Νόμπελ Φυσικής 2021: Φυσική για το κλίμα και άλλα πολύπλοκα φαινόμενα

Τρεις επιστήμονες μοιράζονται το φετινό Νόμπελ Φυσικής για τις μελέτες τους πάνω σε χαοτικά και φαινομενικά τυχαία φαινόμενα. Οι Syukuro Manabe και ο Klaus Hasselmann έθεσαν τα θεμέλια της γνώσης μας για το κλίμα της Γης και για το πως η ανθρωπότητα το επηρεάζει. Ο Giorgio Parisi ανταμείβεται για την επαναστατική συμβολή του στην ανακάλυψη της αλληλεπίδρασης της αταξίας και των διακυμάνσεων στα φυσικά συστήματα, από τις ατομικές έως τις πλανητικές κλίμακες. nobel-physics-2021 Όπως ανακοίνωσε η Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών αποφάσισε να απονείμει το Νόμπελ Φυσικής 2021 κατά το ήμισυ «για πρωτοποριακές συνεισφορές στην κατανόηση των περίπλοκων φυσικών συστημάτων» στον Syukuro Manabe , από το Πανεπιστήμιο του Princeton και τον Klaus Hasselmann , από το Ινστιτούτο Max Planck για τη Μετεωρολογία, «για τη φυσική μοντελοποίηση του κλίματος της Γης, την ποσοτικοποίηση της μεταβλητότητας και την αξιόπιστη πρόβλεψη της υπερθέρμανσης του πλανήτη» και το άλλο ήμισυ στον Giorgio Parisi , από το Πανεπιστήμιο Sapienza της Ρώμης, «για την ανακάλυψη της αλληλεπίδρασης της αταξίας και των διακυμάνσεων στα φυσικά συστήματα από ατομικές έως τις πλανητικές κλίμακες» Τα σύνθετα συστήματα χαρακτηρίζονται από τυχαία και διαταραχή και είναι δύσκολο να κατανοηθούν. Το φετινό βραβείο αναγνωρίζει νέες μεθόδους για την περιγραφή τους και την πρόβλεψη της μακροπρόθεσμης συμπεριφοράς τους. Ένα πολύπλοκο σύστημα ζωτικής σημασίας για την ανθρωπότητα είναι το κλίμα της Γης. Ο Syukuro Manabe απέδειξε πώς τα αυξημένα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα οδηγούν σε αυξημένες θερμοκρασίες στην επιφάνεια της Γης. Στη δεκαετία του 1960, ηγήθηκε της ανάπτυξης φυσικών μοντέλων του κλίματος της Γης και ήταν το πρώτο άτομο που εξερεύνησε την αλληλεπίδραση μεταξύ της ισορροπίας της ακτινοβολίας και της κάθετης μεταφοράς αέριων μαζών. Το έργο του έθεσε τα θεμέλια για την ανάπτυξη των σημερινών κλιματικών μοντέλων. Περίπου δέκα χρόνια αργότερα, ο Klaus Hasselmann δημιούργησε ένα μοντέλο που συνδέει τον καιρό και το κλίμα, απαντώντας έτσι στο ερώτημα γιατί τα κλιματικά μοντέλα μπορούν να είναι αξιόπιστα παρά το γεγονός ότι ο καιρός είναι μεταβλητός και χαοτικός. Ανέπτυξε επίσης μεθόδους για τον εντοπισμό συγκεκριμένων σημάτων, “δακτυλικών αποτυπωμάτων”, που τόσο τα φυσικά φαινόμενα όσο και οι ανθρώπινες δραστηριότητες αποτυπώνονται πάνω στο κλίμα. Οι μέθοδοί του έχουν χρησιμοποιηθεί για να αποδειχθεί ότι η αυξημένη θερμοκρασία στην ατμόσφαιρα οφείλεται στις ανθρώπινες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Γύρω στο 1980, ο Giorgio Parisi ανακάλυψε κρυμμένα μοτίβα – σχέδια σε ακατάστατα περίπλοκα υλικά. Οι ανακαλύψεις του είναι από τις σημαντικότερες συνεισφορές στη θεωρία περίπλοκων συστημάτων. Επιτρέπουν την κατανόηση και περιγραφή πολλών διαφορετικών και φαινομενικά εντελώς τυχαίων υλικών και φαινομένων, όχι μόνο στη φυσική αλλά και σε άλλους πολύ διαφορετικούς τομείς, όπως τα μαθηματικά, η βιολογία, η νευροεπιστήμη και η μηχανική μάθηση. «Οι ανακαλύψεις που βραβεύτηκαν φέτος δείχνουν ότι οι γνώσεις μας για το κλίμα στηρίζονται σε μια σταθερή επιστημονική βάση, βασισμένη σε μια αυστηρή ανάλυση παρατηρήσεων. Οι φετινοί βραβευμένοι συνέβαλαν στο να αποκτήσουμε βαθύτερη εικόνα για τις ιδιότητες και την εξέλιξη των πολύπλοκων φυσικών συστημάτων, «λέει ο Thors Hans Hansson, πρόεδρος της Επιτροπής Νόμπελ Φυσικής. Ο Syukuro Manabe , γεννημένος το 1931 στο Shingu της Ιαπωνίας . Πήρε διδακτορικό το 1957 από το Πανεπιστήμιο του Τόκιο. Είναι ανώτερος μετεωρολόγος στο Πανεπιστήμιο Princeton. Ο Klaus Hasselmann , γεννημένος το 1931 στο Αμβούργο της Γερμανίας . Με διδακτορικό το 1957 από το Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν. Είναι καθηγητής στο Ινστιτούτο Μετεωρολογίας Max Planck. Ο Giorgio Parisi , γεννημένος το 1948 στη Ρώμη. Με διδακτορικό το 1970 από το Πανεπιστήμιο Sapienza της Ρώμης. Είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Sapienza της Ρώμης. Πηγή

