Θυμηθήκαμε αυτές τις ημέρες τον Γερμανό Καγκελάριο Khol όταν δήλωνε με την συνθήκη του Μάαστριχτ. Είχε τότε δηλώσει ότι η συνθήκη αυτή είναι η αρχή μιας συνεχούς βελτίωσης και περαιτέρω ενοποίησης της Ευρώπης στα πρότυπα των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ασφαλώς την ρήση αυτή την ξεχάσαμε ή δεν την γνωρίζουμε. Είναι όμως ενδεικτική της ομολογίας ενός μεγάλου Ευρωπαϊστή πολιτικού ότι η ΕΕ είναι...ατελής.
Τίποτα δεν έγινε ουσιαστικά από τότε. Η ανάγκη να ληφθούν μέτρα προς την κατεύθυνση αυτή ήρθαν με την εμφάνιση της κρίσης και κυρίως στην Ελλάδα. Όταν, δηλαδή, αναγκάστηκε η ΕΕ να στηρίξει το 2010 την Ελλάδα με πολλά χρήματα όχι για να την σώσουν αλλά για να σώσουν την συνοχή της ΕΕ και της Ευρωζώνης. Οι μηχανισμοί στήριξης έκτακτοι και θεσμικοί (ESF-ESM) θεσμοθετήθηκαν με την έναρξη της κοινωνικής κρίσης στην Ελλάδα.
Θεωρητικοί της Ευρωπαϊκής ιδέας θεωρούν ότι ο κίνδυνος μιας μετάδοσης της κρίσης στα ενδότερα της ΕΕ από ατυχήματα σε κάποιο κράτος μέλος της θα ήταν πολύ περιορισμένος αν η ενοποίηση είχε επέλθει νωρίτερα και αν η τραπεζική ενοποίηση είχε οριστικοποιηθεί.
Αν το τραπεζικό σύστημα είχε εξασφαλίσει θεσμικά την λειτουργία του μέσα από μηχανισμούς προστασίας του τότε θα είχαμε περιορισμό και της κρίσης ή την επέκτασή του στην ευρύτερη κοινωνία.
Οι τράπεζες δεν λειτουργούν σε καμιά περίπτωση ανταγωνιστικά στα κράτη μέλη. Το νομικό - θεσμικό καθεστώς σε κάθε κράτος μέλος λειτουργεί κάτω από το εθνικό νομικό και θεσμικό καθεστώς. Η Ελλάδα είχε προφανώς τα μεγαλύτερα προβλήματα γι΄αυτό και το πλήγμα στις τράπεζες ήταν ισχυρότατο και πέρασε από τις τράπεζες στην κοινωνία και στην πραγματική οικονομία.
Ακόμη και οι ανακοινώσεις Ντράγκι μόλις την Παρασκευή ενώ έδωσαν μια υπέρμετρη αισιοδοξία στην ουσία μετέφερε το πρόβλημα στο μέλλον. Η ρευστότητα που παρέχεται στο σύστημα δεν είναι στο σύνολό της πραγματική. Το 1,2 τρις έχει υποστεί μόχλευση ενώ αυτή η ρευστότητα οφείλει να επανέλθει στο σύστημα στο μέλλον.
Ενώ αν είχε φροντίσει η Ευρωζώνη να υπάρχουν οι θεσμικοί κανόνες λειτουργίας της πριν εμφανιστεί το πρόβλημα η κρίση δεν θα ήταν υουλάχιστον τόσο έντονη.
Μια σημαντική, επίσης, παράμετρο είναι το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις δεν βρίσκουν ενιαίο νομικό σύστημα στην προσπάθειά τους να προωθήσουν τα προϊόντα τους. Ούτε είναι μπορούν να εκδώσουν χρηματοδοτικούς τίτλους απευθυνόμενες στο σύνολο της ευρωπαϊκής αγοράς. Μια τέτοια αντιμετώπιση θα είχε ως αποτέλεσμα την διασπορά του κινδύνου, δυνατός παράγοντας διαχρονικής εξασφάλισης της ύπαρξης της επιχείρησης της διατήρησης του εργατικού δυναμικού.
Στα μέλη της σημερινής ΕΚΤ έχει τεθεί πολλές φορές το ζήτημα αυτό αλλά η μονόπλευρη πολιτική της λιτότητας και συρρίκνωσης των εισοδημάτων κάτω από το σκεπτικό των αναγκαστικών μεταρρυθμίσεων δεν αποτελεί την λύση στο πρόβλημα. Η λύση οριστικά και αμετάκλητα έρχεται με το βλέμμα στραμμένο στην αύξηση του εθνικού προϊόντος και την ενίσχυση των δημοσίων επενδύσεων που θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση και των ιδιωτικών.
Το χρέος θα ήταν μικρότερο ως ποσοστό του ΑΕΠ αν οι παρεμβάσεις ήταν στραμμένες στην αύξησή του. Δεν θα ήταν λύση η διατήρηση των υψηλών εισοδημάτων αν κρατούσαμε την παραγωγή σε χαμηλά και μη αποδοτικά επίπεδα ενώ τα προγράμματα δημοσίων επενδύσεων να φθίνουν.
Είναι καιρός αν θέλουμε μια Ευρώπη των λαών και όχι των κρατών είναι η κατάλληλη στιγμή με αφορμή μια διαφαινόμενη αλλαγή στην σκέψη του ευρωπαϊκού πολιτικού συστήματος να ενεργοποιηθεί όσο είναι καιρός ακόμη.
Σε περίπτωση συνέχισης της ίδιας ποιότητας πολιτικών και αδρανοποίησης των εργαλείων της ενοποίησης της ΕΕ και της Ευρωζώνης πολύ γρήγορα και οι δύο θεσμοί θα είναι κοντά στον διαμελισμό τους και στην μετάλλαξή τους σε οργανισμούς των μεγάλων οικονομιών της Ευρώπης (αυτό που λέγουν Βορράς Νότος).
