«στρατόπεδα καραντίνας» στην Κίνα - Έγκυες και παιδιά στοιβάζονται σε κοντέινερ

Σοκ προκαλούν οι εικόνες από τα «στρατόπεδα καραντίνας» στην Κίνα, όπους σύμφωνα με καταγγελίες στα social media, μεταφέρονται άνθρωποι που θεωρούνται ως ύποπτα κρούσματα covid -19. Εκτεταμένοι καταυλισμοί καραντίνας με στενά μεταλλικά κουτιά (κοντέινερ) για να στεγάσουν άτομα ύποπτα για Covid-19 έχουν ξεπηδήσει στην Κίνα, σύμφωνα με τα βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως μεταδίδει η Daily Mail. Η κομμουνιστική χώρα προσπαθεί να εξαλείψει τον ιό παρά τις προειδοποιήσεις ότι η πιο μολυσματική παραλλαγή Omicron καθιστά αδύνατη μια στρατηγική Zero Covid, ακόμη και με τα δρακόντεια μέτρα που χρησιμοποιεί το Πεκίνο, σημειώνει το δημοσίευμα. Σε lockdown 20 εκατομμύρια άνθρωποι - Εφιαλτικές συνθήκες στα στρατόπεδα καραντίνας Συνολικά 20 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν περιορισμένοι στα σπίτια τους στην Κίνα, αφού οι πόλεις Anyang και Yuzhou προστέθηκαν στα 13 εκατομμύρια της Xian που βρίσκονται ήδη σε καραντίνα και τους απαγορεύτηκε να φύγουν από το σπίτι τους ακόμη και για να αγοράσουν τρόφιμα. Η πόλη Anyang, όπου ζουν 5,5 εκατομμύρια άνθρωποι, εισήλθε σε lockdown αργά τη Δευτέρα, αφού αναφέρθηκαν δύο περιπτώσεις της παραλλαγής Omicron - και ορισμένοι κάτοικοι των πόλεων δήλωσαν στο BBC ότι συμμετείχαν στη «μεγάλη μεταφορά» χιλιάδων ανθρώπων σε στρατόπεδα καραντίνας. Έγκυες γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι πιστεύεται ότι είναι μεταξύ εκείνων που στάλθηκαν στους καταυλισμούς Xian. Πλάνα που κοινοποιήθηκαν ευρέως στο Διαδίκτυο δείχνουν ανθρώπους στα μικροσκοπικά κουτιά επιπλωμένα κουτιά με ένα ξύλινο κρεβάτι και μια τουαλέτα, όπου αναγκάζονται να παραμείνουν για δύο εβδομάδες. Οι κρατούμενοι κατέγραψαν σε βίντεο εργαζόμενους με προστατευτικές στολές να μοιράζουν τρόφιμα σε όσους κρατούνται στους καταυλισμούς. Όσοι έχουν βιώσει τις δυστοπικές εγκαταστάσεις λένε ότι έχουν μείνει με λίγο φαγητό στα παγωμένα μεταλλικά κουτιά. Οι κάτοικοι στο συγκρότημα κατοικιών Mingde 8 Yingl ενημερώθηκαν λίγο μετά τα μεσάνυχτα της 1ης Ιανουαρίου ότι έπρεπε να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να εισέλθουν στο στρατόπεδο καραντίνας. Ένας μάρτυρας ισχυρίστηκε ότι 30 λεωφορεία έφτασαν στο συγκρότημα, ενώ ένας άλλος ανέφερε ότι μεταφέρθηκαν 1.000 άτομα.

Η ψευδομαντεία της αστρολογίας

Από τις προβλέψεις της αστρολογίας, εκείνες που μπορούν να ελεγχθούν πειραματικά είναι εσφαλμένες. Και εκείνες που δεν μπορούν να ελεγχθούν πειραματικά δεν είναι επιστημονικές προβλέψεις. Είναι χρησμοί, σαν εκείνους που έδινε η Πυθία στο μαντείο των Δελφών.Γράφουν οι Βασιλική Παυλίδου και Κωνσταντίνος Τάσσης* Ο ουρανός είναι γεμάτος μύθους και ιστορίες και οι ιστορίες αυτές είναι ένα πολύτιμο κομμάτι της παγκόσμιας ιστορίας του ανθρώπινου πολιτισμού, ακόμη κι αν δεν έχουν πολλά να μας πουν για τα ίδια τα άστρα και τη θέση μας ανάμεσά τους. Ο ενθουσιασμός με τον οποίο όλοι οι αρχαίοι πολιτισμοί είδαν ήρωες, θεούς, ζώα, αντικείμενα – «αστερισμούς» – στον ουρανό είναι μια κλασική περίπτωση παρειδωλίας: της τάσης που έχει ο ανθρώπινος νους να βλέπει μοτίβα παντού. Στα σύννεφα, στο σχήμα των βουνοκορφών, στον δίσκο της Σελήνης, στην ψημένη φέτα του τοστ. Σε κάποια αστέρια οι αρχαίοι Ελληνες είδαν τον κυνηγό Ωρίωνα που αγάπησε τη θεά Αρτεμη αλλά φαγώθηκε από τον Σκορπιό. Οι αρχαίοι Κινέζοι είδαν στον αστερισμό του Σκορπιού την καρδιά του γαλάζιου δράκου της δικής τους θρησκείας. Οι Αβορίγινες της Αυστραλίας είδαν στα αστέρια του Ωρίωνα ένα κανό. Οι δώδεκα «σούπερ σταρ» που είναι δεκατρείς! Μεταξύ των αστερισμών υπάρχουν και διασημότητες! Αναφερόμαστε βεβαίως στους δώδεκα ζωδιακούς αστερισμούς: Κριός, Ταύρος, Δίδυμοι, Καρκίνος, Λέων, Παρθένος, Ζυγός, Σκορπιός, Τοξότης, Αιγόκερως, Υδροχόος, Ιχθύες. Αναρωτηθήκατε ποτέ πώς έφτασαν σε τέτοια επίπεδα δόξας αυτοί; Τα «ζώδια» είναι δώδεκα μοτίβα που είδαν στα άστρα οι μελετητές του ουρανού την ελληνιστική εποχή. Κοινό τους χαρακτηριστικό είναι ότι ανάμεσά τους προβάλλεται ο Ηλιος κατά τη διάρκεια ενός έτους. Με όρους του σύγχρονου ηλιοκεντρικού μοντέλου του ηλιακού συστήματος, θα λέγαμε ότι τα ζώδια τα διαπερνά η εκλειπτική, το επίπεδο περιφοράς της Γης γύρω από τον Ηλιο. Βέβαια υπάρχει και ένας δέκατος τρίτος αστερισμός που μοιράζεται αυτή την ιδιότητα – ο Οφιούχος. Αυτός όμως δεν τα κατάφερε να φτάσει τη δόξα των άλλων. Ισως γιατί ο αριθμός 13 θεωρούνταν από πολύ παλιά γρουσούζικος, και έτσι ο ρόλος του αποσιωπήθηκε. Οι δώδεκα – οι δεκατρείς μάλλον – ζωδιακοί αστερισμοί είναι εξαιρετικά σημαντικοί στην αστρονομία του ηλιακού συστήματος, γιατί δεν είναι μόνο η τροχιά της Γης γύρω από τον Ηλιο που προβάλλεται επάνω τους. Καθώς ολόκληρο το ηλιακό σύστημα είναι διατεταγμένο σαν μια τεράστια τηγανίτα, και οι οκτώ κύριοι πλανήτες ακολουθούν τροχιές που βρίσκονται σχεδόν στο ίδιο επίπεδο. Αν ζωγραφίσει λοιπόν κανείς μια στενή ζώνη πάνω στον ουρανό, 8 μοίρες πάνω και 8 μοίρες κάτω από την εκλειπτική, εκεί θα δει να προβάλλεται όχι μόνο η θέση του Ηλίου ανάμεσα στα άστρα, αλλά και η θέση της Σελήνης, της Αφροδίτης, του Αρη, του Δία και των άλλων πλανητών. Αυτή η «ζώνη» στον ουρανό λέγεται ζωδιακός κύκλος και οι 13 ζωδιακοί αστερισμοί είναι εκείνοι οι αστερισμοί που ανάμεσά τους θα «δει» κανείς στον ουρανό μια καθαρή βραδιά όσους πλανήτες φαίνονται με γυμνό μάτι, όπως επίσης και τη Σελήνη. Αυτός είναι λόγος που οι ζωδιακοί αστερισμοί έχουν γίνει σούπερ σταρ του ουρανού. Η πρώιμη ζωτική ανάγκη για προβλεψιμότητα Ας μην κοροϊδευόμαστε όμως. Οταν λες «Λέων» σε έναν τυχαίο άνθρωπο στον δρόμο, δεν περιμένεις να σου πει «ω, ναι, βέβαια, εκεί μπορείς να δεις αυτόν τον μήνα τον Δία και σε τέσσερις μήνες από τώρα και τον Αρη». Μάλλον περιμένεις να ακούσεις κάτι όπως «ω, ναι, βέβαια, Λέων, το πιο αρχηγικό ζώδιο». Η φήμη των ζωδιακών αστερισμών οφείλεται κυρίως στη σύνδεσή τους με την αρχαιότατη τέχνη της χρήσης των κινήσεων των ουράνιων σωμάτων από αστρομάντεις για την πρόβλεψη μελλοντικών γεγονότων. Της αστρομαντείας. Της αστρολογίας. Δεν είναι να απορεί κανείς βέβαια που στους αρχαίους πολιτισμούς ήρθε η ιδέα να αναζητήσουν στα άστρα κάποια αποκάλυψη για το μέλλον. Η ανάγκη για προβλεψιμότητα στο χάος της καθημερινότητας ενός πρώιμου πολιτισμού που έπρεπε να αντιμετωπίσει φυσικά φαινόμενα που δεν μπορούσε να εξηγήσει – καταιγίδες, ξηρασίες, σεισμούς – είναι πάρα πολύ λογική. Οι αρχαίοι μάντεις προσπαθούσαν να «διαβάσουν» το μέλλον στους διάφορους οιωνούς (όπως το πέταγμα των πουλιών), στα εντόσθια των σφαγμένων ζώων, στα όνειρα, στα οράματα που φέρεται να έστελνε ο Απόλλωνας στην Πυθία και, βεβαίως, στα άστρα. Από αυτή την άποψη, το ότι τα άστρα θα είχαν να πουν κάτι για το μέλλον είναι μάλλον η λογικότερη ιδέα από όλες τις παραπάνω. Οι κινήσεις του Ηλίου, της Σελήνης και των πλανητών ανάμεσα στα πολύ μακρινότερα άστρα – τους ζωδιακούς αστερισμούς δηλαδή – ήταν ένα φαινόμενο περιοδικό και προβλέψιμο. Και, σε έναν βαθμό, πραγματικά χρήσιμο – για να προβλέψει κανείς πότε αλλάζουν οι εποχές: πότε πρέπει να περιμένει κανείς τα φθινοπωρινά πρωτοβρόχια, πόσο μπορεί να περιμένει μέχρι να μαζέψει τις ελιές, πότε να περιμένουν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι τις πλημμύρες του Νείλου που ήταν το κλειδί της αιγυπτιακής παραγωγής. Από την αστρονομία στην αστρομαντεία Είναι λοιπόν λογικό να συμπεράνουμε ότι η αστρολογία θα πρέπει να είχε πολύ μεγάλη επιτυχία στους αρχαίους χρόνους. Αλλά και οι ίδιοι οι αστρολόγοι θα έχαιραν εξαιρετικής εκτίμησης γιατί θα μπορούσαν να προβλέπουν με μεγάλη ακρίβεια εντυπωσιακά αστρονομικά φαινόμενα, όπως οι εκλείψεις και τα συναπαντήματα πλανητών στον ουρανό. Επειδή όλα αυτά τα φαινόμενα οφείλονται σε περιοδικούς κύκλους των ουράνιων σωμάτων, θα ήταν δυνατόν να προβλεφθούν ακόμη και χωρίς κατανόηση της πραγματικής τρισδιάστατης διάταξης των πλανητών και της λειτουργίας του ηλιακού συστήματος. Αρκεί ο αρχαίος μελετητής του ουρανού να είχε υπομονή, επιμονή και επιμέλεια στην καθημερινή καταγραφή των θέσεων των πλανητών ανάμεσα στα άστρα. Και κάπως έτσι τα άστρα συνδέθηκαν με τη μαντεία. Βέβαια από τη στιγμή που ανοίγει αυτή η πόρτα, οι απαιτήσεις προς τον μάντη πολύ γρήγορα παύουν να περιορίζονται μόνο σε αυτά που μπορεί στ’ αλήθεια να μαντέψει. Γιατί ο στρατηγός θέλει να ξέρει τι λένε τα άστρα για την έκβαση της μάχης, ο έμπορος θέλει να ξέρει αν θα πρέπει να επεκτείνει τον κύκλο εργασιών του, ο ερωτευμένος θέλει να ξέρει αν τα αισθήματά του θα βρουν ανταπόκριση. Και ο μάντης δεν λέει όχι. Η μαντεία ήταν ανέκαθεν αυτό που οι Αγγλοσάξονες ονομάζουν «good business». Βγάζει λεφτά. Πληρώνει τους λογαριασμούς. Αγοράζει παπύρους για τις σημειώσεις και καλό κρασί για το συμπόσιο και αμφορείς για το καλό κρασί. Αρκεί βέβαια οι προβλέψεις να «πέφτουν μέσα». Ο «μάντης» ο καλός… Μα ο καλός μάντης έκανε – και εξακολουθεί να κάνει – προβλέψεις αρκετά ασαφείς ώστε πάντοτε «να πέφτουν μέσα». Ας δούμε μια τέτοια, σύγχρονη, πρόβλεψη: «Κριέ: Το τετράγωνο του ανάδρομου Ερμή με τον Κρόνο αναμένεται να πολλαπλασιάσει τις ευθύνες σου. Οφείλεις να φερθείς με επαγγελματισμό, περιορίζοντας το ενδεχόμενο κάποιου λάθους που μπορεί να σου στοιχίσει». Αν κάποιο λάθος συμβεί και στοιχίσει στον δόλιο τον Κριό, έφταιγε ο ανάδρομος Ερμής στον Κρόνο. Αν πάλι τίποτε κακό δεν συμβεί, μπράβο του Κριού που άκουσε τον αστρολόγο του και φέρθηκε με επαγγελματισμό. Κι αν ο Κριός ήταν φουλ αντιεπαγγελματικός και το λάθος πάλι δεν ήρθε, κανένα πρόβλημα – ας μην ξεχνά ο Κριός ότι ο αστρολόγος είπε «ενδεχόμενο» κάποιου λάθους, όχι «βεβαιότητα». Μπορεί βέβαια να θεωρήσετε την κριτική μας υπερβολικά αυστηρή. Μπορεί να αναρωτηθείτε: είμαστε σίγουροι πως τα άστρα δεν προβλέπουν σωστά ότι το τετράγωνο του ανάδρομου Ερμή με τον Κρόνο αναμένεται να πολλαπλασιάσει τις ευθύνες του προαναφερθέντος Κριού; Εχουμε, με άλλα λόγια, ελέγξει τις αστρολογικές προβλέψεις πειραματικά; Περαματικός έλεγχος Αν προσπαθήσουμε να φερθούμε στην αστρολογία ως επιστημονική υπόθεση την οποία μπορούμε να ελέγξουμε πειραματικά, θα σκοντάψουμε σε μια σειρά προβλημάτων. Πρώτον, δεν υπάρχει μία και μοναδική αστρολογία. Η ιδέα ότι τα άστρα προβλέπουν το μέλλον ήταν παγκόσμια, και έτσι έχουμε τόσες αστρολογίες όσους και αρχαίους πολιτισμούς. Κινέζοι, Ινδοί, Αιγύπτιοι, Μάγια – καθένας τη δική του. Ακόμη χειρότερα, υπάρχουν τόσες αστρολογίες όσοι και αστρολόγοι. Και δεν προβλέπουν όλοι το ίδιο! Ορίστε μια άλλη πρόβλεψη για τον Κριό, ακριβώς για την ίδια μέρα όπως η παραπάνω: «Σήμερα είναι πιθανόν να διαβάζεις αυτό το κείμενο ευρισκόμενος/η σε μια εκδρομή ή πραγματοποιώντας ένα ταξίδι! Η Σελήνη εξακολουθεί να βρίσκεται στον Τοξότη και κάνει το μυαλό σου να φεύγει σε μέρη που εσύ προτιμάς και αν μπορεί να ακολουθήσει και η φυσική σου παρουσία, ακόμα καλύτερα!». Προσέξτε ότι το τετράγωνο του ανάδρομου Ερμή με τον Κρόνο δεν το θεώρησε αρκετά σημαντικό ο συγκεκριμένος μελετητής. Εδωσε περισσότερο βάρος στη Σελήνη στον Τοξότη. Δεύτερον, οι προβλέψεις που κάνουν οι αστρολόγοι δεν είναι ποσοτικές, ούτε διατυπωμένες με τρόπο τέτοιο ώστε να μπορούν να επιβεβαιωθούν ή να καταρριφθούν. Το να πει κανείς «Είναι πιθανόν να πας, Κριέ, εκδρομή σήμερα, αλλά μπορεί και όχι» δεν είναι επιστημονική πρόβλεψη. Το πρόβλημα δεν είναι η μη βεβαιότητα. Οταν οι επιστημονικές θεωρίες κάνουν πιθανοκρατικές προβλέψεις, αυτές είναι ποσοτικές. Αν η αστρολογία ήταν επιστημονική θεωρία, θα προέβλεπε, για παράδειγμα, ότι σε κάθε 1.000 Κριούς οι 700 θα πάρουν τη Δευτέρα προαγωγή στη δουλειά τους και θα έχουν έτσι αυξημένες ευθύνες και 164 θα πάνε μια ωραία εκδρομή. Αυτό τότε θα ήταν μια ποσοτική πρόβλεψη που θα μπορούσαμε να ελέγξουμε πειραματικά – ρωτούμε 1.000 Κριούς αν πήγαν εκδρομή τη Δευτέρα και το συγκρίνουμε με την πρόβλεψη. Προβλέψεις του τύπου «πιθανόν αλλά μπορεί και όχι» ή «θέλει προσοχή» ή «πολλοί από εσάς και κάποιοι άλλοι όχι» συνδέονται με ψευδοεπιστήμη, όχι πραγματικές επιστημονικές θεωρίες με δυνατότητα πρόβλεψης. Αστρονομικές «παραβλέψεις» Υπάρχει όμως κάποια πτυχή της αστρολογίας την οποία μπορούμε να ελέγξουμε πειραματικά: η αστρονομική της πλευρά. Είναι πραγματικά η Σελήνη στον Τοξότη τότε που μας λέει ο αστρολόγος; Είναι ο Ηλιος στον Κριό από 21 Μαρτίου ως 20 Απριλίου, όταν έχουν τα γενέθλιά τους οι «Κριοί»; Ε, λοιπόν, όχι! Η αστρολογία τα πήγαινε καλά στο κομμάτι των αστρονομικών προβλέψεων την εποχή του Πτολεμαίου του αστρονόμου – πάνω από 2.000 χρόνια πριν. Τότε, πράγματι, από την εαρινή ισημερία και για έναν μήνα περίπου ήταν πάνω-κάτω ο Ηλιος στον αστερισμό του Κριού. Μετά περνούσε στον αστερισμό του Ταύρου και ούτω καθεξής. Λέμε «περίπου», γιατί οι ζωδιακοί αστερισμοί δεν έχουν όλοι το ίδιο μήκος, ούτε είχαν τότε σαφή όρια ώστε να ήξερε ο Πτολεμαίος ακριβώς πότε φεύγει ο Ηλιος από τους Διδύμους και πότε μπαίνει στον Καρκίνο (τώρα πια βέβαια έχουν ακριβή όρια τα οποία τα όρισε η Διεθνής Αστρονομική Ενωση, αλλά δεν τα χρησιμοποιούν αυτά οι αστρολόγοι για να «κάνουν παιχνίδι»). Είναι επίσης και το θέμα του Οφιούχου, που τον σνομπάρουν οι αστρολόγοι, και μοιράζουν τις μέρες του ανάμεσα στον Σκορπιό και στον Τοξότη. Οπότε, ακόμη και στις μέρες του Πτολεμαίου δεν ήταν ο Ηλιος κάθε μέρα στον αστερισμό που προέβλεπε το αντίστοιχο «ζώδιο». Αλλά από τότε μέχρι σήμερα τα πράγματα έχουν ξεφύγει εντελώς. Το πρόβλημα είναι ότι ο άξονας περιστροφής της Γης δεν δείχνει διαρκώς προς την ίδια κατεύθυνση. Μετατοπίζεται – «μεταπίπτει» λέμε εμείς οι αστρονόμοι – όπως ο άξονας μιας σβούρας που γυρίζει «πλαγιαστά». Ως αποτέλεσμα, το σημείο όπου βρίσκεται ο Ηλιος όταν στη Γη αρχίζει η άνοιξη (όταν δηλαδή έχουμε εαρινή ισημερία) μετατοπίζεται και αυτό – μετακινείται από ζώδιο σε ζώδιο. Ετσι ενώ την εποχή του Πτολεμαίου ο Ηλιος κατά την εαρινή ισημερία βρισκόταν στον αστερισμό του Κριού, σιγά-σιγά αυτό άλλαξε και σήμερα η εαρινή ισημερία γίνεται ενώ ο Ηλιος είναι στον αστερισμό των Ιχθύων. Εμείς βέβαια «κανονίζουμε» το ετήσιο ημερολόγιο, με έξτρα ημέρες (για παράδειγμα τα δίσεκτα χρόνια), έξτρα λεπτά, έξτρα δευτερόλεπτα όπου χρειάζεται, έτσι ώστε να κρατάμε τις εποχές σταθερές – έτσι ώστε η εαρινή ισημερία να συμβαίνει στις 21 Μαρτίου, το χειμερινό ηλιοστάσιο στις 21 Δεκεμβρίου και ούτω καθεξής. Ο Ηλιος όμως δεν είναι πια στον Κριό την εαρινή ισημερία! Είναι στους Ιχθύς! Μια καθαρή ματιά στον ουρανό Επομένως, αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς, o Ηλιος εφέτος ήταν στον αστερισμό του Κριού από τις 19 Απριλίου ως τις 13 Μαΐου και επομένως λάθος πληροφορήθηκαν οι αγαπητοί φίλοι με αυτά τα γενέθλια ότι είναι Ταύροι. Οι φίλοι υποτιθέμενοι Κριοί τώρα που γεννήθηκαν από 21 Μαρτίου ως 18 Απριλίου; Ψάρια όλοι τους. Κι ας μη μιλήσουμε για τους «τυχερούς» που γεννήθηκαν μεταξύ 30 Νοεμβρίου και 17 Δεκεμβρίου, που με όσο πάθος κι αν πιστεύουν ότι είναι Τοξότες, είναι στην πραγματικότητα Οφιούχοι. Ολη τους η ζωή είναι ένα ψέμα. Και έτσι, από τις προβλέψεις της αστρολογίας εκείνες που μπορούν να ελεγχθούν πειραματικά είναι εσφαλμένες. Και εκείνες που δεν μπορούν να ελεγχθούν πειραματικά δεν είναι επιστημονικές προβλέψεις. Είναι χρησμοί, σαν εκείνους που έδινε η Πυθία στο μαντείο των Δελφών. Την επόμενη φορά λοιπόν που θα ακούσετε ότι ο Ηλιος θα είναι στον Καρκίνο και η Σελήνη στον Αιγόκερω, μην ανησυχήσετε για τις συνέπειες της συγκυρίας στην ερωτική σας ζωή. Αντίθετα ενθουσιαστείτε, γιατί αυτό σημαίνει ότι είναι καλοκαίρι και πανσέληνος, οπότε στο αστεροσκοπείο του Σκίνακα, SARS-CoV-2 επιτρέποντος, μπορεί να έχουμε ανοιχτή βραδιά. Ελάτε να χαζέψουμε τα αστέρια παρέα και να μάθουμε τι πραγματικά μπορούν να μας αποκαλύψουν για το Σύμπαν. *Η κυρία Βασιλική Παυλίδου και ο κ. Κωνσταντίνος Τάσσης είναι αναπληρωτές καθηγητές Αστροφυσικής, Τμήμα Φυσικής, Πανεπιστήμιο Κρήτης και Ινστιτούτο Αστροφυσικής, Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας. Έντυπη έκδοση Το Βήμα

Η «επιστήμη» της … Νέας Εποχής

Η επίκληση της κβαντομηχανικής στην θρησκεία, την ιατρική, το θέατρο και τόσα άλλα, αν δεν είναι καθαρή διακωμώδηση των αρχών καιμτου περιεχομένου της, είναι τελείως ανυπόστατη.Γράφει ο δρ Στέφανος Τραχανάς* Ο μέσος μορφωμένος πολίτης που θα επισκεφθεί το διαδικτυακό βιβλιοπωλείο Amazon για να αναζητήσει ένα εκλαϊκευτικό βιβλίο κβαντικής φυσικής θα πρέπει να είναι έτοιμος για μια δυσάρεστη έκπληξη. Αν και για το «πρόσημο» της έκπληξης δεν είμαι τελείως σίγουρος! Θα δει λοιπόν ο πολίτης αυτός να παρελαύνουν μπροστά του τίτλοι βιβλίων – συνήθως ευπώλητων – όπως οι παρακάτω, σε ακριβή μετάφραση: Ο κβαντικός γιατρός: Ενας κβαντικός φυσικός εξηγεί τη θεραπευτική δύναμη της ολιστικής ιατρικής. Κβαντική ίαση: Ερευνώντας τα μέτωπα της ψυχοσωματικής ιατρικής. Κβαντικό άγγιγμα: Η δύναμη του ιάσθαι. Ψυχοεπιστήμη: Πώς οι νέες ανακαλύψεις στην κβαντική φυσική εξηγούν τα παραφυσικά φαινόμενα. Κβαντική κάθαρση ψυχής: Επουλώνοντας τα τραύματα που αφήνει η ζωή στην ψυχή μας. Τηλεπάθεια: Μια κβαντική προσέγγιση. Το εγχειρίδιο του κβαντικού αστρολόγου. Το κβαντικό ταρό. Κβαντομηχανική για την ψυχή σας: Πώς να επισκευάσετε τον εαυτό σας και συγχρόνως να σώσετε τον κόσμο κ.λπ., κ.λπ.! Ακραία και λαθραία οικειοποίηση της κβαντικής φυσικής Ας μείνουμε εδώ, γιατί η κβαντική βιβλιογραφία της… Νέας Εποχής – του αμερικανικού New Age βεβαίως – δεν έχει τέλος. Η συνταγή είναι γνωστή και δοκιμασμένη εδώ και μερικές δεκαετίες. Ενα ευπώλητο κοκτέιλ ανατολικού μυστικισμού – με όλες τις αποκρυφιστικές δοξασίες και «εναλλακτικές» πρακτικές του – και κβαντικής μεταφυσικής στην πιο ευφάνταστη εκδοχή της. Κεντρικό μοτίβο: Ολα είναι δυνατά με τη δύναμη του κβαντικού μας πνεύματος! Το οποίο βεβαίως – σύμφωνα με την… κβαντομηχανική(!) – είναι έξω από την ύλη και «χορογραφεί» όλα όσα συμβαίνουν μέσα μας και έξω μας! Με τη δύναμη λοιπόν του κβαντικού μας πνεύματος τίποτα δεν είναι αδύνατον. Η αυτοΐαση από πάσαν νόσον μεταξύ άλλων! Και βέβαια δεν πρέπει να εκπλαγούμε αν μάθουμε ότι οι περισσότεροι οπαδοί της Νέας Εποχής -που υιοθετούν συνήθως και «εναλλακτικές» ιατρικές πρακτικές (συχνά κάτω από την ομπρέλα της… κβαντικής ιατρικής!) – είναι και αρνητές των σύγχρονων φαρμάκων και, φυσικά, των εμβολίων. Ομως, ως ένα νέο είδος θρησκείας, η Κβαντική Νέα Εποχή οφείλει να μεριμνά και για την πνευματικότητα των πιστών και ακολούθων της, ακόμα περισσότερο όταν – όπως διδάσκουν οι μεγάλοι ινδοί μύστες και επιβεβαιώνει η… κβαντομηχανική(!) – το πνεύμα, και όχι η ύλη, είναι η πρωταρχική ουσία του κόσμου. Αναμενόμενο λοιπόν ότι δίπλα στους κβαντικούς ψευδογιατρούς θα εμφανιζόταν κι ένα άλλο είδος· οι κβαντικοί ψευδοπροφήτες!Με ειδικεύσεις σε νέα… γνωστικά πεδία όπως κβαντική θεολογία, κβαντική φυσική του θεού, κβαντική αθανασίακαι ό,τι άλλο η… κβαντική μας φαντασία μπορεί να υποθέσει! Και επειδή η Νέα Εποχή δεν αντιτίθεται στις παραδοσιακές θρησκείες (θεωρεί ότι είναι πέρα από αυτές) δεν πρέπει επίσης να μας ξενίσει ότι η κβαντική θεολογία έχει χώρο για όλα τα δόγματα. Με τίτλους βιβλίων – χωρίς τον αναλυτικό τους υπότιτλο – όπως: Κβαντικός Χριστιανισμός, Κβαντικός Ιουδαϊσμός, Κβαντικός Βουδισμόςκαι Το Κβαντικό ζήτημα του Ισλάμ! Ο απόλυτος ευτελισμός της πιο βαθιάς ανθρώπινης ανάγκης δίπλα στην περιέργεια να καταλάβουμε τον κόσμο: της ανάγκης του θρησκεύεσθαι. Για να μη μείνει καμία αμφιβολία για το καίριο. Η επίκληση της κβαντομηχανικής σε όλα τα παραπάνω, αν δεν είναι καθαρή διακωμώδηση των αρχών και του περιεχομένου της, είναι τελείως ανυπόστατη. Τις πταίει; Και ερχόμαστε στα δύσκολα: Πώς φτάσαμε άραγε ως εδώ; Η σημαντικότερη και επιτυχέστερη επιστημονική θεωρία όλων των εποχών να διαδραματίζει στον δημόσιο χώρο ακριβώς τον αντίθετο ρόλο απ’ αυτόν που οραματίστηκε για την επιστήμη ο Ρήγας Φεραίος όταν έγραφε το Φυσικής Απάνθισμα;Οτι η διδασκαλία της θα βοηθούσε τους υπόδουλους Ελληνες να αντιστέκονται στις δεισιδαιμονίες και τις προλήψεις και θα συνέβαλλε στην εθνική αφύπνιση; Τι πήγε τόσο στραβά και η επιστήμη από δύναμη απελευθερωτική του ανθρώπου – όπως την είδε ο Διαφωτισμός – να έχει μετατραπεί σε εργαλείο παραπλάνησης και χειραγώγησής του; Ο συντάκτης του παρόντος αισθάνεται ότι έχει δικαίωμα να απευθύνει δημόσια το ερώτημα αυτό μόνο αν το έχει θέσει πρώτα στον εαυτό του και έχει αποδεχθεί το όποιο μερίδιο ευθύνης του αναλογεί. Πολύ περισσότερο, όταν διδάσκει κβαντομηχανική επί πολλά χρόνια τώρα και είναι συγγραφέας βασικών πανεπιστημιακών συγγραμμάτων στο αντικείμενο. Θα αποφύγει όμως να υπερασπιστεί τον εαυτό του, με την ελπίδα ότι κάποιοι από τους αναγνώστες τούτου του άρθρου ίσως να γνωρίζουν κάτι για την προσωπική του στάση στο ζήτημα αυτό. Ιδιαίτερα απέναντι σε εκφυλιστικά φαινόμενα που συνέβαιναν δίπλα μας και είχαν οδηγήσει κορυφαία επιστημονική Ενωση της χώρας μας να έχει μετατραπεί σε εστία αναπαραγωγής και διάδοσης μέχρι και των πιο ευτράπελων μορφών ψευδοεπιστήμης. Με εκδόσεις βιβλίων που πραγματεύονται «επιστημονικά» θέματα όπως η «κβαντική ηθοποιία» και τα «κβαντικά τσάκρας», με «εφευρέσεις» που συζητούνται «επιστημονικά» σε διαδικτυακές… ζούγκλες και με δημοσιεύσεις «επιστημονικών» άρθρων στο περιοδικό της Ενωσης, που καταρρίπτουν με συνοπτικές διαδικασίες τη θεωρία της Σχετικότητας! Ενώ δεν λείπουν και δημόσιες ομιλίες στελεχών της Ενωσης που «αποδεικνύουν» όχι μόνο την αθανασία της ψυχής, αλλά ότι και η θεωρία της εξέλιξης είναι λάθος! Τελειώσαμε και με τον Δαρβίνο! Η ίδια υπόθεση δίνει όμως λαβή και για πολύ μελαγχολικές σκέψεις σχετικά με τη στάση δημόσιων θεσμών – π.χ. Υπουργείο Παιδείας και Δημόσια Τηλεόραση – απέναντι σε εκφυλιστικά φαινόμενα τέτοιου τύπου και τη διείσδυσή τους στον χώρο της εκπαίδευσης. Για όσους από εμάς πιστεύουν ότι ο ανορθολογισμός και η ψευδοεπιστήμη – με την ανεξέλεγκτη πλέον διάδοσή τους μέσω των κοινωνικών δικτύων – ροκανίζουν τα θεμέλια των δημοκρατικών κοινωνιών (βλ. γεγονότα στο αμερικανικό Καπιτώλιο) και υπονομεύουν τη στοιχειώδη ικανότητά τους να διαχειρίζονται κρίσεις σαν αυτή που σήμερα ζούμε, η χώρα μας προσφέρεται για θετική δράση – και όχι απλώς λόγια –στο πεδίο της προσωπικής ευθύνης του καθενός μας. Και μια καλή αρχή – ας πούμε για πανεπιστημιακούς δασκάλους – θα ήταν να σταθούμε για λίγο μπροστά στον καθρέφτη απαγγέλλοντας τον στίχο του τούρκου ποιητή Ναζίμ Χικμέτ: «Κι εσύ αδελφέ μου φταις λιγάκι». *Ο κ. Στέφανος Τραχανάς διδάσκει κβαντική φυσική στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και είναι διεθυντής του Κέντρου Διαδικτυακών Μαθημάτων Mathesis. Έντυπη έκδοση Το Βήμα

Ηχηρή παρέμβαση των Times του Λονδίνου για τα Γλυπτά του Παρθενώνα: Γιατί άλλαξαν στάση μετά από 50 χρόνια

Ξεκάθαρη θέση υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα παίρνουν οι Times του Λονδίνου στο κύριο άρθρο τους. Επισημαίνουν ότι επί 50 χρόνια στήριζαν την κυβέρνηση και το βρετανικό μουσείο στη θέση κατά της επιστροφής των Μαρμάρων, αλλά σήμερα ανακοινώνουν ότι αλλάζουν γνώμη. Στο άρθρο τους με τίτλο: "Η άποψη των Times για τα Ελγίνεια Μάρμαρα (σ.σ. όπως αποκαλεί στα Γλυπτά του Παρθενώνα): Ενώνοντας την Ελληνική Κληρονομιά", αναφέρουν: "Τα γλυπτά ανήκουν στην Αθήνα. Τώρα πρέπει να επιστραφούν".Και συμπληρώνουν: "Τα Ελγίνεια Μάρμαρα είναι υπέροχα στην απεικόνιση της ανθρώπινης μορφής και στην εντύπωση της κίνησης. Εκατομμύρια έχουν θαυμάσει αυτά τα γλυπτά που κάποτε κοσμούσαν τον Παρθενώνα και τους τελευταίους δύο αιώνες εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο". Οι Times επισημαίνουν ότι για περισσότερα από 50 χρόνια, καλλιτέχνες και πολιτικοί υποστήριξαν ότι τα τεχνουργήματα για την πολιτιστική ταυτότητα ενός έθνους πρέπει να επιστρέψουν στην Ελλάδα. "Το μουσείο και η βρετανική κυβέρνηση, με την υποστήριξη των Times, αντιστάθηκαν στην πίεση. Όμως οι καιροί και οι συνθήκες αλλάζουν. Τα γλυπτά ανήκουν στην Αθήνα. Τώρα πρέπει να επιστρέψουν", υπογράμμισε. Το δημοσίευμα αναφέρεται στην πρόσφατη συμφωνία της Ιταλίας να επιστρέψει στην Ελλάδα ένα μαρμάρινο θραύσμα της θεάς Άρτεμης, το οποίο λήφθηκε, όπως τα γλυπτά του Παρθενώνα, από την ελεγχόμενη από τους Οθωμανούς Αθήνα στις αρχές του 19ου αιώνα και αργότερα πουλήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Παλέρμο. Σε αντάλλαγμα, η Ιταλία θα λάβει ένα αρχαίο άγαλμα της Αθηνάς και έναν αμφορέα. Η συμφωνία είναι παρόμοια με εκείνη που είχε προταθεί στο Βρετανικό Μουσείο πριν από αρκετά χρόνια. Σε αντάλλαγμα για την επιστροφή των γλυπτών, η Ελλάδα θα έστελνε στο Λονδίνο μια έκθεση με μερικά από τα καλύτερα κλασικά της αντικείμενα που δεν εκτίθενται μόνιμα. "Η πρόταση έφτασε κοντά σε συμφωνία. Απέτυχε λόγω διαμάχης για την ιδιοκτησία των γλυπτών του Παρθενώνα. Η Βρετανία επέμεινε ότι είχαν αγοραστεί, όχι λεηλατηθεί, και πρέπει να παραμείνουν ιδιοκτησία του Βρετανικού Μουσείου. Η Ελλάδα υποστήριξε ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν είχε το δικαίωμα να διαθέσει αντικείμενα κατασκευασμένα στην Ελλάδα σχεδόν δύο χιλιετίες πριν από την οθωμανική κατάκτηση. Το μουσείο και η κυβέρνηση έχουν πετάξει την απόφαση πέρα δώθε. Ένας τέτοιος γραφειοκρατικός παραλογισμός μπορεί να επιλυθεί γρήγορα. Αφήστε τα γλυπτά να πουληθούν πίσω σε τιμή κόστους. Μια πράξη του κοινοβουλίου κατακύρωσε τις αγορές του Λόρδου Έλγιν στο μουσείο. Ας εγκρίνει λοιπόν το κοινοβούλιο την επιστροφή τους". ΠΗΓΗ: TheTOC.gr

Το ξεδίπλωμα του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb

Ολοκληρώθηκε και το τελευταίο βήμα της ανάπτυξης του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb που διήρκησε δύο εβδομάδες. Το μεγαλύτερο αστρονομικό κάτοπτρο που στάλθηκε ποτέ στο διάστημα ξεδιπλώθηκε. Ο χρυσός ανακλαστήρας, το κεντρικό στοιχείο του νέου τηλεσκοπίου James Webb, αναπτύχθηκε πλήρως στο τελικό του κοίλο σχήμα πλάτους 6,5 μέτρων. Tο τηλεσκόπιο εκτοξεύθηκε διπλωμένο σαν οριγκάμι και η αστρονομική κοινότητα παρακολουθούσε την ανάπτυξή του με μεγάλη αγωνία.

Το Webb εκτοξεύτηκε την ημέρα των Χριστουγένων και απέχει πλέον από τη Γη απόσταση πάνω από ένα εκατομμύριο χιλιόμετρα. Θα φτάσει στον τελικό του προορισμό, στο σημείο που είναι γνωστό ως L2, στις 23 Ιανουαρίου. Κι από εκεί, θα αρχίσει να ξεδιπλώνει τα μυστήρια του σύμπαντος.

πηγή: https://www.nature.com/articles/d41586-022-00035-4 – https://www.bbc.com/news/science-environment-59914936

Tο εκρηκτικό τέλος ενός ερυθρού υπεργίγαντα… λίγο πριν γίνει σουπερνόβα

Το σουπερνόβα SN 2020tlf στον ξενιστή γαλαξία NGC 5731 Αμερικανοί αστρονόμοι παρατήρησαν για πρώτη φορά σε πραγματικό χρόνο το δραματικό εκρηκτικό τέλος της ζωής ενός άστρου ερυθρού γίγαντα, καταγράφοντας την αυτοκαταστροφή και τον τελικό θάνατό του, λίγο πριν αυτό καταρρεύσει βαρυτικά και δημιουργήσει έναν υπερκαινοφανή αστέρα (σουπερνόβα) τύπου ΙΙ, τον SN 2020tlf. Οι επιστήμονες κατάφεραν να παρατηρήσουν το άστρο στη διάρκεια των τελευταίων 130 ημερών πριν την κατακλυσμική έκρηξή του. Το άστρο βρίσκεται στον γαλαξία NGC 5731 σε απόσταση περίπου 120 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη και έχει μάζα δεκαπλάσια από τον Ήλιο μας. Οι ερευνητές των πανεπιστημίων Northwestern και Καλιφόρνιας-Μπέρκλεϊ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστροφυσικής «The Astrophysical Journal», έκαναν τις παρατηρήσεις τους με δύο τηλεσκόπια της Χαβάης, το Keck και το Pan-STARSS. Η ανακάλυψη επιφέρει αναθεώρηση στις προηγούμενες θεωρίες για το πώς εξελίσσονται οι ερυθροί γίγαντες λίγο πριν εκραγούν. Υπήρχε η αντίληψη ότι τα τεράστια αυτά άστρα παραμένουν σχετικά ήσυχα πριν τον θάνατό τους, χωρίς βίαιες εκρήξεις ή φωτεινές αναλαμπές, αλλά οι νέες παρατηρήσεις έδειξαν την εκπομπή μιας πολύ ισχυρής και φωτεινής ακτινοβολίας, λίγο πριν το τέλος του συγκεκριμένου άστρου. Αυτό δείχνει ότι τουλάχιστον μερικά από αυτά τα τεράστια και ασταθή άστρα υφίστανται σημαντικές αλλαγές στην εσωτερική δομή τους λίγο πριν την κατάρρευσή τους. «Πρόκειται για μεγάλη πρόοδο στην κατανόησή μας σχετικά με το τι κάνουν τα υπερμεγέθη άστρα μερικές στιγμές προτού πεθάνουν. Η άμεση ανίχνευση της προ-σουπερνόβα δραστηριότητας σε έναν άστρο ερυθρό υπεργίγαντα δεν είχε ποτέ έως τώρα παρατηρηθεί πριν μια κανονική έκρηξη σουπερνόβα τύπου ΙΙ. Για πρώτη φορά παρακολουθήσαμε ένα άστρο ερυθρό υπεργίγαντα να εκρήγνυται», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Γουίν Τζέικομπσον-Γκαλάν του Μπέρκλεϊ.

Aναπαράσταση του προγεννήτορα του SN 2020tlf την στιγμή της έκρηξης «Είναι σαν να παρακολουθείς μια ωρολογιακή βόμβα. Ποτέ έως τώρα δεν είχαμε επιβεβαιώσει μια τέτοια βίαιη δραστηριότητα σε έναν θνήσκοντα ερυθρό υπεργίγαντα, τον οποίο είδαμε να παράγει μια τόσο φωτεινή εκπομπή ακτινοβολίας, μετά να καταρρέει και να εκρήγνυται», ανέφερε η αναπληρώτρια καθηγήτρια αστρονομίας και αστροφυσικής Ραφαέλα Μαργκούτι του Northwestern. Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση: https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-4357/ac3f3a πηγή: https://www.amna.gr/home/article/613873/Gia-proti-fora-oi-astronomoi-eidan-to-ekriktiko-telos-enos-astrou-eruthrou-upergiganta–ligo-prin-ginei-soupernoba

James Webb Space Telescope has unfolded 1st wing of massive golden mirror

The iconic golden mirror of NASA's massive new observatory is taking shape. The James Webb Space Telescope unfolded the panel that carries the three leftmost segments of its hexagonal gold-coated primary mirror on Friday (Jan. 7). Nearly two weeks after the observatory's launch, the successful maneuver brings the telescope close to its final form. "Webb's iconic primary mirror is taking its final shape. Today, the first of two primary mirror wings, or side panels, was deployed and latched successfully," NASA officials wrote in a statement. Live updates: NASA's James Webb Space Telescope mission Related: How the James Webb Space Telescope works in pictures Team members will repeat the process on the right, or starboard, side of the observatory on Saturday (Jan. 8). NASA has said it will broadcast the procedure live from mission control beginning around 9 a.m. EST (1400 GMT). Completing the full hexagon with the two panel deployments will mark the end of the major unfolding steps for the observatory after its launch on Dec. 25. To mark the milestone, NASA has also said it will hold a news conference on Saturday around 1:30 p.m. EST (1830 GMT). Fully deployed, the primary mirror will stretch 21 feet (6.5 meters) across. In the coming days, the JWST team will tweak the arrangement of the 18 individual mirror segments, each of which is controlled by seven actuators, according to a deployment timeline provided by NASA. The team will continue adjusting the mirror segments throughout the five-month commissioning process, which will turn Webb's view from a patchwork of 18 frames into one smooth image. The observatory also has about two more weeks of travel before it reaches its station orbiting the Earth-sun Lagrange point 2, or L2, which is located nearly 1 million miles (about 1.5 million kilometers) away from Earth on the side opposite the sun. JWST will execute a third and final course correction burn to reach orbit; the first two burns occurred shortly after launch. Webb is expected to begin science observations this summer. Email Meghan Bartels at mbartels@space.com or follow her on Twitter @meghanbartels. Follow us on Twitter @Spacedotcom and on Facebook. Join our Space Forums to keep talking space on the latest missions, night sky and more! And if you have a news tip, correction or comment, let us know at: community@space.com.