Εγκύκλιος για το κλάδεμα των δέντρων

Εγκύκλιο εξέδωσε το Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος για τη διαδικασία δενδροκομικών χειρισμών (κλαδεύσεις, καθαρισμοί, περιποίηση ιστάμενων δασικών ειδών), υλοτομίας και απομάκρυνσης ιστάμενων, κεκλιμένων και κατακείμενων δένδρων επί εκτάσεων μη δασικού χαρακτήρα και εκτός ορίων οικισμού. Η εγκύκλιος εκδόθηκε όπως αναφέρεται λόγω των σημαντικών γεγονότων τα οποία έλαβαν χώρα υπό μορφή φυσικών καταστροφών, συναρτώμενα με έντονα και ακραία καιρικά φαινόμενα, ήτοι: έντονες και ισχυρές καταιγίδες, χιονοπτώσεις αλλά και εκτεταμένες καταστροφικές δασικές πυρκαγιές. Σύμφωνα με την εγκύκλιο είναι δυνατή η υλοτομία και απομάκρυνση ιστάμενων (ζωντανών) δασικών ειδών, τα οποία φύονται επί ιδιωτικών εκτάσεων, εκτός ορίων οικισμού και μη υπαγομένων στις προστατευτικές διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, εφαρμοζομένης της διάταξης της παραγράφου 1 (ε) και (στ) του άρθρου 177 ν.δ 86/1969 ως ισχύει, τα οποία διατίθενται για την κάλυψη ατομικών αναγκών, ακολουθώντας τα διαλαμβανόμενα της αρμοδίως εκδοθείσης Δασικής Απαγορευτικής Διάταξης, και συμφώνως της ακολουθητέας διαδικασίας: Κατόπιν υποβολής σχετικού αιτήματος του ενδιαφερομένου (είτε μέσω ηλεκτρονικής υποβολής, είτε ιδιοχείρως και με εξουσιοδότηση, είτε ταχυδρομικώς) και την προσκόμιση των απαραίτητων δικαιολογητικών τα οποία ορίζει σχετικώς η διάταξη του άρθρου 2 (εδάφια 2 έως 6) της υπ’ αριθ. οικ.ΥΠΕΝ/ΔΠΔ/79833/4393/30-8-2021 (ΦΕΚ Β’ 4022/01-09-2021), ελλείψει τίτλων ιδιοκτησίας υποβάλλεται υπεύθυνη δήλωση της παραγράφου 4 του άρθρου 8 ν. 1599/1986 στην οποία δηλώνεται ότι: «Είμαι ιδιοκτήτης αγροτικής έκτασης εμβαδού … τ.μ., στη θέση …, Δ.Ε. …, του Δήμου …, δεν έχω επίσημους τίτλους και δεν έχω υποβάλει δήλωση στο Εθνικό Κτηματολόγιο», διενεργείται αυτοψία των δασικών οργάνων προκειμένου να υπάρξει σήμανση των προς υλοτομία δασικών ειδών, και σύνταξη εκθέσεως επί των πραγματικών δεδομένων (αριθμός ατόμων, δασικό είδος, κατ’ εκτίμηση απολήψιμος ξυλώδης όγκος). -Προτεραιότητα δίδεται στην υλοτομία και απομάκρυνση ειδών που είναι ασθενικά, καχεκτικά, υπέργηρα και επικινδύνως κεκλιμένα προς αποφυγή πτώσης τους, ιδιαιτέρως γειτνιάζοντα επί οικιών, κτισμάτων ή αποθηκευτικών χώρων. Η περιγραφείσα διαδικασία αφορά και στις εργασίες κλάδευσης, καθαρισμού, περιποίησης ιστάμενων δασικών ειδών και γενικότερα δενδροκομικών χειρισμών με σκοπό την αποτροπή και αποφυγή, στις περιπτώσεις έντονων ή ακραίων καιρικών φαινομένων ανεμοθλασιών, χιονοθλασιών, ανεμορριψιών, χιονορριψιών, καθώς και δημιουργίας εστιών μετάδοσης και διάδοσης πυρκαγιάς σε παρακείμενες θέσεις και σε γειτνιάζουσα δασική βλάστηση, στα πλαίσια της πρόληψης δασικών πυρκαγιών. O ενδιαφερόμενος προβαίνει στην υλοποίηση των εργασιών, κατόπιν ενημέρωσης της δασικής Αρχής και διενέργειας αυτοψίας αρμοδίως, κατά τα παραπάνω, ενώ η απομάκρυνση και μεταφορά των δασικών ειδών και προϊόντων τα οποία διατίθενται για την κάλυψη ατομικών αναγκών, πραγματοποιείται σύμφωνα με όσα προβλέπονται στην αρμοδίως εκδοθείσα Δασική Απαγορευτική Διάταξη. Στην περίπτωση παρέλευσης της κατά αντιστοιχία τασσόμενης χρονικής δέσμευσης των είκοσι (20) ημερών για την έκδοση σχετικής έγκρισης, ο αιτών-ενδιαφερόμενος ενημερώνει το αρμόδιο Δασαρχείο/Δ/νση Δασών (άνευ Δασαρχείου) για τις υλοτομικές εργασίες, ενώ η απομάκρυνση και μεταφορά των προϊόντων, πραγματοποιείται κατόπιν αυτής και του δελτίου μεταφοράς δασικών προϊόντων. Εάν δεν ακολουθηθεί η προβλεπόμενη διαδικασία όπως περιγράφεται παραπάνω, λαμβάνονται μέτρα κατασταλτικού χαρακτήρα.

Η ανάγκη διαχείρισης της ανομίας των μεγάλων ιδεών

ΑΡΘΡΟ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ Ο πληθωρισµός των εννοιών που κυριαρχούν στον διεθνή δηµόσιο λόγο φοβάµαι ότι µπορεί να λειτουργεί υπονοµευτικά για την ικανότητα του ανθρώπου να διαχωρίζει τις πολλαπλές σφαίρες στις οποίες κινείται. Όταν λέω του ανθρώπου εννοώ, για τα δικά µας δεδοµένα, του "δυτικού" ανθρώπου, του υποκειµένου του ορθού λόγου, όπως τον αντιλαµβάνεται ο δυτικός πολιτισµός, συµπεριλαµβανοµένου και όλου του µετανεωτερικού σχετικισµού. Μεγάλα πολιτικά, οικονοµικά και κοινωνικά προτάγµατα (όπως η ευηµερία, η ασφάλεια, η ειρήνη, η σταθερότητα, η ανάπτυξη, η συνοχή, η συµπεριληπτικότητα, ο σεβασµός των ανθρωπίνων δικαιωµάτων και του κράτους δικαίου, η δηµοκρατία) διασταυρώνονται µε ηθικού, ιστορικού, φαντασιακού ή µεταφυσικού χαρακτήρα διακυβεύµατα (όπως η σύγκρουση ατοµικισµού και αλληλεγγύης, η θρησκευτική πίστη, το πατριωτικό αίσθηµα και η εθνική ταυτότητα). Βαριές πραγµατικότητες όπως η γεωγραφία συνυπάρχουν µε ιδεολογικού ή αξιακού χαρακτήρα ερωτήµατα όπως η ανταγωνιστική ισορροπία ελευθερίας και ισότητας. Η σχέση µας µε τη φύση και η καταλυτική επιρροή που ασκούν φαινόµενα όπως η κλιµατική αλλαγή, οι φυσικές καταστροφές και οι πανδηµίες συγκρούονται µε τις κραυγαλέες ανισότητες που υπάρχουν διεθνώς ως προς το επίπεδο ανάπτυξης και τις συνθήκες ζωής. Εντυπωσιακά επιτεύγµατα της επιστήµης και της τεχνολογίας, όπως η τεχνητή νοηµοσύνη και η µηχανική µάθηση, προκαλούν φόβο γιατί διαταράσσουν το υφιστάµενο πλαίσιο των εργασιακών και γενικότερα των παραγωγικών σχέσεων. Παράλληλα, οι πολιτικές σχέσεις µε την ευρεία έννοια του όρου, ως σχέσεις ισχύος σε εσωτερικό και διεθνές επίπεδο, εξελίσσονται µε τρόπο που εντείνει τις αβεβαιότητες και θέτει υπό αµφισβήτηση σχέσεις νοµιµοποίησης και ηγεµονίας. Καµία κατάσταση δεν θεωρείται οριστική και αµετάβλητη. Αν υπάρχει ένας κοινός παρονοµαστής σε όλα αυτά, είναι η ανοµία. Η αδυναµία να ενταχθούν όλα αυτά τα επιµέρους φαινόµενα σε ένα σύστηµα κανόνων που τα διέπουν όχι µε τη στενά νοµική, αλλά µε την ευρύτερη δυνατή αντίληψη περί κανονιστικότητας, δηλαδή καταρχάς περί κανονικότητας. Με την επιστηµονική, την τεχνολογική, την οικονοµική, τη διεθνοπολιτική, τη θεσµική, τη θρησκευτική, την ιστορική εντέλει έννοια του όρου. Άρα µε µια πρόσληψη που µπορεί να είναι εµπειρική, πραγµατιστική και τεκµηριωµένη ή ιδεολογική, πολύ συχνά ιδεοληπτική και αυθαίρετη. Όταν αναφέροµαι σε όλα αυτά τα φαινόµενα συµπεριλαµβάνω προφανώς και τις έννοιες που τα περιγράφουν, τα ερµηνεύουν, τα προδικάζουν, τα αµφισβητούν, τα υποδέχονται ως σωτήρια ή ως απειλητικά. Αναφέροµαι δηλαδή και σε µια δέσµη ιδεών κάποιες από τις οποίες θα γίνουν "µεγάλες" επειδή θα επικρατήσουν και θα συνεγείρουν µε θριαµβευτικά ή καταστροφικά αποτελέσµατα. Αν ως "µεγάλη ιδέα" εννοούµε µια ολιστική προσέγγιση, τότε η εποχή µας είναι και αυτή εποχή "µεγάλων ιδεών". Οι πιο απλές ολιστικές προσεγγίσεις είναι, βέβαια, αυταρχικές και εντέλει ολοκληρωτικές ανεξάρτητα από τον ειδικότερο χαρακτήρα τους: πολιτικό, δήθεν επιστηµονικό, θρησκευτικό, εθνικολαϊκιστικό κ.ο.κ. Η Δύση δείχνει έτοιµη να εγκαταλείψει µε ευκολία το βασικό επιχείρηµα της οικουµενικής ισχύος των αξιών της, δηλαδή της νοµιµοποίησής της. Υπάρχουν όµως πλέον και πολλές ολιστικές προσεγγίσεις "ήπιου" χαρακτήρα που προσφέρουν τη γοητεία της εύκολης ερµηνείας των πάντων και ενός απλού και αυστηρού κώδικα συµπεριφοράς υπό το όχηµα µιας δήθεν φιλελεύθερης και µετανεωτερικής αντίληψης. Αν ως "µεγάλη ιδέα" εννοούµε την ανάγκη να ανταποκριθούµε σε µια "µεγάλη πρόκληση" όπως η κλιµατική αλλαγή ή η τεχνητή νοηµοσύνη, τότε η επείγουσα "µεγάλη ιδέα" είναι ένα φαινοµενικά συντηρητικό στοίχηµα που µπορεί να είναι βαθιά προοδευτικό, η διατήρηση και η προσαρµογή του κεκτηµένου της φιλελεύθερης δηµοκρατίας µέσα στις νέες συνθήκες που διαµορφώνει η σχέση ανθρωπότητας και φύσης και η σχέση ανθρωπότητας και τεχνολογίας. Όµως η ανθρωπότητα ζει, δυστυχώς, ταυτόχρονα σε διαφορετικές εποχές µε κριτήριο τη γραµµική αντίληψη περί προόδου, εγκλωβισµένη σε κραυγαλέες ανισότητες που οξύνονται. Η διαχείριση των εµβολιασµών κατά της πανδηµίας αφενός µεν στις οικονοµικά ανεπτυγµένες χώρες, αφετέρου δε στον υπόλοιπο κόσµο, είναι ένα απλό και επίκαιρο παράδειγµα. Εξίσου σηµαντικό παράδειγµα είναι η πρόσφατη "θεωρία", µε αφορµή τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν, ότι η δηµοκρατία δεν εξάγεται. Το επόµενο βήµα µπορεί να είναι η "θεωρία" ότι ούτε τα ανθρώπινα δικαιώµατα και οι εγγυήσεις του κράτους δικαίου εξάγονται. Η Δύση δείχνει έτοιµη να εγκαταλείψει µε ευκολία το βασικό επιχείρηµα της οικουµενικής ισχύος των αξιών της, δηλαδή της νοµιµοποίησής της. Η συζήτηση για τις µεγάλες ιδέες ακολουθεί τον κυµατισµό της Ιστορίας και είναι, ως εκ τούτου, αέναη και ρευστή. Παρακολουθεί τις µεγάλες συγκρούσεις, τις µεγάλες προκλήσεις, τις µεγάλες καταστάσεις, τις µεγάλες ανατροπές. Δεν θεωρώ, συνεπώς, ότι σήµερα το κρίσιµο ζήτηµα είναι να υπερασπιστούµε µια παλιά ή να προβάλουµε µια καινούργια µεγάλη ιδέα. Αλλά να συνειδητοποιήσουµε την ανάγκη να διαχειριστούµε και να υπερβούµε τη µεγάλη "ανοµία" που προσπάθησα να περιγράψω και η οποία τελικά θέτει υπό αµφισβήτηση το κεκτηµένο της φιλελεύθερης δηµοκρατίας. Αυτή η αφηρηµένη και ελλειπτική κατ’ ανάγκην προσέγγιση των παγκόσµιων προκλήσεων ελπίζω ότι µπορεί να µας βοηθήσει να προσγειωθούµε µε µεγαλύτερη ασφάλεια στο έδαφος των δικών µας εθνικών και περιφερειακών προκλήσεων. Τα νέα στερεότυπα έχουν ήδη επιβληθεί στον διεθνή δηµόσιο λόγο. Το στοίχηµα, συνεπώς, είναι να χειριστούµε τις προκλήσεις µε ευέλικτο τρόπο, χωρίς να εγκλωβιζόµαστε σε τέτοια στερεότυπα. Χωρίς να αναζητούµε εναγωνίως την επιστροφή σε µια κανονικότητα που ξέραµε, αλλά τη µετάβαση σε νέες καταστάσεις που πρέπει να µάθουµε από ποιους κανόνες διέπονται. Ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος είναι πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών, Οικονοµικών και Εθνικής Άµυνας. Καθηγητής Νοµικής Σχολής ΑΠΘ. ΠΗΓΗ CAPITAL.GR

