Πλήθος ερωτημάτων προκαλεί η απόφαση ενός κρατικού λειτουργού, που είναι εντεταλμένος για να φυλάττει τη νομιμότητα, του γενικού γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής Ηλία Λιακόπουλου, να απαγορέψει με την υπ' αριθμ. 4296/4126/8.2.2012 απόφασή του το διαχειριστικό έλεγχο των πεπραγμένων των διοικήσεων Μπακογιάννη και Κακλαμάνη στο Δήμο Αθήνας (περίοδο 2003-2010), μετά τη σχετική προσφυγή του τ. δημάρχου Αθηναίων Νικήτα Κακλαμάνη.
Η συγκεκριμένη απόφαση προκαλεί ακόμη μεγαλύτερες απορίες καθώς είναι πρόσφατο η υπόθεση με τα κυλικεία της «Τεχνόπολις», όπου μετά το διαχειριστικό έλεγχο διαπιστώθηκε ότι μόνο σε ένα χρόνο και όχι σε όλα τα κυλικεία είχε γίνει υπεξαίρεση ποσού κοντά στο μισό εκατομμύριο ευρώ! Μάλιστα, για το θέμα αυτό το δ.σ. της της «Τεχνόπολις» κατά του τ. προέδρου της εταιρείας Φώτη Ιγνατίου επί δημαρχίας Νικήτα Κακλαμάνη.
Στην απόφασή του, ο Ηλίας Λιακόπουλος δέχεται όλες τις αιτιάσεις Κακλαμάνη, «ότι από καμιά διάταξη νόμου δεν προβλέπεται η αρμοδιότητα του δημοτικού συμβουλίου να αποφασίζει τη διενέργεια οικονομικού και διαχειριστικού ελέγχου του δήμου, η οποία (αρμοδιότητα) ανήκει αποκλειστικά στην Οικονομική Επιθεώρηση του υπουργείου Οικονομικών, που μπορεί να ενεργήσει κατά διακριτική ευχέρεια είτε αυτεπάγγελτα είτε κατόπιν αιτήματος».
Πέραν, όμως, αυτού, ο κ. Λιακόπουλος δέχεται και τον ισχυρισμό του Νικήτα Κακλαμάνη, ότι το ποσό των 71.340 ευρώ που δέσμευσε η οικονομική επιτροπή του Δήμου Αθηναίων για τη δαπάνη πρόσληψης ορκωτών λογιστών οι οποίοι θα διενεργήσουν το διαχειριστικό έλεγχο για την επίμαχη περίοδο «ελλείπει το νόμιμο έρεισμα για την έκδοση της προσβαλλόμενης αρ. 1476/30-11-2011 πράξεως της οικονομικής επιτροπής του Δήμου Αθηναίων» για τη δέσμευση του συγκεκριμένου ποσού.
Όσον αφορά στον έλεγχο από την Οικονομική Επιθεώρηση του υπουργείου Οικονομικών, ο Νικήτας Κακλαμάνης επικαλείται το άρθρο 168 του ΚΔΚ για να δικαιολογήσει το παράτυπο του διαχειριστικού ελέγχου, πράγμα που βεβαίως δέχεται, όπως προαναφέρθηκε, και ο κ. Λιακόπουλος.
Η άποψη του νομικού Φίλιππου Σπυρόπουλου
Ωστόσο, ο έγκριτος νομικός και καθηγητής του τμήματος Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Φίλιππος Σπυρόπουλος έχει αντίθετη άποψη. Σύμφωνα με γνωμοδότηση του γνωστού συνταγματολόγου για το Δήμο Αθηναίων, «το άρθρο 168 ΚΔΚ επ' ουδενί σημαίνει ότι ο ίδιος ο Δήμος δεν δύναται να αποφασίζει ο ίδιος έκτακτο οικονομικό και διαχειριστικό έλεγχο προηγουμένων διαχειρίσεών του (και να τον αναθέτει σε ορκωτούς λογιστές). Τούτο είναι απόρροια της αρχής του αυτοελέγχου της διοικήσεως - ειδικώς σε σχέση με τους Δήμους είναι απόρροια και της διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειάς τους. Ό,τι δύναται ο εποπτεύων τους Δήμους σε σχέση με τους οικονομικούς και διαχειριστικούς ελέγχους, δύνανται και οι Δήμοι a fortiori (σ.σ.: κατά μείζονα λόγο). Άλλως δε θα είχαν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια».
