ΠΡΟΣΩΠΑ - ΓΕΓΟΝΟΤΑ

10 μαθήματα περί επιστήμης στην εποχή του κορωνοϊού

Αναρτήθηκε από τον/την PHYSICS4Uστις06/04/2020

Η επιδημία με τον κορωνοϊό ανέδειξε πολλά θέματα που αφορούν την επιστήμη. Και η καθηγήτρια της Φιλοσοφίας της Επιστήμης Βάσω Κιντή γράφει για την σημασία της επιστήμης την εποχή του κορωνοϊού.

Οι επιστήμονες δεν «κόβουν δρόμο», λένε την αλήθεια κι ας υπάρχει προσωπικό κόστος όταν θίγονται τα σχέδια και χάνεται η εύνοια των ισχυρών

Συνέχεια, διεθνής συνεργασία και «βασική» έρευνα. Οι σημερινές στοχευμένες έρευνες για να βρεθεί εμβόλιο για τον κορωνοϊό και τα κατάλληλα φάρμακα για τη θεραπεία στηρίζονται σε προηγούμενες μελέτες που αφορούσαν τους κορωνοϊούς εν γένει, τη συμπεριφορά τους, τη χημική δομή τους, το γονιδίωμά τους, κλπ. Αυτό δείχνει αφενός τη συνέχεια στην επιστημονική δουλειά σε ένα καλά εδραιωμένο πλαίσιο έρευνας, με συγκεκριμένες αρχές, πρωτόκολλα και στόχους, ένα πλαίσιο που αφορά ολόκληρη τη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Οι επιστήμονες απ’ όλον τον κόσμο επικοινωνούν σε πραγματικό χρόνο, ενημερώνονται και συνεργάζονται αξιοποιώντας ο ένας τη δουλειά του άλλου. Έχουμε μια παγκόσμια κοινότητα με πολλές επιμέρους εξειδικεύσεις που αλληλοτροφοδοτούνται και αλληλοϋποστηρίζονται. Αφετέρου γίνεται φανερό ότι η καθιερωμένη διάκριση βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας έχει περισσότερο ιδεολογικό χαρακτήρα καθώς βλέπουμε να συντονίζεται και να συνυπάρχει έρευνα με συγκεκριμένους στόχους άμεσουςκαι απώτερους,με έρευνα που έχει γίνει από καθαρήαγάπη για τη γνώση, από διανοητική περιέργεια, από τη χαρά και την ικανοποίηση που δίνει το άνοιγμα νέων δρόμων στην επιστημονική δουλειά. Γι’ αυτό και πρέπει να στηρίζουμε κάθε μορφή σοβαρής έρευνας είτε έχει άμεση εφαρμογή είτε όχι και να ενισχύουμε την εξωστρέφεια και τη διεθνή συνεργασία.

Διεπιστημονικότητα. Βλέπουμε ότι στην αντιμετώπιση της πανδημίας αλλά και στην έρευνα για τον κορωνοϊό συνεργάζονται επιστήμονες από πολλές διαφορετικές ειδικότητες: λοιμωξιολόγοι, επιδημιολόγοι, μοριακοί βιολόγοι, γενετιστές, φαρμακολόγοι, ζωολόγοι, κλινικοί γιατροί πολλών ειδικοτήτων, μαθηματικοί, πληροφορικοί, βιοπληροφορικοί, μηχανικοί, επιστήμονες για πολιτικές υγείας, περιβαλλοντολόγοι, κοινωνιολόγοι, ψυχολόγοι, κλπ. Η επιστήμη αναπτύσσεται δυναμικά· νέες ειδικότητες δημιουργούνται συνέχεια, τα όρια μεταξύ ειδικοτήτων δεν είναι στεγανά και η διεπιστημονική έρευνα θάλλει. Έτσι προχωράει η επιστήμη, γι’ αυτό τόσο στα πανεπιστήμια όσο και στα ερευνητικά κέντρα θα πρέπει να διευκολύνουμε την ευελιξίαστην ανάπτυξη των διαφόρων κλάδων, τη διασύνδεση και τη συνεργασίαμεταξύ τους.

Επιστήμη και βεβαιότητα. Πολλοί επιστήμονες βρίσκονται στο προσκήνιο λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού και έχουμε την ευκαιρία να παρατηρήσουμε πώς κινούνται και πώς εκφράζονται. Αν προσέξουμε θα δούμε ότι οι πιο σοβαροί από αυτούς εκφράζονται με σαφήνεια και ακρίβεια, λένε τι γνωρίζουν και πολύ συχνά τι δεν γνωρίζουν, τι είναι πρώιμο να ειπωθεί, τι είναι αβέβαιο, τι στηρίζεται σε μαθηματικά μοντέλα, τι είναι εκτίμηση, τι πληροφορίακαι γεγονός, τι στηρίζεται σε πλήθος δεδομένων και τι σε περιορισμένο αριθμό περιπτώσεων, τι έχει ελεγχθεί με βάση συγκεκριμένα πρωτόκολλα και τι όχι, τι δεν έχει βάση και τι είναι εύλογο να υποστηριχθεί.  Είναι συγκεκριμένοι και συγκρατημένοι κι αυτό γιατί γνωρίζουν τις προϋποθέσεις και τα όρια της κάθε θέσης ή ισχυρισμού. Βαδίζουν με προσοχή γιατί συναισθάνονται την ευθύνη τους απέναντι στην επιστήμη τους, στην επιστήμη συνολικά ως θεσμό, στη διεθνή κοινότητα και στους πολίτες, οι ζωές των οποίων εξαρτώνται και επηρεάζονται από τις συνέπειες που έχει κάθε φράση που διατυπώνουν,ιδιαίτερα σε μια τόσο κρίσιμη συγκυρία. Αντίθετα, οι λιγότερο σοβαροί εκφράζονται με ακλόνητη βεβαιότητα,  έχουν έτοιμες όλες τις απαντήσεις και συστήνουν συνήθως λύσειςαπλές και εύκολες.

Οι σοβαροί επιστήμονες καταλαβαίνουν σε βάθος το πώς λειτουργεί η επιστήμη. Μπορεί η επιστημονική γνώση να είναι η πιο έγκυρη που διαθέτουμε, μπορεί η ζωή μας να βασίζεται σε αυτή, αλλά οι υποθέσεις, τα μοντέλα και οι θεωρίες της επιστήμης είναι πάντα υπό έλεγχο, πάντα υπό κρίση και αναθεώρηση. Όπως έγραφε κι ένας φιλόσοφος της επιστήμης, ο Αυστριακός Όττο Νόιρατ, «είμαστε σαν τους ναύτες που πρέπει να επιδιορθώσουν το καράβι τους στην ανοικτή θάλασσα, χωρίς ποτέ να μπορούν να το λύσουν σε κάποια αποβάθρα ώστε να το ανακατασκευάσουν εκεί με τα καλύτερα υλικά.» Μοιάζει παράδοξο, αλλά ο συνεχής έλεγχος και η διαρκής αναθεώρηση αποτελούν την εγγύηση της επιστημονικής εγκυρότητας.

Συνωμοσιολογικές θεωρίες.Την περίοδο αυτή κυκλοφορούν πολλές συνωμοσιολογικές θεωρίες: ότι δεν υπάρχουν νεκροί από τον κορωνοϊό και μάς κοροϊδεύουν, ότι ο ιός κατασκευάστηκε σε εργαστήρια από Αμερικανούς, Κινέζους, Ρώσους, Ισραηλινούς, κλπ. Οι άνθρωποι που κυκλοφορούν αυτές τις θεωρίες και τις πιστεύουν δεν πρόκειται να πειστούν ό,τι επιχειρήματα ή τεκμήρια τους δώσουμε. Θα ερμηνεύουν τα πάντα υπό το πρίσμα της μεγάλης συνωμοσίας. Είναι χαρακτηριστικό των συνωμοσιολογικών θεωριών να μην διαψεύδονται ποτέ. Κάθε στοιχείο που τις διαψεύδει μετετρέπεται από τους συνωμοσιολόγους σε επιβεβαιωτικό τεκμήριο. Τους λες π.χ., ότι επιστημονική έρευνα έδειξε πως ο ιός δεν κατασκευάστηκε σε εργαστήριο και απαντούν ότι προφανώς αυτοί που το έκαναν δεν θα άφηναν  ίχνη ή ότι οι επιστήμονες που το έδειξαν δεν μπορεί παρά να είναι μέρος της συνωμοσίας. Οι επιστημονικές θεωρίες, αντίθετα από τις συνωμοσιολογικές, είναι ανοιχτές στον έλεγχο και την κριτική της επιστημονικής κοινότητας που συζητάει συνεχώς σε ερευνητικές ομάδες, εργαστήρια, πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, συνέδρια και περιοδικά. Οι υποθέσεις που διατυπώνονται δοκιμάζονται επανειλημμένα (ή έτσι πρέπει, τουλάχιστον) και όταν έχουν προβλήματα εγκαταλείπονται.

Πλήθος δεδομένων. Η εμφάνιση και η εξάπλωση του κορωνοϊού καθώς και η αντιμετώπιση της πανδημίας δημιούργησε τεράστιο αριθμό δεδομένων (data) σε μαζική κλίμακατα οποία θα αξιοποιηθούν το επόμενο διάστημα σε πάρα πολλούς τομείς,παλαιούς και νέους. Θα γραφούν διδακτορικά και επιστημονικές εργασίες όχι μόνο στον χώρο της ιατρικής και της βιολογίας και σε υβριδικούς κλάδους τους,αλλά και στην οικονομία, την πολιτική επιστήμη, στην κοινωνιολογία, σχεδόν παντού. Εκτός από τα ηθικά και πολιτικά ζητήματα που τίθενται για τα bigdata, ποιος τα χειρίζεται, ποιος μαθαίνει τι, πώς προστατεύονται ευαίσθητα ή προσωπικά δεδομένα, τίθενται και ζητήματα μεθοδολογικά αλλά και επιστημολογικά που απασχολούν ήδη τους ερευνητές: πώς ταξινομούνται τα δεδομένα, πώς αντλούνται, πώς μεταφέρονται, κλπ. Είναι αξιοποιήσιμα όταν χρησιμοποιούνται για σκοπούς διαφορετικούς από αυτούς που τα δημιούργησαν; Είναι τα δεδομένα βουβά; Μπορεί το πλήθος τους να οδηγήσειτην έρευνασε συγκεκριμένες κατευθύνσεις, χωρίς τη μεσολάβηση υποθέσεων και ερμηνειών;  Τέτοιοι προβληματισμοί θυμίζουν την περίοδο της πρώιμης νεωτερικότητας όταν οι φυσικοί φιλόσοφοι, οι επιστήμονες της εποχής, συγκέντρωναν δεδομένα κάνοντας φυσική ιστορία και τους απασχολούσαν ανάλογα ζητήματα.

Επιστήμη και αγορά. Πολλοί δαιμονοποιούν τη σχέση επιστήμης και αγοράς. Αλλά στην προκειμένη περίπτωση βλέπουμε πόσο σημαντικό είναι να μπορέσουν οι φαρμακευτικές εταιρείες να συμβάλλουν στην παραγωγή του εμβολίου και των φαρμάκων που χρειάζονται. Τα διαγνωστικά τεστ , τα εμβόλια και τα φάρμακα πρέπει να παραχθούν σε μαζική κλίμακα ενώ μπορεί να υπάρξει συνεργασία και στον ερευνητικό τομέα αφού οι μεγαλύτερες από τις εταιρείεςέχουν συνήθως ερευνητικά τμήματα. Θα πρέπει όμως να επισημανθεί πως, σε κρίσιμες περιόδους όπως η σημερινή, μια ιδιοκτησιακή λογική στη γνώση πρέπει να υποχωρεί και να προκρίνεται ο συντονισμός των δυνάμεων και η από κοινού δράση, πράγμα που φαίνεται πώς γίνεται εν πολλοίς.

Επιστήμη και θρησκεία. Ο πρωθυπουργός, μιλώντας για την πανδημία και τα μέτρα αντιμετώπισης, είπε πως ξέρει ότι «η πίστη αρχίζει, συχνά, εκεί που τελειώνει η επιστήμη». Αυτό που εννοούσε, υποθέτω, είναι ότι όταν η επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά, όταν δεν βρίσκει λύσεις και δεν μπορεί να ανταποκριθεί στα προβλήματα, τότε μπορεί ίσως να στραφεί κανείς στην πίστη. Όμως, η πίστη μπορεί να συνυπάρχει με την επιστήμη (υπήρξαν και υπάρχουν πολλοί πιστοί σοβαροί επιστήμονες διεθνώς –ας μην ξεχνάμε πως ο Κοπέρνικος π.χ., ήταν κληρικός, και ότι είναι χρήσιμο να διακρίνουμε μεταξύ της Εκκλησίας ως θεσμού και της πίστης) και μπορεί και να προηγείται της επιστήμης, όπως θα έλεγε ίσως ένας θετικιστής του 19ου αιώνα που θα υποστήριζε ένα εξελικτικό σχήμα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Αυτό που έχει σημασία είναι να κρατάμε τα πράγματα ξεχωριστά: η επιστήμη απαντάει επιστημονικά ερωτήματα και τίποτε γι’ αυτήν δεν είναι εσαεί ιερό, με την έννοια να κείται πέραν κάθε αμφισβήτησης και ελέγχου, ενώ η θρησκεία που δίνει έμφαση στην πίστη έχει τελείως διαφορετικό πεδίο συζήτησης. Όταν οι δύο προσεγγίσεις βρεθούν σε σύγκρουση τότε,στις σύγχρονες κοινωνίες, είναι ευθύνη της πολιτείας να λύσει το θέμα. Εάν το καθεστώς είναι θεοκρατικό, μπορεί να το λύσει υπέρ της θρησκείας (αν και συνήθως υπερισχύουν ακόμη και σε τέτοια καθεστώτα οι σκληρές αλήθειες που επιβάλλει η πραγματικότητα), εάν είναι κοσμικό, κατά κανόνα, υπέρ της επιστήμης.

Επιστήμη και Κράτος. Τα σύγχρονα κράτη, στη συντριπτική τους πλειονότητα στηρίζονται και πρέπει να στηρίζονται στα πορίσματα της σύγχρονης επιστήμης. Μάς φαίνεται αυτονόητο, αλλά δεν είναι μακριά η εποχή, μόλις 20 χρόνια πριν, που ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής Thabo Mbeki αρνούνταν ότι το AIDS οφείλεται σε ιό και δεν χορηγούσε στους πολίτες της χώρας του τα φάρμακα που παρήγαγαν Δυτικές φαρμακευτικές εταιρείες. Αντίθετα προωθούσε τοπικές παραδοσιακές θεραπείες βασισμένες σε βότανα, με αποτέλεσμα να υπάρξουν στη Νότια Αφρική, κατά τους συντηρητικούς υπολογισμούς ερευνητικής ομάδας από το Harvard, πάνω από 300.000 νεκροί που πέθαναν ενώ θα μπορούσαν να έχουν επιβιώσει. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και σήμερα υπάρχουν ηγέτες που αρνούνται τα πορίσματα της επιστήμης για την κλιματική αλλαγή και τα εμβόλια ενώ ορισμένοι τα παραβλέπουν και στη σημερινή πανδημία. Είναι δε πολύ πρόσφατη η περιφρόνηση των ειδικών, των εμπειρογνωμόνων, από κάθε λογής λαϊκιστές. «Αρκετά ανέχτηκε η Βρετανία τους ειδικούς», έλεγε εν όψει του Brexit ο πολιτικός Michael Gove ενώ ο Donald Trump έχει πει ότι αυτός έχει ένστικτο  που του λέει μερικές φορές περισσότερα απ’ όσα μπορεί να του πει ο εγκέφαλοςοποιουδήποτε άλλου [ειδικού]. Βεβαίως, έχει σημασία οι πολιτικές ηγεσίες να είναι σε θέση να κρίνουν οι ίδιοι, ή τα επιτελεία τους, ποιους επιστήμονες και ειδικούς να εμπιστεύονται γιατί συμβαίνει να ντύνουν τις επιλογές τους με τις απόψεις ιδιοσυγκρασιακών ή περιθωριακών επιστημόνων που μπορεί να φέρουν τον τίτλο, αλλά δεν έχουν το ήθος και την αξία του επιστήμονα.