Ασφαλώς την ρήση αυτή την ξεχάσαμε ή δεν την γνωρίζουμε. Είναι όμως ενδεικτική της ομολογίας ενός μεγάλου Ευρωπαϊστή πολιτικού ότι η ΕΕ είναι...ατελής.
Τίποτα δεν έγινε ουσιαστικά από τότε. Η ανάγκη να ληφθούν μέτρα προς την κατεύθυνση αυτή ήρθαν με την εμφάνιση της κρίσης και κυρίως στην Ελλάδα. Όταν, δηλαδή, αναγκάστηκε η ΕΕ να στηρίξει το 2010 την Ελλάδα με πολλά χρήματα όχι για να την σώσουν αλλά για να σώσουν την συνοχή της ΕΕ και της Ευρωζώνης. Οι μηχανισμοί στήριξης έκτακτοι και θεσμικοί (ESF-ESM) θεσμοθετήθηκαν με την έναρξη της κοινωνικής κρίσης στην Ελλάδα.
Θεωρητικοί της Ευρωπαϊκής ιδέας θεωρούν ότι ο κίνδυνος μιας μετάδοσης της κρίσης στα ενδότερα της ΕΕ από ατυχήματα σε κάποιο κράτος μέλος της θα ήταν πολύ περιορισμένος αν η ενοποίηση είχε επέλθει νωρίτερα και αν η τραπεζική ενοποίηση είχε οριστικοποιηθεί.
Αν το τραπεζικό σύστημα είχε εξασφαλίσει θεσμικά την λειτουργία του μέσα από μηχανισμούς προστασίας του τότε θα είχαμε περιορισμό και της κρίσης ή την επέκτασή του στην ευρύτερη κοινωνία.
Οι τράπεζες δεν λειτουργούν σε καμιά περίπτωση ανταγωνιστικά στα κράτη μέλη. Το νομικό - θεσμικό καθεστώς σε κάθε κράτος μέλος λειτουργεί κάτω από το εθνικό νομικό και θεσμικό καθεστώς. Η Ελλάδα είχε προφανώς τα μεγαλύτερα προβλήματα γι΄αυτό και το πλήγμα στις τράπεζες ήταν ισχυρότατο και πέρασε από τις τράπεζες στην κοινωνία και στην πραγματική οικονομία.
Ακόμη και οι ανακοινώσεις Ντράγκι μόλις την Παρασκευή ενώ έδωσαν μια υπέρμετρη αισιοδοξία στην ουσία μετέφερε το πρόβλημα στο μέλλον. Η ρευστότητα που παρέχεται στο σύστημα δεν είναι στο σύνολό της πραγματική. Το 1,2 τρις έχει υποστεί μόχλευση ενώ αυτή η ρευστότητα οφείλει να επανέλθει στο σύστημα στο μέλλον.
Ενώ αν είχε φροντίσει η Ευρωζώνη να υπάρχουν οι θεσμικοί κανόνες λειτουργίας της πριν εμφανιστεί το πρόβλημα η κρίση δεν θα ήταν υουλάχιστον τόσο έντονη.
Μια σημαντική, επίσης, παράμετρο είναι το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις δεν βρίσκουν ενιαίο νομικό σύστημα στην προσπάθειά τους να προωθήσουν τα προϊόντα τους. Ούτε είναι μπορούν να εκδώσουν χρηματοδοτικούς τίτλους απευθυνόμενες στο σύνολο της ευρωπαϊκής αγοράς. Μια τέτοια αντιμετώπιση θα είχε ως αποτέλεσμα την διασπορά του κινδύνου, δυνατός παράγοντας διαχρονικής εξασφάλισης της ύπαρξης της επιχείρησης της διατήρησης του εργατικού δυναμικού.
Στα μέλη της σημερινής ΕΚΤ έχει τεθεί πολλές φορές το ζήτημα αυτό αλλά η μονόπλευρη πολιτική της λιτότητας και συρρίκνωσης των εισοδημάτων κάτω από το σκεπτικό των αναγκαστικών μεταρρυθμίσεων δεν αποτελεί την λύση στο πρόβλημα. Η λύση οριστικά και αμετάκλητα έρχεται με το βλέμμα στραμμένο στην αύξηση του εθνικού προϊόντος και την ενίσχυση των δημοσίων επενδύσεων που θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση και των ιδιωτικών.
Το χρέος θα ήταν μικρότερο ως ποσοστό του ΑΕΠ αν οι παρεμβάσεις ήταν στραμμένες στην αύξησή του. Δεν θα ήταν λύση η διατήρηση των υψηλών εισοδημάτων αν κρατούσαμε την παραγωγή σε χαμηλά και μη αποδοτικά επίπεδα ενώ τα προγράμματα δημοσίων επενδύσεων να φθίνουν.
Είναι καιρός αν θέλουμε μια Ευρώπη των λαών και όχι των κρατών είναι η κατάλληλη στιγμή με αφορμή μια διαφαινόμενη αλλαγή στην σκέψη του ευρωπαϊκού πολιτικού συστήματος να ενεργοποιηθεί όσο είναι καιρός ακόμη.
Σε περίπτωση συνέχισης της ίδιας ποιότητας πολιτικών και αδρανοποίησης των εργαλείων της ενοποίησης της ΕΕ και της Ευρωζώνης πολύ γρήγορα και οι δύο θεσμοί θα είναι κοντά στον διαμελισμό τους και στην μετάλλαξή τους σε οργανισμούς των μεγάλων οικονομιών της Ευρώπης (αυτό που λέγουν Βορράς Νότος).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου