Δύο χρόνια Πανδημίας: Μείναμε μέσα, μείναμε πίσω

Του Στράτου Στρατηγάκη Μαθηματικού - Ερευνητή stratig@yahoo.com, www.stadiodromia.gr Δύο χρόνια συμπληρώθηκαν από την ημέρα που έκλεισαν τα σχολεία λόγω κορονοϊού. Μέσα στα δύο αυτά χρόνια ζήσαμε πρωτόγνωρα πράγματα· από απαγόρευση κυκλοφορίας μέχρι δεκάδες χιλιάδες νεκρούς. Κανείς μας δεν μπορούσε να τα φανταστεί αυτά τις αμέριμνες Απόκριες του 2020. Οι συνέπειες της πανδημίας, που ακόμη καλά κρατεί με δεκάδες νεκρούς καθημερινά, είναι πολλές και χτύπησαν κυρίως τα παιδιά και τους νέους. Ας δούμε μερικές από αυτές. Μπήκε στη ζωή μας η τηλεκπαίδευση. Έγινε μεγάλη προσπάθεια από εκπαιδευτικούς και μαθητές όλων των βαθμίδων να σωθεί ό,τι ήταν δυνατό από την εκπαιδευτική διαδικασία. Το Υπουργείο Παιδείας υπέγραψε τη σύμβαση με τη CISCO, που είχε πολλά προβλήματα με τα προσωπικά δεδομένα, όπως αποφάνθηκε η Ανεξάρτητη Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Πέραν αυτού το Υπουργείο δεν έκανε κάτι άλλο. Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στην τηλεκπαίδευση έγινε με το τέλος της τηλεκπαίδευσης, όπως και τα χρήματα που δόθηκαν σε μαθητές για την αγορά εξοπλισμού. Αν οι εκπαιδευτικοί δεν χρησιμοποιούσαν από το σπίτι τους τον εξοπλισμό που είχαν αγοράσει με δικά τους χρήματα αλλά πήγαιναν στο σχολείο για να κάνουν από εκεί το μάθημα μέσω τηλεκπαίδευσης, τότε δεν θα είχαμε καθόλου τηλεκπαίδευση, καθώς δεν υπάρχει ούτε στοιχειώδης εξοπλισμός στα σχολεία. Τώρα με τον πόλεμο της Ουκρανίας κοίταζα το ρεπορτάζ ενός καναλιού από ένα σχολείο της Ουκρανίας και είδα μία πολύ μεγάλη οθόνη τηλεόρασης, που σημαίνει ότι υπάρχει και υπολογιστής και φυσικά σύνδεση στο internet. Μεγάλη πολυτέλεια για τα σχολεία μας. Η πανδημία αποκάλυψε, λοιπόν, το τεράστιο πρόβλημα εξοπλισμού των σχολείων μας, που βαρύνει το Υπουργείο Παιδείας τα τελευταία τουλάχιστον 15 χρόνια. Η αδιαφορία του Υπουργείου όλα τα προηγούμενα χρόνια για τον τεχνολογικό εξοπλισμό των σχολείων μας δείχνει και τη άποψη περί εκπαίδευσης όσων πέρασαν από το Υπουργείο Παιδείας τα τελευταία είκοσι χρόνια. Θεωρούσαν ότι η τεχνολογία είναι κάτι μη απαραίτητο και γι’ αυτό δεν επένδυαν σ’ αυτήν. Έτσι τα σχολεία μας αποδείχθηκαν “γυμνά”. Φαίνεται αυτό από το δημόσιο διάλογο για την Εκπαίδευση: η Ιστορία και τα Θρησκευτικά μονοπωλούν το ενδιαφέρον, η κόντρα για την Κοινωνιολογία ή τα Λατινικά και μέχρι εκεί. Κανείς ποτέ δεν μίλησε για το τεράστιο έλλειμμα ψηφιακών δεξιοτήτων μεγάλου μέρους του πληθυσμού, ανεξαρτήτως ηλικίας. Και αν μπορεί να είναι ανεκτό να λέει ένας 60+ δεν ξέρω εγώ από τεχνολογία, είναι απίστευτο να βλέπεις μαθητές να μη μπορούν να πιάσουν το ποντίκι του υπολογιστή. Κυκλοφορεί, εσφαλμένα, η άποψη ότι η νέα γενιά σκίζει στην τεχνολογία. Δεν είναι αλήθεια. Πέρα από το κινητό και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δυστυχώς, δεν γνωρίζουν τίποτα. Η αδιαφορία, για την ανάγκη ψηφιακού εγγραμματισμού ολόκληρου του πληθυσμού, αυτών που παίρνουν τις αποφάσεις είναι αυτή που δημιούργησε τις ανύπαρκτες υποδομές στα σχολεία μας. Ναι, ξέρω είχαμε μια δεκαετία οικονομικής κρίσης, αλλά θυμάμαι και την προηγούμενη δεκαετία, που δεν είχαμε κρίση, και χάριζαν ένα λάπτοπ σε κάθε μαθητή της Α Γυμνασίου, πετώντας χρήματα στον αέρα, αντί να εξοπλίσουν τα σχολεία. Η απομόνωση και η εντολή αποφυγής κοινωνικών επαφών τρέλαναν τα παιδιά. Τα μικρότερα παιδιά, που μόλις άρχισαν τα πρώτα τους βήματα κοινωνικοποίησης, ήθελαν να παίξουν με τους φίλους τους στο σχολείο, αλλά αυτό ήταν επικίνδυνο και απαγορευμένο. Τα μεγαλύτερα, που διψούν για να ανακαλύψουν τον κόσμο, κάτι που γίνεται μόνο έξω από το σπίτι ήταν εγκλωβισμένα στο σπίτι. Η ψυχολογία τους στο ναδίρ, κλεισμένα σε ένα δωμάτιο με μία οθόνη, το τελευταίο που ήθελαν ήταν να παρακολουθούν τηλεκπαίδευση. Έτσι πολλοί μαθητές άφηναν την οθόνη ανοικτή στην τηλεκπαίδευση και έκαναν ό,τι άλλο ήθελαν. Ο εγκλεισμός και η απομόνωση δημιούργησαν πολλά ψυχολογικά προβλήματα με συνέπεια την αύξηση της βίας. Η βία στα σχολεία έφτασε σε ακραία σημεία με τα γεγονότα στο ΕΠΑΛ της Θεσσαλονίκης. Αυτό όμως είναι η κορυφή του παγόβουνου. Το bulling ξεκινά, πια, από την Α Δημοτικού. Όλη η κοινωνία εκτροχιάστηκε, όχι μόνο τα παιδιά. Τα εγκλήματα που διαδέχονται το ένα το άλλο αποτυπώνουν την τρέλα που κυρίευσε την κοινωνία μας και τα αδιέξοδα που έβγαλε στην επιφάνεια ο εγκλεισμός και η έλλειψη κοινωνικής επαφής. Η απόδοσή τους στα μαθήματα κάτω από το μηδέν· διεθνώς, όχι μόνο στην Ελλάδα. Πρόκειται για δύο χαμένα χρόνια εκπαιδευτικά για τους περισσότερους μαθητές. Η ανάγκη να εκπονηθούν ειδικά προγράμματα κάλυψης κενών είναι πασιφανής, αλλά δεν βλέπω να γίνεται κάτι, πέρα από κάποιες οδηγίες του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής στην αρχή της χρονιάς. Μας αρέσει να κρύβουμε κάτω από το χαλί τα προβλήματα. Οι εξετάσεις που θα διενεργηθούν πιλοτικά το Μάιο σε μαθητές της ΣΤ Δημοτικού και της Γ Γυμνασίου, η ελληνική PISA όπως καθιερώθηκε να λέγεται, φοβάμαι ότι θα αποκαλύψουν πολλά προβλήματα, που δεν θέλουμε να δούμε εδώ και πολλά χρόνια. Τα προβλήματα αυτά μεγεθύνθηκαν με την πανδημία. Κάτω από αυτές τις συνθήκες θα διεξαχθούν φέτος οι Πανελλαδικές Εξετάσεις. Θα διαγωνιστούν παιδιά που η τελευταία χρονιά που έδωσαν κάποιας μορφής εξετάσεις είναι όταν πήγαιναν στη Γ Γυμνασίου, που εξετάστηκαν σε 4 μαθήματα. Μετά άρχισαν τα προβλήματα. Στην Α Λυκείου έχασαν το τελευταίο τρίμηνο, με τα κλειστά σχολεία και μετά με τα τμήματα σε βάρδιες. Στη Β Λυκείου τα σχολεία ήταν κλειστά πάνω από 6 μήνες, με την τηλεκπαίδευση να προσπαθεί να σώσει ό,τι μπορεί να σωθεί. Στη Γ Λυκείου ανοιχτά σχολεία με ανοιχτά παράθυρα και μάσκες και self-test για όλους. Τα κρούσματα δεκάδες χιλιάδες κάθε μέρα περιλάμβαναν, φυσικά, καθηγητές και μαθητές. Η καραντίνα που έμπαιναν σήμαινε κενές ώρες για τους μαθητές, όταν αρρώσταινε ο καθηγητής και μία εβδομάδα απουσίας για το μαθητή, όταν