Η δεοντολογία στην επικοινωνία των επιστημόνων. Η προβολή των επιστημόνων στα μέσα μαζικής ενημέρωσης έφερε στο προσκήνιο και ζητήματα δεοντολογίας στην επιστημονική επικοινωνία. Οι επιστήμονες επικοινωνούν πρωτίστως μεταξύ τους σε επιστημονικά περιοδικά και σε επιστημονικά συνέδρια, υπό την κρίση των συναδέλφων τους και των διευθυντών των περιοδικών. Εκεί λύνουν, αν τις λύσουν, τις επιστημονικές διαφωνίες τους. Τα κανάλια δεν είναι ο τόπος για επιστημονικό διάλογο. Βεβαίως, συχνά επιστημονικά θέματα και επιστημονικές διαφωνίες υπερβαίνουν τα όρια της επιστημονικής κοινότητας και εκβάλλουν στον δημόσιο βίο. Σε τέτοιες περιπτώσεις έχουν υποχρέωση οι επιστήμονες να ενημερώσουν το κοινό, αλλά με αίσθημα ευθύνης και λόγο που ταιριάζει στις εκάστοτε περιστάσεις. Όπως το κάνει στην Ελλάδα τις μέρες αυτές ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας που συνδυάζει στον λόγο του το κύρος του επιστήμονα με τη μέριμνα του γιατρού και την προσήνεια του συμπολίτη και συνανθρώπου. Συνήθως, αυτός που ξέρει καλά ένα θέμα μπορεί να προσαρμόσει τον λόγο του στο εκάστοτε ακροατήριο και να γίνει κατανοητός όσο δύσκολο κι αν είναι το ζήτημα που πραγματεύεται. Αν δεν το ξέρει, και επιπλέον θέλει να προβάλει μια εικόνα που δεν έχει, τότε θα χαθεί στην ορολογία και στις πολύπλοκες και δήθεν βαθυστόχαστες διατυπώσεις, θα κινδυνολογήσει ή θα παραδοξολογήσει για να κερδίσει δημοσιότητα. Ένας σπουδαίος επιστήμονας μπορεί να μην έχει πάντοτε το χάρισμα της επικοινωνίας και ένας πολύ επικοινωνιακός τύπος μπορεί να μην είναι καλός επιστήμονας. Όμως, η δεοντολογία του κάθε επιστημονικού κλάδου, ρητή και σιωπηρή, αλλά και των επιστημόνων συνολικά, θα πρέπει να προβλέπει το πώς επικοινωνούν οι επιστήμονες όχι μόνο μεταξύ τους αλλά και με το κοινό –πώς το ενημερώνουν για τα επιστημονικά επιτεύγματα και την επιστημονική δουλειά- δεδομένης της σημασίας που έχει η επιστήμη στις σύγχρονες κοινωνίες. Μπορεί να μην το κάνουν όλοι, μπορεί να χρειάζονται ειδικοί, αλλά όσοι το κάνουν θα πρέπει να μην εμβάλλουν σε ανησυχία τους πολίτες αναίτια, να μην τους παραπλανούν, να μην χρησιμοποιούν την επιστήμη τους και την καλή πίστη των πολιτών για ίδιον όφελος.

Τέλος, η ηθική της επιστήμης. Ειδικά παλαιότερα αλλά ακόμη και σήμερα είναι διαδεδομένη η άποψη ότι οι αξίες δεν έχουν θέση στην επιστήμη που ασχολείται μόνο με δεδομένα και αριθμούς, ότι η επιστήμη είναι αξιακά ουδέτερη και παίρνει ένα θετικό ή αρνητικό πρόσημο ανάλογα με την μεταχείριση, καλή ή κακή, που της επιφυλάσσουν οι χρήστες. Σήμερα αναγνωρίζουμε ότι επιστημικές και ηθικές αξίες διαπερνούν και διαποτίζουν το επιστημονικό έργο. Από την επιλογή του θέματος, την επιλογή της κατάλληλης θεωρίας, τον τρόπο και την ποιότητα της ερευνητικής δουλειάς, έως τον τρόπο δημοσίευσης, τις σχέσεις μεταξύ των επιστημόνων και τις σχέσεις με την κοινωνία, οι αξίες, επιστημικές και ηθικές, είναι συνεχώς παρούσες. Η διαφορά της επιστημονικής πρακτικής από άλλες έγκειται στις συγκεκριμένες αξίες που τη διέπουν. Ο σεβασμός στην αλήθεια, η ειλικρίνεια, η εντιμότητα, η διαφάνεια, ο διάλογος, η αποφυγή της βλάβης, η αντίσταση σε εξωτερικές πιέσεις, κλπ, καθοδηγούν και χαρακτηρίζουν την επιστημονική δουλειά παρότι, όπως σε όλες τις πρακτικές, υπάρχουν παρασπονδίες και παραβιάσεις. Σήμερα, παρά την παγκόσμια πίεση για γρήγορα αποτελέσματα για φάρμακα και εμβόλιο, η διεθνής ερευνητική κοινότητα, παρότι σπεύδει να ανταποκριθεί στο υψηλό αίτημα υπερβάλλοντας εαυτήν, τηρεί τις αρχές της, δεν «κόβει δρόμο» για να έχει γρήγορα αλλά αμφίβολης αποτελεσματικότητας, και πιθανόν βλαβερά, σκευάσματα, λέει την αλήθεια κι ας υπάρχει προσωπικό κόστος όταν θίγονται τα σχέδια και χάνεται η εύνοια των ισχυρών, στέκεται υπεύθυνα απέναντι στους πολίτες ελέγχοντας με  εξονυχιστική αυστηρότητα μοντέλα και υποθέσεις.

Η επιστήμη και οι επιστήμονες βρέθηκαν στο επίκεντρο της δημόσιας ζωής παγκοσμίως και μέσα σ’ αυτές τις δύσκολες συνθήκες μάς δίνουν τη δυνατότητα να τους γνωρίσουμε καλύτερα και να αξιολογήσουμε από καλύτερη θέση τον τόσο καίριο ρόλο τους και τη συμβολή τους στην κοινωνία. Μπορεί έτσι να μάθουμε να παρακολουθούμε και να εκτιμούμε καλύτερα το έργο τους.

΄΄Η ΚΙΒΩΤΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ΄΄

Ο ΥΜΝΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

Προς Κορινθίους Επιστολή του Αποστόλου Παύλου.https://youtu.be/CKC1u2Pqk9Mhttps://youtu.be/AnyKi7h4RK4 https://youtu.be/2v_Vtjo1kUg Hymn of Love ~ El Greco ~ Zbigniew Preisner

1). Ελληνιστική κοινή Εάν ταις γλώσσαις των ανθρώπων λαλώ και των αγγέλων, Αγάπην δε μη έχω, γέγονα χαλκός ηχών ή κύμβαλον αλαλάζον. Και εάν έχω προφητείαν και ειδώ τα μυστήρια πάντα και πάσαν την γνώσιν, και εάν έχω πάσαν την πίστιν, ώστε όρη μεθιστάνειν, Αγάπην δε μη έχω, ουδέν ειμί. Και εάν ψωμίσω πάντα τα υπάρχοντα μου, και εάν παραδώ το σώμα μου ίνα καυθήσομαι, Αγάπην δε μη έχω, ουδέν ωφελούμαι. Η Αγάπη μακροθυμεί, χρηστεύεται, η Αγάπη ου ζηλοί, η αγάπη ου περπερεύεται, ου φυσιούται, ουκ ασχημονεί, ου ζητεί τα εαυτής, ου παροξύνεται, ου λογίζεται το κακόν, ου χαίρει επί τη αδικία, συγχαίρει δε τη αληθεία, πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ελπίζει, πάντα υπομένει. Η Αγάπη ουδέποτε εκπίπτει. δε προφητείαι, καταργηθήσονται, είτε γλώσσαι παύσονται, είτε γνώσις καταργηθήσεται. Εκ μέρους δε γινώσκομεν και εκ μέρους προφητεύομεν όταν δε έλθη το τέλειον, τότε το εκ μέρους καταργηθήσεται. Ότε ήμην νήπιος, ως νήπιος έλάλουν, ως νήπιος εφρόνουν, ως νήπιος ελογιζόμην ότε δε γέγονα ανήρ, κατήργηκα τα του νηπίου. Βλέπομεν γαρ άρτι δι’ εσόπτρου εν αινίγματι, τότε δε πρόσωπον προς πρόσωπον άρτι γιγνώσκω εκ μέρους, τότε δε επιγνώσομαι καθώς και επεγνώσθην. Νυνί δε μένει πίστις, έλπίς, Αγάπη, τα τρία ταύτα μείζων δε τούτων η Αγάπη.

2). Νεοελληνική Αν ξέρω να μιλώ όλες τις γλώσσες των ανθρώπων και των αγγέλων, αλλά δεν έχω Αγάπη, τότε έγινα σαν ένας άψυχος χαλκός που βουίζει ή σαν κύμβαλο που ξεκουφαίνει με τους κρότους του. Και αν έχω το χάρισμα να προφητεύω και γνωρίζω όλα τα μυστήρια και όλη τη γνώση, και αν έχω όλη την πίστη, ώστε να μετακινώ με τη δύναμη της ακόμη και τα βουνά, αλλά δεν έχω Αγάπη, τότε δεν είμαι τίποτε απολύτως. Και αν πουλήσω όλη την περιουσία μου για να χορτάσω με ψωμί όλους τους φτωχούς, και αv παραδώσω το σώμα μου για να καεί, αλλά Αγάπη δεν έχω, τότε σε τίποτε δεν ωφελούμαι. Η Αγάπη είναι μακρόθυμη, είναι ευεργετική και ωφέλιμη, η Αγάπη δε ζηλεύει, η Αγάπη δεν καυχιέται, δεν είναι περήφανη, δεν κάνει ασχήμιες, δε ζητεί το συμφέρον της, δεν ερεθίζεται, δε σκέφτεται το κακό για τους άλλους, δε χαίρει, όταν βλέπει την αδικία, αλλά συγχαίρει, όταν επικρατεί η αλήθεια. Όλα τα ανέχεται, όλα τα πιστεύει, όλα τα ελπίζει, όλα τα υπομένει. Η Αγάπη ποτέ δεν ξεπέφτει. Αν υπάρχουν ακόμα προφητείες, θα έλθει μέρα που και αυτές θα καταργηθούν αν υπάρχουν χαρίσματα γλωσσών και αυτά θα σταματήσουν αν υπάρχει γνώση και αυτή θα καταργηθεί. Γιατί τώρα έχουμε μερική και όχι τέλεια γνώση και προφητεία· όταν όμως έλθει το τέλειο, τότε το μερικό θα καταργηθεί. Όταν ήμουν νήπιο, μιλούσα ως νήπιο, σκεφτόμουν ως νήπιο, έκρινα ως νήπιο. Όταν έγινα άνδρας, κατάργησα τη συμπεριφορά του νηπίου. Τώρα βλέπουμε σαν σε καθρέπτη και μάλιστα θαμπά, τότε όμως θα βλέπουμε το ένα πρόσωπο το άλλο πρόσωπο. Τώρα γνωρίζω μόνο ένα μέρος από την αλήθεια, αλλά τότε θα έχω πλήρη γνώση, όπως ακριβώς γνωρίζει και εμένα ο Θεός. Ώστε τώρα μας απομένουν τρία πράγματα: η πίστη, η ελπίδα και η Αγάπη. Πιο μεγάλη όμως από αυτά είναι η Αγάπη.

Η ιστορία της μοναστικής πολιτείας που αποκαλούσαν άλλοτε «Περιβόλι της Παναγιάς»

Σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, η ίδια η Παναγία αποβιβάστηκε στα ιερά εδάφη του Αγίου Όρους και θαμπώθηκε από τη φυσική ομορφιά του.

Το πλοίο που μετέφερε τη Θεοτόκο και τον Ευαγγελιστή Ιωάννη αναγκάστηκε να ρίξει άγκυρα λόγω φοβερής θαλασσοταραχής και η Θεομήτωρ, συγκλονισμένη από το φυσικό θέαμα που αντίκρισε, ευλόγησε την περιοχή.

Τότε ακούστηκε μια φωνή: «Ας είναι αυτός ο τόπος η κληρονομιά και ο κήπος σου, ένας παράδεισος και καταφύγιο σωτηρίας για εκείνους που θέλουν να σωθούν». Το «Περιβόλι της Παναγίας» είχε μόλις γεννηθεί!

Αυτά μας παραδίδει η παράδοση για όσα φαίνεται να έγιναν σε εποχές πολύ μακρινές. Για μας σήμερα το Άγιο Όρος είναι ένας τόπος ευλάβειας και κατάνυξης, μια σεπτή μοναστική πολιτεία που από το 1988 περιλαμβάνεται στα Μνημεία Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.

Το Άγιο Όρος χαρακτηρίζεται από ένα ιδιότυπο νομικό καθεστώς που το καθιστά αυτοδιοίκητο τμήμα του ελληνικού κράτους.

Αναφορικά μάλιστα με το ιδιοκτησιακό καθεστώς του, το έδαφος της χερσονήσου του Άθω είναι αναπαλλοτρίωτο και μοιράζεται μεταξύ των ιερών μονών του. Εξίσου συνταγματικά κατοχυρωμένη είναι και η εκτός Αγίου Όρους ακίνητη περιουσία των μονών.

Πώς γεννήθηκε όμως το ιερό χριστιανικό έδαφος και πώς έφτασε να απολαμβάνει τα αυτοκέφαλα προνόμιά του;

Πώς πήρε το όνομά του

Το Όρος Άθως ήταν γνωστό ήδη από την ελληνική μυθολογία, καθώς εκεί έλαβε χώρα η τιτανομαχία μεταξύ γιγάντων και ολύμπιων θεών. Και ηγέτης των γιγάντων ήταν ο Άθως, γιος του Ουρανού και της Γαίας, που άρπαξε έναν βράχο και τον εκσφενδόνισε κατά των θεών, δημιουργώντας εκεί στην άκρη της Χαλκιδικής την ομώνυμη χερσόνησο.

