναι να εξαλείψει το έλλειμμα προϋπολογισμού. Διαφορετικά τα οφέλη που έλαβε από την μείωση του χρέους θα εξανεμιστούν. Ήδη έχουν γίνει πολλά βήματα, αφού το πρωτογενές έλλειμμα έχει μειωθεί από το 10% σε λιγότερο από το 3%, μείωση που είναι εντυπωσιακή. Μάλιστα, οι προοπτικές για περαιτέρω μείωση είναι θετικές αφού έχουν πλέον μειωθεί τα κόστη εξυπηρέτησης του χρέους. Αλλά αυτό δεν θα είναι αρκετό από μόνο του να εξυγιάνει τα δημόσια οικονομικά.
Θα πρέπει να καταγράψει φέτος πρωτογενές πλεόνασμα. Δεν υπάρχει εναλλακτική. Οι δαπάνες πρέπει να μειωθούν, και να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα του φορολογικού συστήματος, ώστε οι πραγματικά πλούσιοι να πληρώνουν τους φόρους τους.
Επιπρόσθετα, η Ελλάδα πρέπει να μειώσει το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο φτάνει στο 10% του ΑΕΠ, για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι η χώρα δεν μπορεί να δανείζεται στο διηνεκές για να καλύπτει αυτά τα ελλείμματα, και ο δεύτερος είναι ότι δεδομένου ότι η λιτότητα έχει μειώσει την εσωτερική ζήτηση, ο μόνος δρόμος για την επιστροφή στην ανάπτυξη είναι η ξένη ζήτηση. Για να επιτευχθεί η τελευταία συνθήκη πρέπει η Ελλάδα να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της, και να ενισχύσει τις εξαγωγές. Τώρα, η Ελλάδα εξάγει μόνο το 14% αυτών που παράγει.
Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας θα πρέπει να είναι της τάξεως του 20%, αναφέρει ο Blanchard.
Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας
Υπάρχουν δύο τρόποι για να γίνει μία χώρα πιο ανταγωνιστική: Να υπάρξουν επενδύσεις στην παραγωγικότητα και να μειωθεί το κόστος εργασίας και το λειτουργικό κόστος.
Ο πρώτος τρόπος είναι πολύ πιο ελκυστικός. Αλλά δεν υπάρχει μαγικό ραβδί. Σε πολλούς τομείς στην Ελλάδα εμφανίζεται μεγάλο χάσμα παραγωγικότητας, το οποίο θα κλείσει μόνο μέσω της προώθησης των μεταρρυθμίσεων ώστε να ρυθμιστεί η αγορά. Το πρόγραμμα που σχεδιάστηκε από την ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να εντοπίσει πού και πώς μπορεί να επιτευχθεί πρόοδος. Ο κατάλογος είναι μακρύς, αλλά η εφαρμογή είναι δύσκολη, και αβέβαια αποτελέσματα, σε κάθε περίπτωση, δεν θα έρθουν «αύριο».
Αναφορικά με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε χώρες με ευελιξία στην άσκηση της νομισματικής πολιτικής και των βασικών επιτοκίων, μπορεί να επιτευχθεί με την υποτίμηση του νομίσματος. Ωστόσο η Ελλάδα είναι μέλος της ευρωζώνης, γι’ αυτό και θα πρέπει να γίνει μέσω της μείωσης των μισθών. Στην Ελλάδα για πολλά χρόνια υπήρξε μεγαλύτερη αύξηση των μισθών από αυτήν της παραγωγικότητας, επιδεινώνοντας το πρόβλημα. Το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος - το οποίο αποτελεί βασικό μέτρο της ανταγωνιστικότητας - αυξήθηκε πάνω από 35% κατά τη διάρκεια 2000-10, συγκριτικά με μόλις το 20% στην Ευρωζώνη. Αυτό πρέπει να αναιρεθεί, αναφέρει ο Blanchard.
Ο καλύτερος τρόπος να προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις είναι μέσω της διαπραγμάτευσης μεταξύ των κοινωνικών εταίρων για τη μείωση των μισθών και των τιμών, ώστε να αποφευχθεί η μακρά και επίπονη διαδικασία προσαρμογής. Αυτό δεν συνέβη όμως. Το πρόγραμμα προσπαθεί να επιταχύνει τη διαδικασία, ενώ υπάρχουν και ρυθμίσεις για την προστασία των ευάλωτων ομάδων.
Η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι η προσαρμογή πρέπει να πραγματοποιηθεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Διαφορετικά δεν θα βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα, η ζήτηση δεν θα αυξηθεί, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών θα συνεχίσει, και θα παραμείνει πολύ υψηλά η ανεργία. Όσο πιο γρήγορα πραγματοποιηθεί, τόσο καλύτερα θα είναι για την οικονομία και τους φορολογούμενους.
Δεν υπάρχουν βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου