CDC: Αυτό είναι το νέο ανησυχητικό σύμπτωμα που δείχνει ότι έχεις Omicron

Ενα νέο προειδοποιητικό σημάδι πως ο ασθενής χρήζει ιατρικής βοήθειας, αποτελεί ένα άγνωστο μέχρι σήμερα σύμπτωμα της μεταδοτικής παραλλαγής Ομικρον. Το αμερικανικό «Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νόσων» (CDC) ανακοίνωσε ότι εντόπισε ένα νέο σύμπτωμα, το οποίο δεν θα πρέπει να περνάει απαρατήρητο. Όπως τόνισε, ο ασθενής που νιώθει σαν να βρίσκεται σε μία κατάσταση αποπροσανατολισμού, θα πρέπει να ζητά τη βοήθεια ειδικών. Aλλά και όποιος αντιμετωπίζει δυσκολία στην αναπνοή, επίμονο πόνο ή πίεση στο στήθος, έχει υπνηλία ή είναι χλωμός και το δέρμα, τα χείλη ή τα νύχια του να γίνονται «μπλε», θα πρέπει να επισκέπτεται γιατρό. Στη σχετική ανακοίνωσή του, το αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νόσων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το αίσθημα της σύγχυσης είναι πλέον όλο και πιο συχνό σε όσους έχουν μολυνθεί από την μετάλλαξη «Omicron». Επιπλέον, η έρευνα της εφαρμογής για τα συμπτώματα της νόσου Covid «ZOE», που χρηματοδοτείται από τη βρετανική κυβέρνηση, όπως και αυτή του Πανεπιστημίου King’s College του Λονδίνου, διαπίστωσαν ότι οι πολλοί φορείς της παραλλαγής «Omicron», έχουν εμφανίσει αλλαγή στη συμπεριφορά τους, σαν να βρίσκονται σε παραλήρημα, όπως αναφέρει η βρετανική εφημερίδα «Express». Η «Μελέτη Συμπτωμάτων της Covid» (ZOE), έχει εντοπίσει τα συνήθη συμπτώματα που σχετίζονται με τον κοροναϊό δείχνοντας ότι διαφέρουν ελαφρώς ανάλογα με το αν κανείς εμβολιαστεί ή όχι. Πονοκέφαλος Αν και ο πονοκέφαλος είναι λιγότερο γνωστό σύμπτωμα της Covid, είναι ένα από τα πιο πρώιμα σημάδια, σύμφωνα με τη μελέτη ZOE. Επιπλέον, είναι πιο κοινό σύμπτωμα από τα κλασικά (συμπτώματα) του βήχα, του πυρετού και της απώλειας όσφρησης. Καταρροή Τον περασμένο χειμώνα, η μελέτη ZOE διαπίστωσε ότι η ρινική καταρροή ήταν το δεύτερο πιο συχνά αναφερόμενο σύμπτωμα μετά τους πονοκεφάλους, με σχεδόν το 60% όσων βρέθηκαν θετικοί στην Covid με απώλεια όσφρησης να αναφέρουν επίσης ότι έχουν καταρροή. Φτάρνισμα Η μελέτη ZOE διαπίστωσε ότι όταν φταρνίζεται κανείς περισσότερο από το συνηθισμένο, μπορεί να είναι σημάδι της Covid σε άτομα που έχουν εμβολιαστεί, αν και τονίζει ότι το φτάρνισμα είναι πολύ πιο πιθανό να είναι σημάδι κρυολογήματος ή αλλεργίας. Πονόλαιμος Πολλά άτομα με Covid παραπονιούνται ότι έχουν πονόλαιμο που μοιάζει με αυτόν που μπορεί να αντιμετωπίσει κανείς όταν έχει κρυολόγημα ή λαρυγγίτιδα. Ο πονόλαιμος που σχετίζεται με τη νόσο Covid, τείνει να είναι ήπιος και δεν διαρκεί περισσότερο από πέντε ημέρες, επομένως ένας πολύ επώδυνος πονόλαιμος που διαρκεί περισσότερο, είναι πιθανό να είναι κάτι άλλο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης ZOE, σχεδόν οι μισοί από τους νοσήσαντες με Covid, αναφέρουν ότι έχουν πονόλαιμο, αν και αυτό είναι πιο συχνό σε ενήλικες ηλικίας 18-65 ετών σε σχέση με τους ηλικιωμένους ή τους κάτω των 18 ετών. Απώλεια όσφρησης Παραμένει ο ισχυρότερος δείκτης μόλυνσης από τη Covid, ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο ή τη σοβαρότητα της ασθένειας ενός ατόμου. Ενώ οι νοσήσαντες μπορεί να μην χάσουν τελείως την όσφρησή τους, μπορεί αυτή να αλλάξει, και να μην μπορούν να μυρίσουν πράγματα με έντονο άρωμα. Επίσης, μπορεί να επηρεαστεί και η αίσθηση της γεύσης. Επίμονος βήχας Ο επίμονος βήχας είναι ευρέως αποδεκτό ότι είναι ένα από τα τρία κύρια συμπτώματα της Covid, αλλά, σύμφωνα με τη μελέτη ZOE, μόνο περίπου τέσσερις στους 10 νοσήσαντες θα τον εμφανίσουν. Σε αυτό το πλαίσιο, «επίμονος» σημαίνει βήχας πολλές φορές την ημέρα, «για μισή μέρα ή περισσότερο». Ο βήχας που σχετίζεται με τη νόσο Covid, είναι συνήθως ξηρόβηχας. Ένας επίμονος βήχας τείνει να εμφανίζεται περίπου λίγες ημέρες μετά τη νόσηση και συνήθως διαρκεί περίπου τέσσερις ή πέντε ημέρες.

Έκπληξη: Η Ελλάδα είναι η 6η καλύτερη χώρα για να ζει κανείς το 2022

Μια νέα μελέτη από την ασφαλιστική εταιρεία William Russell κατέταξε τη χώρα μας στην 6η θέση αναφορικά με το ποια είναι η καλύτερη χώρα για να ζήσει κανείς στο εξωτερικό το 2022. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν πολλοί πολίτες της Ευρώπης και των ΗΠΑ που επιθυμούν να μετοικήσουν σε μια χώρα του εξωτερικού, με πολλές επιλογές να ανοίγονται μπροστά τους. Η συγκεκριμένη μελέτη εξέτασε έναν αριθμό παραγόντων όπως την ευτυχία και την ευημερία, τις παροχές υγείας, τις ευκαιρίες απασχόλησης και την ποιότητα ζωής προκειμένου να προσδιορίσει ποιες χώρες προσφέρουν περισσότερα πλεονεκτήματα για τους ξένους κατοίκους τους. Στις συνθήκες υγείας περιλαμβάνεται ο μέσος όρος του προσδόκιμου επιβίωσης των κατοίκων μιας χώρας, ο αριθμός νοσοκομείων, ο αριθμός νοσοκομειακών κλινών ανά 1000 κατοίκους, ο αριθμός θανάτων από COVID-19 και ο αριθμός των γιατρών ανά 1000 κατοίκους. Η Ελλάδα στην 6η θέση ως πιο δελεαστική για τις συνθήκες υγείας Ποιες ήταν οι άλλες χώρες που μας… ξεπέρασαν ως προς τις συνθήκες παροχών υγείας; Πρώτη στην κατάταξη βρέθηκε η Ιαπωνία, με σκορ 7,89 με άριστα το 10. Στη δεύτερη θέση, η Νότια Κορέα με σκορ 7,74, στην τρίτη θέση η Αυστρία με σκορ 7,55, στην τέταρτη θέση η Λιθουανία με σκορ 7,37, στην πέμπτη θέση η Γερμανία με σκορ 7,32 και στην έκτη θέση η Ελλάδα με σκορ 7,25. Στην κατάταξη για την πρώτη δεκάδα ακολούθησαν οι Γαλλία, Τσεχία, Πορτογαλία και Κίνα. Η Ιαπωνία βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με το υψηλότερο προσδόκιμο επιβίωσης στον κόσμο, καθώς οι Ιάπωνες ζουν κατά μέσο όρο 84,4 έτη, με τον παγκόσμιο μέσο όρο να είναι στα 78,14 έτη. Τη δεύτερη και την τρίτη θέση καταλαμβάνουν η Νότιος Κορέα και η Αυστρία, με τη Νότια Κορέα να είναι δεύτερη σε ποσοστό νοσοκομείων με ένα κάθε 24,19 χλμ. Εξετάζοντας άλλες παραμέτρους, η Φιλανδία βρέθηκε για άλλη μια φορά η χώρα με τους πιο ευτυχισμένους κατοίκους με σκορ 7,89 στα 10, με τον παγκόσμιο μέσο όρο της "κλίμακας ευτυχίας" στο 6,28, ενώ στην κορυφή της κλίμακας για την ποιότητα ζωής βρέθηκαν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, με προεξέχον το σκορ εγκληματικότητας που βρίσκεται στο 10,88 με τον παγκόσμιο μέσο όρο να κυμαίνεται στο 39,53.