Μια κάποια κλιματική ευαισθησία

Ο Svante Arrhenius γύρω στο 1910 Ο Σουηδός φυσικοχημικός Svante August Arrhenius ήταν ο πρώτος που υπολόγισε την σχέση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη με την συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, στην εργασία του με τίτλο ‘On the Influence of Carbonic Acid in the Air upon the Temperature of the Ground‘. Στα συμπεράσματα της εργασίας του (υπερ)εκτιμά ότι ο διπλασιασμός της συγκέντρωσης του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα θα προκαλέσει μια αύξηση στην μέση θερμοκρασία της γήινης επιφάνειας κατά 5 έως 6 oC. Επιπλέον, από τους πίνακες που παραθέτει φαίνεται μια λογαριθμική σχέση μεταξύ της αύξησης θερμοκρασίας συναρτήσει της συγκέντρωσης του διοξειδίου του άνθρακα. Στη συνέχεια θα αναζητήσουμε μια εξίσωση που να συνδέει απευθείας την συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα με την μεταβολή της μέσης θερμοκρασίας στην επιφάνεια της Γης. Το μέγεθος RF Oι κλιματολόγοι αναφέρονται συνήθως σε μια εξίσωση που συνδέει την μεταβολή της θερμοκρασίας με το μέγεθος RF (radiative forcing). Ο εξαναγκασμός (θερμικής) ακτινοβολίας RF μετριέται σε W/m2 και εκφράζει την μεταβολή στο ενεργειακό ισοζύγιο του πλανήτη εξαιτίας της μεταβολής κάποιας παραμέτρου που επηρεάζει το κλίμα. H ισορροπία της θερμικής ακτινοβολίας της Γης επιτυγχάνεται όταν στην κορυφή της ατμόσφαιρας η εισερχόμενη ηλιακή ακτινοβολία ισούται με την εξερχόμενη ακτινοβολία. Η εξερχόμενη ακτινοβολία, αν εξαιρέσουμε την ανακλώμενη ηλιακή στην κορυφή της ατμόσφαιρας (albedo), είναι η υπέρυθρη ακτινοβολία (μεγάλα μήκη κύματος), που εκπέμπει το σύστημα της (γήινης) επιφάνειας+ατμόσφαιρα. Ας υποθέσουμε ότι ένας σταθερός θετικός εξαναγκασμός (θερμικής) ακτινοβολίας RF εφαρμόζεται συνεχώς στο σύστημα (γήινης) επιφάνειας-ατμόσφαιρας. Μετά από ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, η θερμοκρασία του συστήματος θα αυξηθεί έως ότου η αύξηση της ροής της εξερχόμενης ακτινοβολίας στην κορυφή της ατμόσφαιρας γίνει ίση με τον RF, αποκαθιστώντας τη θερμική ισορροπία στον πλανήτη. Eπομένως η μεταβολή της ροής της εξερχόμενης ακτινοβολίας στην κορυφή της ατμόσφαιρας ισούται με τον εξαναγκασμό (θερμικής) ακτινοβολίας RF. Αν το RF είναι αρκετά μικρό, τότε η μεταβολή της παγκόσμιας μέσης επιφανειακής θερμοκρασίας, ΔTS, αναμένεται επίσης να είναι σχετικά μικρή. Σ’ αυτή την περίπτωση ισχύει η σχέση: ΔΤs=RF/λ, όπου λ είναι μια κρίσιμη παράμετρος που εκφράζει την μέση μεταβολή της εξερχόμενης ακτινοβολίας στην κορυφή της ατμόσφαιρας που οφείλεται στην μεταβολή κατά μια μονάδα της μέσης επιφανειακής θερμοκρασίας ΤS. Η εξίσωση ΔΤs=RF/λ εκφράζει την κλιματική ευαισθησία (climate sensitivity), και βέβαια δεν έχει καμία σχέση με τα ανθρώπινα συναισθήματα όσον αφορά την κλιματική αλλαγή. Μας δίνει την μεταβολή της μέσης επιφανειακής θερμοκρασίας, εξαιτίας της μεταβολής ενός κλιματικού παράγοντα, όπως η μεταβολή της συγκέντρωσης των αερίων θερμοκηπίου. Μια αξιόπιστη εκτίμηση της παραμέτρου λ αποτελεί ένα από τα δυσκολότερα επιστημονικά προβλήματα στην σημερινή εποχή. Για παράδειγμα οι τιμές του λ που υπολογίστηκαν ανεξάρτητα από τα δύο πρώιμα κλιματικά μοντέλα (GFDL και NASA/GISS) διέφεραν μεταξύ τους σημαντικά (κατά έναν παράγοντα περίπου δύο). Αλλά μια παρόμοια μεγάλη διαφορά εξακολουθεί να παραμένει μεταξύ των ευαισθησιών που υπολογίζουν και πιο πρόσφατα κλιματικά μοντέλα και γι αυτό επείγει η περαιτέρω βελτίωσή τους. Διπλασιάζοντας την συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα Αν βρούμε μια σχέση που να συνδέει τον εξαναγκασμό (θερμικής) ακτινοβολίας RF που οφείλεται στην αύξηση της συγκέντρωσης του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, τότε διαμέσου της ΔΤs=RF/λ, προκύπτει αμέσως η απευθείας σύνδεση της συγκέντρωσης CO2 με την μεταβολή της μέσης θερμοκρασίας της Γης. Αλλά αυτό είναι μάλλον δύσκολο να προκύψει αναλυτικά(;).

