DBRS: Αναβάθμισε την αξιολόγηση της Ελλάδας σε BB (high) - Σταθερό το trend από θετικό

Ο οίκος αξιολόγησης DBRS επιβεβαίωσε σήμερα 18/3 την αξιολόγηση της Eλλάδας σε BB (high), αναθεωρώντας σε σταθερό το trend από θετικό. Πλέον, λοιπόν, η Ελλάδα είναι μόλις ένα «βήμα» πριν από την πολυπόθητη επενδυτική βαθμίδα. H αναβάθμιση της αξιολόγησης αντικατοπτρίζει την εκτίμηση του οίκου ότι η ελληνική οικονομία συνεχίζει τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις και παραμένει προσηλωμένη στον στόχο της δημοσιονομικής εξυγίανσης. Όπως σημειώνεται, η οικονομία αναπτύχθηκε κατά 8,3% πέρυσι και τώρα βρίσκεται πολύ κοντά στο προπανδημικό επίπεδο. Σε αυτό το πλαίσιο, η DBRS «βλέπει» για το 2022 αύξηση 4,6% στο ΑΕΠ, έλλειμμα 4,3%, πληθωρισμό -0,1% και χρέος στο 199,4%. Η δημοσιονομική υπεραπόδοση και η στρατηγική διαχείρισης μετρητών το 2021 οδήγησαν στο να παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα τα ταμειακά διαθέσιμα - επί του παρόντος περίπου 41 δισεκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία φαίνεται ότι θα περιορίσει κατά περίπου μία ποσοστιαία μονάδα το ΑΕΠ του 2022. Υπενθυμίζεται πως η ΕΚΤ τον περασμένο Δεκέμβριο δήλωσε πως θα συνεχίσει να αγοράζει ελληνικά κρατικά ομόλογα. Οι ελληνικές τράπεζες σημειώνουν σημαντική πρόοδο σε σχέση με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ), που είναι πλέον σε μονοψήφια επίπεδα, παρά τη νέα επιδείνωση στην ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων τους. Την ίδια στιγμή, το σταθερό trend αντανακλά την άποψη της DBRS Morningstar ότι οι μακροπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές της Ελλάδας ενισχύθηκαν σημαντικά από τη τρέχουσα κυβέρνηση, τις επενδύσεις, τις εξαγωγές και τις μεταρρυθμίσεις, που στηρίζουν τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους. Από την άλλη, η DBRS Morningstar θεωρεί ότι παραμένουν αρκετές πιστωτικές αβεβαιότητες, όπως οι οικονομικές επιπτώσεις από την κατάσταση στην Ουκρανία, η ποιότητα του ενεργητικού του χρηματοπιστωτικού τομέα και ο βαθμός στον οποίο η ΕΚΤ θα παράσχει στήριξη στα ελληνικά ομόλογα σε περίπτωση αναταραχής στην αγορά. Σε κάθε περίπτωση, οι αξιολογήσεις της Ελλάδας υποστηρίζονται από την ένταξη στη ζώνη του ευρώ. Η Ελλάδα είναι ένα από τα έξι κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης των οποίων τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης έχουν εγκριθεί από την ΕΕ και έχει λαμβάνειν επιχορηγήσεις και δάνεια. Επιπλέον, είναι ένα από τα πέντε πρώτα κράτη μέλη που υπέβαλαν αίτηση πληρωμής προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία αναμένεται να προβεί σε εκταμίευση 3,6 δισ. ευρώ πιθανώς εντός του Απριλίου. Επισημαίνεται πως κεφάλαια περίπου 70 δισ. ευρώ είναι συνολικά διαθέσιμα από τα χρηματοδοτικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ελλάδας (Greece 2.0) αποτελείται από μεταρρυθμίσεις που πιθανότατα θα τονώσουν την ανάπτυξη και τις επενδύσεις, μειώνοντας το επενδυτικό χάσμα μεταξύ της Ελλάδας και των άλλων χωρών στη ζώνη του ευρώ. Παράγοντες αξιολόγησης Οι αξιολογήσεις θα μπορούσαν να αναβαθμιστούν περαιτέρω εάν συμβεί ένα από τα ακόλουθα ή συνδυασμός τους: (1) συνεχής εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν τις επενδύσεις που βελτιώνουν τις μακροπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές• (2) διαρκής δέσμευση για δημοσιονομική σταθερότητα με τρόπο που θα θέσει το λόγο του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ σε καθοδική τροχιά. Αντίθετα, στοιχεία που μπορεί να προκαλέσουν μια υποβάθμιση είναι: (1) οι επίμονα αδύναμες οικονομικές επιδόσεις. (2) η ανατροπή ή στασιμότητα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων (3) η επιστροφή της αστάθειας στο χρηματοπιστωτικό τομέα. Αιτιολόγηση αξιολόγησης Η ανάκαμψη θα συνεχιστεί παρά τους κινδύνους που εγκυμονεί ο πληθωρισμός και τη εξασθένηση της εμπιστοσύνης μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία Η πανδημία του κορωνοϊού και τα περιοριστικά μέτρα οδήγησαν σε σοβαρή οικονομική συρρίκνωση το 2020. Το πραγματικό ΑΕΠ της Ελλάδας μειώθηκε κατά 9,0% λόγω της μεγάλης πτώσης στην ιδιωτική κατανάλωση και στον Τουρισμό. Το 2021, ο πιο ήπιος αντίκτυπος των περιοριστικών μέτρων, η ανάπτυξη των προγραμμάτων εμβολιασμού και οι καλύτερες από τις αναμενόμενες επιδόσεις του τουριστικού τομέα είχαν ως αποτέλεσμα μια ισχυρή ανάκαμψη. Το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 8,3%, υποστηριζόμενο από την ισχυρή ανάπτυξη των επενδύσεων και των εξαγωγών, αλλά και την ιδιωτική κατανάλωση. Μετά την κατάρρευσή του, το 2020, ο ταξιδιωτικός και τουριστικός κλάδος ανέκτησε μέρος του χαμένου εδάφους το 2021, με τις ταξιδιωτικές εισπράξεις από τον τουρισμό να φτάνουν περίπου το 60% των επιπέδων του 2019. Επιπλέον, η αγορά εργασίας συνέχισε να ανακάμπτει, με το ποσοστό ανεργίας να πέφτει κάτω από το 13,0% για πρώτη φορά από τον Αύγουστο του 2010. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέβλεψε ανάπτυξη 4,9% για το 2022, με γνώμονα τις επενδύσεις και την ιδιωτική κατανάλωση και περαιτέρω βελτιώσεις στις εξαγωγές υπηρεσιών, καθώς συνεχίζεται η ανάκαμψη των τουριστικών ροών. Οι κύριοι κίνδυνοι για τις προοπτικές συνδέονται με τις αυξανόμενες πληθωριστικές πιέσεις, που αναμένεται να επηρεάσουν την κατανάλωση και τις επενδύσεις, ως επίπτωση από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Παρά τον περιορισμένο άμεσο αντίκτυπο από τη ρωσική αγορά, που αντιπροσώπευε μόνο το 2% των συνολικών αφίξεων το 2019, η ανάκαμψη του τουριστικού τομέα θα μπορούσε να αναβληθεί περαιτέρω λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων και του υψηλού ενεργειακού κόστους, που θολώνουν τις προοπτικές για το 2022. Τα κεφάλαια από το NGEU αναμένεται να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην ελληνική οικονομία. Κατά την άποψη της DBRS Morningstar, η επιτυχής εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης της Ελλάδας (Ελλάδα 2.0) συνιστά θετικό καταλύτη για την ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με τον κρατικό προϋπολογισμό του 2022, οι δαπάνες του RRF, συμπεριλαμβανομένων των επιχορηγήσεων και των δανείων, αναμένεται να φθάσουν άνω των 5 δισ. ευρώ κάθε χρόνο, μέχρι το τέλος του προγράμματος. Μαζί με τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ, η Ελλάδα θα λάβει περίπου 70 δισ. ευρώ τα επόμενα επτά χρόνια. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας, τα ταμεία ανάκαμψης της ΕΕ, εάν συνδυαστούν με μεταρρυθμίσεις, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 7% έως το 2026, κυρίως λόγω της αύξησης των επενδύσεων. Η εφαρμογή του Greece 2.0 θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε 180.000 με 200.000 νέες μόνιμες θέσεις εργασίας. Κατά την άποψη της DBRS Morningstar, η διάθεση κονδυλίων της ΕΕ, σε συνδυασμό με μια αναμενόμενη συνέχιση στην εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, πιθανότατα θα βελτιώσει τις αναπτυξιακές προοπτικές της Ελλάδας και δικαιολογεί θετική ποιοτική προσαρμογή στο δομικό στοιχείο «Οικονομική Δομή και Απόδοση». Το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2021 καλύτερο του αναμενόμενου - Επιστροφή σε πρωτογενές πλεόνασμα του χρόνου Η Ελλάδα πρόσφερε ένα από τα μεγαλύτερα πακέτα στήριξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για αμβλύνει τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας. Τα μέτρα ελάφρυνσης περιλάμβαναν προγράμματα διατήρησης θέσεων εργασίας και στήριξη στους αυτοαπασχολούμενους, δαπάνες για το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, παροχή ρευστότητας προς τις επιχειρήσεις μέσω εγγυήσεων δανείων και μορατορίων πληρωμών φόρων και επιδοτήσεις, οδηγώντας σε υψηλό δημοσιονομικό έλλειμμα στο 10% του ΑΕΠ το 2020, έναντι πλεονάσματος του 2019. Το 2021 υπήρξε ισχυρή απόδοση δημοσίων εσόδων, χάρη και στο καλύτερο του αναμενόμενου ρυθμού ανάπτυξης, που σε συνδυασμό με τη μείωση των δαπανών, οδήγησαν σε βελτίωση του δημόσιου ελλείμματος το οποίο έκλεισε σε 9,6% του ΑΕΠ στον κρατικό προϋπολογισμό του 2022. Η δημοσιονομική θέση αναμένεται να βελτιωθεί περαιτέρω φέτος, καθώς η οικονομία θα συνεχίζει να ανακάμπτει και τα μέτρα για τον COVID-19 θα έχουν ως επί το πλείστον αποσυρθεί, με το δημόσιο έλλειμμα να αναμένεται να πέσει στο 4,0% και το πρωτογενές έλλειμμα να περιοριστεί στο 1,4% του ΑΕΠ, πριν μετατραπεί σε πρωτογενές πλεόνασμα το 2023. Οι κύριοι κίνδυνοι για τις δημοσιονομικές προοπτικές σχετίζονται με πιθανή ανάγκη για πρόσθετα μέτρα για τον COVID-19 ή την ενεργοποίηση των κρατικών εγγυήσεων που δόθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Επίσης, ως απάντηση στο αυξημένο ενεργειακό κόστος η κυβέρνηση έχει εισαγάγει μέτρα στήριξης για να μετριάσει τις επιπτώσεις στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Το σχήμα αυτό θα είναι πάντως δημοσιονομικά ουδέτερο καθώς το κόστος του θα καλυφθεί από τα αυξημένα έσοδα του Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών Ρύπων (ETS). Ωστόσο, είναι πιθανό να ληφθούν ορισμένα πρόσθετα μέτρα στο εγγύς μέλλον. Η ισχυρή δημοσιονομική θέση της Ελλάδας πριν από την πανδημία υποστηρίζει την άποψη της DBRS Morningstar ότι η Ελλάδα θα παραμείνει προσηλωμένη στη δημοσιονομική σταθερότητα και θα συμμορφώνεται