Ο Χέοπας αποκαλύπτει εξωπλανήτη σε σχήμα μπάλας ράγκμπι

Η είδηση δεν είναι ότι το διαστημικό τηλεσκόπιο της ESA, Cheops, ανακάλυψε έναν ακόμα εξωπλανήτη, τον WASP-103b, αλλά το ότι ο εν λόγω εξωπλανήτης δεν είναι σφαιρικός και μοιάζει με μπάλα του ράγκμπι. Και είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται ένας τέτοιος παραμορφωμένος εξωπλανήτης.

Ο εξωπλανήτης WASP-103b έχει διπλάσια ακτίνα και 1,5 φορές μεγαλύτερη μάζα σε σχέση με τον πλανήτη Δία, και απέχει 0,02 αστρονομικές μονάδες (AU) από το άστρο του (1AU= μέση απόσταση Γης-Ήλιου). O εξωπλανήτης WASP-103b ολοκληρώνει μια περιφορά γύρω από το άστρο του μέσα σε 24 ώρες και κινείται πολύ κοντά σ’ αυτό, διαγράφοντας τροχιά ακτίνας περίπου 0,02 αστρονομικές μονάδες. Γι αυτό οι αστρονόμοι περίμεναν ότι η τροχιά σε μια τόσο κοντινή απόσταση θα προκαλούσε ισχυρές παλιρροϊκές δυνάμεις, αλλά δεν ήταν σε θέση να τις μετρήσουν. Χρησιμοποιώντας τα νέα δεδομένα από το διαστημικό τηλεσκόπιο Cheops, σε συνδυασμό με δεδομένα που είχαν ήδη ληφθεί από τα διαστημικά τηλεσκόπια Hubble και Spitzer, κατάφεραν να διαπιστώσουν την παραμόρφωση εξαιτίας των παλιρροϊκών δυνάμεων του εξωπλανήτη WASP-103b στο σχήμα μιας μπάλας του ράγκμπι. Οι παλίρροιες στην Γη οφείλονται στην βαρυτική αλληλεπίδραση της Γης με την Σελήνη που περιφέρεται γύρω μας. Κι ο Ήλιος έχει επίσης μια μικρή αλλά σημαντική επίδραση στις παλίρροιες, όμως είναι πολύ μακριά από τη Γη για να προκαλέσει μεγάλες παραμορφώσεις στον πλανήτη μας. Δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο και για τον WASP-103b, που περιφέρεται πολύ κοντά στο άστρο του. Η αντίσταση ενός υλικού στην παραμόρφωση εξαρτάται από τη σύνθεσή του. Για παράδειγμα, οι παλιρροϊκές δυνάμεις στην Γη λόγω Σελήνης και Ήλιου, προκαλούν την ‘υδατική παραμόρφωση’, δηλαδή τις παλίρροιες, αλλά δεν καταφέρνουν να παραμορφώσουν σημαντικά το βραχώδες τμήμα της. Οι αστροφυσικοί συσχετίζουν την παλλιρροϊκή παραμόρφωση με τον αριθμό Love. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός αυτός, τόσο πιο παραμορφωμένος είναι o πλανήτης. Ο αριθμός Love του WASP-103b είναι περίπου ίδιος με τον αντίστοιχο του του Δία, κι αυτό δείχνει ότι μάλλον έχουν παρόμοια εσωτερική δομή, παρά το γεγονός ότι ο WASP-103b έχει διπλάσια ακτίνα. Οι ερευνητές θα επιχειρήσουν την διερεύνηση των λεπτομερειών της εσωτερικής του δομής του με μελλοντικές παρατηρήσεις, ώστε να κατανοήσουν γιατί είναι τόσο παραμορφωμένος. Σημαντικό ρόλο στην ερμηνεία θα παίξει και ο προσδιορισμός του μεγέθους του πυρήνα του. Δεδομένου ότι η αβεβαιότητα στην τιμή του αριθμού Love είναι προς το παρόν αρκετά μεγάλη, απαιτούνται επιπλέον παρατηρήσεις με τα διαστημικά τηλεσκόπια Cheops και James Webb. Η εξαιρετικά υψηλή ακρίβεια του Webb θα βελτιώσει τις μετρήσεις της παλιρροιακής παραμόρφωσης των εξωπλανητών, επιτρέποντας μια καλύτερη σύγκρισή τους με τους πλανήτες-γίγαντες του ηλιακού μας συστήματος. Όμως υπάρχει άλλο ένα μυστήριο που περιβάλλει τον WASP-103b. Οι παλιρροϊκές αλληλεπιδράσεις μεταξύ άστρου και του συγκεκριμένου εξωπλανήτη έπρεπε να προκαλέσουν μείωση της τροχιακής περιόδου του και τη σταδιακή προσέγγιση στο άστρο του με τελικό αποτέλεσμα την σύγκρουσή του με αυτό. Όμως οι μετρήσεις του WASP-103b δείχνουν αντίθετα ότι η τροχιακή περίοδος ίσως να αυξάνεται και ότι ο εξωπλανήτης απομακρύνεται αργά από το άστρο του. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι κάτι διαφορετικό από τις παλιρροϊκές δυνάμεις είναι ο βασικός παράγοντας που επηρεάζει αυτόν τον εξωπλανήτη. Έτσι, οι αστροφυσικοί εξέτασαν και άλλα πιθανά σενάρια. Θα μπορούσε για παράδειγμα, η δυναμική του συστήματος να επηρεάζεται από την παρουσία ενός δεύτερου άστρου ή η τροχιά του πλανήτη να είναι ελαφρώς ελλειπτική. Δεν μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν αυτά τα σενάρια, αλλά ούτε και να τα αποκλείσουν. Για να απαντηθούν με βεβαιότητα όλα τα ερωτήματα θα απαιτηθούν επιπλέον παρατηρήσεις των διελεύσεων του WASP-103b (μπροστά από το άστρο του) από το Cheops και άλλα τηλεσκόπια. Το σίγουρο είναι πως η ακρίβεια των παρατηρήσεων του διαστημικού τηλεσκοπίου Χέωψ (CHaracterising ExOPlanets Satellite), που έτυχε να είναι συνονόματο με έναν σκληρό και αδίστακτο Φαραώ, αποκάλυψε για πρώτη φορά το περίεργο σχήμα του WASP-103b, ανοίγοντας νέους δρόμους όσον αφορά την μελέτη εξωπλανητών. πηγή: https://www.esa.int/Science_Exploration/Space_Science/Cheops/Cheops_reveals_a_rugby_ball-shaped_exoplanet

