Τρίτη 5 Σεπτεμβρίου 2023

Ελληνικής έμπνευσης δορυφόρος στοχεύει να μελετήσει το άγνωστο μεσοδιάστημα μεταξύ Γης και Διαστήματος

Φωτογραφία του δορυφόρου Δαίδαλος/Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Την κρίσιμη, αλλά πολύ λίγο εξερευνημένη περιοχή ανάμεσα στην ατμόσφαιρα της Γης και το Διάστημα φιλοδοξεί να μελετήσει μια διαστημική αποστολή, την οποία αναπτύσσει ερευνητική ομάδα 20 ιδρυμάτων από όλο τον κόσμο, με επικεφαλής το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Πρόκειται για την αποστολή «Daedalus» (Δαίδαλος), που έχει ως στόχο να πραγματοποιήσει επιτόπιες μετρήσεις της πυκνότητας και της θερμοκρασίας του πλάσματος, του ηλεκτρικού και μαγνητικού πεδίου, των ουδέτερων ανέμων, της ολίσθησης ιόντων, καθώς και της σύστασης, της πυκνότητας και της θερμοκρασίας των ουδέτερων και των φορτισμένων στοιχείων στην περιοχή της Κατώτερης Θερμόσφαιρας και Ιονόσφαιρας (LTI). Η περιοχή αυτή, σε υψόμετρο από 100 έως 200 χιλιόμετρα από την επιφάνεια της Γης, είναι η βασική μεταβατική περιοχή από την ατμόσφαιρα της Γης στο Διάστημα, όπου συνυπάρχουν τα ουδέτερα στοιχεία της ατμόσφαιρας και τα φορτισμένα στοιχεία του διαστημικού πλάσματος. Εδώ,γίνεται η σύνδεση της μαγνητόσφαιρας της Γης με την ανώτερη ατμόσφαιρα και την ιονόσφαιρα δημιουργώντας ένα γιγαντιαίο ηλεκτρικό κύκλωμα: τεράστια ηλεκτρικά ρεύματα ρέουν κατά μήκος των μαγνητικών γραμμών της Γης και «κλείνουν» ένα ηλεκτρικό κύκλωμα σε ψηλά γεωγραφικά πλάτη διαμέσου της ιονόσφαιρας, ενώ η ουδέτερη ατμόσφαιρα δρα ως «ηλεκτρική αντίσταση» αυτού του κυκλώματος, με αποτέλεσμα την ωμική θέρμανση της περιοχής (γνωστή και ως θέρμανση Joule). Ταυτόχρονα, τα φορτισμένα σωματίδια που κινούνται κατά μήκος των μαγνητικών γραμμών προσπίπτουν και συγκρούονται με τα σωματίδια της ανώτερης ατμόσφαιρας, δημιουργώντας το γνωστό μας Βόρειο Σέλας. Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Θεόδωρος Σαρρής, μπορεί να γίνονται πολλές μετρήσεις στην ατμόσφαιρα της Γης από μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ατμοσφαιρικά μπαλόνια και άλλα όργανα και στο Διάστημα από δορυφόρους, «ωστόσο σε αυτό το μεσοδιάστημα έχουν γίνει μόνο κάποιες μεμονωμένες μετρήσεις από το έδαφος με μεθόδους τηλεπισκόπησης ή με ατμοσφαιρικές ρουκέτες». Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, «να υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των μοντέλων που προσομοιώνουν τη συγκεκριμένη περιοχή» και να περιορίζονται οι τρέχουσες δυνατότητες πρόβλεψης των καιρικών συνθηκών στο Διάστημα, προσθέτει ο ίδιος. Για την επίλυση όλων των ερωτημάτων που υπάρχουν για το κρίσιμο αυτό μεσοδιάστημα υπάρχει ανάγκη για μετρήσεις σε διαφορετικά ύψη και πολλαπλά σημεία της περιοχής LTI. Στην αποστολή «Δαίδαλος» προτείνεται ένας πολύ πρωτοποριακός τρόπος για να μετρηθεί αυτή η περιοχή, με το δορυφόρο που θα αναπτυχθεί να λειτουργεί «σαν ένα ιπτάμενο εργαστήριο», όπως λέει χαρακτηριστικά ο κ. Σαρρής. Ο δορυφόρος θα κατεβαίνει σταδιακά στην περιοχή με τη χρήση προωθητήρων και ταυτόχρονα θα απελευθερώνονται νανοδορυφόροι, που θα φέρουν ελάχιστα όργανα και θα λαμβάνουν επιτόπου επιπλέον μετρήσεις. Μάλιστα, υποσυστήματα και συνιστώσες του δορυφόρου θα μπορούσαν να κατασκευαστούν και εντός της Ελλάδας. Η αποστολή προτάθηκε στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), στο πλαίσιο πρόσκλησης υποβολής προτάσεων για το πρόγραμμα παρατήρησης της Γης «10th Earth Explorer». Επιλέχθηκε το 2018 ως ένα από τα τρία κορυφαία προγράμματα για τα οποία έγινε μελέτη εφικτότητας και στη συνέχεια προκρίθηκε ως ένα από τα δύο επικρατέστερα για υλοποίηση, ωστόσο στο τελευταίο στάδιο κρίθηκε ότι έχει πολλά ρίσκα λόγω της περιοχής, την οποία θέλει να ερευνήσει. Το ενδιαφέρον, όμως, ήταν τόσο μεγάλο, που την πρόταση ανέλαβε να διερευνήσει κοινή επιστημονική επιτροπή της NASA και της ESA. Σημειώνεται ότι τα πορίσματα και το στάδιο διερεύνησης της παραπάνω επιστημονικής επιτροπής παρουσίασε ο Θεόδωρος Σαρρής στην πρόσφατη Γενική Συνέλευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γεωφυσικής, της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής συνάντησης για τις επιστήμες του περιβάλλοντος της Γης και του γύρω διαστημικού χώρου, που διεξήχθη στη Βιέννη 24-28 Απριλίου 2023. Μαρία Κουζινοπούλου – https://www.amna.gr/home/article/727368/Ellinikis-empneusis-doruforos-stocheuei-na-meletisei-to-agnosto-mesodiastima-metaxu-Gis-kai-Diastimatos Κοινοποιήστε:

