ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ

Έχουμε δημοσιεύσει τελευταία άρθρα και απόψεις περί της κλιματικής αλλαγής. Είμαστε της άποψης ότι η ευθύνη της σημερινής κατάστασης ανήκει αποκλειστικά στους πολιτικούς, στις κυβερνήσεις των κρατών κυρίως των (υποτιθέμενων) αναπτυγμένων χωρών. Έχουμε επισημάνει οτι το ζήτημα αυτό είναι πολύ γνωστό στην επιστημονική κοινότητα από πολλά χρόνια. Οι αγώνες ερευνητών για την ενεργοποίηση των υπευθύνων είναι άπειρες στα τελευταία 50 χρόνια. Απίστευτες δικαιολογίες αλλά και αδιαφορία ορισμένων κυβερνήσεων για μια επι τέλους συμφωνία στον περιορισμό της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου. Επειδή ενημερωνόμαστε συνεχώς στο ζήτημα λαμβάνοντας επιστημονικό υλικό από την παγκόμσια βιβλιογραφία και από ανακοινώσεις- δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά, δημοσιεύουμε σήμερα ένα άρθρο μιας απόφοιτης φοιτήτριας του φυσικού τμήματος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το άρθρο περιγράφει τα αίτια, τις συνέπειες και τα μέτρα αποφυγής (στον μικρόκοσμο του σπιτιού μας) που είναι απαραίτητο να λάβουμε για τον περιορισμό. Παγκόσμια υπερθέρμανση Πελαγία Φωτιάδου Απόφοιτος Τμήματος Φυσικής Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος στις 5 Ιουνίου, το παρόν άρθρο στοχεύει σε μία συνοπτική ενημέρωση σχετικά με την υπερθέρμανση του πλανήτη καθώς και στην μέγιστη δυνατή ευαισθητοποίηση των αναγνωστών. Η συμφωνία του Παρισιού με στόχο την αποκλιμάκωση του φαινομένου βρίσκεται στο προσκήνιο τον τελευταίο καιρό, με τους αρχηγούς των κρατών να παρουσιάζουν το πλαίσιο των μέτρων που θα λάβουν προκειμένου η αποστολή να έρθει εις πέρας. Πριν όμως πραγματευτούμε την φύση της συμφωνίας αυτής και άλλων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, θα αναφερθούμε στα αίτια της αύξησης της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας, καθώς και στις καταστροφικές συνέπειες αυτής. Ως γνωστόν, το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι ένα φυσικό φαι‐ νόμενο με εξαιρετικά ευεργετικά αποτελέσματα στο κλίμα της Γης. Ορισμένα αέρια όπως το όζον, το διοξείδιο του άνθρακα, το μεθάνιο κ.α. γνωστά ως θερμοκηπικά αέρια απορροφούν την εκπεμπόμενη από την επιφάνεια της Γης θερμότητα και συνακόλουθα συμβάλλουν στην διατήρηση της θερμοκρασίας του πλανήτη προσεγγιστικά στους 15 ο C. Τα αίτια Ανθρωπογενείς δραστηριότητες και παράγοντες που θα αναλυθούν περαιτέρω αυξάνουν ανεξέλεγκτα την συγκέντρωση των θερμοκηπικών αερίων στην ατμόσφαιρα με αποτέλεσμα την υπερθέρμανση του πλανήτη. Οι παράγοντες αυτοί μπορούν να ταξινομηθούν σε 3 βασικές κατηγορίες: α) Στην υπέρμετρη χρήση ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο, άνθρακας, φυσικό αέριο) που έχουν ως αποτέλεσμα την εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα και την συνακόλουθη αύξηση της συγκέντρωσης του. β) Στην αποψίλωση δασικών εκτάσεων. Σημειώνεται ότι από το 2004 έως το 2017 έχουν αποψιλωθεί περίπου 106 εκατομμύρια στρέμματα Γης, έκταση ισοδύναμη με το μέγεθος του Μαρόκου. Από την παγκόσμια υπερθέρμανση Πελαγία Φωτιάδου Απόφοιτος Τμήματος Φυσικής παραπάνω έρευνα εξαιρείται η αποψίλωση σημαντικού μέρους του Αμαζονίου κατά τα έτη 2019 και 2020. Πως επηρεάζει η αποψίλωση την παγκόσμια υπερθέρμανση; Τα δάση συχνά αναφερόμενα και ως αποθήκες άνθρακα, αναδεικνύουν την κυριαρχία της φωτοσύνθεσης στην ύπαρξη και ανάπτυξη της ζωής στον πλανήτη μας. Στην περίπτωση αποψίλωσης μιας δασικής έκτασης, το αποθηκευμένο στους φυτικούς οργανισμούς διοξείδιο του άνθρακα, απελευθερώνεται εκ νέου στην ατμόσφαιρα, με καταστροφικές για τον πλανήτη και την θερμοκρασία του συνέπειες. γ) Στη γεωργία και την κτηνοτροφία. Η υπέρμετρη αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού συνεπάγεται και την επιτακτική ανάγκη αυτού να τραφεί. Τα φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται στην γεωργία καθώς και τα αέρια που απελευθερώνονται, εξέχοντος του μεθανίου, από τις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, επιβαρύνουν επιπλέον το φαινόμενο. Οι συνέπειες Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουμε ότι οι συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη δεν έχουν εξαπλωθεί ομοιόμορφα σε όλες τις περιοχές του. Το θεσμοθετημένο και κατά κόρον χρησιμοποιούμενο από την επιστημονική κοινότητα όριο αύξησης της θερμοκρασίας των 1,5 o C, συγκριτικά με τα προβιομηχανικά δεδομένα, έχει ξεπεραστεί σε πολλά γεωγραφικά μήκη και πλάτη γεγονός που εγείρει πολλούς προβληματισμούς. Μπορεί σε κάποιους αυτό το νούμερο να μην δικαιολογεί την παγκόσμια ανησυχία αλλά δεδομένου του μεγέθους και της τεράστιας θερμοχωρητικότητας των ωκεανών, απαιτείται μεγάλη ποσότητα θερμότητας προκειμένου να αυξηθεί η θερμοκρασία της Γης ακόμα και μερικά κλάσματα του ορίου αυτού. `Ερευνες έχουν δείξει ότι περισσότερο από το 1/5 του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε περιοχές όπου η μέση θερμοκρασία έχει ξεπεράσει το όριο των 1,5 βαθμών κατά την διάρκεια τουλάχιστον ενός ημερολογιακού έτους. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η δεκαετία που διανύσαμε χαρακτηρίζεται από τους επιστήμονες ως η θερμότερη δεκαετία που έχει καταγραφεί ποτέ. `Οσον αφορά τις συνέπειες της παγκόσμιας υπερθέρμανσης, είμαι σίγουρη ότι οι περισσότερες είναι γνωστές και καταδεικνύουν τον κίνδυνο στον οποίο βρίσκεται ο πλανήτης. Ενδεικτικά αναφέρεται το λιώσιμο των πάγων στην Ανταρκτική, η εξαφάνιση κάποιων ειδών τα οποία δεν μπορούν να προσαρμοστούν στις νέες μετεωρολογικές συνθήκες που αναπτύσσονται, η αύξηση της μέσης στάθμης της θάλασσας καθώς και τα εκτενή κύματα καύσωνα. Επιστήμονες εργαζόμενοι στην ήπειρο, κατέγραψαν την υψηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί ποτέ στις 6 Φεβρουαρίου του 2020, 18,3 o C, παρόμοια με αυτή του Los Angeles την ίδια μέρα. Παγκόσμια ανησυχία και δράση Μπροστά λοιπόν στην απειλή της παγκόσμιας υπερθέρμανσης, από τις δεκαετίες του 1960 και 1970 οι επιστήμονες έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου. Η πρώτη συλλογική προσπάθεια όμως για την αντιμετώπιση του προβλήματος έγινε μόλις το 1992 στο Ρίο της Βραζιλίας. Στην συνδιάσκεψη του Ρίο, στην οποία πήραν μέρος 172 κυβερνήσεις, διατυπώθηκαν οι αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και συζητήθηκαν τα μέτρα που θα εξυπηρετούσαν την επίτευξη της (Ατζέντα 21). Την σκυτάλη στην μακροπρόθεσμη λύση του προβλήματος πήρε το 1997 το Κιότο της Ιαπωνίας, το πρωτόκολλο του οποίου αριθμεί σήμερα 192 συμμετέχοντα κράτη. Τα ισχυρότερα εξ αυτών, που είναι υπεύθυνα και για τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις θερμοκηπικών αερίων στην ατμόσφαιρα, δεσμεύονται να ελαττώσουν τις εκπομπές τους κατά