ΗΒ: Η Ελλάδα, παράδεισος για Γερμανούς συνταξιούχους

Στην επιλογή Γερμανών συνταξιούχων να μετοικήσουν στην Ελλάδα αναφέρεται η Handelsblatt. Επίσης ο Τύπος για τον Ντ. Σασόλι και τη μεταμόσχευση καρδιάς χοίρου στις ΗΠΑ. Στην απόφαση πολλών Γερμανών συνταξιούχων να περάσουν το τελευταίο μέρος της ζωής τους μακριά από τη χώρα τους, μεταφέροντας την κατοικία τους σε άλλους τόπους με καλύτερη ποιότητα ζωής, ήλιο και βέβαια φορολογικά και οικονομικά πλεονεκτήματα αναφέρεται ρεπορτάζ της οικονομικής εφημερίδας Ηandelsblatt. Το ρεπορτάζ μεταξύ άλλων γράφει: "Ελλάδα, η ‘Φλόριντα΄της Ευρώπης. Ίσως οι αγνοί λάτρεις της Ελλάδας να ανατριχιάζουν με αυτό το όραμα. Αλλά η ελληνική κυβέρνηση το βλέπει σαν βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θεωρεί τη χώρα παράδεισο συνταξιοδότησης. Θέλει να προσελκύσει για μετεγκατάσταση συνταξιούχους από τον κρύο βορρά στον ηλιόλουστο νότο". Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η Handelsblatt: "Δεν είναι μόνο οι 3.000 ώρες ηλιοφάνειας το χρόνο στην Κρήτη ή τη Ρόδο ο λόγος. Οι συνταξιούχοι που μεταφέρουν την φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα φορολογούνται μόνο με 7% φόρο εισοδήματος (…) Παρά τον χαμηλό φορολογικό συντελεστή, η μετεγκατάσταση συνταξιούχων θα πρέπει να αξίζει τον κόπο και για την ελληνική εφορία και οικονομία, μιας και οι συνταξιούχοι αναμένεται να ξοδέψουν μεγάλο μέρος των εισοδημάτων τους στην Ελλάδα και ίσως αγοράσουν σπίτι. Επιπλέον κίνητρο: όποιος αγοράσει νεόδμητο ακίνητο στην Ελλάδα ως το 2024 απαλλάσσεται από ΦΠΑ. Η Ελλάδα αποτελεί επίσης πόλο έλξης χάρη στο χαμηλό κόστος ζωής. Σύμφωνα με υπολογισμούς της Γερμανικής Στατιστικής Υπηρεσίας τον Σεπτέμβριο του 2021 το επίπεδο τιμών ήταν 23% χαμηλότερο από ό,τι στη Γερμανία. Σύμφωνα με μελέτη της δεξαμενής σκέψης DiaNEOsis, η Ελλάδα θα μπορούσε να αποκομίσει έως και 5 δις ευρώ ετησίως και να δημιουργήσει 60.000 νέες θέσεις εργασίας χάρη στη λεγόμενη ‘silver economy’, την εγκατάσταση ξένων ηλικιωμένων πολιτών στη χώρα".

«στρατόπεδα καραντίνας» στην Κίνα - Έγκυες και παιδιά στοιβάζονται σε κοντέινερ

Σοκ προκαλούν οι εικόνες από τα «στρατόπεδα καραντίνας» στην Κίνα, όπους σύμφωνα με καταγγελίες στα social media, μεταφέρονται άνθρωποι που θεωρούνται ως ύποπτα κρούσματα covid -19. Εκτεταμένοι καταυλισμοί καραντίνας με στενά μεταλλικά κουτιά (κοντέινερ) για να στεγάσουν άτομα ύποπτα για Covid-19 έχουν ξεπηδήσει στην Κίνα, σύμφωνα με τα βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως μεταδίδει η Daily Mail. Η κομμουνιστική χώρα προσπαθεί να εξαλείψει τον ιό παρά τις προειδοποιήσεις ότι η πιο μολυσματική παραλλαγή Omicron καθιστά αδύνατη μια στρατηγική Zero Covid, ακόμη και με τα δρακόντεια μέτρα που χρησιμοποιεί το Πεκίνο, σημειώνει το δημοσίευμα. Σε lockdown 20 εκατομμύρια άνθρωποι - Εφιαλτικές συνθήκες στα στρατόπεδα καραντίνας Συνολικά 20 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν περιορισμένοι στα σπίτια τους στην Κίνα, αφού οι πόλεις Anyang και Yuzhou προστέθηκαν στα 13 εκατομμύρια της Xian που βρίσκονται ήδη σε καραντίνα και τους απαγορεύτηκε να φύγουν από το σπίτι τους ακόμη και για να αγοράσουν τρόφιμα. Η πόλη Anyang, όπου ζουν 5,5 εκατομμύρια άνθρωποι, εισήλθε σε lockdown αργά τη Δευτέρα, αφού αναφέρθηκαν δύο περιπτώσεις της παραλλαγής Omicron - και ορισμένοι κάτοικοι των πόλεων δήλωσαν στο BBC ότι συμμετείχαν στη «μεγάλη μεταφορά» χιλιάδων ανθρώπων σε στρατόπεδα καραντίνας. Έγκυες γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι πιστεύεται ότι είναι μεταξύ εκείνων που στάλθηκαν στους καταυλισμούς Xian. Πλάνα που κοινοποιήθηκαν ευρέως στο Διαδίκτυο δείχνουν ανθρώπους στα μικροσκοπικά κουτιά επιπλωμένα κουτιά με ένα ξύλινο κρεβάτι και μια τουαλέτα, όπου αναγκάζονται να παραμείνουν για δύο εβδομάδες. Οι κρατούμενοι κατέγραψαν σε βίντεο εργαζόμενους με προστατευτικές στολές να μοιράζουν τρόφιμα σε όσους κρατούνται στους καταυλισμούς. Όσοι έχουν βιώσει τις δυστοπικές εγκαταστάσεις λένε ότι έχουν μείνει με λίγο φαγητό στα παγωμένα μεταλλικά κουτιά. Οι κάτοικοι στο συγκρότημα κατοικιών Mingde 8 Yingl ενημερώθηκαν λίγο μετά τα μεσάνυχτα της 1ης Ιανουαρίου ότι έπρεπε να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να εισέλθουν στο στρατόπεδο καραντίνας. Ένας μάρτυρας ισχυρίστηκε ότι 30 λεωφορεία έφτασαν στο συγκρότημα, ενώ ένας άλλος ανέφερε ότι μεταφέρθηκαν 1.000 άτομα.

Η ψευδομαντεία της αστρολογίας

Από τις προβλέψεις της αστρολογίας, εκείνες που μπορούν να ελεγχθούν πειραματικά είναι εσφαλμένες. Και εκείνες που δεν μπορούν να ελεγχθούν πειραματικά δεν είναι επιστημονικές προβλέψεις. Είναι χρησμοί, σαν εκείνους που έδινε η Πυθία στο μαντείο των Δελφών.Γράφουν οι Βασιλική Παυλίδου και Κωνσταντίνος Τάσσης* Ο ουρανός είναι γεμάτος μύθους και ιστορίες και οι ιστορίες αυτές είναι ένα πολύτιμο κομμάτι της παγκόσμιας ιστορίας του ανθρώπινου πολιτισμού, ακόμη κι αν δεν έχουν πολλά να μας πουν για τα ίδια τα άστρα και τη θέση μας ανάμεσά τους. Ο ενθουσιασμός με τον οποίο όλοι οι αρχαίοι πολιτισμοί είδαν ήρωες, θεούς, ζώα, αντικείμενα – «αστερισμούς» – στον ουρανό είναι μια κλασική περίπτωση παρειδωλίας: της τάσης που έχει ο ανθρώπινος νους να βλέπει μοτίβα παντού. Στα σύννεφα, στο σχήμα των βουνοκορφών, στον δίσκο της Σελήνης, στην ψημένη φέτα του τοστ. Σε κάποια αστέρια οι αρχαίοι Ελληνες είδαν τον κυνηγό Ωρίωνα που αγάπησε τη θεά Αρτεμη αλλά φαγώθηκε από τον Σκορπιό. Οι αρχαίοι Κινέζοι είδαν στον αστερισμό του Σκορπιού την καρδιά του γαλάζιου δράκου της δικής τους θρησκείας. Οι Αβορίγινες της Αυστραλίας είδαν στα αστέρια του Ωρίωνα ένα κανό. Οι δώδεκα «σούπερ σταρ» που είναι δεκατρείς! Μεταξύ των αστερισμών υπάρχουν και διασημότητες! Αναφερόμαστε βεβαίως στους δώδεκα ζωδιακούς αστερισμούς: Κριός, Ταύρος, Δίδυμοι, Καρκίνος, Λέων, Παρθένος, Ζυγός, Σκορπιός, Τοξότης, Αιγόκερως, Υδροχόος, Ιχθύες. Αναρωτηθήκατε ποτέ πώς έφτασαν σε τέτοια επίπεδα δόξας αυτοί; Τα «ζώδια» είναι δώδεκα μοτίβα που είδαν στα άστρα οι μελετητές του ουρανού την ελληνιστική εποχή. Κοινό τους χαρακτηριστικό είναι ότι ανάμεσά τους προβάλλεται ο Ηλιος κατά τη διάρκεια ενός έτους. Με όρους του σύγχρονου ηλιοκεντρικού μοντέλου του ηλιακού συστήματος, θα λέγαμε ότι τα ζώδια τα διαπερνά η εκλειπτική, το επίπεδο περιφοράς της Γης γύρω από τον Ηλιο. Βέβαια υπάρχει και ένας δέκατος τρίτος αστερισμός που μοιράζεται αυτή την ιδιότητα – ο Οφιούχος. Αυτός όμως δεν τα κατάφερε να φτάσει τη δόξα των άλλων. Ισως γιατί ο αριθμός 13 θεωρούνταν από πολύ παλιά γρουσούζικος, και έτσι ο ρόλος του αποσιωπήθηκε. Οι δώδεκα – οι δεκατρείς μάλλον – ζωδιακοί αστερισμοί είναι εξαιρετικά σημαντικοί στην αστρονομία του ηλιακού συστήματος, γιατί δεν είναι μόνο η τροχιά της Γης γύρω από τον Ηλιο που προβάλλεται επάνω τους. Καθώς ολόκληρο το ηλιακό σύστημα είναι διατεταγμένο σαν μια τεράστια τηγανίτα, και οι οκτώ κύριοι πλανήτες ακολουθούν τροχιές που βρίσκονται σχεδόν στο ίδιο επίπεδο. Αν ζωγραφίσει λοιπόν κανείς μια στενή ζώνη πάνω στον ουρανό, 8 μοίρες πάνω και 8 μοίρες κάτω από την εκλειπτική, εκεί θα δει να προβάλλεται όχι μόνο η θέση του Ηλίου ανάμεσα στα άστρα, αλλά και η θέση της Σελήνης, της Αφροδίτης, του Αρη, του Δία και των άλλων πλανητών. Αυτή η «ζώνη» στον ουρανό λέγεται ζωδιακός κύκλος και οι 13 ζωδιακοί αστερισμοί είναι εκείνοι οι αστερισμοί που ανάμεσά τους θα «δει» κανείς στον ουρανό μια καθαρή βραδιά όσους πλανήτες φαίνονται με γυμνό μάτι, όπως επίσης και τη Σελήνη. Αυτός είναι λόγος που οι ζωδιακοί αστερισμοί έχουν γίνει σούπερ σταρ του ουρανού. Η πρώιμη ζωτική ανάγκη για προβλεψιμότητα Ας μην κοροϊδευόμαστε όμως. Οταν λες «Λέων» σε έναν τυχαίο άνθρωπο στον δρόμο, δεν περιμένεις να σου πει «ω, ναι, βέβαια, εκεί μπορείς να δεις αυτόν τον μήνα τον Δία και σε τέσσερις μήνες από τώρα και τον Αρη». Μάλλον περιμένεις να ακούσεις κάτι όπως «ω, ναι, βέβαια, Λέων, το πιο αρχηγικό ζώδιο». Η φήμη των ζωδιακών αστερισμών οφείλεται κυρίως στη σύνδεσή τους με την αρχαιότατη τέχνη της χρήσης των κινήσεων των ουράνιων σωμάτων από αστρομάντεις για την πρόβλεψη μελλοντικών γεγονότων. Της αστρομαντείας. Της αστρολογίας. Δεν είναι να απορεί κανείς βέβαια που στους αρχαίους πολιτισμούς ήρθε η ιδέα να αναζητήσουν στα άστρα κάποια αποκάλυψη για το μέλλον. Η ανάγκη για προβλεψιμότητα στο χάος της καθημερινότητας ενός πρώιμου πολιτισμού που έπρεπε να αντιμετωπίσει φυσικά φαινόμενα που δεν μπορούσε να εξηγήσει – καταιγίδες, ξηρασίες, σεισμούς – είναι πάρα πολύ λογική. Οι αρχαίοι μάντεις προσπαθούσαν να «διαβάσουν» το μέλλον στους διάφορους οιωνούς (όπως το πέταγμα των πουλιών), στα εντόσθια των σφαγμένων ζώων, στα όνειρα, στα οράματα που φέρεται να έστελνε ο Απόλλωνας στην Πυθία και, βεβαίως, στα άστρα. Από αυτή την άποψη, το ότι τα άστρα θα είχαν να πουν κάτι για το μέλλον είναι μάλλον η λογικότερη ιδέα από όλες τις παραπάνω. Οι κινήσεις του Ηλίου, της Σελήνης και των πλανητών ανάμεσα στα πολύ μακρινότερα άστρα – τους ζωδιακούς αστερισμούς δηλαδή – ήταν ένα φαινόμενο περιοδικό και προβλέψιμο. Και, σε έναν βαθμό, πραγματικά χρήσιμο – για να προβλέψει κανείς πότε αλλάζουν οι εποχές: πότε πρέπει να περιμένει κανείς τα φθινοπωρινά πρωτοβρόχια, πόσο μπορεί να περιμένει μέχρι να μαζέψει τις ελιές, πότε να περιμένουν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι τις πλημμύρες του Νείλου που ήταν το κλειδί της αιγυπτιακής παραγωγής. Από την αστρονομία στην αστρομαντεία Είναι λοιπόν λογικό να συμπεράνουμε ότι η αστρολογία θα πρέπει να είχε πολύ μεγάλη επιτυχία στους αρχαίους χρόνους. Αλλά και οι ίδιοι οι αστρολόγοι θα έχαιραν εξαιρετικής εκτίμησης γιατί θα μπορούσαν να προβλέπουν με μεγάλη ακρίβεια εντυπωσιακά αστρονομικά φαινόμενα, όπως οι εκλείψεις και τα συναπαντήματα πλανητών στον ουρανό. Επειδή όλα αυτά τα φαινόμενα οφείλονται σε περιοδικούς κύκλους των ουράνιων σωμάτων, θα ήταν δυνατόν να προβλεφθούν ακόμη και χωρίς κατανόηση της πραγματικής τρισδιάστατης διάταξης των πλανητών και της λειτουργίας του ηλιακού συστήματος. Αρκεί ο αρχαίος μελετητής του ουρανού να είχε υπομονή, επιμονή και επιμέλεια στην καθημερινή καταγραφή των θέσεων των πλανητών ανάμεσα στα άστρα. Και κάπως έτσι τα άστρα συνδέθηκαν με τη μαντεία. Βέβαια από τη στιγμή που ανοίγει αυτή η πόρτα, οι απαιτήσεις προς τον μάντη πολύ γρήγορα παύουν να περιορίζονται μόνο σε αυτά που μπορεί στ’ αλήθεια να μαντέψει. Γιατί ο στρατηγός θέλει να ξέρει τι λένε τα άστρα για την έκβαση της μάχης, ο έμπορος θέλει να ξέρει αν θα πρέπει να επεκτείνει τον κύκλο εργασιών του, ο ερωτευμένος θέλει να ξέρει αν τα αισθήματά του θα βρουν ανταπόκριση. Και ο μάντης δεν λέει όχι. Η μαντεία ήταν ανέκαθεν αυτό που οι Αγγλοσάξονες ονομάζουν «good business». Βγάζει λεφτά. Πληρώνει τους λογαριασμούς. Αγοράζει παπύρους για τις σημειώσεις και καλό κρασί για το συμπόσιο και αμφορείς για το καλό κρασί. Αρκεί βέβαια οι προβλέψεις να «πέφτουν μέσα». Ο «μάντης» ο καλός… Μα ο καλός μάντης έκανε – και εξακολουθεί να κάνει – προβλέψεις αρκετά ασαφείς ώστε πάντοτε «να πέφτουν μέσα». Ας δούμε μια τέτοια, σύγχρονη, πρόβλεψη: «Κριέ: Το τετράγωνο του ανάδρομου Ερμή με τον Κρόνο αναμένεται να πολλαπλασιάσει τις ευθύνες σου. Οφείλεις να φερθείς με επαγγελματισμό, περιορίζοντας το ενδεχόμενο κάποιου λάθους που μπορεί να σου στοιχίσει». Αν κάποιο λάθος συμβεί και στοιχίσει στον δόλιο τον Κριό, έφταιγε ο ανάδρομος Ερμής στον Κρόνο. Αν πάλι τίποτε κακό δεν συμβεί, μπράβο του Κριού που άκουσε τον αστρολόγο του και φέρθηκε με επαγγελματισμό. Κι αν ο Κριός ήταν φουλ αντιεπαγγελματικός και το λάθος πάλι δεν ήρθε, κανένα πρόβλημα – ας μην ξεχνά ο Κριός ότι ο αστρολόγος είπε «ενδεχόμενο» κάποιου λάθους, όχι «βεβαιότητα». Μπορεί βέβαια να θεωρήσετε την κριτική μας υπερβολικά αυστηρή. Μπορεί να αναρωτηθείτε: είμαστε σίγουροι πως τα άστρα δεν προβλέπουν σωστά ότι το τετράγωνο του ανάδρομου Ερμή με τον Κρόνο αναμένεται να πολλαπλασιάσει τις ευθύνες του προαναφερθέντος Κριού; Εχουμε, με άλλα λόγια, ελέγξει τις αστρολογικές προβλέψεις πειραματικά; Περαματικός έλεγχος Αν προσπαθήσουμε να φερθούμε στην αστρολογία ως επιστημονική υπόθεση την οποία μπορούμε να ελέγξουμε πειραματικά, θα σκοντάψουμε σε μια σειρά προβλημάτων. Πρώτον, δεν υπάρχει μία και μοναδική αστρολογία. Η ιδέα ότι τα άστρα προβλέπουν το μέλλον ήταν παγκόσμια, και έτσι έχουμε τόσες αστρολογίες όσους και αρχαίους πολιτισμούς. Κινέζοι, Ινδοί, Αιγύπτιοι, Μάγια – καθένας τη δική του. Ακόμη χειρότερα, υπάρχουν τόσες αστρολογίες όσοι και αστρολόγοι. Και δεν προβλέπουν όλοι το ίδιο! Ορίστε μια άλλη πρόβλεψη για τον Κριό, ακριβώς για την ίδια μέρα όπως η παραπάνω: «Σήμερα είναι πιθανόν να διαβάζεις αυτό το κείμενο ευρισκόμενος/η σε μια εκδρομή ή πραγματοποιώντας ένα ταξίδι! Η Σελήνη εξακολουθεί να βρίσκεται στον Τοξότη και κάνει το μυαλό σου να φεύγει σε μέρη που εσύ προτιμάς και αν μπορεί να ακολουθήσει και η φυσική σου παρουσία, ακόμα καλύτερα!». Προσέξτε ότι το τετράγωνο του ανάδρομου Ερμή με τον Κρόνο δεν το θεώρησε αρκετά σημαντικό ο συγκεκριμένος μελετητής. Εδωσε περισσότερο βάρος στη Σελήνη στον Τοξότη. Δεύτερον, οι προβλέψεις που κάνουν οι αστρολόγοι δεν είναι ποσοτικές, ούτε διατυπωμένες με τρόπο τέτοιο ώστε να μπορούν να επιβεβαιωθούν ή να καταρριφθούν. Το να πει κανείς «Είναι πιθανόν να πας, Κριέ, εκδρομή σήμερα, αλλά μπορεί και όχι» δεν είναι επιστημονική πρόβλεψη. Το πρόβλημα δεν είναι η μη βεβαιότητα. Οταν οι επιστημονικές θεωρίες κάνουν πιθανοκρατικές προβλέψεις, αυτές