Παρενόχληση του ερευνητικού πλοίου Nautical Geo από τουρκική φρεγάτα στην Κύπρο

Τη διατήρηση της έντασης στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο φαίνεται ότι επιχειρεί η Άγκυρα, που παρενόχλησε εκ νέου το ερευνητικό πλοίο Nautical Geo στην Κύπρο. Η τουρκική φρεγάτα ζήτησε από το σκάφος, με σημαία Μάλτας, να απομακρυνθεί από το δυτικό τμήμα της κυπριακής ΑΟΖ, που πραγματοποιούσε έρευνες. Η παρενόχληση έγινε διά ασυρμάτου από τουρκικά πλοία, ενώ η φρεγάτα μετέδωσε μήνυμα, ζητώντας την απομάκρυνση του ερευνητικού, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για τμήμα της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Ανάλογο περιστατικό είχε γίνει και στα ανατολικά της Κρήτης. Πάντως, όπως και στην Κρήτη, ο Γάλλος κυβερνήτης του σκάφους αγνόησε το μήνυμα των Τούρκων, τόνισε ότι υπάρχει νόμιμη Navtex από τις αρχές της Κύπρου και συνέχισε κανονικά τις έρευνες. ΠΗΓΗ BANKINGNEWS

Βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2021

Το Νόμπελ Φυσικής έχει απονεμηθεί 114 φορές σε 216 επιστήμονες από το 1901 έως και το 2020. Ο John Bardeen είναι ο μόνος που βραβεύθηκε δύο φορές με Νόμπελ Φυσικής, το 1956 (για την ανακάλυψη του τρανζίστορ) και το 1972 (για την θεωρητική ερμηνεία της υπεραγωγιμότητας). Αυτό σημαίνει ότι συνολικά 215 άτομα έχουν βραβευθεί με το Νόμπελ Φυσικής. Το βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2021θα ανακοινωθεί την Τρίτη 5 Οκτωβρίου και ώρα 12:45 μ.

Στους Αμερικανούς David Julius και Ardem Patapoutian το Νόμπελ Ιατρικής 2021

Οι Aμερικανοί επιστήμονες David Julius και Ardem Patapoutian τιμήθηκαν με το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής 2021 για την ανακάλυψη των υποδοχέων θερμοκρασίας και αφής, ανακοίνωσε σήμερα η Βασιλική Ακαδημία Επιστημών της Σουηδίας που απονέμει το βραβείο, το οποίο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 10 εκατομμυρίων κορωνών Σουηδίας (985.000 ευρώ). Οι σημαντικές ανακαλύψεις των φετινών βραβευθέντων στη φυσιολογία και την ιατρική εξήγησαν πώς η θερμότητα, το κρύο και το άγγιγμα μπορούν να ενεργοποιήσουν σήματα στο νευρικό μας σύστημα. Τα αναγνωρισμένα κανάλια ιόντων είναι σημαντικά για πολλές φυσιολογικές διεργασίες και καταστάσεις ασθένειας.

Βραβείο Νόμπελ Ιατρικής 2021. Σήμερα η ανακοίνωση

H ανακοίνωση του βραβείου Νόμπελ Ιατρικής 2021 θα γίνει σήμερα Δευτέρα 5 Οκτωβρίου στις 12:30 μ.μ. (ώρα Ελλάδας).