ένα συγκεκριμένο στόχο σε σχέση με τις εκπομπές τους το 1990. Σε αντίθεση με το πρωτόκολλο του Κιότο έρχεται η συμφωνία του Παρισίου της Γαλλίας η οποία τέθηκε σε ισχύ τον Νοέμβριο του 2016. Στοχεύει σε όλα τα κράτη του πλανήτη, οικονομικά ανεξάρτητα και μη, προκειμένου μέχρι το τέλος του αιώνα που διανύουμε, η αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας να μην έχει ξεπεράσει σε καμία περίπτωση τους 2 o C. Ενδιαφέροντα στοιχεία Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε η διακυβερνητική επιτροπή για τη αλλαγή του κλίματος, γνωρίζουμε ότι: • Η μέση θερμοκρασία του πλανήτη είχε αύξηση 0,82 ο C από το 1880 έως το 2012. • Η μέση στάθμη της θάλασσας αυξήθηκε κατά 19 εκατοστά από το 1901 έως το 2010. • 1,07 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα πάγου λιώνουν κάθε δεκαετία στην Αρκτική. • Οι παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά 50% συγκριτικά με το 1990. • Ακόμα και αν οι εκπομπές θερμοκηπικών αερίων σταματούσαν σήμερα, πολλές από τις επιπτώσεις της παγκόσμιας υπερθέρμανσης θα ταλαιπωρούσαν τον πλανήτη για πολλές ακόμα δεκαετίες. ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ • Σβήσε τα φώτα που δεν χρειάζεσαι. • Αντικατάστησε τους λαμπτήρες με λάμπες LED. • Χρησιμοποίησε φωτιστικό γραφείου όταν διαβάζεις και όχι το φωτιστικό στο ταβάνι. • Χρησιμοποίησε όπου είναι δυνατόν φυσικό φως. • Αντικατάστησε τον desktop υπολογιστή σου με ένα laptop και την παλιάς τεχνολογίας τηλεόραση με νέας. • Συντόμευσε τη διάρκεια του ντους σου με ζεστό νερό. • Σβήσε το κλιματιστικό όταν δεν βρίσκεσαι στο σπίτι. • Ρύθμισε σωστά το θερμοστάτη του συστήματος θέρμανσης. • Χρησιμοποίησε στρατηγικά τα στόρια και τις κουρτίνες σου (κόψε τη θερμική ακτινοβολία του Ήλιου, διευκόλυνε τη ροή αέρα). • Τοποθέτησε το θερμοστάτη σε σωστή θέση. • Απόφυγε τη χρήση φούρνου το καλοκαίρι. Οι φρέσκες σαλάτες και τα φρούτα είναι πιο δροσερά. • Όπου είναι δυνατό, χρησιμοποίησε το φούρνο μικροκυμάτων αντί του συμβατικού φούρνου. Στη δεύτερη περίπτωση σβήσε το φούρνο νωρίτερα. Η θερμοκρασία του διατηρείται υψηλή για αρκετή ώρα. • Απόφυγε τις πλύσεις με μισοάδειο τον κάδο του πλυντηρίου. • Βάλε μια στεγνή πετσέτα στο στεγνωτήριο. • Απόφυγε το θερμό στέγνωμα στο πλυντήριο πιάτων. Αντ’ αυτού άνοιξε ελαφρώς της πόρτα του πλυντηρίου και άφησε τα πιατικά να στεγνώσουν μόνα τους. • Καθάριζε συχνά το στεγνωτήριο. • Ρύθμισε το ψυγείο και τον καταψύκτη στη σωστή θερμοκρασία. • Χρησιμοποίησε ανεμιστήρες οροφής. • Άφησε τις συσκευές σου σε λειτουργία stand by ή απενεργοποίησέ τες όταν δεν τις χρειάζεσαι. • Χρησιμοποίησε ηλιακό θερμοσίφωνα και εκμεταλλεύσου όσο μπορείς την ηλιακή ενέργεια. • Μόνωσε τους σωλήνες ζεστού νερού Πηγές • https://earthobservatory.nasa.gov/images/146322/antarctica‐melts‐ under‐its‐hottest‐days‐on‐record • https://www.un.org/sustainabledevelopment/climate‐change/? fbclid=IwAR3sQfso1ADX6p‐WlddnauhfbrKq‐mXgrldMK0UhP6KP9c‐ WaCkLNmWIPbk • https://www.climate.gov/news‐features/understanding‐climate/climate‐ change‐global‐temperature? fbclid=IwAR2yLxYdsby6n_8qeiH42esZfS63AH06g52NhVi_atkD6dK4fX4A rlnEp0Y • https://unfccc.int/process‐and‐meetings/the‐paris‐agreement/the‐paris‐ agreement? fbclid=IwAR34k26JHORNgLMbWg2doMv4iq1mg0RfkphaqNj7x8UeAhVM BWgZ_kU6ngA • https://www.wwf.org.au/what‐we‐do/climate/causes‐of‐global‐ warming#gs.1a9th