Ο Θουκυδίδης, ο Ηρόδοτος και ο Στράβωνας μας λένε πως εκεί κατοικούσαν μικρές κοινότητες από τα προελληνικά ακόμα χρόνια και γνωρίζουμε και κάποιες πόλεις που υπήρχαν εντός της χερσονήσου.

Η μετονομασία σε Άγιο Όρος χάνεται στα βάθη του χρόνου, μια από τις πρώτες αναφορές μάς έρχεται ωστόσο από τον 11ο αιώνα. Τη συναντάμε στο «Μαρτύριο των Δεκαπέντε Μαρτύρων της Τιβεριούπολης», το αγιολογικό έργο του σπουδαίου βυζαντινού λόγιου και αρχιεπισκόπου Αχρίδος και Βουλγαρίας κατόπιν, Θεοφύλακτου.

«Όρος» το αποκαλούσαν ως τότε και από τον 12ο αιώνα το συναντάμε πλέον ως «Άγιο Όρος». Έτσι το ονομάζει στο χρυσόβουλό του ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α’ Κομνηνός, επιβάλλοντάς το με νόμο: «Εφεξής το όνομα του Άθω καλείσθαι Άγιον Όρος παρά πάντων».

Όλα τα μεταγενέστερα δημόσια έγγραφα το αναφέρουν ως «Αγιώνυμον Όρος [του Άθω]»...

Τα πρώτα ίχνη μοναστικής ζωής

Πότε έφτασε και πώς καθιερώθηκε ο χριστιανισμός στη χερσόνησο δεν είναι γνωστό. Η παράδοση θέλει πάντως τον Κωνσταντίνο Α’ τον Μέγα να χτίζει τις πρώτες χριστιανικές εκκλησίες στον Άθω, κάτι που δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί. Αυτό που επιβεβαιώνεται είναι η χριστιανική παρουσία στη χερσόνησο από τον 4ο αιώνα μ.Χ., μέσω μοναχών που ασκήτευαν εκεί.

Το Άγιο Όρος αρχίζει ωστόσο να συνενώνεται σε μοναστική κοινότητα από τον 9ο αιώνα και μετά, όταν λαμβάνουν χώρα και οι πρώτες προσπάθειες για μοναστηριακή ζωή. Η Μεγάλη Βίγλα, το πρώτο μοναστήρι, χτίζεται αυτή την εποχή, στο δεύτερο μισό του 9ου αιώνα.

Εδώ τοποθετεί η ιστορική σκέψη τις απαρχές της αθωνικής κοινότητας, με τον καθορισμό των συνόρων της και την απαγόρευση της εισόδου στους λαϊκούς. Σύντομα θα γινόταν προνομιακός τόπος για τον μοναχισμό, καθώς οι αρχαίες πόλεις ήταν έρημες πια και η εικονομαχία της Κωνσταντινούπολης ανάγκαζε πολλούς μοναχούς να αναζητήσουν νέο καταφύγιο από τα εγκόσμια.

Σημαντικοί μοναχοί όπως ο Πέτρος ο Αθωνίτης και ο Ευθύμιος ο Νέος καταφτάνουν αυτή την περίοδο στο Άγιο Όρος, καθιερώνοντάς το στις συνειδήσεις του ασκητισμού. Το 885 μ.Χ. μάλιστα ο αυτοκράτορας Βασίλειος Α’ ο Μακεδών όρισε με χρυσόβουλο το Άγιο Όρος ως αποκλειστικό τόπο διαμονής ασκητών, αποκλείοντας κάθε άλλη ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή.

Η ασκητική και κοινοτική ανάπτυξη θα γνωρίσει μεγάλη άνθιση μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Τώρα (10ος αιώνας) γεννιούνται οι πρώτες κοινότητες, οι «λαύρες», και εκχωρείται η ιδιοκτησία του Άθω στους μοναχούς του (με χρυσόβουλο του Βασίλειου Β’ του Βουλγαροκτόνου).

Σημαντικό ρόλο έπαιξε στην αναδιοργάνωση της μοναστικής ζωής ο Αθανάσιος ο Αθωνίτης, ο οποίος το 960 μ.Χ. εισήγαγε εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις στη μοναχοπολιτεία. Προσωπικός φίλος του Νικηφόρου Φωκά, ίδρυσε τη Μονή Μεγίστης Λαύρας και καθιέρωσε νέα πρότυπα ασκητισμού και κοινοβιακής ζωής.

Ο Αθανάσιος είναι ο ιδρυτής του κοινοβιακού μοναχισμού του Αγίου Όρους, ο άνθρωπος που του έδωσε τον χαρακτήρα που επιβιώνει ως τις μέρες μας…

Πώς καθιερώθηκε ως αυτοδιοίκητη περιοχή

Το προνόμιο του αυτοδιοίκητου είναι συνυφασμένο λες με τη γέννηση του Αγίου Όρους. Το παραχώρησε για πρώτη φορά ο Βασίλειος Α’ στο χρυσόβουλό του και λίγο μετά, το 908 μ.Χ., ο αυτοκράτορας Λέων ΣΤ’ ο Σοφός το επαναβεβαίωσε, καθιερώνοντας περαιτέρω και την ανεξαρτησία του Αγίου Όρους.

Έναν αιώνα αργότερα, ο Κωνσταντίνος Θ’ ο Μονομάχος ρυθμίζει με αυτοκρατορικό διάταγμα την εσωτερική διακυβέρνηση της αθωνικής πολιτείας, αλλά και κάθε πτυχή της διαχείρισης της περιουσίας των μονών. Ακόμα και την όποια εμπορική δραστηριότητα.

Στο ίδιο έγγραφο συναντάμε και την απαγόρευση εισόδου στις γυναίκες. Μια απαγόρευση που περιφρουρείται πια πολύ αυστηρά, ώστε το μήνυμα να είναι καθολικό.

Στα τέλη του 11ου αιώνα, ο Αλέξιος ο Κομνηνός απαλλάσσει τα μοναστήρια από τη φορολογία και τα θέτει υπό άμεση αυτοκρατορική προστασία.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, η μικρή μοναστική πολιτεία απέκτησε μεγάλη περιουσία, τόσο μέσω δωρεών ιδιωτών όσο και από τις γενναίες κρατικές επιχορηγήσεις. Οι μονές απέκτησαν γη σε όλη τη Μακεδονία, εξασκώντας κοινωνικο-οικονομική επιρροή στους γειτονικούς πληθυσμούς.

Η πλούσια και περιπετειώδης ιστορία του Αγίου Όρους γνώρισε λεηλασίες και καταστροφές (από τους Σταυροφόρους), επιδρομές και φόνους, ακόμα και εσωτερικές θρησκευτικές έριδες.

Στα νεότερα χρόνια, η διοικητική αυτονομία του Αγίου Όρους αναγνωρίστηκε διεθνώς το 1878, με τη Συνθήκη του Βερολίνου, πριν από την αναγνώριση της κυριαρχίας του ελληνικού κράτους στην περιοχή δηλαδή.

Η ελληνική πολιτεία επικύρωσε το 1926 τον Καταστατικό Χάρτη του Αγίου Όρους, επισημοποιώντας συνταγματικά την αυτοδιοικητική ανεξαρτησία του...

ΠΑΣΧΑ 2020 ΑΠΟ..ΨΗΛΑ

WSJ: Τι θα έκανε ο Αριστοτέλης στην πανδημία;

Παρασκευή, 17 Απριλίου 2020 12:33

 

UPD:12:33

A- A A+

Στην εποχή του Covid19 οι γιατροί έρχονται αντιμέτωποι με δύσκολα διλήμματα, καλούνται να αποφασίσουν ακόμη και ποιος θα ζήσει και ποιος θα αφεθεί να πεθάνει. Οι κοινωνίες ολόκληρες αντιμετωπίζουν τεράστια διλήμματα για το πώς πρέπει να αντιμετωπίσουν τη νέα αυτή κρίση. Τι θα έλεγαν όμως σήμερα οι μεγάλοι φιλόσοφοι του 19ου και του 18ου αιώνα ή ακόμη και της αρχαιότητας; Τι θα έκανε άραγε ο Αριστοτέλης; Η Ρεμπέκα Γκολντσταϊν, φιλόσοφος και συγγραφέας, απαντά στο ερώτημα με ένα άρθρο της στη Wall Street Journal. 