Άντα, η πρώτη προγραμματίστρια ήταν κόρη του Λόρδου Βύρωνα

ΠΕΤΡΟΣ Σ. ΣΤΕΦΑΝΕΑΣ*-www.kathimerini.gr Ο Λόρδος Βύρωνας είχε μια μόνο κόρη εντός γάμου, την λαίδη Αυγούστα Άντα Μπάϊρον, κόμισσα του Λάβλεϊς. Η Αυγούστα Άντα Μπάιρον ήταν μαθηματικός και πρόδρομος της επιστήμης των υπολογιστών (computer science). Το πρόσωπό της είναι μυθικό στην ιστορία της πληροφορικής, άλλωστε πολλοί την αποκαλούν την πρώτη προγραμματίστρια στην ιστορία. Το όνομά της (Ada) το φέρει μια από τις πρώτες γλώσσες για την τεχνητή νοημοσύνη και τον προηγμένο προγραμματισμό. Η αναγνώρισή της ξεπερνά το χώρο της πληροφορικής, και γι’ αυτό η διεθνής μέρα για τα επιτεύγματα των γυναικών στην επιστήμη, την τεχνολογία και τα μαθηματικά φέρει το όνομά της (Ada Lovelace Day). H λαίδη Αυγούστα Άντα ήταν κόρη του Βύρωνα από τον σύντομο γάμο του με την αριστοκρατικής καταγωγής Αναμπέλλα Μίλμπανκ το 1815. Ο γάμος τους διήρκεσε ένα μόνο χρόνο, κατά τον οποίο γεννήθηκε η Άντα. Μετά το τέλος του γάμου του, ο Βύρωνας έφυγε από την Αγγλία και δεν επέστρεψε ποτέ. Η Άντα δεν ξαναείδε τον πατέρα της. Ο Βύρωνας πέθανε σε ηλικία τριάντα έξι ετών στο Μεσολόγγι, όταν η Άντα ήταν μόλις οκτώ. Σε ένα ποίημά του έχει γράψει «Είναι το πρόσωπό σου όπως της μητέρας σου; Όμορφο παιδί μου. Άντα, μόνη κόρη του σπιτιού μου και της καρδιάς; Είδα για τελευταία φορά τα μπλε νεανικά μάτια σου, μετά χωρίσαμε, όχι όπως τώρα χωρίζουμε, αλλά με μια ελπίδα». Η αυστηρή μητέρα της θεωρούσε ανάρμοστη και άστατη την ζωή του Βύρωνα και προσπαθούσε να την αποκόψει από αυτόν και από την ποίησή του. Όταν ο Βύρωνας έφυγε από το σπίτι η Αναμπέλλα Μίλμπανκ κάλυψε με ύφασμα το πορτρέτο του στον τοίχο για πάντα. Η Μίλμπανκ, μαθηματικός και η ίδια, προσέφερε μια σπουδαία εκπαίδευση κατ’ οίκον στην Άντα. Οι γυναίκες δεν γινόντουσαν δεκτές στα πανεπιστήμια τότε. Η ενασχόληση με τα μαθηματικά ήταν ασυνήθιστη για τις γυναίκες εκείνη την εποχή. Η Μίλμπανκ όμως φιλοδοξούσε η κόρη της να αποκτήσει μαθηματικές γνώσεις υψηλού επιπέδου. Ανέθεσε τη μαθηματική παιδεία της Άντα στην Μερι Σόμερφιλ, από τις πιο σπουδαίες Αγγλίδες μαθηματικούς και αστρονόμους του 19ου Αιώνα και γνωστής υπέρμαχου των πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών και στον πρώτο καθηγητή μαθηματικών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου Αύγουστο Ντε Μόργκαν, ειδικό στη λογική και τα διακριτά μαθηματικά. Πίστευε ότι τα μαθηματικά αποτελούν αναπόσπαστο μέρος μιας σοβαρής εγκύκλιας παιδείας και ότι ενδεχομένως θα ξεκόψει με αυτό τον τρόπο την κόρη της από πιθανή κακή επιρροή του πατέρα της. Η Άντα επέδειξε τρομερή έφεση στα μαθηματικά και τις θετικές επιστήμες γενικά. Στα δώδεκα χρόνια της, παρατηρώντας τα πουλιά και το πώς πετούν, πρότεινε την δημιουργία ενός νέου κλάδου, της πτητικής (flyology). Είχε οραματιστεί τρόπους για να πετάξει ο άνθρωπος χρησιμοποιώντας την ενέργεια του ατμού. Στο κοινωνικό περιβάλλον που ζούσε, λόγω της καταγωγής της μητέρας της, συνδιαλεγόταν με πολλούς από τους σημαντικότερους επιστήμονες και συγγραφείς της εποχής όπως ο Μάικλ Φαραντέι, ο Κάρολος Ντίκενς και ο Τσαρλ Μπάμπατζ. Η Άντα και ο Μπάμπατζ συναντήθηκαν το 1833 μέσω της καθηγήτριάς της Μέρι Σόμερβιλ, φίλης του Μπάμπατζ. Ο Μπάμπατζ εντυπωσιάστηκε από τις μαθηματικές γνώσεις της και μοιράστηκε μαζί της τις ιδέες του για τους μηχανικούς υπολογιστές. Έκτοτε η Άντα και μέχρι τον πρόωρο θάνατό της έγινε ενθουσιώδης υποστηρίκτρια του έργου του και συνετέλεσε στην εξέλιξή του. Κατά τη συνεργασία τους, η Άντα εμπνεύστηκε και πρότεινε ένα τυποποιημένο σύστημα από βήματα, το οποίο θα επέτρεπε στη μηχανή να υπολογίσει μια ακολουθία από αριθμούς Μπερνούλι. Πρόκειται για τον πρώτο δημοσιευμένο αλγόριθμο που θα μπορούσε να εκτελεστεί από υπολογιστή. Αυτή της η συνεισφορά ονομάστηκε αργότερα ως «το πρώτο πρόγραμμα» στην ιστορία των υπολογιστών. Οι υπολογιστές του Μπάμπατζ είχαν λίγο πολύ τη σημερινή δομή των σύγχρονων υπολογιστών. Διέθεταν κεντρική μονάδα επεξεργασίας, μνήμη, είσοδο – έξοδο κλπ. Λειτουργούσαν με διάτρητες κάρτες και μπορούσαν να χρησιμοποιούν τη δύναμη του ατμού. Παρά το γεγονός ότι οι κατασκευές αυτές ουδέποτε ολοκληρώθηκαν σε όλες τις πτυχές τους, αποτελούν τον πρόδρομο των ηλεκτρονικών υπολογιστών του 20ου αιώνα. Η έρευνα των ιστορικών για την Αυγούστα Άντα είναι σε εξέλιξη και νέα στοιχεία βγαίνουν στο φως από τη μελέτη του οικογενειακού αρχείου που βρίσκεται στη βιβλιοθήκη Μποντλίαν της Οξφόρδης. Φαίνεται ότι ήταν από τα πρώτα ανθρώπινα μυαλά που είχαν συλλάβει τη δύναμη των μηχανών υπολογισμού, έχοντας ως αφετηρία της σκέψης της τον μηχανικό υπολογιστή γενικού σκοπού του Μπάμπατζ, την λεγόμενη Αναλυτική Μηχανή. Από τη μελέτη των ιστορικών αρχείων προκύπτει ότι είχε συλλάβει μια ευρεία έννοια αλγορίθμου που μπορούσε να εκτελεστεί από τον μηχανικό υπολογιστή. Η συγκεκριμένη έννοια είναι ευρύτερη από αυτή που είχε κατά νου ο Μπάμπατζ. Αξίζει εδώ να αναφερθεί ότι μέχρι τότε το μέγιστο που προσδοκούσαν από μια μηχανή ήταν υπολογισμοί βασισμένοι σε αριθμητικές πράξεις, κάτι σαν μια αριθμομηχανή με κάποιες επιπλέον δυνατότητες. Πολλοί ήταν οι επιστήμονες, σύγχρονοι του Μπάμπατζ, που τον θεωρούσαν αιθεροβάμονα και δεν πίστευαν στο μέλλον των υπολογιστικών μηχανών του. Η Άντα ήταν σταθερή και πεπεισμένη για την αξία τους. Σε μια από τις επιστολές της του πρότεινε μάλιστα να αναλάβει εκείνη, με την ικανότητα που είχε στη συγγραφή, να πείσει τόσο την επιστημονική κοινότητα όσο και ευρύτερα την κοινωνία για την αξία των μηχανών του. Η κατασκευή της Αναλυτικής Μηχανής απαιτούσε αρκετούς δημόσιους πόρους. Ο Μπάμπατζ αρνήθηκε την πρότασή της. Η Αναλυτική Μηχανή τελικά δεν ολοκληρώθηκε στο σύνολό της γιατί η κυβέρνηση δεν πείστηκε για τη σπουδαιότητά της. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο Μπάμπατζ δεν κατάφερε να ολοκληρώσει και την προηγούμενη μηχανή του, τη Μηχανή των Διαφορών, παρά τη σημαντική κρατική χρηματοδότηση που είχε λάβει και την υπόσχεση που είχε δώσει προς την κυβέρνηση να την παραδώσει να λειτουργεί. Στο πιο θεωρητικό σκέλος της συνεργασίας τους, η λαίδη Άντα στην επικοινωνία της με τον Μπάμπατζ σχετικά με την Αναλυτική Μηχανή έγραφε «μπορούμε να πούμε ότι η Αναλυτική μηχανή υφαίνει αλγεβρικά μοτίβα, όπως οι αργαλειοί του Ζακάρ υφαίνουν λουλούδια και φύλλα». Διείδε ότι οι υπολογιστές μέσα από αριθμούς μπορούν να επεξεργάζονται και οντότητες όπως γράμματα του αλφαβήτου ή νότες της μουσικής. Οι μηχανές αυτές δηλαδή μπορούν δυνητικά να επεξεργάζονται όλα τα σύμβολα εφόσον υπάρχουν οι σχετικοί κανόνες. Αυτή της η προσέγγιση την οδήγησε να θέσει και άλλα ερωτήματα όπως ποια είναι να όρια των μηχανών μέσα σε μια οργανωμένη κοινωνία ή εάν το ανθρώπινο νευρικό σύστημα μπορεί να αναπαρασταθεί με μαθηματικό τρόπο. Το 1843 η Άντα μετέφρασε από τα Γαλλικά ένα άρθρο του Ιταλού μηχανικού Λουίτζι Μεναμπρέα. Το άρθρο, το οποίο και δημοσιεύτηκε με τα σχόλιά της, βασίστηκε σε ομιλία του Μπάμπατζ στο Τορίνο και αφορούσε τις υπολογιστικές δυνατότητες των μηχανών του. Οι σημειώσεις της Άντα στην μετάφραση ήταν τριπλάσιες από το μέγεθος του άρθρου και περιέγραφαν μεταξύ άλλων και τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσει η μηχανή προκειμένου να επιλύσει μαθηματικά προβλήματα. Ιστορικά θεωρείται η πρώτη δημοσίευση σε επιστημονικό περιοδικό που αφορά αυτό που σήμερα ονομάζεται πληροφορική. Η Άντα το υπέγραφε μόνο με τα αρχικά της A.A.L (Augusta Ada Lovelace) ενδεχομένως και για μην προκαλέσει την ανδροκρατούμενη επιστημονική κοινότητα της εποχής. Η λαίδη Άντα πέθανε σε ηλικία 36 ετών από καρκίνο, στην ίδια ακριβώς ηλικία με τον πατέρα της, αφήνοντας πίσω τρία παιδιά. Μια κόρη που έγινε επίσης μαθηματικός και δύο αγόρια στα οποία έδωσε ονόματα στη μνήμη του πατέρα της (Βύρων, Γκόρντον). Η τελευταία της επιθυμία ήταν να ταφεί δίπλα του στο οικογενειακό μαυσωλείο στην εκκλησία της Αγίας Μαγδαληνής στο Νότιγχαμ. Το έργο της έμεινε για πολλά χρόνια στην αφάνεια. Επανήλθε στην επιστημονική δημοσιότητα στα μέσα του 20ου αιώνα, μετά από μια αναφορά σ’ αυτήν από τον Άλαν Τιούριγκ για τα όρια των μηχανών και το κατά πόσο οι μηχανές μπορούν να γίνουν «σκεπτόμενες». Η Άντα πίστευε ότι αυτό δεν είναι δυνατό: «Η Αναλυτική Μηχανή δεν μπορεί να προσποιηθεί ότι δημιουργεί κάτι. Μπορεί να κάνει οτιδήποτε για το οποίο είμαστε σε θέση να δώσουμε εντολές για να εκτελεστεί. Παρακολουθεί την ανάλυση, αλλά δεν έχει καμία δύναμη να προβλέψει αναλυτικές σχέσεις ή αλήθειες». Ίσως να μην γνωρίσουμε ποτέ τι σήμαινε γι’ αυτήν η ποιητική επιστήμη, όπως την ονόμαζε. Ενδεχομένως να ήταν το προϊόν μιας ρομαντικής προσέγγισης του κόσμου, όπου τα όρια της ποίησης διατρέχουν τα ακρότατα σημεία της επιστημονικής δημιουργικότητας. Είναι φανερή η επιρροή του πατέρα της, κορυφαίου ρομαντικού ποιητή ο οποίος ύμνησε την Ελλάδα με τους στοίχους του «εάν είμαι ποιητής… ο αέρας της Ελλάδας με δημιούργησε». Η Άντα φιλοδοξούσε μέχρι το τέλος της ζωής της να παντρέψει τα μαθηματικά και τις μηχανές με την ποίηση. *Ο Πέτρος Σ. Στεφανέας, είναι επίκουρος καθηγητής στον Τομέα Μαθηματικών του ΕΜΠ. Κοινοποιήστε:

Πιθανοί υποψήφιοι για το Νόμπελ Φυσικής 2021

Μέχρι να γίνει η επίσημη ανακοίνωση για το βραβείο Νόμπελ Φυσικής στις 5 Οκτωβρίου, ας δούμε τι λένε οι φετινές προβλέψεις γι αυτό: 1. Ξεκινάμε με τους ‘αιώνιους’ υποψήφιους από το ερευνητικό πεδίο της Κβαντικής Φυσικής: Alain Aspect , John Clauser και Anton Zeilinger. Το έχουμε γράψει κι άλλες φορές ότι στην ουσία πρόκειται για ένα βραβείο Νόμπελ στους θεμελιωτές της 2ης Κβαντικής Επανάστασης που εισήγαγε νέες επιστημονικές έννοιες στην ζωή μας, όπως κβαντική σύμπλεξη, κβαντική τηλεμεταφορά, κβαντικοί υπολογιστές, κβαντική οπτική, κβαντική κρυπτογραφία, κβαντική μετρολογία κλπ. Βέβαια, υπάρχουν κι άλλοι ερευνητές στο πεδίο των κβαντικών υπολογιστών και τον προγραμματισμό τους, οι οποία μπορούν να βραβευθούν με Νόμπελ: ο Peter Shor, Gilles Brassard και Charles Bennett, για την έρευνά τους σχετικά με τους αλγορίθμους που εφαρμόζονται στους κβαντικούς υπολογιστές αλλά και την κβαντική κρυπτογράφηση. 2. Οι John Pendry και David Smith, για την έρευνά τους στον τομέα των μεταϋλικών. Τα μεταϋλικά κατασκευάζονται έτσι ώστε να έχουν ιδιότητες που δεν διαθέτουν τα φυσικά υλικά. Ένα κομμάτι χρυσού εμφανίζει ορισμένες εξωτερικές ιδιότητες, συμπεριλαμβανομένης της λαμπρότητας και της χρυσής του απόχρωσης. Αλλά αποδεικνύεται πως αυτά τα χαρακτηριστικά μπορούν να αλλάξουν. Αν τα άτομα του χρυσού διαταχθούν σε κατάλληλα μοτίβα, τότε το μέταλλο μπορεί να φαίνεται κόκκινο ή πράσινο, με άλλα λόγια να αλληλεπιδρά με το φως με εντελώς διαφορετικούς τρόπους. Ο John Pendry, μεταξύ άλλων υποστήριξε ότι τα μεταϋλικά θα μπορούσαν να κάνουν τους «μανδύες αορατότητας» πραγματικότητα. Αλλά οι πιθανές χρήσεις των μεταϋλικών ξεπερνούν και τα παραμύθια με τον Χάρι Πότερ. Μπορούν να βοηθήσουν στην περαιτέρω σμίκρυνση ηλεκτρικών και οπτικών συσκευών, ή να επιτρέψουν στους μηχανικούς να επινοήσουν πιο αποτελεσματικούς τρόπους για τη συλλογή ηλιακής ενέργειας από τον ήλιο. Τα μεταϋλικά θα μπορούσαν επίσης να αλληλεπιδράσουν με τον ήχο ή τη θερμότητα με φαινομενικά αδύνατους τρόπους. Ας σημειωθεί ότι πριν από είκοσι χρόνια ο David Smith απορρίφθηκε από το περιοδικό Physical Review Letters όταν έστειλε προς δημοσίευση ένα από τα πρώτα του άρθρα σχετικά με τα μετα-υλικά. Δεν φαινόταν στους συντάκτες του περιοδικού αρκετά σημαντικό για δημοσίευση. Ένα βραβείο Νόμπελ θα μπορούσε να είναι μια κατάλληλη υπενθύμιση για το πόσο έχουν αλλάξει οι αντιλήψεις για αυτά τα νέα υλικά. 3. Η Lene Hau για την επιβράδυνση του φωτός. Οι ερευνητικές της ομάδες κατάφεραν το 2004 να επιβραδύνουν το φως έως την ταχύτητα των 10m/sec. Στα επόμενα χρόνια κατάφεραν να το σταματήσουν εντελώς και στη συνέχεια να το επενακκινήσουν. Σταματώντας το φως μπόρεσαν επιπλέον να αποθηκεύσουν τις πληροφορίες που μετέφερε σε άτομα νατρίου και στην συνέχεια να μετατρέψουν τις πληροφορίες πάλι σε φως. Η δυνατότητα μεταφοράς πληροφοριών από το φως στην ύλη και αντιστρόφως θα μπορούσε επιπλέον να είναι χρήσιμη στην τεχνολογία των κβαντικών υπολογιστών … που κι αυτή, όπως προαναφέρθηκε, περιμένει στη ουρά για ένα βραβείο Νόμπελ. πηγή: https://www.insidescience.org/news/nine-nobel-prize-predictions-2021

Η Κύπρος αποκτά το υπερσύγχρονο σύστημα αεράμυνας Ιron Dome, από το Ισραήλ

Σε προχωρημένο στάδιο για την απόκτηση μιας παραλλαγής του υπερσύγχρονου συστήματος αεράμυνας «Ιron Dome» του Ισραήλ βρίσκεται η Κύπρος όπως αποκάλυψαν αρμόδιες πηγές στο κανάλι Σίγμα, οι οποίες επισημαίνουν ότι απομένει η αποδέσμευση κονδυλίου. Συνεπώς, το κυπριακό Υπουργείο Άμυνας αναμένεται να υποβάλει αίτημα για να περιληφθεί στον κρατικό προϋπολογισμό. Μέχρι στιγμής, δεν δίνονται λεπτομέρειες για τις προδιαγραφές της παραλλαγής του «Ιron Dome» που επιδιώκει να αποκτήσει η Κυπριακή Δημοκρατία. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, αυτές είναι παρόμοιες ή κοντά σε αυτές του συστήματος που χρησιμοποιεί το Ισραήλ. Αυτό σημαίνει ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα έχει στα χέρια της ένα σπουδαίο αμυντικό όπλο. Εδώ και δέκα χρόνια η γειτονική χώρα, προστατεύεται με το πολύ αποτελεσματικό το «Iron Dome», σε συνδυασμό με άλλα συστήματα. Το «Irοn Dome» χρησιμοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία και στις πρόσφατες αναχαιτίσεις εκατοντάδων ρουκετών που εκτόξευσε η Χαμάς από τη Λωρίδα της Γάζας. Το σύστημα αναχαιτίζει πολλαπλούς πυραύλους μικρής εμβέλειας, με εμβέλεια έως 70 χιλιόμετρα. Ο κατασκευαστής δηλώνει ποσοστό επιτυχίας 90 τοις εκατό, ενώ ο «σιδερένιος θόλος», όπως αποκαλείται, έχει αναχαιτίσει πάνω από 2.400 ρουκέτες τα τελευταία δέκα χρόνια. Αρμόδιες πηγές ανέφεραν ότι θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες για την αναβάθμιση των υποδομών της ναυτικής βάσης στο Μαρί. Αποτελούσε αίτημα της Γαλλίας που είχε μείνει για ένα διάστημα στο συρτάρι. Η αναθέρμανση της προσπάθειας δεν θα πρέπει να θεωρείται άσχετη και με την συμφωνία Ελλάδας - Γαλλίας για την απόκτηση 3 + 1 νέων υπερσύγχρονων φρεγατών Belharra, από την Ελλάδα, οι οποίες θα μπορούν να σταθμεύουν και να συντηρούνται στη βάση, μαζί με τις γαλλικές. Μια φρεγάτα προστατεύει όλο τον εναέριο χώρο της Κύπρου Στρατιωτικές πηγές ανέφεραν πως μια τέτοια φρεγάτα, εάν βρεθεί στα 30 ναυτικά μίλια ανοικτά της Λεμεσού, μπορεί να κλειδώσει όλο τον εναέριο χώρο της Κύπρου μέχρι τα παράλια της Τουρκίας. Πάντως, ο Υπουργός Άμυνας επισκέφθηκε την Παρασκευή την Κύπρο για να παραστεί στην στρατιωτική παρέλαση και είχε επαφές με τον Κύπριο ομόλογό, του Χαράλαμπο Πετρίδη. Αυτό που προκύπτει ως πληροφόρηση είναι ότι οι δύο άνδρες, αν και δεν είχαν διμερείς επαφές, συζήτησαν το θέμα της στρατιωτικής αυτονομίας της Ε.Ε. και της δημιουργίας ευρωστρατού, κάτι που ως γνωστό προωθεί ζεστά η Γαλλία, μετά την αμυντική συμφωνία ΗΠΑ - Βρετανίας - Αυστραλίας, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να ναυαγήσει η πώληση γαλλικών υποβρυχίων στην Αυστραλία. Επιπρόσθετα, οι Χαράλαμπος Πετρίδης και Νίκος Παναγιωτόπουλος συζήτησαν το θέμα της περαιτέρω ενίσχυσης της αμυντικής συνεργασίας Κύπρου - Ελλάδας. Πάντως, την ώρα που η Ελλάδα εξοπλίζεται με σύγχρονα όπλα από χώρες του ΝΑΤΟ, η Τουρκία, λόγω και του εμπάργκο όπλων από τις ΗΠΑ, στρέφεται αναγκαστικά προς τη Μόσχα. Λίγες ώρες μετά την επιστροφή του από τη Ρωσία, όπου είχε συνάντηση με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Τούρκος Πρόεδρος παραδέχεται πως η Τουρκία καθίσταται ως η μόνη ΝΑΤΟϊκή χώρα που θα παραλάβει όχι μόνο πυραυλικά αλλά και οπλικά συστήματα (μαχητικά, αεροπλάνα, υποβρύχια και νέους πυρηνικούς σταθμούς) από τη Μόσχα. ΠΗΓΗ