είναι ποσοτικές. Αν η αστρολογία ήταν επιστημονική θεωρία, θα προέβλεπε, για παράδειγμα, ότι σε κάθε 1.000 Κριούς οι 700 θα πάρουν τη Δευτέρα προαγωγή στη δουλειά τους και θα έχουν έτσι αυξημένες ευθύνες και 164 θα πάνε μια ωραία εκδρομή. Αυτό τότε θα ήταν μια ποσοτική πρόβλεψη που θα μπορούσαμε να ελέγξουμε πειραματικά – ρωτούμε 1.000 Κριούς αν πήγαν εκδρομή τη Δευτέρα και το συγκρίνουμε με την πρόβλεψη. Προβλέψεις του τύπου «πιθανόν αλλά μπορεί και όχι» ή «θέλει προσοχή» ή «πολλοί από εσάς και κάποιοι άλλοι όχι» συνδέονται με ψευδοεπιστήμη, όχι πραγματικές επιστημονικές θεωρίες με δυνατότητα πρόβλεψης. Αστρονομικές «παραβλέψεις» Υπάρχει όμως κάποια πτυχή της αστρολογίας την οποία μπορούμε να ελέγξουμε πειραματικά: η αστρονομική της πλευρά. Είναι πραγματικά η Σελήνη στον Τοξότη τότε που μας λέει ο αστρολόγος; Είναι ο Ηλιος στον Κριό από 21 Μαρτίου ως 20 Απριλίου, όταν έχουν τα γενέθλιά τους οι «Κριοί»; Ε, λοιπόν, όχι! Η αστρολογία τα πήγαινε καλά στο κομμάτι των αστρονομικών προβλέψεων την εποχή του Πτολεμαίου του αστρονόμου – πάνω από 2.000 χρόνια πριν. Τότε, πράγματι, από την εαρινή ισημερία και για έναν μήνα περίπου ήταν πάνω-κάτω ο Ηλιος στον αστερισμό του Κριού. Μετά περνούσε στον αστερισμό του Ταύρου και ούτω καθεξής. Λέμε «περίπου», γιατί οι ζωδιακοί αστερισμοί δεν έχουν όλοι το ίδιο μήκος, ούτε είχαν τότε σαφή όρια ώστε να ήξερε ο Πτολεμαίος ακριβώς πότε φεύγει ο Ηλιος από τους Διδύμους και πότε μπαίνει στον Καρκίνο (τώρα πια βέβαια έχουν ακριβή όρια τα οποία τα όρισε η Διεθνής Αστρονομική Ενωση, αλλά δεν τα χρησιμοποιούν αυτά οι αστρολόγοι για να «κάνουν παιχνίδι»). Είναι επίσης και το θέμα του Οφιούχου, που τον σνομπάρουν οι αστρολόγοι, και μοιράζουν τις μέρες του ανάμεσα στον Σκορπιό και στον Τοξότη. Οπότε, ακόμη και στις μέρες του Πτολεμαίου δεν ήταν ο Ηλιος κάθε μέρα στον αστερισμό που προέβλεπε το αντίστοιχο «ζώδιο». Αλλά από τότε μέχρι σήμερα τα πράγματα έχουν ξεφύγει εντελώς. Το πρόβλημα είναι ότι ο άξονας περιστροφής της Γης δεν δείχνει διαρκώς προς την ίδια κατεύθυνση. Μετατοπίζεται – «μεταπίπτει» λέμε εμείς οι αστρονόμοι – όπως ο άξονας μιας σβούρας που γυρίζει «πλαγιαστά». Ως αποτέλεσμα, το σημείο όπου βρίσκεται ο Ηλιος όταν στη Γη αρχίζει η άνοιξη (όταν δηλαδή έχουμε εαρινή ισημερία) μετατοπίζεται και αυτό – μετακινείται από ζώδιο σε ζώδιο. Ετσι ενώ την εποχή του Πτολεμαίου ο Ηλιος κατά την εαρινή ισημερία βρισκόταν στον αστερισμό του Κριού, σιγά-σιγά αυτό άλλαξε και σήμερα η εαρινή ισημερία γίνεται ενώ ο Ηλιος είναι στον αστερισμό των Ιχθύων. Εμείς βέβαια «κανονίζουμε» το ετήσιο ημερολόγιο, με έξτρα ημέρες (για παράδειγμα τα δίσεκτα χρόνια), έξτρα λεπτά, έξτρα δευτερόλεπτα όπου χρειάζεται, έτσι ώστε να κρατάμε τις εποχές σταθερές – έτσι ώστε η εαρινή ισημερία να συμβαίνει στις 21 Μαρτίου, το χειμερινό ηλιοστάσιο στις 21 Δεκεμβρίου και ούτω καθεξής. Ο Ηλιος όμως δεν είναι πια στον Κριό την εαρινή ισημερία! Είναι στους Ιχθύς! Μια καθαρή ματιά στον ουρανό Επομένως, αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς, o Ηλιος εφέτος ήταν στον αστερισμό του Κριού από τις 19 Απριλίου ως τις 13 Μαΐου και επομένως λάθος πληροφορήθηκαν οι αγαπητοί φίλοι με αυτά τα γενέθλια ότι είναι Ταύροι. Οι φίλοι υποτιθέμενοι Κριοί τώρα που γεννήθηκαν από 21 Μαρτίου ως 18 Απριλίου; Ψάρια όλοι τους. Κι ας μη μιλήσουμε για τους «τυχερούς» που γεννήθηκαν μεταξύ 30 Νοεμβρίου και 17 Δεκεμβρίου, που με όσο πάθος κι αν πιστεύουν ότι είναι Τοξότες, είναι στην πραγματικότητα Οφιούχοι. Ολη τους η ζωή είναι ένα ψέμα. Και έτσι, από τις προβλέψεις της αστρολογίας εκείνες που μπορούν να ελεγχθούν πειραματικά είναι εσφαλμένες. Και εκείνες που δεν μπορούν να ελεγχθούν πειραματικά δεν είναι επιστημονικές προβλέψεις. Είναι χρησμοί, σαν εκείνους που έδινε η Πυθία στο μαντείο των Δελφών. Την επόμενη φορά λοιπόν που θα ακούσετε ότι ο Ηλιος θα είναι στον Καρκίνο και η Σελήνη στον Αιγόκερω, μην ανησυχήσετε για τις συνέπειες της συγκυρίας στην ερωτική σας ζωή. Αντίθετα ενθουσιαστείτε, γιατί αυτό σημαίνει ότι είναι καλοκαίρι και πανσέληνος, οπότε στο αστεροσκοπείο του Σκίνακα, SARS-CoV-2 επιτρέποντος, μπορεί να έχουμε ανοιχτή βραδιά. Ελάτε να χαζέψουμε τα αστέρια παρέα και να μάθουμε τι πραγματικά μπορούν να μας αποκαλύψουν για το Σύμπαν. *Η κυρία Βασιλική Παυλίδου και ο κ. Κωνσταντίνος Τάσσης είναι αναπληρωτές καθηγητές Αστροφυσικής, Τμήμα Φυσικής, Πανεπιστήμιο Κρήτης και Ινστιτούτο Αστροφυσικής, Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας. Έντυπη έκδοση Το Βήμα