πλήρως με τις κατευθυντήριες γραμμές των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων μόλις προσδιοριστούν ξανά οι στόχοι Ο λόγος χρέους ως προς το ΑΕΠ της Ελλάδας μειώθηκε στο 197,1% το 2021 από 206,3% το 2020, παραμένοντας ο υψηλότερος μεταξύ της ευρωζώνης. Παρά το πολύ υψηλό επίπεδο, υπάρχουν αρκετοί παράγοντες μετριασμού του κινδύνου. Η Ελλάδα επωφελείται από μία ευνοϊκή δομή στη διάρθρωση καθώς το μεγαλύτερο μέρος του χρηματοδοτείται με πολύ χαμηλά επιτόκια. Επιπλέον, το χρέος έχει πολύ μεγάλη σταθμισμένη μέση διάρκεια 21 ετών από τον Ιούνιο του 2021, με περισσότερο από το 98% αυτού να συνδέεται με σταθερά επιτόκια, μετριάζοντας τους κινδύνους που προκύπτουν από την αυξημένη αστάθεια της αγοράς. Επωφελούμενες από τη συμμετοχή της Ελλάδας στο PEPP της ΕΚΤ, οι ελληνικές αρχές ακολουθούν μια ενεργή στρατηγική προπληρώνοντας χρέος. Η ΕΚΤ διατηρεί ευέλικτη προσέγγιση για την αγορά ελληνικών κρατικών ομολόγων εάν είναι απαραίτητο για την αντιμετώπιση αρνητικών σοκ. Το μέσο πραγματικό επιτόκιο του μεσομακροπρόθεσμου χρέους στο 1,4% είναι σημαντικά χαμηλότερο από αυτό των άλλων χωρών της Νότιας Ευρώπης. Η Ελλάδα σχεδιάζει τους επόμενους μήνες να αποπληρώσει πλήρως τα ανεξόφλητα δάνεια του ΔΝΤ και επίσης σκέφτεται την αποπληρωμή των δανείων GLF που λήγουν το 2023 έως το τέλος του έτους. Τα σημαντικά ταμειακά αποθέματα περίπου 41 δισεκατομμυρίων ευρώ στο τέλος Φεβρουαρίου 2022 συνεχίζουν να χρησιμεύουν ως απόθεμα ρευστότητας και ενίσχυσης της εμπιστοσύνης μεταξύ των συμμετεχόντων στην αγορά. Αυτό το απόθεμα ασφαλείας μειώνει τους κινδύνους αποπληρωμής που οδηγούν σε θετικό πρόσημο την ποιοτική προσαρμογή στο δομικό στοιχείο «Χρέος και Ρευστότητα». Ωστόσο, κατά την άποψη της DBRS Morningstar η φορολογική πειθαρχία και η διαρκής ανάπτυξη θα είναι το κλειδί για τη βιωσιμότητα του χρέους της Ελλάδας. Συνεχίστηκε η πρόοδος σχετικά με τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, αλλά παραμένει η αβεβαιότητα σχετικά με τη δημιουργία μιας νέας γενιάς ΜΕΔ λόγω πανδημίας Οι ελληνικές τράπεζες σημείωσαν περαιτέρω πρόοδο στη μείωση των ποσοστών μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) το 2021. Ο δείκτης ΜΕΔ μειώθηκε από 30,1% στο τέλος του 2020 σε 15,0% στο τέλος Σεπτεμβρίου 2021. Αυτή η μείωση προήλθε κυρίως από πωλήσεις και τιτλοποιήσεις δανείων που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του σχεδίου Ηρακλής. Η κυβέρνηση παρέτεινε το Σχέδιο Ηρακλής για επιπλέον δεκαοκτώ μήνες, μέχρι τον Οκτώβριο 2022. Η επέκταση του προγράμματος Ηρακλής και η εφαρμογή του νέου πλαισίου αφερεγγυότητας πιθανότατα θα υποστηρίξουν περαιτέρω τις προσπάθειες των τραπεζών να καθαρίσουν τους ισολογισμούς τους. Οι συστημικές τράπεζες βρίσκονται επί του παρόντος σε καλό δρόμο για να επιτύχουν τους στόχους τους για μονοψήφιο ποσοστό ΜΕΔ μέχρι το τέλος του 2022. Ωστόσο, η πανδημία πιθανότατα θα οδηγήσει στη δημιουργία μιας νέας γενιάς ΜΕΔ. Η πιθανότητα αυτή εφόσον υλοποιηθεί, μπορεί να οδηγήσει σε αρνητική ποιοτική προσαρμογή στην αξιολόγηση της Morningstar BDRS. Επιπλέον, καθώς οι τράπεζες θα αναλάβουν να δανείσουν σε ελληνικές εταιρείες το μεγαλύτερο μέρος των κονδυλίων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ύψους έως και 12,7 δισ. ευρώ, θα δημιουργηθούν και πρόσθετες ευκαιρίες δανεισμού για τις ίδιες τις τράπεζες. Αυτό θα βοηθήσει τις τράπεζες να παρέχουν πιστώσεις στις ελληνικές επιχειρήσεις, υποστηρίζοντας έτσι την οικονομική ανάκαμψη και ανάπτυξη. Οι εξαγωγές υπηρεσιών αναμένεται να είναι υποστηρικτικές φέτος Η επιδείνωση του ταξιδιωτικού ισοζυγίου είχε ως αποτέλεσμα έλλειμμα 6,6% στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών το 2020. Η μερική ανάκαμψη των διεθνών ταξιδιωτικών ροών και οι ισχυρές επιδόσεις στις εξαγωγές αγαθών βελτίωσαν το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών το 2021, με το έλλειμμα διαμορφώνεται στο 5,8%. Οι ταξιδιωτικές εισπράξεις κάλυψαν μέρος του χαμένου εδάφους του 2020, φτάνοντας το 2021 περίπου το 60% των επιπέδων του 2019. Φέτος η εξωτερική θέση αναμένεται να βελτιωθεί λόγω των ισχυρών επιδόσεων των εξαγωγών αγαθών, της περαιτέρω ανάκαμψης των διεθνών τουριστικών ροών και των ναυτιλιακών εξαγωγών. Ωστόσο, η ανάκαμψη της εγχώριας ζήτησης και οι υψηλότερες τιμές των εισροών θα οδηγήσουν επίσης σε υψηλότερες εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών. Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, εξαιρουμένης της ναυτιλίας, έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά 60% σε πραγματικούς όρους από μεταξύ 2009 και 2020. Η εξέλιξη των ευρωπαϊκών μεταβιβάσεων αναμένεται επίσης να έχει θετικό αντίκτυπο στους εξωτερικούς λογαριασμούς. Οι καθαρές εξωτερικές υποχρεώσεις της Ελλάδας παραμένουν υψηλές στο 176,0% του ΑΕΠ το τρίτο τρίμηνο του 2021, από 89,0% το 2011, ως επί το πλείστον αντανακλώντας εξωτερικό χρέος του δημόσιου τομέα. Το μέγεθος αυτό αναμένεται να παραμείνει σε υψηλά επίπεδα λόγω του μακροπρόθεσμου ορίζοντα των δανείων του δημόσιου το μένα στους ξένους επίσημους δανειστές. Συνεχιζόμενη δέσμευση για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα απολαμβάνει ένα σταθερό πολιτικό περιβάλλον και καλή συνεργασία με τις άλλες χώρες και τους θεσμούς της ΕΕ. Σημαντική πρόοδος έχει σημειωθεί σε ό,τι αφορά τη μείωση της γραφειοκρατίας στο δημόσιο τομέα, στη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και στην απεμπλοκή αρκετών επενδυτικών σχεδίων. Οι προσπάθειες για τη βελτίωση της ψηφιακής απόδοσης της Ελλάδας, η οποία εξακολουθεί να παραμένει κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ, έχουν επίσης επιταχυνθεί, με σημαντική πρόοδο στη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης. Οι κυβερνητικές προτεραιότητες τους επόμενους μήνες επικεντρώνονται στην επιτυχή εφαρμογή του οικονομικού προγράμματος Greece 2.0, µε αρκετές µεταρρυθµίσεις και επενδύσεις σε εξέλιξη. Η DBRS Morningstar θεωρεί ότι η βελτίωση του πολιτικού περιβάλλοντος και η δέσμευση της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει τις μακροχρόνιες προκλήσεις της Ελλάδας δικαιολογεί μια θετική ποιοτική προσαρμογή σε ότι αφορά το Πολιτικό Περιβάλλον.