αρρώσταινε ο μαθητής, μειώνοντας το χρόνο που βρίσκονταν ταυτόχρονα στο σχολείο μαθητές και εκπαιδευτικοί. Επιπλέον οι πάνω από 26.000 θάνατοι άφησαν κάποια παιδιά ορφανά, καθώς κάποιοι από τους νεκρούς ήταν γονείς. Συνθήκες κάθε άλλο παρά ιδανικές για μάθηση. Αγκομαχώντας θα βγει η χρονιά και θα φτάσουν τα παιδιά στις Πανελλαδικές. Είμαι περίεργος τι θα γράψουν αυτά τα παιδιά στις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Ευτυχώς σε περίπτωση χαμηλών επιδόσεων προσαρμόζεται και η ελάχιστη βάση εισαγωγής. Το ερώτημα είναι πως μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά, που βρίσκονται στη χειρότερη κατάσταση από τα προηγούμενα δύο χρόνια πανδημίας. Το 2020 είχαν χάσει μόνο το τελευταίο τρίμηνο της χρονιάς, περίοδο επανάληψης και κατά μόνας διαβάσματος, και είχαν μείωση της εξεταστέας ύλης, συνεπώς δεν ήταν μεγάλο το κακό. Το 2021 ήταν πιο δύσκολα τα πράγματα διότι για πάνω από 6 μήνες είχαμε κλειστά σχολεία και φροντιστήρια και είχαμε τη μείωση της εξεταστέας ύλης. Επιπλέον είχαμε και την καθιέρωση, στη μέση της χρονιάς, της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής, που άφησε εκτός ΑΕΙ έναν στους τρεις υποψηφίους. Ακούγονται αρκετές φωνές που λένε να μειωθεί η εξεταστέα ύλη, λόγω όλων των δυσκολιών που περιγράψαμε. Καλό θα ήταν να μειωθεί η ύλη, αλλά είναι πια αργά. Αυτό έπρεπε να γίνει νωρίτερα, διότι τώρα, στα μέσα Μαρτίου, κάποια παιδιά έχουν ήδη ολοκληρώσει την ύλη και η περικοπή της θα τους κάνει να νιώσουν αδικημένοι, διότι διάβασαν χωρίς λόγο επιπλέον ύλη, ενώ θα μπορούσαν να αφιερώσουν αυτό το χρόνο στην επανάληψη και καλύτερη εμπέδωση της μικρότερης ύλης. Πάντα οι συνεπείς στην Ελλάδα νιώθουν στο τέλος χαζοί. Πείτε το περαίωση, πείτε το όπως θέλετε, όσοι κάνουν αυτό που λένε οι κανόνες βλέπουν τους άλλους να τους προσπερνούν με λιγότερο κόπο. Δεν είναι σωστή τώρα η μείωση της ύλης, αφού δεν έγινε εγκαίρως. Είναι τέτοια η φύση των Πανελλαδικών, ένας διαγωνισμός συμπλήρωσης θέσεων είναι, όπου εκείνο που μετράει είναι να γράψεις καλύτερα από το διπλανό σου και τουλάχιστον πάνω από το 80% του μέσου όρου των βαθμών όλων των υποψηφίων, λόγω της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής. Πρόκειται για μια βαθιά ανταγωνιστική διαδικασία, που ουσιαστικά κατατάσσει τους υποψηφίους σε μία λίστα για να γίνει η επιλογή. Ο μόνος τρόπος να βοηθηθούν κάποιοι είναι η αύξηση των πραγματικών θέσεων, κάτι που δεν θέλει επουδενί το Υπουργείο Παιδείας. Αυτό που θα δείξουν οι βαθμολογίες των Πανελλαδικών φέτος φοβάμαι ότι θα είναι πρωτοφανές. ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΑΠΟ ΕΜΑΣ. ΚΙ ΑΝ ΥΠΟΘΕΣΟΥΜΕ ΟΤΙ ΟΙ ΧΡΟΝΙΕΣ ΕΤΡΕΧΑΝ ΚΑΝΟΝΙΚΑ, ΤΙ ΘΑ ΑΛΛΑΖΕ ΣΤΗΝ ΟΥΣΙΑ; ΜΗΠΩΣ Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ, ΜΗΠΩΣ Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΕΙΝ, ΜΗΠΩΣ ΘΑ ΗΤΑΝ ΑΥΞΗΜΕΝΟ ΤΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ; ΕΜΕΙΣ ΑΠΑΝΤΟΥΜΕ ΕΥΘΑΡΣΩΣ ΚΑΙ ΕΙΛΙΚΡΙΝΩΣ, ΟΧΙ!!