Δευτέρα 4 Σεπτεμβρίου 2023

Ραδιενεργά αγριογούρουνα

Γιατί τα αγριογούρουνα είναι ακόμη «ραδιενεργά», ενώ άλλα ζώα όχι; Νέα έρευνα διαπιστώνει στα αγριογούρουνα ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας, τα οποία προκύπτουν από δοκιμές πυρηνικών που διενεργήθηκαν πολύ πριν από το δυστύχημα του Τσερνόμπιλ
Παρότι η χλωρίδα και η πανίδα της Κεντρικής Ευρώπης είναι γνωστό πως ακόμη φέρει ίχνη ραδιενέργειας εξαιτίας της καταστροφής στο Τσερνόμπιλ το 1986, μια νέα έρευνα στα αγριογούρουνα των βαυαρικών δασών παρέχει απροσδόκητα ευρήματα για το ποσοστό ραδιενέργειας στον κυτταρικό ιστό τους. Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε την περασμένη εβδομάδα στην επιστημονική επιθεώρηση Environmental Science & Technology, εμφανίζει στα αγριογούρουνα ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας, τα οποία σύμφωνα με τους ερευνητές προκύπτουν από τις δοκιμές πυρηνικών που διενεργήθηκαν πολύ πριν από το δυστύχημα του Τσερνόμπιλ. Επιπλέον, η έρευνα απαντά στο ερώτημα που εδώ και καιρό προκαλεί σύγχυση και προβληματισμό σε επιστήμονες και κυνηγούς: Γιατί η ραδιενέργεια είναι υπαρκτή και υψηλή στα αγριογούρουνα, τη στιγμή που τα περισσότερα είδη άγριας ζωής εμφανίζονται «καθαρά» γενιές μετά το δυστύχημα; Καθώς η ραδιενέργεια από το δυστύχημα του Τσερνόμπιλ μόλυνε τεράστιες ζώνες της Ουκρανίας, της Λευκορωσίας, της Ρωσίας και της Κεντρικής Ευρώπης, οι αρμόδιες Αρχές διενεργούσαν τακτικά ελέγχους σε φυτά και ζώα των πληγεισών περιοχών ώστε να διασφαλίζεται πως είναι ασφαλή για ανθρώπινη κατανάλωση. Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Μάρτιν Στάινερ από το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Γραφείο Προστασίας από την Ακτινοβολία (που δεν συμμετείχε στη μελέτη), ήταν γνωστό στην επιστημονική κοινότητα πως υπήρχε σημαντική ραδιενέργεια στην περιοχή από τα μέσα του 20ού αιώνα λόγω των δοκιμών πυρηνικών όπλων στο περιβάλλον. Στη νέα έρευνα γίνεται χρήση μίας μεθόδου που περιλαμβάνει αναλογία δύο ισοτόπων καισίου, για να αναλύσει τα κουφάρια αγριόχοιρων που θανατώθηκαν από κυνηγούς σε όλη τη Βαυαρία από το 2019 έως το 2021. Η σχετικά νέα μέθοδος ανάλυσης επέτρεψε στους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τους λόγους για τα υψηλότερα επίπεδα ραδιενέργειας στα αγριογούρουνα της Κεντρικής Ευρώπης. Ραδιενέργεια στα αγριογούρουνα Στη Βαυαρία, τα αγριογούρουνα σε συγκεκριμένες περιοχές πρέπει να ελέγχονται για ραδιενέργεια. Σύμφωνα με τις οδηγίες των γερμανικών υγειονομικών Αρχών, η κατανάλωση αυτού του κρέατος επιτρέπεται όταν τα επίπεδα ακτινοβολίας είναι κάτω των 600 μπεκερέλ ανά κιλό. Ωστόσο, κάποια από τα αγριογούρουνα που ελέγχθηκαν στην έρευνα έφεραν υψηλότερα επίπεδα ραδιενέργειας, από 370-15.000 Bq/κιλό κρέατος. Και δεδομένου του ότι οι πυρηνικοί αντιδραστήρες και τα πυρηνικά όπλα αφήνουν ελαφρώς διαφορετικό αποτύπωμα μόλυνσης, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως η μεγάλη ποσότητα ραδιενέργειας που ανιχνεύθηκε στα αγριογούρουνα της συγκεκριμένης έρευνας προερχόταν από πυρηνικές δοκιμές που έγιναν τις δεκαετίες 1950-1960. Συνολικά, οι πυρηνικές δυνάμεις του κόσμου έχουν πραγματοποιήσει πάνω από 500 δοκιμές στην ατμόσφαιρα, προτού τις μεταφέρουν στο υπέδαφος, σε μια προσπάθεια να περιορίσουν τη διασπορά ραδιενέργειας. Τα ευρήματα της νέας έρευνας δείχνουν ότι οι επιφανειακές εκρήξεις εξακολουθούν να έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον παρά τις δεκαετίες που μεσολάβησαν. «Το γεγονός πως η ραδιενέργεια από αυτές τις πυρηνικές δοκιμές είναι ακόμη παρούσα, ακόμη και μετά το Τσερνόμπιλ, είναι κάτι αξιοσημείωτο», σχολιάζει ο Μίκαελ Φίντερλε, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ – που επίσης δεν συμμετείχε στην έρευνα. Η λύση του «μυστηρίου» Ως προς το άλλο «μυστήριο», το γιατί δηλαδή τα αγριογούρουνα της νότιας Γερμανίας φέρουν περισσότερη ραδιενέργεια σε σχέση με άλλα ζώα, ο Γκέοργκ Σταϊνχόιζερ, επικεφαλής της μελέτης, δίνει τη λύση: Μανιτάρια. Σύμφωνα με τον καθηγητή, τα αγριογούρουνα σκάβουν, βρίσκουν και τρώνε έναν μύκητα (elaphomyces ή τρούφα ελαφιού) που άλλα ζώα αγνοούν πώς και πού υπάρχει. Παρότι πολλά από τα βρώσιμα φυτά των δασών δεν θεωρούνται πια μολυσμένα από ραδιενεργή ακτινοβολία, οι τρούφες, που μεγαλώνουν κάποια εκατοστά κάτω από την επιφάνεια του χώματος, αποθηκεύουν τη ραδιενέργεια. Αναλόγως της σύνθεσης του έδαφος και του βάθους στο οποίο βρίσκονται οι τρούφες, οι μύκητες μπορούν να εκτεθούν σε νερό που περιέχει ραδιενέργεια δεκαετιών τόσο από τις πυρηνικές δοκιμές όσο και από την καταστροφή του Τσερνόμπιλ, γεγονός που τους καθιστά ιδιαίτερα πλούσια πηγή ραδιενέργειας. Όπως σημειώνει ο Στάινερ, ανεξαρτήτως πηγής, η ραδιενέργεια σε υψηλά επίπεδα παραμένει επικίνδυνη για τους ανθρώπους. «Όσον αφορά την έκθεση των ανθρώπων στην ακτινοβολία, δεν έχει σημασία αν το καίσιο προέρχεται από τις παλαιότερες πυρηνικές δοκιμές ή την καταστροφή του Τσερνόμπιλ», εξηγεί ο ίδιος, συμπληρώνοντας πως «αυτό που έχει σημασία είναι η συνολική πρόσληψη καισίου-137 που προσλαμβάνει ένας άνθρωπος απλώς τρώγοντας κάτι από το δάσος». Πηγή: https://www.kathimerini.gr/life/science/562597048/giati-ta-agriogoyroyna-einai-akomi-radienerga-eno-alla-zoa-ochi/ – New York Times

Αυτοδιοικητικά (συνέχεια)

Γλυφάδα, 4/9/2023 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΓΙΑ 12 ΗΜΕΡΕΣ Η Γλυφάδα γεμίζει τις άδειες σχολικές τσάντες των μαθητών Παλαιό Δημαρχείο Γλυφάδας (Σάκη Καράγιωργα 1) Από 4 έως 15 Σεπτεμβρίου, 10 π.μ. - 2 μ.μ. και 6 μ.μ. - 9 μ.μ. Λίγο πριν χτυπήσει το πρώτο κουδούνι της νέας σχολικής χρονιάς, η Γλυφάδα γεμίζει τις άδειες σχολικές τσάντες των μαθητών της! Με πρωτοβουλία του Δημάρχου Γλυφάδας Γιώργου Παπανικολάου και με την πολύτιμη συνεργασία της Ένωσης Συλλόγων Γονέων και του Εμπορικού Συλλόγου της πόλης μας, ο Δήμος Γλυφάδας συγκεντρώνει όλα εκείνα τα είδη που είναι αναγκαία στους μαθητές αλλά πολλές οικογένειες δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν. Και φέτος, κανένας μαθητής δεν θα μείνει χωρίς τα απαραίτητα σχολικά είδη. Με τη συμμετοχή των κατοίκων της πόλης, οι οποίοι έχουν αποδείξει ότι διακρίνονται από τα ευγενικά αισθήματα της ανθρωπιάς και της αλληλεγγύης, ο Δήμος Γλυφάδας συγκεντρώνει σχολικές τσάντες, τετράδια, μολύβια, κασετίνες, διαβήτες και άλλα σχολικά είδη για τους μαθητές που έχουν ανάγκη. Φέτος η δράση διαρκεί διπλάσιο χρόνο από ό,τι τις προηγούμενες χρονιές: από τις 4 έως τις 15 Σεπτεμβρίου, δηλαδή 12 ημέρες (και Σαββατοκύριακο) επτά ώρες κάθε ημέρα (από τις 10 το πρωί έως τις 2 το μεσημέρι και από τις 6 το απόγευμα έως τις 9 το βράδυ). Ο Δήμαρχος Γλυφάδας Γιώργος Παπανικολάου κάλεσε όλους τους φορείς, τους συλλόγους, τους επιχειρηματίες, τους δημότες αλλά και τους επισκέπτες της πόλης να ανταποκριθούν και φέτος σε αυτή την πρωτοβουλία και τόνισε: «Και πάλι όλοι μαζί θα κάνουμε το καλύτερο για τις οικογένειες της πόλης μας που αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Είμαστε εδώ για να τους δώσουμε μια ανάσα, να αντικρίσουν με χαμόγελο και αισιοδοξία τη νέα σχολική χρονιά. Οι μικροί μας φίλοι χρειάζονται τσάντες, τετράδια, μολύβια και όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό για το σχολείο τους. Σε συνεργασία με την Ένωση Συλλόγων Γονέων και τον Εμπορικό Σύλλογο της πόλης μας, γεμίζουμε και φέτος τις σχολικές τσάντες. Από σήμερα και για 12 ημέρες, επτά ώρες την ημέρα, όλοι μαζί, φροντίζουμε οι μαθητές της πόλης μας, χωρίς εξαιρέσεις να ξεκινήσουν τη σχολική χρονιά με όλα τα απαραίτητα εφόδια». Τη δράση συντονίζουν ο Αντιδήμαρχος Παιδείας Μάριος Κασσέρης, ο Πρόεδρος της Ένωσης Συλλόγων Γονέων Γλυφάδας Νίκος Παπακώστας, εκ μέρους του Εμπορικού Συλλόγου Γλυφάδας η Αντιδήμαρχος Άννυ Καυκά, η Πρόεδρος της Πρωτοβάθμιας Σχολικής Επιτροπής Γεωργία Βαμβακερού και η Πρόεδρος της Δευτεροβάθμιας Σχολικής Επιτροπής Μαρία Καράμπελα - Καραβουσάλη. Τα είδη που θα συγκεντρωθούν θα διατεθούν μέσω της Ένωσης Συλλόγων Γονέων στους μαθητές που τα έχουν ανάγκη και στις ωφελούμενες οικογένειες των Κοινωνικών Δομών του Δήμου Γλυφάδας. Σημ.Το ίδιο έκανε και ο Δήμος Βριλησσίων ή κάτι ανάλογο;

Αυτοδιοικητικά ('Οχι για τον δήμο Βριλησσίων γιατί είναι ...φτωχός!!))

Γλυφάδα, 4/9/2023 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Εκπλήξεις περιμένουν τους μαθητές της Γλυφάδας με την έναρξη της χρονιάς! Τη Δευτέρα 11 Σεπτεμβρίου οι μαθητές της Γλυφάδας θα δουν τα σχολεία τους αγνώριστα! Όλο το καλοκαίρι τα συνεργεία του Δήμου Γλυφάδας εργάστηκαν εντατικά και το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό! «Ο Σεπτέμβριος μπήκε, μαζί και το φθινόπωρο, μαζί έρχεται σύντομα και η νέα σχολική χρονιά. Οι μαθητές στα περισσότερα σχολεία της Γλυφάδας μας, μαζί με τους παλιούς και νέους συμμαθητές τους, θα συναντήσουν την ημέρα του αγιασμού και πολλές εκπλήξεις: Επί τρεις μήνες τώρα, δεν σταματήσαμε τις εργασίες ούτε λεπτό! Όλο τον Ιούνιο, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, που τα σχολεία μας είναι κλειστά, κάναμε εκτεταμένες εργασίες ανακαίνισης και εκσυγχρονισμού των σχολικών μονάδων της πόλης μας. Κατασκευή νέων ασανσέρ σε οκτώ σχολεία που δεν είχαν, δημιουργία νέων αιθουσών, μονώσεις, ελαιοχρωματισμοί, ανακατασκευές γηπέδων, υδραυλικές εργασίες, ανακατασκευές και επισκευές αποδυτηρίων, τοποθέτηση πρόσθετων κιγκλιδωμάτων για την ασφάλεια των παιδιών και πάρα πολλές ακόμα μικρές και μεγάλες παρεμβάσεις», τονίζει ο Δήμαρχος Γλυφάδας Γιώργος Παπανικολάου. Και προσθέτει: «Ευχαριστούμε όλους εκείνους - και είναι πολλοί - που συνεχίζουν να εργάζονται εντατικά για την συντήρηση και την αναβάθμιση των σχολικών μας εγκαταστάσεων. Ευχαριστώ τον αρμόδιο Αντιδημάρχο Μάριο Κασέρη και την μηχανικό της τεχνικής μας υπηρεσίας Μάνθη Δουρούδη για τον συντονισμό. Η ζωή μας στη Γλυφάδα συνεχίζει να αλλάζει με έργα - και τα σχολεία μας συνεχίζουν να αλλάζουν προς το καλύτερο».
Ο Δήμος Βριλησσίων έκανε κάτι ανάλογο, όπως όφειλε, μάλιστα δε σε τέτοιο επίπεδο; Εκτιμούμε ότι, ως συνήθως, έκανε τα ΄΄άκρως απαραίτητα΄΄, λίγα και γρήγορα. Αυτά είναι μέτρα σύγκρισης για τους δήμους. Άλλωστε ο Δήμος Βριλησσίων (κατά ομολογία της διοίκησης και άλλων αυτοδιοικητικών παραγόντων, επι κεφαλής παρατάξεων, που αυτοανακηρύσσονται άνθρωποι της προσφοράς και της αλληλεγγύης) είναι.....φτωχός, δεν υπάρχουν χρήματα. Έτσι δεν γίνονται έργα ούτε καν τα αναγκαία. 'Αντε να πάμε σε εκλογές, τώρα και να επιλέξουμε, να εκλέξουμε, ποιόν, ποιούς αφού δεν υπάρχουν πόροι; Θα το λέμε συνεχώς, θα το γράφουμε. Η καραμέλλα, που προσφέρει το τοπικό σύστημα έχει τελειώσει, τουλάχιστον για μερικούς που ξέρουν. Κάποιοι, δε, να σταματήσουν να θεωρούν την τοπική αυτοδιοίκηση ως πολιτιστικό σύλλογο ή ως σωματείο που πρέπει ενεργεί με συλλογικές διαδικασίες και που αν δεν υπάρχει συμφωνία δεν θα γίνει κανένα έργο για το όφελος των δημοτών. Ας συνεδριάζουν εκείνοι με τον τρόπο που θέλουν αλλά η τοπική αυτοδιοίκηση είναι να παράγει έργο, να αναβαθμίζεται η πόλη, να απολαμβάνουν οι δημότες το περιβάλλον και τις υπηρεσίες ανάλογες των φόρων τους και των εισφορών τους, επι τέλους!!!

Κυριακή 3 Σεπτεμβρίου 2023

Πώς ήταν το σύμπαν 1 δευτερόλεπτο μετά την Μεγάλη Έκρηξη;

Ο Σάββας Δημόπουλος εξετάζει την δυνατότητα κατασκευής ενός «τηλεσκοπίου αρχέγονων νετρίνων» που θα μας αποκαλύψει την εικόνα του σύμπαντος ένα δευτερόλεπτο μετά την Μεγάλη Έκρηξη
Το «κοσμικό υπόβαθρο νετρίνων (Cosmic Neutrino Background ή CνB)» είναι ένα κοσμολογικό κατάλοιπο ανάλογο με το κοσμικό υπόβαθρο της μικροκυματικής ακτινοβολίας (Cosmic Microwave Background ή CMB) και περιέχει πληροφορίες για το σύμπαν έως ένα δευτερόλεπτο μετά την Μεγάλη Έκρηξη. Το αρχέγονο σύμπαν περιείχε ηλεκτρόνια, ποζιτρόνια, φωτόνια και νετρίνα σε θερμική ισορροπία μεταξύ τους. Όμως, καθώς το σύμπαν διαστελλόταν και η θερμοκρασία του μειωνόταν, ένα δευτερόλεπτο μετά την Μεγάλη Έκρηξη, τα νετρίνα έπαψαν να συμμετέχουν στις σωματιδιακές αντιδράσεις και αποδεσμεύτηκαν από την ύλη, όταν το σύμπαν βίωνε την λεγόμενη εποχή της ακτινοβολίας σε θερμοκρασία 10 δισεκατομμυρίων βαθμών Κελσίου (οC). Σήμερα εξαιτίας της διαστολής και της αντίστοιχης ψύξης του σύμπαντος η θερμοκρασία στην οποία αντιστοιχούν τα αρχέγονα νετρίνα είναι περίπου -271,2 οC ή 1,95 K και η μέση πυκνότητά τους είναι 340 νετρίνα ανά κυβικό εκατοστό ή 56 νετρίνα του ηλεκτρονίου ανά κυβικό εκατοστό. Ο Σάββας Δημόπουλος είναι καθηγητής φυσικής στοιχειωδών σωματιδίων στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Γεννήθηκε το 1952 στην Κωνσταντινούπολη, αλλά πολύ γρήγορα μετακόμισε στην Αθήνα εξαιτίας του οργανωμένου πογκρόμ εναντίον της ελληνικής μειονότητας, που κατέληξε στην τουρκική νύχτα των κρυστάλλων της 6ης Σεπτεμβρίου 1955 από τον καθοδηγούμενο όχλο (Σεπτεμβριανά). Σε συνέντευξή του στην Καθημερινή είχε πεί: «Όταν ήμουν παιδί, άκουγα τις γνώμες πολιτικών που αν και ήταν εντελώς αντίθετες μου φαίνονταν εξίσου λογικές, άρχισε να με ενδιαφέρει η έννοια της αντικειμενικής αλήθειας. Έτσι, από 13 χρόνων αποφάσισα να σπουδάσω φυσική, η οποία συνδυάζει την καθολική βεβαιότητα των μαθηματικών με το πείραμα, δηλαδή την επαλήθευση μιας υπόθεσης από την ίδια τη φύση». Ο Σάββας Δημόπουλος σπούδασε ως προπτυχιακός φοιτητής στο πανεπιστήμιο του Χιούστον. Πήγε στο πανεπιστήμιο του Σικάγου και έκανε επιστημονικές μελέτες κοντά στον Γιοϊσίρο Νάμπου για την διδακτορικής του διατριβή. Μετά από την ολοκλήρωση του διδακτορικού του το 1979, πήγε για λίγο διάστημα στο πανεπιστήμιο Κολούμπια πριν αναλάβει μια έδρα στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ το 1980. Κατά τη διάρκεια του 1981 και του 1982 εργάστηκε επίσης και με το Πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν, το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας. Από το 1994 ως το 1997 εργάστηκε στο Κέντρο Πυρηνικών Μελετών και Ερευνών CERN. Το 1981 πρότεινε μαζί με τον Howard Georgi την υπερσυμμετρική θεωρία MSSM (Minimal Supersymmetric Standard Model), καθώς επίσης μαζί με τους Nima Arkani-Hamed και Gia Dvali τη θεωρία των μεγάλων επιπλέον διαστάσεων (LED). Για την επιστημονική του συνεισφορά στο πεδίο της θεωρητικής φυσικής σωματιδίων τιμήθηκε με το βραβείο Sakurai το 2006. Η ανάκλαση αυτών των αρχέγονων νετρίνων από την επιφάνεια της Γης δημιουργεί μια σημαντική τοπική ασυμμετρία νετρίνων-αντινετρίνων σε ένα κέλυφος πάχους επτά μέτρων γύρω από την Γη. Αυτή η ασυμμετρία υπερβαίνει κατά πολύ την αναμενόμενη αρχέγονη ασυμμετρία λεπτονίων.
Στο βίντεο που ακολουθεί παρακολουθούμε την ομιλία του Σάββα Δημόπουλου με τίτλο: «The Cosmic Neutrino Background CνB: Its Distribution on the Surface of the Earth and its Manipulation by Laboratory-Scale Diffraction Gratings» όπου περιγράφει την κατανομή των αρχέγονων νετρίνων του κοσμικού υποβάθρου νετρίνων (CνB) γύρω από την επιφάνεια της Γης, και κυρίως τις δυνατότητες πειραματικής του ανίχνευσης. Η οποία αν πραγματοποιηθεί θα θεωρηθεί ως ένα από τα σημαντικότερα επιστημονικά επιτεύγματα στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Σάββατο 2 Σεπτεμβρίου 2023

Ασχολείται κανείς με το δημογραφικό; Μάλλον όχι!! Διαβάστε..

Δημοσίευσε το Υπουργείο Παιδείας τις μεταβολές στις δομές της εκπαίδευσης. Στο ΦΕΚ 5223/28-8-23 τ. Β, φαίνονται οι μεταβολές στην ίδρυση και κατάργηση σχολείων, δημοτικών και νηπειαγωγείων σε όλη την χώρα. Εκεί, λοιπόν, διαβάσαμε τις μεταβολές και....εκπλαγήκαμε, διαβάστε κι εσείς. Ίδρυση δημοτικών 2, νηπειαγωγείων 13. Καταργήσεις δημοτικά 15, νηπειαγωγεία 29 (!). Συγχωνεύσεις δημοτικά 8. νηπειαγωγεία 23 (!). Υποβαθμίσεις, δημοτικά 67(!) νηπειαγωγεία 13 (!). Προαγωγές δημοτικά 10, νηπειαγωγεία 38. Η εικόνα δείχνει το σημαντικό πρόβλημα του δημογραφικού. Αυτό, προφανώς έχει άμεση επίπτωση στις προσλήψεις, μετακινήσεις των εκπαιδευτικών. Έχει συνέπειες στις μετακινήσεις των μαθητών, στις τοπικές οικονομίες αλλά και στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Είναι βέβαιο ότι οι μακροχρόνιες συνέπειες είναι ακόμη πιο βαριές!! Τι κάνει, λοιπόν, η Πολιτεία για το θέμα;

Παρασκευή 1 Σεπτεμβρίου 2023

Τεράστιος Κίνδυνος να προκληθεί Ατύχημα από Άλογα που ζουν ανεπιτήρητα στον Υμηττό.

Τεράστιος Κίνδυνος να προκληθεί Ατύχημα από Άλογα που ζουν ανεπιτήρητα στον Υμηττό. Τα ζώα κινούνται ελεύθερα στους δρόμους του Κορωπίου σε κατοικημένες περιοχές κοντά σε σχολεία, σε αναζήτηση τροφής και νερού. Η κατάστασή τους είναι τραγική. 100 άλογα στον Υμηττό εκπέμπουν SOS Η ομάδα Help Horses at Ymittos (@helphorses_ymittos) δημιουργήθηκε από 3 εθελόντριες με σκοπό να διασωθούν τα 100 άλογα που ζουν εκεί υποσιτισμένα κάτω από άθλιες συνθήκες. Ήδη η δημοσιοποίηση του θέματος στα ΜΜΕ ευαισθητοποίησε το κοινό και κάθε μέρα γινόμαστε όλο και περισσότεροι που αγωνιζόμαστε σε αντίθεση με τους αρμόδιους σε Περιφέρεια και Δήμο οι οποίοι κάνουν μπαλάκι τις ευθύνες . Προειδοποιούμε πως αν δεν γίνουν οι κατάλληλες ενέργειες εκτός από τα ζώα, θα κινδυνεύσουν και ανθρώπινες ζωές καθώς τα άλογα κατεβαίνουν σε αγέλες σε κεντρικούς δρόμους και κοντά σε σχολεία προς ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΝΕΡΟΥ. Η ομάδα μας έχει κάνει ήδη τη μελέτη για το τι χρειάζεται προκειμένου να υπάρξει ένα οργανωμένο σχέδιο άμεσης δράσης για τη διάσωση των αλόγων: 1. Τροφή ( μπάλες χόρτου τσαϊρι/τριφύλλι/σανοβρωμη - ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΑΝΑΓΚΗ 650 κιλά την εβδομάδα) Τηλέφωνα και στοιχεία από προμηθευτές στη διάθεση σας όποτε μας ζητηθούν. 2. Νερό με υδροφόρες (ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΑΝΑΓΚΗ 37 κυβικά την εβδομάδα) 3. Μία δεξαμενή νερού (minimum 10 κυβικά) 4. Ιππιατρους για να αναλάβουν τους ευνουχισμούς (στειρώσεις). Η αμοιβή του ιππιατρου είναι ~400€ συν ΦΠΑ ανά ευνουχισμό. Οι ευνουχισμοί πρέπει να ξεκινήσουν ΑΜΕΣΑ πριν αυξηθεί κ άλλο ο πληθυσμός των αλόγων. Έχουμε ήδη συγκεντρώσει στοιχεία από ανθρώπους που ενδιαφέρονται να υιοθετήσουν και μπορούμε να διαχειριστούμε το κομμάτι της υιοθεσίας όταν φτάσουμε σε αυτό το σημείο με όλες τις προϋποθέσεις για την ευζωία των αλόγων, διότι μιλάμε για δεσποζόμενα ανεπιτήρητα ιπποειδή (και ανεκπαίδευτα ιπποειδή), τα οποία είναι προσεγγίσιμα από των άνθρωπο και σιτίζονται από άνθρωπο. Με την ομάδα που έχει τις γνώσεις στα ανεκπαίδευτα ιπποειδή (την οποία σχεδόν την έχουμε ολοκληρώσει) μπορούμε να κάνουμε τους ευνουχισμούς και ότι άλλο απαιτείται. Ζητάμε από τους αρμόδιους, οι οποίοι έχουν λάβει γνώση από το 2021, να μας βοηθήσουν ως οφείλουν και να επανεξετάσουν το νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με τα ιπποειδή , όπως έχει ζητηθεί από τα φιλοζωικά σωματεία τα οποία επί δεκαετίες ασχολούνται με τέτοιες υποθέσεις. Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων και είμαστε στη διάθεση σας για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή συνεργασία σε σχέση με την ευζωία των αλόγων αλλά και γενικότερα στο email helphorsesymittos@gmail.com ή στο τηλέφωνο 6972243484. Με εκτίμηση, Μαρία Μαρώλια Ιωάννα Ζεμπερλίγκου Ανθή Βούλγαρη

Πέμπτη 24 Αυγούστου 2023

Σε «πόλεμο» Κίνα και Ιαπωνία για την ρίψη πυρηνικών αποβλήτων στη θάλασσα - Πάνω από 1,3 εκατομμύριο μετρικοί τόνοι

Σε ανοικτό πόλεμο βρίσκονται πλέον Κίνα και Ιαπωνία καθώς το Τόκιο ξεκίνησε σήμερα την ρίψη επεξεργασμένου ραδιενεργού νερού από τον κατεστραμμένο πυρηνικό σταθμό της Φουκουσίμα στον Ειρηνικό Ωκεανό. Η κίνηση αυτή προκάλεσε μεγαλύτερη ένταση μεταξύ των δύο γειτόνων, με το Πεκίνο να μποϊκοτάρει τα Ιαπωνικά προϊόντα ανακοινώνοντας άμεση απαγόρευση όλων των εισαγωγών θαλασσινών από την Ιαπωνία. Η Κίνα «ανησυχεί έντονα για τον κίνδυνο ραδιενεργής μόλυνσης σε όλα τα τρόφιμα και τα γεωργικά προϊόντα που εισάγει από την Ιαπωνίας», δήλωσε Κινέζος αξιωματούχος στο Reuters. Η απόφαση της Ιαπωνίας να ρίξει 12 χρόνια μετά από το μεγαλύτερο πυρηνικό ατύχημα στην Φουκοσίμα, πυρηνικά απόβλητα στη θάλασσα έχει προκαλέσει αναστάτωση στην Ασία. Αν και η απόφαση που υπογράφηκε πριν από δύο χρόνια από την ιαπωνική κυβέρνηση εγκρίθηκε από την πυρηνική εποπτεία του ΟΗΕ τον περασμένο μήνα, προκαλεί φόβο για τις επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων που ζουν στην ευρύτερη περιοχή. Υπολογίζεται ότι θα πάνω από 1,3 εκατομμύρια μετρικούς τόνους ραδιενεργό θα καταλήξει στη θάλασσα, μια διαδικασία που θα διαρκέσει περίπου 30 χρόνια. Η Κίνα επανέλαβε σήμερα τη σταθερή αντίθεσή της στο σχέδιο λέγοντας ότι η ιαπωνική κυβέρνηση δεν είχε αποδείξει τη νομιμότητα μιας τέτοιας κίνησης. Η Κίνα αμφισβητεί τις εκθέσεις της ΔΟΑΕ «Η ιαπωνική πλευρά δεν πρέπει να προκαλέσει δευτερεύουσα ζημιά στον ντόπιο πληθυσμό και ακόμη και στους ανθρώπους του κόσμου για τα δικά της ιδιοτελή συμφέροντα», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας. Το Τόκιο με τη σειρά του επέκρινε την Κίνα για τη διάδοση «επιστημονικά αβάσιμων ισχυρισμών». Υποστηρίζει ότι η απελευθέρωση νερού είναι ασφαλής, σημειώνοντας ότι ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) έχει επίσης συμπεράνει ότι ο αντίκτυπος που θα είχε στους ανθρώπους και το περιβάλλον ήταν «αμελητέος». Αρχικά, το ραδιενεργό νερό που θα απελευθερωθεί σε μικρότερες ποσότητες μέσα στις επόμενες 17 ημέρες θα είναι συνολικής έκτασης 7.800 κυβικών μέτρων -που ισοδυναμεί με περίπου τρεις ολυμπιακές πισίνες νερού. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των δοκιμών της Tepco που δημοσιεύθηκαν σήμερα, αυτό το νερό περιέχει περίπου έως και 63 μπεκερέλ τριτίου ανά λίτρο, κάτω από το όριο πόσιμου νερού του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας των 10.000 μπεκερέλ ανά λίτρο. Το μπεκερέλ είναι μια μονάδα ραδιενέργειας. Ο ΔΟΑΕ εξέδωσε επίσης μια δήλωση λέγοντας ότι η ανεξάρτητη επιτόπια ανάλυσή του επιβεβαίωσε ότι η συγκέντρωση τριτίου ήταν πολύ κάτω από το όριο. Το πυρηνικό εργοστάσιο Fukushima Daiichi καταστράφηκε τον Μάρτιο του 2011 μετά από έναν τεράστιο σεισμό 9,0 Ρίχτερ που προκάλεσε ισχυρά κύματα τσουνάμι που προκάλεσαν την κατάρρευση τριών από τους αντιδραστήρες του. Τεράστιο το πλήγμα στις εξαγωγές Η Ιαπωνία αντιμετώπισε για χρόνια τεράστια οικονομική κρίση σε επίπεδο εξαγωγών, κυρίως θαλασσινών, καθώς ο φόβος μόλυνσης από την ραδιενέργεια που εκκλήθηκε από το πυρηνικό εργοστάσιο έχει μειώσει σημαντικά τις εξαγωγές της. Η απόφαση της Κίνας να μπλοκάρει τώρα όλες τις εισαγωγές από την Ιαπωνία θα είναι ένα ισχυρό πλήγμα. Η Ιαπωνία εξήγαγε υδρόβια προϊόντα αξίας περίπου 600 εκατομμυρίων δολαρίων στην Κίνα το 2022, καθιστώντας την τη μεγαλύτερη αγορά για τις ιαπωνικές εξαγωγές, με το Χονγκ Κονγκ δεύτερο. Οι πωλήσεις στην Κίνα και το Χονγκ Κονγκ αντιπροσώπευαν το 42% του συνόλου των ιαπωνικών εξαγωγών υδρόβιων προϊόντων το 2022, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία. Ο πρωθυπουργός της Νότιας Κορέας Χαν Ντακ Σου, παρότι δεν αντιτίθεται στην ρήψη των αποβλήτων στη θάλασσα, δήλωσε ότι οι απαγορεύσεις εισαγωγής αλιευμάτων και τροφίμων στη Φουκουσίμα θα παραμείνουν σε ισχύ έως ότου αμβλυνθούν οι ανησυχίες του κοινού. Ο Ιάπωνας υπουργός Περιβάλλοντος τόνισε ότι θα ελέγχεται η περιοχή απελευθέρωσης νερού και θα δημοσιεύει τα αποτελέσματα εβδομαδιαία εξέτασης. Όμως ομάδες πολιτών έχουν ξεκινήσει διαδηλώσεις στην Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα με την αστυνομία της Σεούλ να έχει συλλάβει τουλάχιστον 14 διαδηλωτές που μπήκαν στην ιαπωνική πρεσβεία στη Σεούλ.. Πριν από την απελευθέρωση, μερικές δεκάδες διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν μπροστά από τα κεντρικά γραφεία της Tepco στο Τόκιο κρατώντας πινακίδες που έγραφαν ”Μην πετάτε μολυσμένο νερό στη θάλασσα!” ″Η πυρηνική καταστροφή της Φουκουσίμα δεν έχει τελειώσει. Αυτή τη φορά θα απελευθερωθεί μόνο το 1% του νερού”, δήλωσε στο Reuters ο 71χρονος Τζουν Ιιζούκα, ο οποίος παρευρέθηκε στη διαδήλωση. «Από εδώ και στο εξής, θα συνεχίσουμε να παλεύουμε για πολύ καιρό για να σταματήσουμε τη μακροχρόνια απόρριψη μολυσμένου νερού».

Τετάρτη 23 Αυγούστου 2023

Η σπουδαιότερη εργασία του Οπενχάιμερ

Πώς οι σταλινικές εκκαθαρίσεις του 1936-38 έγιναν αφορμή για την σπουδαιότερη δημοσίευση του Οπενχάιμερ Πολύ πριν αρχίσει να εργάζεται στο Manhattan Project και την ανάπτυξη της ατομικής βόμβας, ο J. Robert Oppenheimer ήταν ένας πρωτοπόρος φυσικός με σημαντικές επιστημονικές δημοσιεύσεις στην κβαντική θεωρία, την ατομική και πυρηνική φυσική, τα στοιχειώδη σωματίδια και τις κοσμικές ακτίνες. Στο σύνολο των εργασιών του Oppenheimer εύκολα εντοπίζει κανείς τρεις δημοσιεύσεις, που ξεφεύγουν από τα συνηθισμένα ερευνητικά ενδιαφέροντά του. Στην ταινία «Oppenheimer», του Christopher Nolan, μάλλον δεν θα βρούμε καμία αναφορά γι’ αυτές. Πρόκειται για τις τρεις μοναδικές δημοσιεύσεις του στον τομέα της αστροφυσικής οι οποίες έγιναν την διετία 1938-39:
Αν πάρουμε τα πράγματα από την αρχή θα δούμε ότι η αφορμή για αυτές τις τρεις αστροφυσικές εργασίες του Oppenheimer ήταν … η Μεγάλη Εκκαθάριση του Στάλιν. Στις 19 Φεβρουαρίου του 1938, ενώ ο λαός της σοβιετικής ένωσης βίωνε τον Μεγάλο Τρόμο, δημοσιεύθηκε στο δυτικό επιστημονικό περιοδικό Nature (με την βοήθεια του Niels Bohr) μια εργασία ενός από τους σημαντικότερους φυσικούς της ΕΣΣΔ, του Lev Davidovich Landau, με τίτλο ‘Origin of Stellar Energy‘, στην οποία υποστήριζε ότι στην καρδιά του Ήλιου υπάρχει ένα μικρό άστρο νετρονίων. Όμως, η φυσική που χρησιμοποιούσε στην συγκεκριμένη εργασία είχε σοβαρά σφάλματα. Στη συνέχεια ο Landau συνελήφθη και φυλακίστηκε από το σοβιετικό κράτος, όχι για τη λάθος φυσική που χρησιμοποίησε στην εν λόγω δημοσίευση, αλλά για τις αντισταλινικές του απόψεις. O Landau ως «κατάσκοπος» των Ναζί Στα τέλη του 1937 ο Landau, που τότε ήταν ήδη επικεφαλής της έρευνας στη θεωρητική φυσική στη Μόσχα, αισθάνθηκε την θύελλα των εκκαθαρίσεων να τον πλησιάζει. Πανικόβλητος αναζήτησε προστασία. Θα μπορούσε πιθανόν να αποφύγει τον κίνδυνο αν συγκέντρωνε τη δημόσια προσοχή ως διαπρεπής επιστήμονας. Αναζήτησε λοιπόν ανάμεσα στις επιστημονικές ιδέες του κάποια που θα μπορούσε ενδεχομένως να προκαλέσει μεγάλη εντύπωση, τόσο στον δυτικό όσο και τον ανατολικό κόσμο. Τελκά, επέλεξε μια ιδέα που τριβέλιζε στο νου του από τις αρχές της δεκαετίας του 1930, την ιδέα ότι τα «κανονικά» άστρα όπως ο Ήλιος ίσως διέθεταν στο κέντρο τους αστρικούς πυρήνες νετρονίων, όπως τους αποκαλούσε ο ίδιος. Για να εξασφαλίσει ότι το άρθρο θα τραβούσε όσο το δυνατόν την προσοχή του κοινού, προέβη σε μια σειρά ασυνήθιστων ενεργειών.Το υπέβαλε στα ρωσικά για δημοσίευση στο περιοδικό «Εκθέσεις της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ», που εκδίδονταν στη Μόσχα, και παράλληλα το έστειλε μεταφρασμένο στα αγγλικά στον διάσημο φυσικό Niels Bohr στην Κοπεγχάγη. Ο Bohr ως επίτιμο μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ, ήταν λίγο πολύ αποδεκτός από τις σοβιετικές αρχές, ακόμη και κατά την περίοδο των Μεγάλων Εκκαθαρίσεων. O Landau παρακαλούσε τον Bohr να υποβάλλει το άρθρο του για δημοσίευση στο βρετανικό περιοδικό Nature, ένα από τα μεγαλύτερης κυκλοφορίας και πιο σοβαρά επιστημονικά περιοδικά στον κόσμο. O Landau είχε φίλους που κατείχαν υψηλές θέσεις – αρκετά υψηλές θέσεις ώστε να φροντίσουν αμέσως μόλις ο Bohr ενέκρινε το άρθρο και το υπέβαλε στο Nature, να σταλεί ένα τηλεγράφημα από τη συντακτική ομάδα της κυβερνητικής εφημερίδας μεγάλης κυκλοφορίας Izvestia στον Bohr, ζητώντας την γνώμη του σχετικά με το άρθρο. H δημοσίευση στο Nature και η θεαματική του προβολή με τα εγκωμιαστικά σχόλια του Βοhr στις σοβιετικές εφημερίδες έγιναν με μοναδικό σκοπό να γλιτώσει την σύλληψη ο Landau. Κι όμως, η εκστρατεία αυτή δεν ήταν αρκετή για να τoν σώσει. Νωρίς το πρωί της 28ης Απριλίου του 1938, o Landau, ένας εβραίος και φλογερός μαρξιστής, συνελήφθη στο σπίτι του και φυλακίστηκε με την γελοία κατηγορία της κατασκοπίας υπέρ των Γερμανών.
Για την ιστορία, αποφυλακίστηκε τον Απρίλιο του 1939, ύστερα από έκκληση για την απελευθέρωσή του που έκανε ο πιο φημισμένος τότε σοβιετικός πειραματικός φυσικός Pyotr Kapitsa, υποστηρίζοντας ότι ο Landau ήταν ο μόνος από τους σοβιετικούς θεωρητικούς φυσικούς που θα μπορούσε να λύσει το μυστήριο της υπερρευστότητας (Κι έτσι έγινε! Ο Landau εξήγησε το φαινόμενο της υπερρευστότητας χρησιμοποιώντας τους νόμους της κβαντομηχανικής και βραβεύθηκε με το Νόμπελ Φυσικής). Δεν θα ήταν υπερβολή αν κάποιος ισχυριζόταν ότι η ενασχόληση του Oppenheimer με την φυσική των άστρων οφείλεται στη δίωξη του Landau από το σταλινικό καθεστώς. Και τούτο, γιατί ήταν από τις λίγες φορές που ένα άρθρο σοβιετικού φυσικού γινόταν άμεσα γνωστό στους φυσικούς των ΗΠΑ, αφού δημοσιευόταν απευθείας σε επιστημονικό περιοδικό της Δύσης. Αστρικοί πυρήνες νετρονίων Το άρθρο του Landau στο Nature, παρά τα σφάλματά του, τράβηξε την προσοχή του Richard Tolman, ενός σπουδαίου θεωρητικού φυσικού στο Catlech, με παγκόσμια αναγνώριση ως αυθεντία στη γενκή σχετικότητα. O Tolman ενθουσιάστηκε με την ιδέα ενός άστρου από νετρόνια. Θεωρώντας ότι η έννοια του αστέρα νετρονίων παραμένει ένα πρόβλημα προς επίλυση, παρακίνησε τον Robert Oppenheimer να εφαρμόσει τις χωροχρονικές εξισώσεις του Αϊνστάιν στα άστρα που κατέρρεαν. Το καλοκαίρι του 1938 ο Oppenheimer συνεργάστηκε με τον Robert Serber για να ελέγξουν τα δεδομένα της εργασίας του Landau. Έτσι, στην εργασία τους με τίτλο ‘On the Stability of Stellar Neutron Cores‘, που δημοσιεύθηκε την 1η Οκτωβρίου του 1938, απέδειξαν ότι τα συνηθισμένα άστρα όπως ο Ήλιος, ήταν αδύνατον να έχουν πυρήνα νετρονίων. Διαφορετικά, ο Ήλιος μας θα ήταν πολύ πιο μικρός, λόγω της τεράστιας βαρυτικής έλξης του υπέρπυκνου πυρήνα του. Ο Oppenheimer άρχισε να αναρωτιέται μήπως οι πυρήνες του Landau έπαιζαν κάποιο ρόλο στο τέλος της ζωής των άστρων. Πριν από αρκετά χρόνια ένας άλλος φυσικός, ο Subrahmanyan Chandrasekhar, είχε ανακαλύψει ότι ένα άστρο που θα γινόταν λευκός νάνος δεν έπρεπε να υπερβαίνει μια συγκεκριμένη μάζα για να μην μεταμορφωθεί σε κάτι άλλο: υπήρχε, άραγε, παρόμοιο όριο και για τον αστέρα νετρονίων; Έτσι, λίγους μήνες αργότερα, με τον φοιτητή George Michael Volkoff, και τον Tolman να τους συμβούλευε ανεπισήμως, χρησιμοποιώντας την θεωρία της γενικής σχετικότητητας, κάνοντας επίπονους υπολογισμούς κατέληξαν σε μια συνολική εικόνα για το πως σχηματίζεται ένας πυρήνας νετρονίων. Δημοσίευσαν τα αποτελέσματά τους στην εργασία τους με τίτλο «On massive neutron cores«, όπου παρουσιάζουν ένα άνω όριο – σήμερα γνωστό ως «όριο Tolman–Oppenheimer–Volkoff» – στη μάζα των αστέρων νετρονίων. Αν ξεπερνούσαν το όριο οι αστέρες γίνονταν ασταθείς. Ο Volkoff και ο Oppenheimer ανακάλυψαν ότι υπήρχε ένα τελικό όριο για τον αστέρα νετρονίων. Πέρα από μια συγκεκριμένη μάζα, ο πυρήνας του άστρου θα εξακολουθούσε να συστέλλεται – και μάλιστα ατέρμονα. Όπως o Chandrasekhar βρήκε ένα άνω όριο για τις μάζες των λευκών νάνων, έτσι και οι Volkoff και Oppenheimer αποκάλυψαν ένα παρόμοιο περιορισμό για τους αστέρες νετρονίων. Τι συμβαίνει στο άρχικό άστρο αν η μάζα του υπεβαίνει το όριο; «Το ερώτημα του τι συμβαίνει παραμένει αναπάντητο», αποκρίθηκαν. Όμως κανένας δεν είχε ακόμα πανικοβληθεί. Ήξεραν ότι είχαν μόλις αρχίσει να ασχολούνται με το πρόβλημα. Ενδεχομένως, οι φυσικές ιδιότητες της τόσο συμπιεσμένης ύλης δεν ήταν ακόμα πλήρως κατανοητές. Ίσως στο προσκήνιο να εμφανίζονται άγνωστες έως τώρα απωστικές δυνάμεις που να αποτρέπουν την οριστική κατάρρευση. Εννέα μήνες αργότερα, την 1η Σεπτεμβρίου του 1939, ο Oppenheimer και ένας