«Οι άνθρωποι που μελετούν την ηθική, οι φιλόσοφοι, συχνά κάνουν "πειράματα σκέψης", που περιλαμβάνουν τα πιο απίθανα, άγρια σενάρια για να περάσουν από stress test τις θεωρίες μας. Σκεφτείτε ότι μας δίνεται ο κανόνας πως πρέπιε να κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο για να σώσουμε τις περισσότερες ζωές. Δεν φαίνεται αρχικά δύσκολο. Αλλά τώρα ας υποθέσουμε ότι ένας υγιής, νεαρός άνδρας έρχεται στο νοσοκομείο για εξετάσεις ρουτίνας. Τυχαίνει στο νοσοκομείο να νοσηλεύονται έξι ασθενείς που κινδυνεύουν να πεθάνουν. Ο καθένας χρειάζεται διαφορετικό ζωτικό όργανο. Έτσι, οι γιατροί αποφασίζουν ότι θα πρέπει να θανατώσουν τον νεαρό άνδρα και να χρησιμοποιήσουν τα όργανα του για να τραβήξουν έξι ασθενείς από τα σαγόνια του θανάτου. Αυτό το σενάριο είναι μια πρόκληση για την ιδέα του ωφελισμού- της ηθικής θεωρίας, που θεωρεί ότι καλό και το δίκαιο είναι αυτό που εποτυγχάνει το μέγιστο καλό για τον μεγαλύτερο αριθμό. Οι γιάτροι αυτό κάνουν. Αλλά έχουν πράξει το σωστό;» αναφέρει η συγγραφέας. 

Αυτό που κάνει την παρούσα στιγμή τόσο σουρεαλιστική, συνεχίζει, είναι ότι οι εξωφρενικές καταστάσεις που ονειρεύονταν οι ηθικοί φιλόσοφοι έχουν γίνει πραγματικότητα όταν αντιμετωπίζουμε την πανδημία Covid-19. Οι γιατροί που αντιμετωπίζουν έλλειψη κρίσιμου εξοπλισμού όπως οι αναπνευστήρες καλούνται να λάβουν την τρομερή απόφαση για το ποια ζωή θα πρέπει να θυσιαστεί προκειμένου να ζήσουν άλλοι..

Αντιμετωπίζουμε επίσης εξαιρετικά δύσκολες επιλογές σε κοινωνικό επίπεδο. Η ανάγκη για απόλυτη κοινωνική αποστασιοποίηση για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού έρχεται σε αντίθεση με την ανάγκη διάσωσης της οικονομίας, με τα διάχυτα οφέλη της στην υγεία και την ευημερία. Πρέπει μήπως οι νέοι και δυνατοί, που μπορούν να επιβιώσουν καλύτερα από τον ιό, να ενθαρρυνθούν να επιστρέψουν στον κόσμο και να ξαναρχίσουν τις φυσιολογικές δραστηριότητες, παρόλο που αυτό θα παρατείνει την εξάπλωση του ιού, με θανατηφόρες συνέπειες για τους λιγότερο ανθεκτικούς;

Αν και η πανδημία του Covid-19 είναι μοναδική από πολλές απόψεις, η πανούκλα και ο λοιμός είναι τόσο παλιά όσο η ανθρωπότητα, όπως και οι εντάσεις ανάμεσα στα δικαιώματα και τα συμφέροντα των ατόμων και της κοινότητας. Τα μεγάλα μυαλά έχουν μελετήσει αυτές τις εντάσεις για χιλιετίες, και μπορούμε να μάθουμε από αυτά. Τι θα έκανε ο Αριστοτέλης, ο Τζον Στιούαρτ Μιλ, ο Ιμμάνουελ Καντ, καθένας από τους οποίους παρουσίασε μία διαφορετική προσέγγιση στα διαχρονικά ηθικά ζητήματα.

Ο Μίλ φιλόσοφος του ωφελιμισμού θα έλεγε στους φανταστικούς γιατρούς του πειράματος σκέψης ότι ο χρηστικός υπολογισμός πρέπει να εφαρμοστεί σε κανόνες και όχι σε συγκεκριμένες πράξεις. Μία νοσοκομειακή πολιτική στην οποία οι γιατροί είχαν την εξουσία να αφαιρούν μία ζωή για να σώζουν άλλες, θα κατέληγε να βλάπτει πολλούς περισσότερους ανθρώπους από έναν. 

Θα μπορούσαν οι κυβερνήτες των αμερικανικών πολιτειών να ζητήσουν από τον Μιλ να δικαιολογήσει την απόφασή τους να διατηρήσουν τους χώρους λατρείας ανοιχτούς κατά τη διάρκεια της πανδημίας, καθώς η απόφαση αυτή αναγνωρίζει την ελευθερία των ανθρώπων να λαμβάνουν τις δικές τους αποφάσεις; Σίγουρα όχι. Ο Μίλ εκθειάζει την ελευθερία όσο και ο καθένας, αλλά συνεχίζει: «Η μόνη ελευθερία που αξίζει το όνομα αυτό, είναι η επιδίωξη του δικού μας καλού με τον δικό μας τρόπο, αρκεί να μην προσπαθούμε να στερήσουμε από άλλους τη δική τους». Ναι, οι προσκυνητές θα έπρεπε να είναι ελεύθεροι να λατρεύουν, αλλά η μεταδοτικότητα της νόσου σημαίνει ότι θα στερούσαν τους άλλους από την ελευθερία της επιλογής να μείνουν υγιείς. 

Ο  Ιμμάνουελ Καντ από την άλλη υποστήριζε ότι ορισμένες πράξεις ήταν εγγενώς σωστές, άλλες εγγενώς λανθασμένες, ανεξάρτητα από τις συνέπειές τους, οι οποίες συχνά είναι πολύ περίπλοκες για να υπολογίσουμε. Λοιπόν, πώς λέμε αν μια πράξη είναι εγγενώς άξια; Ο Καντ προσφέρει δύο κριτήρια. Το πρώτο είναι η καθολικότητα. Πίσω από κάθε πράξη κρύβεται ένα κρυφό αξίωμα που κυβερνά σιωπηρά την απόφαση του ατόμου να εκτελέσει την πράξη. Για τον Καντ, κρίνουμε την ηθική αξία μιας πράξης, βλέποντας αν το αξίωμά του θα μπορούσε να καθολικοποιηθεί ως κανόνας. 

 Σκεφτείτε την φρενίτιδα αγοράς αγαθών πρώτης ανάγκης, που προκάλεσε η πανδημία. Το άτομο που αγοράζει μερικά επιπλέον ρολά χαρτιού υγείας υπό το φόβο έλλειψης δεν βλάπτει κανέναν. Αλλά ενεργεί με τη σκέψη ότι μπορεί να υπάρξει έλλειψη για αυτό και εκείνος θα πρέπιε ν να εξασφαλίσει απόθεμα. Ο κανόνας ξεφεύγει από το τεστ καθολικότητας. Ανεξάρτητα από το εμπόρευμα, αν ο καθένας προσπαθήσει να δημιουργήσει απόθεμα, θα προκαλέσει την έλλειψη από την όλοι προσπαθούν να προστατευθούν. 