Η «επιστήμη» της … Νέας Εποχής

Η επίκληση της κβαντομηχανικής στην θρησκεία, την ιατρική, το θέατρο και τόσα άλλα, αν δεν είναι καθαρή διακωμώδηση των αρχών καιμτου περιεχομένου της, είναι τελείως ανυπόστατη.Γράφει ο δρ Στέφανος Τραχανάς* Ο μέσος μορφωμένος πολίτης που θα επισκεφθεί το διαδικτυακό βιβλιοπωλείο Amazon για να αναζητήσει ένα εκλαϊκευτικό βιβλίο κβαντικής φυσικής θα πρέπει να είναι έτοιμος για μια δυσάρεστη έκπληξη. Αν και για το «πρόσημο» της έκπληξης δεν είμαι τελείως σίγουρος! Θα δει λοιπόν ο πολίτης αυτός να παρελαύνουν μπροστά του τίτλοι βιβλίων – συνήθως ευπώλητων – όπως οι παρακάτω, σε ακριβή μετάφραση: Ο κβαντικός γιατρός: Ενας κβαντικός φυσικός εξηγεί τη θεραπευτική δύναμη της ολιστικής ιατρικής. Κβαντική ίαση: Ερευνώντας τα μέτωπα της ψυχοσωματικής ιατρικής. Κβαντικό άγγιγμα: Η δύναμη του ιάσθαι. Ψυχοεπιστήμη: Πώς οι νέες ανακαλύψεις στην κβαντική φυσική εξηγούν τα παραφυσικά φαινόμενα. Κβαντική κάθαρση ψυχής: Επουλώνοντας τα τραύματα που αφήνει η ζωή στην ψυχή μας. Τηλεπάθεια: Μια κβαντική προσέγγιση. Το εγχειρίδιο του κβαντικού αστρολόγου. Το κβαντικό ταρό. Κβαντομηχανική για την ψυχή σας: Πώς να επισκευάσετε τον εαυτό σας και συγχρόνως να σώσετε τον κόσμο κ.λπ., κ.λπ.! Ακραία και λαθραία οικειοποίηση της κβαντικής φυσικής Ας μείνουμε εδώ, γιατί η κβαντική βιβλιογραφία της… Νέας Εποχής – του αμερικανικού New Age βεβαίως – δεν έχει τέλος. Η συνταγή είναι γνωστή και δοκιμασμένη εδώ και μερικές δεκαετίες. Ενα ευπώλητο κοκτέιλ ανατολικού μυστικισμού – με όλες τις αποκρυφιστικές δοξασίες και «εναλλακτικές» πρακτικές του – και κβαντικής μεταφυσικής στην πιο ευφάνταστη εκδοχή της. Κεντρικό μοτίβο: Ολα είναι δυνατά με τη δύναμη του κβαντικού μας πνεύματος! Το οποίο βεβαίως – σύμφωνα με την… κβαντομηχανική(!) – είναι έξω από την ύλη και «χορογραφεί» όλα όσα συμβαίνουν μέσα μας και έξω μας! Με τη δύναμη λοιπόν του κβαντικού μας πνεύματος τίποτα δεν είναι αδύνατον. Η αυτοΐαση από πάσαν νόσον μεταξύ άλλων! Και βέβαια δεν πρέπει να εκπλαγούμε αν μάθουμε ότι οι περισσότεροι οπαδοί της Νέας Εποχής -που υιοθετούν συνήθως και «εναλλακτικές» ιατρικές πρακτικές (συχνά κάτω από την ομπρέλα της… κβαντικής ιατρικής!) – είναι και αρνητές των σύγχρονων φαρμάκων και, φυσικά, των εμβολίων. Ομως, ως ένα νέο είδος θρησκείας, η Κβαντική Νέα Εποχή οφείλει να μεριμνά και για την πνευματικότητα των πιστών και ακολούθων της, ακόμα περισσότερο όταν – όπως διδάσκουν οι μεγάλοι ινδοί μύστες και επιβεβαιώνει η… κβαντομηχανική(!) – το πνεύμα, και όχι η ύλη, είναι η πρωταρχική ουσία του κόσμου. Αναμενόμενο λοιπόν ότι δίπλα στους κβαντικούς ψευδογιατρούς θα εμφανιζόταν κι ένα άλλο είδος· οι κβαντικοί ψευδοπροφήτες!Με ειδικεύσεις σε νέα… γνωστικά πεδία όπως κβαντική θεολογία, κβαντική φυσική του θεού, κβαντική αθανασίακαι ό,τι άλλο η… κβαντική μας φαντασία μπορεί να υποθέσει! Και επειδή η Νέα Εποχή δεν αντιτίθεται στις παραδοσιακές θρησκείες (θεωρεί ότι είναι πέρα από αυτές) δεν πρέπει επίσης να μας ξενίσει ότι η κβαντική θεολογία έχει χώρο για όλα τα δόγματα. Με τίτλους βιβλίων – χωρίς τον αναλυτικό τους υπότιτλο – όπως: Κβαντικός Χριστιανισμός, Κβαντικός Ιουδαϊσμός, Κβαντικός Βουδισμόςκαι Το Κβαντικό ζήτημα του Ισλάμ! Ο απόλυτος ευτελισμός της πιο βαθιάς ανθρώπινης ανάγκης δίπλα στην περιέργεια να καταλάβουμε τον κόσμο: της ανάγκης του θρησκεύεσθαι. Για να μη μείνει καμία αμφιβολία για το καίριο. Η επίκληση της κβαντομηχανικής σε όλα τα παραπάνω, αν δεν είναι καθαρή διακωμώδηση των αρχών και του περιεχομένου της, είναι τελείως ανυπόστατη. Τις πταίει; Και ερχόμαστε στα δύσκολα: Πώς φτάσαμε άραγε ως εδώ; Η σημαντικότερη και επιτυχέστερη επιστημονική θεωρία όλων των εποχών να διαδραματίζει στον δημόσιο χώρο ακριβώς τον αντίθετο ρόλο απ’ αυτόν που οραματίστηκε για την επιστήμη ο Ρήγας Φεραίος όταν έγραφε το Φυσικής Απάνθισμα;Οτι η διδασκαλία της θα βοηθούσε τους υπόδουλους Ελληνες να αντιστέκονται στις δεισιδαιμονίες και τις προλήψεις και θα συνέβαλλε στην εθνική αφύπνιση; Τι πήγε τόσο στραβά και η επιστήμη από δύναμη απελευθερωτική του ανθρώπου – όπως την είδε ο Διαφωτισμός – να έχει μετατραπεί σε εργαλείο παραπλάνησης και χειραγώγησής του; Ο συντάκτης του παρόντος αισθάνεται ότι έχει δικαίωμα να απευθύνει δημόσια το ερώτημα αυτό μόνο αν το έχει θέσει πρώτα στον εαυτό του και έχει αποδεχθεί το όποιο μερίδιο ευθύνης του αναλογεί. Πολύ περισσότερο, όταν διδάσκει κβαντομηχανική επί πολλά χρόνια τώρα και είναι συγγραφέας βασικών πανεπιστημιακών συγγραμμάτων στο αντικείμενο. Θα αποφύγει όμως να υπερασπιστεί τον εαυτό του, με την ελπίδα ότι κάποιοι από τους αναγνώστες τούτου του άρθρου ίσως να γνωρίζουν κάτι για την προσωπική του στάση στο ζήτημα αυτό. Ιδιαίτερα απέναντι σε εκφυλιστικά φαινόμενα που συνέβαιναν δίπλα μας και είχαν οδηγήσει κορυφαία επιστημονική Ενωση της χώρας μας να έχει μετατραπεί σε εστία αναπαραγωγής και διάδοσης μέχρι και των πιο ευτράπελων μορφών ψευδοεπιστήμης. Με εκδόσεις βιβλίων που πραγματεύονται «επιστημονικά» θέματα όπως η «κβαντική ηθοποιία» και τα «κβαντικά τσάκρας», με «εφευρέσεις» που συζητούνται «επιστημονικά» σε διαδικτυακές… ζούγκλες και με δημοσιεύσεις «επιστημονικών» άρθρων στο περιοδικό της Ενωσης, που καταρρίπτουν με συνοπτικές διαδικασίες τη θεωρία της Σχετικότητας! Ενώ δεν λείπουν και δημόσιες ομιλίες στελεχών της Ενωσης που «αποδεικνύουν» όχι μόνο την αθανασία της ψυχής, αλλά ότι και η θεωρία της εξέλιξης είναι λάθος! Τελειώσαμε και με τον Δαρβίνο! Η ίδια υπόθεση δίνει όμως λαβή και για πολύ μελαγχολικές σκέψεις σχετικά με τη στάση δημόσιων θεσμών – π.χ. Υπουργείο Παιδείας και Δημόσια Τηλεόραση – απέναντι σε εκφυλιστικά φαινόμενα τέτοιου τύπου και τη διείσδυσή τους στον χώρο της εκπαίδευσης. Για όσους από εμάς πιστεύουν ότι ο ανορθολογισμός και η ψευδοεπιστήμη – με την ανεξέλεγκτη πλέον διάδοσή τους μέσω των κοινωνικών δικτύων – ροκανίζουν τα θεμέλια των δημοκρατικών κοινωνιών (βλ. γεγονότα στο αμερικανικό Καπιτώλιο) και υπονομεύουν τη στοιχειώδη ικανότητά τους να διαχειρίζονται κρίσεις σαν αυτή που σήμερα ζούμε, η χώρα μας προσφέρεται για θετική δράση – και όχι απλώς λόγια –στο πεδίο της προσωπικής ευθύνης του καθενός μας. Και μια καλή αρχή – ας πούμε για πανεπιστημιακούς δασκάλους – θα ήταν να σταθούμε για λίγο μπροστά στον καθρέφτη απαγγέλλοντας τον στίχο του τούρκου ποιητή Ναζίμ Χικμέτ: «Κι εσύ αδελφέ μου φταις λιγάκι». *Ο κ. Στέφανος Τραχανάς διδάσκει κβαντική φυσική στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και είναι διεθυντής του Κέντρου Διαδικτυακών Μαθημάτων Mathesis. Έντυπη έκδοση Το Βήμα

Ηχηρή παρέμβαση των Times του Λονδίνου για τα Γλυπτά του Παρθενώνα: Γιατί άλλαξαν στάση μετά από 50 χρόνια