ακόμα φοιτητής του, ο Hartland Snyder- δημοσίευσαν μια εργασία με τίτλο «Περί της Συνεχούς Βαρυτικής Συστολής». Η ιστορία έχει καταχωρίσει στην ημερομηνία αυτή την εισβολή των ναζί στην Πολωνία και την έναρξη του Δευτέρου Παγκοσμόυ Πολέμου. Ο φυσικός και ιστορικός της επιστήμης Jeremy Bernstein την αποκαλεί «μια από τις πιο σπουδαίες δημοσιεύσεις στη φυσική του εικοστού αιώνα», αν και τότε η εργασία τους πέρασε σχεδόν απαρατήρητη. Η πρώτη περιγραφή μιας μαύρης τρύπας Οι Oppenheimer και Snyder ξεκίνησαν με αφετηρία ένα άστρο που έχει καταναλώσει τα καύσιμά του. Για να απλουστεύσουν, μάλιστα, τους υπολογισμούς εκείνη την εποχή χωρίς τους σημερινούς υπολογιστές, αγνόησαν κάποιες πιέσεις και την περιστροφή του άστρου. Διαφορετικά θα ήταν αδύνατον να λύσουν το πρόβλημα. Όταν πάψουν οι πυρηνικές καύσεις ο πυρήνας του αστέρα δεν μπορεί να στηρίξει τον εαυτό του κόντρα στην έλξη της ίδιας της βαρύτητά του προς το κέντρο, και το αστρικό κουφάρι αρχίζει να συρρικνώνεται. Ο Oppenheimer και ο Snyder διαπίστωσαν ότι αν αυτός ο πυρήνας έχει μάζα πάνω από κάποιο όριο, το απομεινάρι του άστρου δεν θα μετατραπεί σε λευκό νάνο (όπως θα συμβεί με τον δικό μας Ήλιο) ούτε θα συμβιβαστεί με το να μείνει μια σφαίρα νετρονίων. Κι αυτό γιατί από τη στιγμή που η ύλη συμπιέζεται σε πυκνότητες πάνω συγκεκριμένο όριο, τα νετρόνια δεν μπορούν να φρενάρουν επαρκώς την κατάρρευση. Οι πιέσεις εκφυλισμού, που αναπτύσσονται από τα νετρόνια, δεν αρκούν. Ο Oppenheimer και ο Snyder υπολόγισαν ότι το άστρο θα συνεχίσει την ατέρμονη συρρίκνωσή του. Όταν πάρει η βαρύτητα το πάνω χέρι, δεν προβλέπεται διάλειμμα για να πάρουν ανάσα οι κουρασμένοι. Η ύλη μέσα σ’ ένα τέτοιο άστρο που καταρρέει βρίσκεται σε κατάσταση μόνιμης ελεύθερης πτώσης. Οι τελευταίες ακτίνες φωτός που διαφεύγουν προτού η «πόρτα» κλείσει οριστικά επιμηκύνονται σε τέτοιον βαθμό από την έλξη της βαρύτητας (από το ορατό περνούν στο υπέρυθρο, μετά στα ραδιοκύματα κι ακόμα παραπέρα) ώστε οι ακτίνες γίνονται αόρατες και το άστρο εξαφανίζεται από το οπτικό πεδίο. Ο χωροχρόνος υφίσταται τέτοια στρέβλωση γύρω από το άστρο που καταρρέει ώστε το άστρο κυριολεκτικά αυτο-αποκλείεται από το υπόλοιπο σύμπαν. «Παραμένει μόνο το βαρυτικό πεδίο του», ανέφεραν οι Oppenheimer και ο Snyder. Βρήκαν, επιπλέον, ότι το άστρο καταρρέει σε ένα σημείο, συμπιεσμένο σε μια ιδιομορφία άπειρης πυκνότητας και μηδενικού όγκου (κάτι που μοιάζει αδύνατον). Αυτό έλεγαν οι εξισώσεις τους, αλλά δίσταζαν να το πουν ευθέως. Ο λόγος ήταν ότι οι ιδιομορφίες προκαλούν τρόμο στους φυσικούς. Είναι ένα σήμα ότι υπ’ αυτές τις ακραίες συνθήκες κάτι δεν πάει καλά με τη θεωρία, ότι βρίσκονται σε μια επικράτεια όπου τα μαθηματικά που χρησιμοποιούν δεν περιγράφουν έγκυρα τα φυσικά δεδομένα. Είναι εξίσου άσχημο με το να προσπαθείς να διαιρέσεις έναν αριθμό με το μηδέν. Η απάντηση ότι η διαίρεση ενός αριθμύ με το μηδέν ισούται με άπειρο δεν είναι καθόλου ικανοποιητική. Μια ιδιομορφία σε μια εξίσωση της φυσικής, όπου μια παράμετρος δραπετεύει στο άπειρο, υποδηλώνει ένα παρόμοιο αδιέξοδο. Με δεδομένη αυτή την άβολη κατάσταση, ο Oppenheimer και ο Snyder δεν είχαν διάθεση να ψάξουν περισσότερο. Αυτό που ανέφεραν ήταν ήδη αρκετά αλλόκοτο. Σύμφωνα με τον Werner Israel, ήταν «η πιο τολμηρή και παράδοξα προφητική εργασία που δημοσιεύθηκε ποτέ σ’ αυτό το πεδίο. Στην εργασία αυτή δεν υπάρχει τίποτα που να χρειάζεται σήμερα αναθεώρηση». Στον τίτλο της εργασίας τους, ο Oppenheimer και ο Snyder αποκάλεσαν το συγκεκριμένο φαινόμενο «συνεχιζόμενη βαρυτική συστολή», που καθιερώθηκε ως η πρώτη σύγχρονη περιγραφή μιας μαύρης τρύπας. Ωστόσο, η εργασία αυτή, πέρασε σχεδόν απαρατήρητη για δυο λόγους. Πρώτον, δημοσιεύθηκε την ίδια ημέρα που ο Χίτλερ κήρυξε τον πόλεμο στην Πολωνία, πυροδοτώντας την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και δεύτερον στο ίδιο τεύχος του περιοδικού δημοσιεύθηκε μια πρωτοποριακή εργασία των Νiels Bohr και John Archibald Wheeler για τον μηχανισμό της πυρηνικής σχάσης, θέμα πολύ πιο σημαντικό και επείγον για τους φυσικούς της εποχής. Σύμφωνα με τον Kip Thorne, μόνο στις αρχές της δεκαετίας του 1970 και μετά, όταν ανιχνεύθηκαν μαύρες τρύπες από τους αστρονόμους, η εργασία των Oppenheimer-Snyder αποδεικνύεται εκ των υστέρων, μια αξιόλογα πλήρης – και μαθηματικά ακριβής – περιγραφή της βαρυτικής κατάρρευσης και του σχηματισμού μιας μαύρης τρύπας. Ήταν δύσκολο για τους ανθρώπους της εποχής εκείνης να κατανοήσουν την συγκεκριμένη εργασία διότι αυτά που προέκυπταν από τα μαθηματικά της διέφεραν από την κρατούσα αντίληψη για το πως έπρεπε να συμπεριφέρονται τα ουράνια σώματα. Έχοντας κάνει λοιπόν το αρχικό δημουργικό άλμα για τη θεωρία των μαύρων τρυπών, ο Oppenheimer έπαψε να ασχολείται με την αστροφυσική! Δυο δεκαετίες αργότερα, ένας άλλος μεγάλος φυσικός, ο John Wheeler, προσπάθησε να μιλήσει στον Oppenheimer για την παλιά του εργασία σχετικά με τους εξαντλημενους αστέρες νετρονίων. Όμως ο Oppenheimer δεν έδειχνε πλέον κανένα ενδιαφέρον γι’ αυτό που εξελισσόταν ραγδαία στο πιο καυτό αντικείμενο της φυσικής. Από επαγγελματική πλευρά, ήταν μια πρόσκαιρη παράκαμψη στην επιστημονική σταδιοδρομία του Oppenheimer, που περιλάμβανε τρεις και μόνο εργασίες. Αμέσως μετά επέστρεψε στη δουλειά του για τα πυρηνικά σωματίδια και τη φυσική των κοσμικών ακτίνων, απ’ όπου το 1942 πέρασε στο Σχέδιο Μανχάταν των ΗΠΑ, που είχε στόχο την κατασκευή της πρώτης ατομικής βόμβας στον κόσμο. Μολονότι, κανένας δυτικός φυσικός δεν ασχολήθηκε περαιτέρω με τη βαρυτική κατάρρευση, ο Lev Landau στη Σοβιετική Ένωση – ο φυσικός που άναψε την αστροφυσική σπίθα του Oppenheimer – εντυπωσιάστηκε βαθύτατα. Πρόσθεσε την εργασία των Oppenheimer-Snyder στη «χρυσή λίστα» του, έναν κατάλογο με τις κλασικές εργασίες που θεωρούσε ότι πρέπει κανείς να έχει διαβάσει. Πολλά χρόνια αργότερα, ο φυσικός Freeman Dyson ανέφερε στον Oppenheimer την ξεχασμένη εργασία του πάνω στις μαύρες τρύπες, αλλά ο πατέρας της ατομικής βόμβας δεν δέχθηκε να ακούσει λέξη. Επειδή ο Oppenheimer πίστευε ότι απλώς εφάρμοσε τους νόμους του Αϊνστάιν στα άστρα που καταρρέουν κι ότι δεν είχε ανακαλύψει κάποιον καινούργιο νόμο της φυσικής, ο Dyson υποψιάζεται ότι ο Oppenheimer θεωρούσε το επίτευγμά του άξιο μόνο για «μεταπτυχιακούς φοιτητές ή, έστω, φυσικούς τρίτης διαλογής». Δεν έβλεπε τον άθλο του ως θρίαμβο της θεωρίας. Ωστόσο ο Dyson είχε αντίθετη άποψη. Περιέγραψε την εργασία του Oppenheimer για τη συνεχιζόμενη βαρυτική συστολή ως την «πιο σημαντική συνεισφορά του στην επιστήμη, ένα αριστούργημα παράγωγης επιστήμης, που παίρνοντας μερικές από τις βασικές εξισώσεις του Αϊνστάιν μας έδειξε πως αυτές πυροδοτούν εκπληκτικά και απρόσμενα φαινόμενα στον πραγματικό κόσμο της αστροφυσικής«.
Ο J. Robert Oppenheimer (δεξιά) εφάρμοσε τις αρχές της γενικής σχετικότητας που διατύπωσε ο Albert Einstein (αριστερά), για να ανακαλύψει πώς μπορεί να σχηματιστεί υπό ορισμένες συνθήκες,αυτό που σήμερα γνωρίζουμε ως μαύρη τρύπα πηγές: 1. Μαύρες τρύπες και στρεβλώσεις του χρόνου, Kip S. Thorne, εκδόσεις κάτοπτρο 2. O ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΚΑΙ Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΟΥ ΡΟΜΠΕΡΤ ΟΠΕΝΧΑΪΜΕΡ, Kai Bird & Martin Sherwin, εκδόσεις Τραυλός 3. ΜΑΥΡΕΣ ΤΡΥΠΕΣ, Μάρσα Μπαρτούσακ, ΠΕΚ 4. Oppenheimer Almost Discovered Black Holes Before He Became ‘Destroyer of Worlds’ – https://www.scientificamerican.com/article/oppenheimer-almost-discovered-black-holes-before-he-became-destroyer-of-worlds/

Τρίτη 22 Αυγούστου 2023

Ο συντονισμός που δημιούργησε το 25% της ύπαρξής μας

Η πυρηνική σύντηξη δευτερίου-τριτίου οδήγησε στον σχηματισμό του αρχέγονου ηλίου που αποτελεί το 25% της βαρυονικής ύλης του σύμπαντος Κατά τη διάρκεια της αρχέγονης πυρηνοσύνθεσης στα πρώτα λεπτά της Μεγάλης Έκρηξης, η αντίδραση σύντηξης δευτερίου-τριτίου 2Η+3Η→n+4Ηe, είναι υπεύθυνη για το 99% του αρχέγονου 4He. Κρίσιμο ρόλο γι αυτό παίζει η ύπαρξη ενός συντονισμού που αντιστοιχεί στην διεγερμένη ενεργειακή κατάσταση του ενδιάμεσου σύνθετου πυρήνα 5He. Αυτό είναι γνωστό εδώ και δεκαετίες και έχει τεκμηριωθεί καλά στην επιστημονική βιβλιογραφία. Ωστόσο, αυτή η σημαντική πυρηνική αντίδραση παραμένει άγνωστη στους περισσότερους. Το ήλιο που προέκυψε διαμέσου αυτής, στη συνέχεια αποτέλεσε πηγή για την σύνθεση στο εσωτερικό άστρων ενός ποσοστού ≥25% του άνθρακα και άλλων βαρύτερων στοιχείων από τα οποία σχηματίστηκε ο κόσμος που βλέπουμε γύρω μας. Επί πλέον, χωρίς αυτόν τον συντονισμό, η παραγωγή της πολυπόθητης ελεγχόμενης ενέργειας σύντηξης στα εργαστήρια θα ήταν απρόσιτη
Aναπαράστση των βασικών διαδρομών της αρχέγονης πυρηνοσύνθεσης στα πρώτα λεπτά μετά την Μεγάλη Έκρηξη και η επακόλουθη πυρηνική αντίδραση των τρία άλφα στο εσωτερικό άστρων, μετά από εκατοντάδες εκατομμύρια ή δισεκατομμύρια χρόνια. Με κόκκινο φαίνεται η κυρίαρχη διαδρομή, βασικός κρίκος της οποίας είναι η πυρηνική αντίδραση σύντηξης δευτερίου-τριτίου (D-T). Το φαινόμενο του συντονισμού κρύβεται πίσω από εντελώς διαφορετικές πτυχές του κόσμου μας: στα απεχθή SOS θέματα των πανελληνίων εξετάσεων, στις παιδικές κούνιες, στις φονικές σεισμικές ταλαντώσεις των κτιρίων, στα μουσικά όργανα, στις ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές και λήψεις, στην απορρόφηση της ακτινοβολίας από την ύλη, αλλά και στις πυρηνικές αντιδράσεις. Όταν λέμε ότι μια πυρηνική αντίδραση εμφανίζει συντονισμό (σε κάποια ενέργεια των αντιδρώντων πυρήνων), αυτό σημαίνει ότι η πιθανότητα να πραγματοποιηθεί η αντίδραση στην συγκεκριμένη ενέργεια είναι κατά πολύ μεγαλύτερη. Στην περίπτωση της αντίδρασης δευτερίου-τριτίου (D-T) εμφανίζεται συντονισμός με τον ενδιάμεσο σχηματισμό της ενεργειακής κατάστασης 16.84 MeV του πυρήνα 5He, ο οποίος στη συνέχεια διασπάται προς n+4He. Εξαιτίας αυτού του συντονισμού εκατονταπλασιάζεται η πιθανότητα πραγματοποίησης της σύντηξης D-T στην θερμοκρασία των 109 Κ που επικρατούσε στο σύμπαν κατά την αρχέγονη πυρηνοσύνθεση. Γιαυτό η πυρηνική αντίδραση σύντηξης δευτερίου-τριτίου (D-T) αποτελεί τον βασικό κρίκο στην κυρίαρχη διαδρομή σύντηξης του υδρογόνου προς ήλιο, στα πρώτα λεπτά μετά την Μεγάλη Έκρηξη.
O ενδιάμεσος πυρήνας 5Ηe που σχηματίζεται κατά την αντίδραση σύντηξης 2H(3H,n)4He. Η πιθανότητα πραγματοποίησης της αντίδρασης γίνεται 100 φορές μεγαλύτερη εξαιτίας του συντονισμού που αντιστοιχεί στη διεγερμένη κατάσταση των 16.84 MeV του σύνθετου πυρήνα 5He (ενεργειακή στάθμη Bretscher) Ερευνητές του εργαστηρίου Los Alamos προτείνουν να ονομαστεί η διεγερμένη κατάσταση 16.84 MeV του 5He, «στάθμη Bretscher» προς τιμήν του πυρηνικού φυσικού Egon Bretscher που την ανακάλυψε κατά την διάρκεια του προγράμματος Manhattan για την κατασκευή αρχικά πυρηνικής βόμβας σχάσης, και στη συνέχεια της βόμβας υδρογόνου, στα μέσα της δεκαετίας του 1940. Ανάλογη περίπτωση είναι η «κατάσταση Hoyle» που αντιστοιχεί στην διεγερμένη κατάσταση 7,6 MeV του12C, και τον συντονισμό της αντίδρασης των 3α, από την οποία σχηματίζεται ο άνθρακας του σύμπαντος. Εξαιτίας του συντονισμού Bretscher παράχθηκε το αρχέγονο 4He που αποτελεί το 25% της βαρυονικής ύλης του σύμπαντος (το υπόλοιπο 75% είναι υδρογόνο). Το ήλιο αυτό, μαζί με το υδρογόνο, αποτελούν το ‘καύσιμο’ για την περαιτέρω σύνθεση βαρύτερων στοιχείων στο εσωτερικό των άστρων όπως ο Ήλιος μας. βιβλιογραφία για περαιτέρω μελέτη: 1. The earliest DT nuclear fusion discoveries 2. DT fusion through the 5He 3/2+ «Bretscher state» accounts for ≥25% of our existence via nucleosynthesis and for the possibility of fusion energy 3. Review of data and formulas for fusion cross-section 4. Ab initio predictions for polarized deuterium-tritium thermonuclear fusion
Απόσπασμα από το άρθρο των Bretscher και French “Low Energy Cross Section of the D-T Reaction and Angular Distribution of the Alpha Particles Emitted,” Los Alamos Report LA-582, 1 (1946), όπου για πρώτη φορά αναφέρεται ο κρίσιμος συντονισμός της πυρηνικής αντίδρασης 2Η+3Η→n+4Ηe

Τι ψήφισαν οι Βριλησσιώτες

Εγγεγραμμένοι 22.775 Έγκυρα 12.151 Άκυρα 134 Συμμετοχή 12.386 Λευκά 101 ...