Το δεύτερο κριτήριο του Καντ είναι ένα μεγάλο τεστ από μόνο του: Δράστε με τέτοιο τρόπο ώστε ποτέ να μην μεταχειρίζεστε τα ανθρώπινα όντα, είτε εσείς είτε οι άλλοι, απλά ως μέσο για τον σκοπό αλλά ως αυτοσκοπό. Για να κατανοήσουμε αυτό που είχε στο μυαλό του, πρέπει να καταλάβουμε ότι ο Καντ, όπως ο Μίλ, βλέπει την άσκηση της ελευθερίας ως θεμελιώδη για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η χρήση κάποιου ως απλού μέσου σημαίνει να τον εμπλέξουμε σε ένα σχέδιο δράσης στο οποίο δεν θα μπορούσε κατ 'αρχήν να συναινέσει. Με το σφετερισμό της ελευθερίας τους, περιορίζουμε την ανθρωπιά και την αξιοπρέπειά τους.

Aυτό μπορεί να εφαμορστεί στο το κοινωνικό δίλημμα της προτεραιότητας της οικονομίας, με τα διάχυτα οφέλη για πολλούς, με κόστος για τους πρώτους θα επιστρέψουν στη δουλειά. Εάν οι νέοι επιλέγονται για να επανεκκινήσουν την οικονομία, δεν αντιμετωπίζονται ως απλά μέσα; Θα συμφωνούσαν για τη δική τους έκθεση στο Covid-19 ή με τον κίνδυνο μετάδοση της νόσου στα αγαπημένα τους άτομα;

Η διαφορά μεταξύ του ωφελιμισμού και των καντιανών προσεγγίσεων δεν πρέπει να κρύβει τις ομοιότητες. Και οι δύο βλέπουν το σημείο της ηθικής ως περιορισμό του προσωπικού συμφέροντος ενός ατόμου με αναγνώριση του προσωπικού συμφέροντος των άλλων. Αν και οι δύο υποστηρίζουν ότι το δικαίωμα του ατόμου να επιλέγει είναι ζωτικής σημασίας για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, και οι δύο υποστηρίζουν επίσης ότι η ηθική απαιτεί να μετριάσουμε αυτόν τον ατομικισμό με την αναγνώριση του κοινού καλού. Πίσω από τις δύο απόψεις βρίσκουμε τη βασική ηθική αντίληψη ότι έχουν σημασία όλοι οι άνθρωποι.

Ο Αριστοτέλης ξεχώρισε την καλλιέργεια των αρετών στον εαυτό του, συμπεριλαμβανομένης της ιδιοσυγκρασίας, του θάρρους, της δικαιοσύνης και της επιείκειας.

Μια τρίτη εναλλακτική λύση είναι η αριστοτελική. Ο Αριστοτέλης υπογράμμιζε την ανάγκη να καλλιεργούμε αρετές, όπως το θάρρος  ξεχώρισε την καλλιέργεια των αρετών στον εαυτό του, συμπεριλαμβανομένης της εγκράτειας, του θάρρους, της δικαιοσύνης και της γενναιοδωρίας. Ο λόγος για τον οποίο πρέπει να καλλιεργήσουμε αυτές τις αρετές είναι απολύτως ιδιοτελής, να ζήσουμε την καλύτερη ζωή που μπορούμε, να κερδίσουμε την ευδαιμονία. Συμβαίνει επίσης να είναι αλήθεια ότι ο ενάρετος άνθρωπος ωφελεί την κοινότητά του και ενώ αυτό μπορεί να τον κάνει αγαπητό και σεβαστό, αυτές οι «παρενέργειες» δεν είναι αυτές που τον καθιστούν ενάρετο, σημειώνει η Γκόλντσταϊν. 

Η αρετή της γενναιοδωρίας είναι ιδιαίτερα σημαντική σε αυτή τη στιγμή της δυστυχίας μας. Δεν είναι απλώς η προθυμία να κάνουμε μια θυσία. Ο εκπληκτικός άνθρωπος θα δώσει, γράφει ο Αριστοτέλης, σωστά, γιατί θα δώσει στους σωστούς ανθρώπους, τη σωστή ποσότητα, τη σωστή στιγμή, και θα πληροί όλες τις άλλες προϋποθέσεις της σωστής δωρεάς.  Μεταξύ όλων των ενάρετων ανθρώπων, γράφει , οι γενναιόδωροι ίναι ίσως οι πιο αγαπητοί γιατί είναι ευεργετικοί για τους άλλους.

Και αυτό αισθανόμαστε για το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό που εργάζεται ατελείωτες ώρες για σώσει τους ασθενείς, τους πιστημένοντας που έχουν αφιερωθεί στην έρευνα για τον ιό, τις μεταποιητικές βιομηχανίες που άλλαξαν την παραγωγή τους και τώρα φτιάχνουν αναπνευστήρες και μάσκες N95. H γενναιοδωρί τους είιναι αυτή που τους χαρίζει την αγάπη και τον σεβασμό μας.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΩΣΤΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ;

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΩΣΤΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟ;
 ΣΥΝΤΟΜΑ Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΜΑΣ.....

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ

Η ΤΕΛΕΙΑ ΜΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ (ΕΡΧΕΤΑΙ;)