Και παρακάτω: «Οι Δήμοι διοικούν τις τοπικές υποθέσεις τους, συντρέχει δε μάλιστα υπέρ αυτών τεκμήριο αρμοδιότητας για τη διοίκησή τους (άρθρο 102 παρ. 1 Σ.). Για αυτό και ο νόμος (ο ΚΔΚ) καθορίζει τις αρμοδιότητες των Δήμων για τις τοπικές υποθέσεις όχι εξαντλητικώς αλλ' ενδεικτικώς, χρησιμοποιώντας τη λέξη "ιδίως" (βλ. άρθρο 75 ΚΔΚ). Ο έλεγχος περί το δημοτικό χρήμα, την πηγή, την είσπραξη και τη δαπάνη του, είναι αναμφίβολα τοπική υπόθεση, η οποία ναι μεν αφορά και το κράτος (βλ. π.χ. άρθρο 162 ΚΔΚ σε σχέση με τον έλεγχο της νομιμότητας του προϋπολογισμού των Δήμων από την κρατική αποκεντρωμένη διοίκηση) αλλ' ασφαλώς τουλάχιστον εξ ίσου και τον ενδιαφερόμενο Δήμο».
Συμπερασματικά, όπως αναφέρει ο έγκριτος νομικός, «τον έλεγχο αυτό (δι' ορκωτών λογιστών) μπορεί να αποφασίζει και σε σχέση με τα νομικά του πρόσωπα δημοσίου δικαίου και με τις δημοτικές επιχειρήσεις του.
»Για τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου την αρμοδιότητα την έχει ο Δήμος βάσει της διατάξεως του άρθρο 168 ΚΔΚ: αφού την αρμοδιότητα αυτή έχει ο Υπουργός Εσωτερικών και ο Γενικός Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοικήσεις, a fortiori την έχει και ο Δήμος. Εξ άλλου υπέρ αυτού συνηγορούν και οι διατάξεις των άρθρων 234 παρ. 3 και 236 παρ. 1 του ΚΔΚ.
»Για τις δημοτικές επιχειρήσεις ο Δήμος έχει αρμοδιότητα βάσει του άρθρου 261 παρ. 2 του ΚΔΚ».
Η νομιμότητα της δαπάνης
Όπως, τέλος, λέει σε σχετική γνωμοδότησή του ο Αθανάσιος Τσιούρας, ειδικός σύμβουλος του δημάρχου Αθηναίων, «σύμφωνα με την παγία νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους οι ΟΤΑ δύνανται νομίμως, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, να προβαίνουν στη διάθεση πιστώσεων και την συνακόλουθη καταβολή δαπανών, που δεν προβλέπονται μεν από τη διάταξη του νόμου, όμως είναι λειτουργικές για τον οικείο ΟΤΑ, συνάδουν δηλαδή προδήλως με την αποστολή και τις αρμοδιότητές του και συμβάλλουν στην εκπλήρωση των σκοπών του ή στην αντιμετώπιση των λειτουργικών δαπανών του (Πρ. VII Τμ. ΕΣ 369/2009, 230/2010, 358/2010 κ.λπ.)».
Όπως, εξάλλου, συμπληρώνει και καταλήγει, «η νομιμότητα της δαπάνης για την πρόσληψη ορκωτού ελεγκτή για τη διενέργεια εκτάκτου διαχειριστικού ελέγχου παρελθουσών χρήσεων δικαιολογείται σε κάθε περίπτωση για την εύρυθμη λειτουργία του Δήμου (ειδικότερα, κατά το νομοθετικό πλαίσιο, που αναλύθηκε, για την προώθηση της διαφάνειας και την καταπολέμηση της διαφθοράς), αλλά και ως εκπλήρωση της αρμοδιότητας για την, κατ' άρθρον 75 Ι α' περ. 12 ω. 3463/2006, διαχείριση, η αξιοποίηση και η εκμετάλλευση της δημοτικής και κοινοτικής περιουσίας. Επομένως, είναι νόμιμη ως δαπάνη σε κάθε περίπτωση».