Ξεκάθαρη θέση υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα παίρνουν οι Times του Λονδίνου στο κύριο άρθρο τους. Επισημαίνουν ότι επί 50 χρόνια στήριζαν την κυβέρνηση και το βρετανικό μουσείο στη θέση κατά της επιστροφής των Μαρμάρων, αλλά σήμερα ανακοινώνουν ότι αλλάζουν γνώμη. Στο άρθρο τους με τίτλο: "Η άποψη των Times για τα Ελγίνεια Μάρμαρα (σ.σ. όπως αποκαλεί στα Γλυπτά του Παρθενώνα): Ενώνοντας την Ελληνική Κληρονομιά", αναφέρουν: "Τα γλυπτά ανήκουν στην Αθήνα. Τώρα πρέπει να επιστραφούν".Και συμπληρώνουν: "Τα Ελγίνεια Μάρμαρα είναι υπέροχα στην απεικόνιση της ανθρώπινης μορφής και στην εντύπωση της κίνησης. Εκατομμύρια έχουν θαυμάσει αυτά τα γλυπτά που κάποτε κοσμούσαν τον Παρθενώνα και τους τελευταίους δύο αιώνες εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο". Οι Times επισημαίνουν ότι για περισσότερα από 50 χρόνια, καλλιτέχνες και πολιτικοί υποστήριξαν ότι τα τεχνουργήματα για την πολιτιστική ταυτότητα ενός έθνους πρέπει να επιστρέψουν στην Ελλάδα. "Το μουσείο και η βρετανική κυβέρνηση, με την υποστήριξη των Times, αντιστάθηκαν στην πίεση. Όμως οι καιροί και οι συνθήκες αλλάζουν. Τα γλυπτά ανήκουν στην Αθήνα. Τώρα πρέπει να επιστρέψουν", υπογράμμισε. Το δημοσίευμα αναφέρεται στην πρόσφατη συμφωνία της Ιταλίας να επιστρέψει στην Ελλάδα ένα μαρμάρινο θραύσμα της θεάς Άρτεμης, το οποίο λήφθηκε, όπως τα γλυπτά του Παρθενώνα, από την ελεγχόμενη από τους Οθωμανούς Αθήνα στις αρχές του 19ου αιώνα και αργότερα πουλήθηκε στο Πανεπιστήμιο του Παλέρμο. Σε αντάλλαγμα, η Ιταλία θα λάβει ένα αρχαίο άγαλμα της Αθηνάς και έναν αμφορέα. Η συμφωνία είναι παρόμοια με εκείνη που είχε προταθεί στο Βρετανικό Μουσείο πριν από αρκετά χρόνια. Σε αντάλλαγμα για την επιστροφή των γλυπτών, η Ελλάδα θα έστελνε στο Λονδίνο μια έκθεση με μερικά από τα καλύτερα κλασικά της αντικείμενα που δεν εκτίθενται μόνιμα. "Η πρόταση έφτασε κοντά σε συμφωνία. Απέτυχε λόγω διαμάχης για την ιδιοκτησία των γλυπτών του Παρθενώνα. Η Βρετανία επέμεινε ότι είχαν αγοραστεί, όχι λεηλατηθεί, και πρέπει να παραμείνουν ιδιοκτησία του Βρετανικού Μουσείου. Η Ελλάδα υποστήριξε ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν είχε το δικαίωμα να διαθέσει αντικείμενα κατασκευασμένα στην Ελλάδα σχεδόν δύο χιλιετίες πριν από την οθωμανική κατάκτηση. Το μουσείο και η κυβέρνηση έχουν πετάξει την απόφαση πέρα δώθε. Ένας τέτοιος γραφειοκρατικός παραλογισμός μπορεί να επιλυθεί γρήγορα. Αφήστε τα γλυπτά να πουληθούν πίσω σε τιμή κόστους. Μια πράξη του κοινοβουλίου κατακύρωσε τις αγορές του Λόρδου Έλγιν στο μουσείο. Ας εγκρίνει λοιπόν το κοινοβούλιο την επιστροφή τους". ΠΗΓΗ: TheTOC.gr

Το ξεδίπλωμα του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb

Ολοκληρώθηκε και το τελευταίο βήμα της ανάπτυξης του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb που διήρκησε δύο εβδομάδες. Το μεγαλύτερο αστρονομικό κάτοπτρο που στάλθηκε ποτέ στο διάστημα ξεδιπλώθηκε. Ο χρυσός ανακλαστήρας, το κεντρικό στοιχείο του νέου τηλεσκοπίου James Webb, αναπτύχθηκε πλήρως στο τελικό του κοίλο σχήμα πλάτους 6,5 μέτρων. Tο τηλεσκόπιο εκτοξεύθηκε διπλωμένο σαν οριγκάμι και η αστρονομική κοινότητα παρακολουθούσε την ανάπτυξή του με μεγάλη αγωνία.

Το Webb εκτοξεύτηκε την ημέρα των Χριστουγένων και απέχει πλέον από τη Γη απόσταση πάνω από ένα εκατομμύριο χιλιόμετρα. Θα φτάσει στον τελικό του προορισμό, στο σημείο που είναι γνωστό ως L2, στις 23 Ιανουαρίου. Κι από εκεί, θα αρχίσει να ξεδιπλώνει τα μυστήρια του σύμπαντος.

πηγή: https://www.nature.com/articles/d41586-022-00035-4 – https://www.bbc.com/news/science-environment-59914936

Tο εκρηκτικό τέλος ενός ερυθρού υπεργίγαντα… λίγο πριν γίνει σουπερνόβα

Το σουπερνόβα SN 2020tlf στον ξενιστή γαλαξία NGC 5731 Αμερικανοί αστρονόμοι παρατήρησαν για πρώτη φορά σε πραγματικό χρόνο το δραματικό εκρηκτικό τέλος της ζωής ενός άστρου ερυθρού γίγαντα, καταγράφοντας την αυτοκαταστροφή και τον τελικό θάνατό του, λίγο πριν αυτό καταρρεύσει βαρυτικά και δημιουργήσει έναν υπερκαινοφανή αστέρα (σουπερνόβα) τύπου ΙΙ, τον SN 2020tlf. Οι επιστήμονες κατάφεραν να παρατηρήσουν το άστρο στη διάρκεια των τελευταίων 130 ημερών πριν την κατακλυσμική έκρηξή του. Το άστρο βρίσκεται στον γαλαξία NGC 5731 σε απόσταση περίπου 120 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη και έχει μάζα δεκαπλάσια από τον Ήλιο μας. Οι ερευνητές των πανεπιστημίων Northwestern και Καλιφόρνιας-Μπέρκλεϊ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό αστροφυσικής «The Astrophysical Journal», έκαναν τις παρατηρήσεις τους με δύο τηλεσκόπια της Χαβάης, το Keck και το Pan-STARSS. Η ανακάλυψη επιφέρει αναθεώρηση στις προηγούμενες θεωρίες για το πώς εξελίσσονται οι ερυθροί γίγαντες λίγο πριν εκραγούν. Υπήρχε η αντίληψη ότι τα τεράστια αυτά άστρα παραμένουν σχετικά ήσυχα πριν τον θάνατό τους, χωρίς βίαιες εκρήξεις ή φωτεινές αναλαμπές, αλλά οι νέες παρατηρήσεις έδειξαν την εκπομπή μιας πολύ ισχυρής και φωτεινής ακτινοβολίας, λίγο πριν το τέλος του συγκεκριμένου άστρου. Αυτό δείχνει ότι τουλάχιστον μερικά από αυτά τα τεράστια και ασταθή άστρα υφίστανται σημαντικές αλλαγές στην εσωτερική δομή τους λίγο πριν την κατάρρευσή τους. «Πρόκειται για μεγάλη πρόοδο στην κατανόησή μας σχετικά με το τι κάνουν τα υπερμεγέθη άστρα μερικές στιγμές προτού πεθάνουν. Η άμεση ανίχνευση της προ-σουπερνόβα δραστηριότητας σε έναν άστρο ερυθρό υπεργίγαντα δεν είχε ποτέ έως τώρα παρατηρηθεί πριν μια κανονική έκρηξη σουπερνόβα τύπου ΙΙ. Για πρώτη φορά παρακολουθήσαμε ένα άστρο ερυθρό υπεργίγαντα να εκρήγνυται», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Γουίν Τζέικομπσον-Γκαλάν του Μπέρκλεϊ.

Aναπαράσταση του προγεννήτορα του SN 2020tlf την στιγμή της έκρηξης «Είναι σαν να παρακολουθείς μια ωρολογιακή βόμβα. Ποτέ έως τώρα δεν είχαμε επιβεβαιώσει μια τέτοια βίαιη δραστηριότητα σε έναν θνήσκοντα ερυθρό υπεργίγαντα, τον οποίο είδαμε να παράγει μια τόσο φωτεινή εκπομπή ακτινοβολίας, μετά να καταρρέει και να εκρήγνυται», ανέφερε η αναπληρώτρια καθηγήτρια αστρονομίας και αστροφυσικής Ραφαέλα Μαργκούτι του Northwestern. Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση: https://iopscience.iop.org/article/10.3847/1538-4357/ac3f3a πηγή: https://www.amna.gr/home/article/613873/Gia-proti-fora-oi-astronomoi-eidan-to-ekriktiko-telos-enos-astrou-eruthrou-upergiganta–ligo-prin-ginei-soupernoba