Ο ατέλειωτος πόλεμος ανάμεσα στους χάκερ και τα συστήματα κρυπτογράφησης ευαίσθητων τηλεπικοινωνιών ίσως φτάνει στο τέλος του. Το όραμα της τέλειας μυστικότητας ήρθε κοντύτερα με την παρουσίαση του πρώτου δικτύου που βασίζεται σε σύστημα κβαντικής κρυπτογράφησης, για το οποίο οι δημιουργοί του υποστηρίζουν ότι είναι ουσιαστικά απαραβίαστο. Το καινοτόμο σύστημα παρουσιάσθηκε στη Βιέννη από επιστήμονες του ευρωπαϊκού προγράμματος SECOQC (Ασφαλείς Επικοινωνίες βασισμένες στην Κβαντική Κρυπτογραφία). Η νέα μέθοδος, που αξιοποιεί τις μυστηριώδεις κβαντικές ιδιότητες των φωτονίων, μπορεί να χρησιμοποιηθεί μελλοντικά από κυβερνητικές και στρατιωτικές υπηρεσίες, χρηματοοικονομικούς οργανισμούς και άλλες εταιρίες με δίκτυο θυγατρικών, προκειμένου να πετύχουν τον ανώτερο δυνατό βαθμό ασφάλειας στα εμπιστευτικά μηνύματά τους. Σύμφωνα με τον Αυστριακό συντονιστή του προγράμματος Κρίστιαν Μόνικ, η εμπορική αξιοποίηση της νέας μεθόδου αναμένεται μέσα στην επόμενη τριετία. Η μετάδοση των δεδομένων, ανάμεσα σε έξι διαφορετικά κτίρια στη Βιέννη, πραγματοποιήθηκε μέσω κοινών καλωδίων οπτικών ινών τα οποία προσέφερε η Siemens. Η κβαντική κρυπτογράφηση για δίκτυα είναι αποτέλεσμα δουλειάς 4,5 ετών από 41 συνεργαζόμενα πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα 12 ευρωπαϊκών χωρών, υπό την καθοδήγηση του Αυστριακού Ερευνητικού Κέντρου, με τις «ευλογίες» ενός εκ των «πατέρων» της κβαντικής φυσικής, του αυστριακού επιστήμονα Αντον Τσάιλινγκερ του πανεπιστημίου της Βιέννης. Η μοντέρνα μη κβαντική κρυπτογραφία βασίζεται στη χρήση ψηφιακών «κλειδιών» που κωδικοποιούν τα δεδομένα πριν τα στείλουν μέσω ενός δικτύου και τα αποκρυπτογραφούν όταν φθάσουν στον προορισμό τους. Ο λήπτης πρέπει να έχει μια εκδοχή του «κλειδιού» του αποστολέα για να αποκτήσει πρόσβαση στα μεταβιβαζόμενα δεδομένα. Η κβαντική κρυπτογραφία διαφέρει ριζικά από τα συστήματα ασφάλειας που χρησιμοποιούν τα σημερινά δίκτυα και τα οποία, παρά τις πολύπλοκες διαδικασίες στις οποίες βασίζονται, μπορούν τελικά να παραβιαστούν από όποιον έχει στα χέρια του χρόνο, χρήμα και μεγάλη υπολογιστική δύναμη. Η μυστική δύναμη των φωτονίων Η κβαντική κρυπτογραφία χρησιμοποιεί τους νόμους της κβαντικής φυσικής, οι οποίοι θεωρούνται εγγενώς απαραβίαστοι. Η αρχική ιδέα της κβαντικής κρυπτογραφίας ξεκίνησε πριν 25 χρόνια από τον Τσαρλς Μπένετ της ΙΒΜ και τον Ζιλ Μπρασάρ του πανεπιστημίου του Μόντρεαλ. Βασίζεται στη γνωστή κβαντική «αρχή της απροσδιοριστίας» του Χάιζενμπεργκ, δηλαδή στο γεγονός ότι ένας παρατηρητής δεν μπορεί να μετρήσει την κβαντική πληροφορία χωρίς να την αλλοιώσει. Η νέα τεχνολογία λειτουργεί στέλνοντας δέσμες σωματιδίων φωτονίων, οι οποίες διαταράσσονται αν κάποιος επιχειρήσει να υποκλέψει το μήνυμα. Το σύστημα χρησιμοποιεί «κλειδιά» που δημιουργούνται και διανέμονται μέσω τεχνολογιών κβαντικής κρυπτογράφησης. Κάθε μεταδιδόμενο φωτόνιο μεταφέρει ένα απόλυτα μυστικό «κλειδί» που κωδικοποιεί τα μεταφερόμενα δεδομένα, όπως συμβαίνει στα συνηθισμένα δίκτυα ηλεκτρονικών υπολογιστών. Το πλεονέκτημα είναι ότι κανείς (πέρα από τους δύο χρήστες στο συγκεκριμένο επικοινωνιακό κανάλι) δεν μπορεί να «κρυφακούσει» για να μάθει το κλειδί, χωρίς να αποκαλύψει τον εαυτό του. Όπως αποδείχτηκε και στην επίδειξη που έγινε στη Βιέννη, όταν ένας εισβολέας προσπαθεί να υποκλέψει την κβαντική επικοινωνία, τα φωτόνια αλλοιώνονται και οι ανιχνευτές του δικτύου καταγράφουν την επίθεση, ενώ το σύστημα αυτόματα κλείνει για αυτοπροστασία χωρίς να έχει παραβιαστεί. Η επικοινωνία επαναλαμβάνεται αργότερα με ένα νέο «κλειδί». Αν εξάλλου, για κάποιο λόγο, ένας κβαντικός σύνδεσμος σταματήσει να λειτουργεί, τα φωτόνια στέλνονται από εναλλακτικούς δρόμους αυτόματα μέσω του τηλεπικοινωνιακού δικτύου, έτσι ώστε οι δύο χρήστες παραμένουν σε συνεχή ασφαλή επικοινωνία. Μέχρι σήμερα είχαν γίνει και άλλες απόπειρες για κβαντική κρυπτογράφηση, αλλά βασικά αφορούσαν μόνο την επικοινωνία ανάμεσα σε δύο άτομα (αποστολέα-λήπτη) και στο πλαίσιο αυτό ήδη υπάρχουν εμπορικές εφαρμογές από αρκετές εταιρίες. Οι λύσεις αυτές έχουν περιορισμένη εφαρμογή και αυξημένους κινδύνους (αν π.χ. κοπεί το καλώδιο οπτικής ίνας, η επικοινωνία διακόπτεται). Αντίθετα, η εφαρμογή που παρουσιάστηκε στη Βιέννη, είναι η πρώτη που αξιοποιεί την κβαντική κρυπτογραφία σε περιβάλλον δικτύου, με ό,τι θετικό αυτό συνεπάγεται (μεγαλύτερη γεωγραφική κάλυψη, εναλλακτικές οδοί επαφής αποστολέα-λήπτη για συνεχή επικοινωνία κλπ). Η πρώτη δημόσια εφαρμογή της κβαντικής κρυπτογραφίας έγινε το 2007 στις εκλογές στο καντόνι της Γενεύης στην Ελβετία, όπου το νέο σύστημα εγγυήθηκε ότι η ηλεκτρονική ψηφοφορία ήταν ασφαλής και ότι δεν χάθηκε καμία ψήφος στη μετάδοση από τα εκλογικά κέντρα. Είναι όμως όντως απαραβίαστη; Η κβαντική κρυπτογραφία είναι, υποτίθεται, απαραβίαστη και μερικές τράπεζες ήδη την χρησιμοποιούν για να μεταφέρουν δεδομένα. Όμως προ ημερών ανακοινώθηκε από το Νορβηγικό Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας στο Τροντχάιμ, σύμφωνα με δημοσίευμα της ηλεκτρονικής υπηρεσίας Νew Scientist, ότι ένας «ωτακουστής» μπορεί να την παραβιάσει χωρίς να αφήσει κανένα ίχνος, εκμεταλλευόμενος ένα πρόβλημα στον χρησιμοποιούμενο τεχνολογικό εξοπλισμό. Ο καθηγητής Βαντίμ Μακάροφ του νορβηγικού πανεπιστημίου και συνεργάτες του από τη Σουηδία και τη Ρωσία υποστηρίζουν ότι τυχόν κακόβουλοι τρίτοι μπορούν να ελέγξουν από μακριά τον εξοπλισμό του λήπτη και να αποκωδικοποιούν τα σήματα που, μέσω των φωτονίων, στέλνει ο αποστολέας. Όπως δήλωσαν, έχουν ανακαλύψει ότι δύο από τις τρεις συχνότερα χρησιμοποιούμενες συσκευές κβαντικής κρυπτογραφίας είναι ευάλωτες από άποψη ασφάλειας και μελετούν πώς θα ξεπεράσουν το πρόβλημα. Αλλοι ερευνητές πάντως, όπως ο Νόρμπερτ Λιτκενχάους από το Ινστιτούτο Κβαντικής Πληροφορικής του Καναδά, δήλωσε ότι δεν θεωρεί πως το παραπάνω κενό ασφαλείας είναι σοβαρό. Το μέλλον θα δείξει αν οι αποκρυπτογράφοι θα μείνουν χωρίς δουλειά!

Το Χέρι του Θεού εμφανίστηκε στον ουρανό

Μια απίστευτη εικόνα που ούτε επιστήμονες ξέρουν αν είναι "οπτική ψευδαίσθηση"

Θεία παρέμβαση ή αριστούργημα της φύσης; Η ασυνήθιστη φωτογραφία από το Διάστημα έχει πάρει την ονομασία "Το Χέρι του Θεού" και προκαλεί ανατριχίλες και αλλόκοτα συναισθήματα σχεδόν στους πάντες. Στην πραγματικότητα, δεν είναι παρά ένα νέφος από σκόνη και αέρια-τα απομεινάρια του θανάτου ενός άστρου, αφότου έγινε σούπερνοβα.

Με λίγη φαντασία όμως, μεταμορφώνεται σε ένα τεράστιο χέρι που εκτοξεύει μια γαλάζια σφαίρα φωτός, ενώ στα ακροδάχτυλά του χορεύουν κόκκινες φλόγες.