Όπως προαναφέρθηκε, ο Arrhenius ήταν ο πρώτος που υποψιάστηκε ότι μια λογαριθμική σχέση συνδέει τα μεγέθη ΔΤs και συγκέντρωση [CO2], επομένως και τα μεγέθη RF – [CO2]. Κι έτσι είναι, αφού οι πιο πρόσφατες εκτιμήσεις [Gunnar Myhre et al] μας δίνουν την σχέση: RFCO2=5,35∙ln(C/C0), όπου C η συγκέντρωση του CO2 και C0≈278ppm (η συγκέντρωση του CO2 στο ξεκίνημα της βιομηχανικής επανάστασης). Αντικαθιστώντας στην προσεγγιστική εξίσωση ΔTS≈0,3RFCO2 που προσδιορίσαμε παραπάνω, παίρνουμε μια εκτίμηση της μεταβολής της μέσης γήινης θερμοκρασίας συναρτήσει της συγκέντρωσης του διοξειδίου του άνθρακα: ΔTS≈1,62∙ln(C/278) Παρατηρούμε ότι αν η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα διπλασιαστεί, τότε προκύπτει μια αύξηση κατά 1,2 Κ (ή οC) της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη. Το αποτέλεσμα αυτό είναι ένα κάτω όριο στην κλιματική ευαισθησία – σε σχέση με την συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα – που προσδιορίζουν τα περίπλοκα κλιματικά μοντέλα. Για παράδειγμα στο μοντέλο GFDL ο διπλασιασμός της συγκέντρωσης του CO2 έδινε μια αύξηση θερμοκρασία κατά 2 Κ, ενώ στο μοντέλο NASA/GISS, αύξηση κατά 4 Κ. άσκηση: Να αποδειχθεί η εξίσωση RF=λ∙ΔΤs χρησιμοποιώντας απλή φυσική. Υπενθυμίζεται ότι η ηλιακή σταθερά ΙΓ=1361 W/m2 είναι η ενέργεια της ηλιακής ακτινοβολίας που προσπίπτει ανά δευτερόλεπτο κάθετα σε μια επιφάνεια ενός τετραγωνικού μέτρου, που βρίσκεται στην µέση απόσταση Γης-Ήλιου), και ότι από αυτή την ακτινοβολία το 30% ανακλάται πίσω στο διάστημα (albedo=>α=0,3). Έτσι, κατά μέσο όρο σε ολόκληρη την υδρόγειο, η εισερχόμενη ηλιακή ακτινοβολία στην κορυφή της ατμόσφαιρας είναι Ιεισ=ΙΓ (1–α)∙πR2/4πR2= ΙΓ(1–α)/4. Όταν ο πλανήτης βρίσκεται σε θερμική ισορροπία με μια μέση επιφανειακή θερμοκρασία ΤS, τότε η εισερχόμενη ακτινοβολία στην κορυφή της ατμόσφαιρας θα ισούται με την εξερχόμενη υπέρυθρη ακτινοβολία που εκπέμπει το σύστημα γης-ατμόσφαιρας: Ιεισ=Ιεξ. Σύμφωναν με το νόμο Stefan-Boltzmann και το γεγονό ότι το σύστημα Γη-ατμόσφαιρα δεν είναι τέλειο μέλαν σώμα, θα ισχύει: Ιεξ=ε∙σ∙ΤS4, όπου ΤS η μέση θερμοκρασία της Γης και ε<1 o συντελεστής εκπομπής ακτινοβολίας (στο εύρος της υπέρυθρης) του συστήματος, όπου σ=5,67∙10-8 W∙m-2K-4. Εφόσον Ιεισ=Ιεξ, προκύπτει ότι: ε∙σ∙ΤS4=ΙΓ(1–α)/4 (1) Αν η θερμοκρασία μεταβληθεί κατά ΔΤS, εξαιτίας π.χ. της αύξησης της συγκέντρωσης ενός αερίου θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, τότε η μεταβολή της εκπεμπόμενης θερμικής ακτινοβολίας από την Γη μετά την αποκατάσταση της νέας θερμικής ισορροπίας θα ισούται με τον εξαναγκασμό (θερμικής) ακτινοβολίας, δηλαδή: RF=ΔΙεξ=Iεξ,τελ–Iεξ,αρχ=ε∙σ∙(TS+ΔTS)4–ε∙σ∙ΤS4=ε∙σ∙ΤS4(1+ΔΤS/ΤS)4–ε∙σ∙ΤS4 ή RF≈4ε∙σ∙ΤS4ΔTS/ΤS, δεδομένου ότι (1+ΔΤS/ΤS)4≈1+4ΔTS/ΤS. Xρησιμοποιώντας την εξ (1) παίρνουμε: RF=\lambda \Delta T_{S} \approx \frac{I_{\Gamma}(1-a)}{T_{S}} \Delta T_{S}, απ’ όπου για ΤS≈288K (ή 15oC) προκύπτει ότι ΔTS≈0,3RF (RF σε W/m2 και ΔΤS σε Κelvin).

KYA για πιστοποιητικό και απουσία από την εργασία λόγω νόσησης

Δημοσιεύθηκε η ΚΥΑ Δ1α/Γ.Π.οικ.361/04.01.2022 (ΦΕΚ 3/04.01.2022 τεύχος Β’) με την οποία επέρχονται οι εξής τροποποιήσεις): -Τροποποιείται η παρ.3 του άρθρου 9 στην ΚΥΑ Δ1α/Γ.Π.οικ.81558/29.12.2021 ΦΕΚ Β’ 6290 ως προς την έκδοση πιστοποιητικού νόσησης για τους πλήρως εμβολιασμένους, που μπορεί πια να εκδίδεται και με θετικό στον έλεγχου rapid test, εκτός του PCR. Επίσης αλλάζει η ημερομηνία ισχύος των πιστοποιητικών νόσησης διάρκειας 180 ημερών αλλά όχι πέραν της 31ης.1.2022 και ως ημερομηνία εκκίνησης μπαίνει η 05.07.2021 αντί της 30.06.2021. Τέλος προστίθεται και νέα παρ.3Α στο άρθρο 9 στην οποία ορίζεται ότι: “Για να θεωρηθεί νόμιμη η απουσία από την εργασία λόγω νόσησης από τον κορωνοϊό COVID-19, σύμφωνα με τα εκάστοτε ισχύοντα υγειονομικά πρωτόκολλα, αρκεί η βεβαίωση θετικού ελέγχου με τη χρήση ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου κορωνοϊού COVID-19 (rapid test) σύμφωνα με την παρ. 3. Ειδικώς ως προς τους δημοσίους υπαλλήλους εφαρμόζεται η παρ. 3 του άρθρου τριακοστού όγδοου της από 20.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α’ 68), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4683/2020 (Α’ 83)”. Η ισχύς της απόφασης είναι μέχρι 17.01.2022 και ώρα 06.00.

Συναγερμός - Εκρηκτική αύξηση 90% του ιικού φορτίου στα λύματα της Θεσσαλονίκης

Εκρηκτική αύξηση του ιικού φορτίου του SARS-CoV-2 στα αστικά απόβλητα της Θεσσαλονίκης καταγράφεται στις τελευταίες μετρήσεις της εβδομάδας για την έρευνα που διεξάγει η Ομάδα Επιδημιολογίας Λυμάτων του ΑΠΘ με την ΕΥΑΘ, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και στο πλαίσιο του Εθνικού Δικτύου του ΕΟΔΥ. Όπως φαίνεται στα σχετικά διαγράμματα έπειτα από δύο ημέρες που παρατηρήθηκαν ενδείξεις επιβράδυνσης της εκρηκτικής ανόδου του ιικού φορτίου, ακολούθησε νέα αύξησή του σε σημαντικά υψηλότερο επίπεδο. Συγκεκριμένα, στα δείγματα που λαμβάνονται καθημερινά στην είσοδο της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων Θεσσαλονίκης, αναφορικά με τις εξορθολογισμένες τιμές σχετικής έκκρισης ιικού φορτίου, η μέση τιμή των δύο πιο πρόσφατων μετρήσεων, δηλαδή, της Τετάρτης 05/01 και της Πέμπτης 06/01 είναι: Αυξημένη (+46%) σε σχέση με τη μέση τιμή των δύο αμέσως προηγούμενων μετρήσεων της Δευτέρας 03/01 και της Τρίτης 04/01. Αυξημένη (+90%) σε σχέση με την μέση τιμή της προηγούμενης Τρίτης 29/12/2021 και Τέταρτης 30/12/2021. «Μια αύξηση της τάξης του 46% μέσα σε δύο ημέρες δείχνει ότι το στέλεχος Omicron διασπείρεται ταχύτατα και οι νοσούντες στην πόλη πολλαπλασιάζονται. Η εξέλιξη επιβεβαιώνει την εκτίμηση που είχαμε κάνει τις προηγούμενες μέρες ότι σε τόσο υψηλό επίπεδο διασποράς η όποια ημερήσια σταθεροποίηση πιθανότατα να είναι προσωρινή», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρύτανης του ΑΠΘ και επιστημονικά υπεύθυνος του ερευνητικού έργου καθηγητής Νίκος Παπαϊωάννου. Η μεθοδολογία αποτίμησης του κορονοϊού στα αστικά απόβλητα, που ανέπτυξε η Ομάδα Επιδημιολογίας Λυμάτων του ΑΠΘ, εξορθολογίζει τις μετρήσεις συγκέντρωσης του γονιδιώματος του ιού με βάση 24 περιβαλλοντικούς παράγοντες, που μπορούν να αλλοιώσουν τα αποτελέσματα των μετρήσεων.