Αναζητώντας το αόρατο σύμπαν

«Μια φθινοπωρινή μέρα ανέβαινα με σκυμμένο το κεφάλι ένα ανηφορικό μονοπάτι στο δάσος που περιβάλλει το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας (Centre National de la Recherche Scintifique – CNRS) στο Ζιφ-συρ-Υβέτ για να πάω στο γραφείο μου στο πλάτωμα του Σακλέ. Η βλάστηση εξακολουθεί να είναι πλούσια στο απόμερο δάσος δάσος του λόφου Μπελ Ιμάζ. Σηκώνοντας το βλέμμα μου για να υπολογίσω την απόσταση που μου απέμενε να διανύσω, είδα μια μαγική εικόνα που χαράχτηκε στη μνήμη μου. Ένα νεκρό φύλλο έπεφτε αργά, αντιστεκόμενο στις απαιτήσεις της βαρύτητας. Ανάλαφρο, ξαπλωμένο πάνω σ’ ένα στρώμα αέρα που συγκρατούσε την πτώση του, το φύλλο κατέβαινε απαλά μπροστά στα μάτια μου. Και, τότε, συνέβη κάτι το αδύνατο. Το φύλλο ακινητοποιήθηκε εν μέσω της πτήσης του. σταμάτησε να πέφτει σαν να είχε κουραστεί να υπομένει το βάρος του. Στεκόταν μπροστά στα μάτια μου σε μια κατάσταση τέλειας έλλειψης βαρύτητας, αδιαφορώντας παντελώς για το γεγονός ότι παραβίαζε τις θεμελιώδεις αρχές της φυσικής. Με ποιο δικαίωμα ένα απλό φύλλο ανέτρεπε όλα όσα νόμιζα ότι γνωρίζω; Εκείνη τη στιγμή, ξέχασα όλα τα βιβλία της φυσικής που έχω διαβάσει, όλα όσα υπαγορεύει η απλή λογική για το τι είναι σωστό ή λάθος, και με κυρίευσε η λαχτάρα να εισπνεύσω τον αέρα του δάσους με όλη τη δύναμη των πνευμόνων μου. Το δάσος άστραφτε στο φως του Ήλιου. Με πλημμύρισε η παράλογη επιθυμία να πιστέψω πως όλα είναι δυνατά. Αν ένα φύλλο μπορούσε να σταματήσει να πέφτει αδιαφορώντας για τη βαρύτητα, τότε το αδύνατο, το απίθανο, αλλά ακόμα και το απαγορευμένο, γινόταν ξάφνου πιθανά. Ο κόσμος ξανάβρισκε τις μαγικές ρίζες του … Ο χρόνος είχε σταματήσει, μια πόρτα είχε μισανοίξει, κι εγώ θ’ ανακάλυπτα τι κρύβεται πίσω από το πέπλο της φαινομενικότητας. Ένα απλό φύλλο δέντρου είχε διαταράξει την πορεία του χρόνου, είχε παγώσει την τροχιά στο βέλος του χρόνου. Ο χρόνος είχε πάψει να κυλάει. Μπορούσα, επιτέλους, να γίνω πιανίστας, ζωγράφος ή συγγραφέας. Η ευτυχία που ένιωσα εκείνη τη σύντομη στιγμή με ζωογονεί μέχρι σήμερα. Έπρεπε να κλείσω τα μάτια μου για να διατηρήσω για πάντα τούτη την εικόνα, για να διαφυλάξω την ελπίδα της αθανασίας, τη γεννημένη από την πτώση ενός φύλλου που καταργούσε τον χρόνο; Ή έπρεπε να πλησιάσω το φύλλο διακινδυνεύοντας να το διαταράξω, αφού όλοι γνωρίζουν πως ο παρατηρητής διαταράσσει πάντα το αντικείμενο που μελετάει; Έκανα ένα βήμα προς τα εμπρός δίχως να τολμώ να αναπνεύσω καθώς φοβόμουνα ότι όλα θα κατέρρεαν. Έπειτα, είδα την αόρατη εξήγηση. Μια απλή αλλαγή της οπτικής γωνίας μου αποκάλυψε τον διάφανο ιστό μιας αράχνης πάνω στον οποίο αναπαυόταν το φύλλο. Η επιστημονική κοινότητα βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με μια σειρά κοσμικών φαινομένων, ανάλογων με εκείνο το αιωρούμενο φύλλο. Όλοι αναζητούν την αόρατη εξήγηση, τον κρυμμένο ιστό της αράχνης. και για όσο διάστημα ένα μυστήριο παραμένει άλυτο, ζούμε με την αίσθηση ότι υπάρχουν και άλλες πιθανότητες. Επινοούμε καινούργιες μορφές ύλης και ενέργειας. Και, καθώς δεν παράγουν φως – τουλάχιστον, μέσα στα όρια των σημερινών γνώσεών μας-, τις αποκαλούμε σκοτεινή ύλη και σκοτεινή ενέργεια.(…)» από τον πρόλογο του βιβλίου του David Elbaz ‘Αναζητώντας το αόρατο σύμπαν’, Μετάφραση: Άγγελος Φιλιππάτος, Επιστημονική επιμέλεια: Βασίλης Χανδραμάρης, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης O David Elbaz έρχεται στην Ελλάδα για να δώσει διάλεξη την Τρίτη 19 Οκτωβρίου 2021 στο Γαλλικό Ινστιτούτο με τίτλο: ‘Αναζητώντας το αόρατο σύμπαν ή οι 5 κοσμικές ψευδαισθήσεις’. Ζωντανή μετάδοση ΕΔΩ: https://diavlos.grnet.gr/room/3184?eventid=9976. Περισσότερες πληροφορίες ΕΔΩ: https://www.ifg.gr/events/dialeksi-david-elbaz/

Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για το ομόλογο της CPLP Shipping Holdings αλλά και για την αγορά μεταφοράς φορτίων

Αναλυτική ενημέρωση όχι μόνο για την έκδοση του ομολογιακού δανείου ύψους 150 εκατ. ευρώ της CPLP Shipping, που πρόκειται να εισαχθεί στην αγορά ομολόγων του ΧΑ, αλλά και συνολικά για την αγορά της μεταφοράς φορτίων παρέχει το ενημερωτικό δελτίο της εταιρείας. Στις 260 περίπου σελίδες, ο αναγνώστης μπορεί να μάθει όσα επιθυμεί για την εταιρεία και την εγγυήτρια, της οποίας μέτοχος είναι ο Ευάγγελος Μαρινάκης, αλλά και για το πως έχει κινηθεί η παγκόσμια αγορά μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και μεταφοράς φορτίων. Η συγκεκριμένη αγορά λόγω και της επανεκκίνησης των δραστηριοτήτων μετά το lockdown, καταγράφει μεγάλη άνοδο, οδηγώντας παράλληλα σε σημαντική αύξηση των εξόδων μεταφοράς πολλών εταιρειών που προμηθεύονται προϊόντα από την Κίνα. Σύμφωνα με το ενημερωτικό δελτίο, η κερδοφορία και η ανάπτυξη του Ομίλου Capital Product Partners, εξαρτώνται από την παγκόσμια και περιφερειακή ζήτηση για τη ναύλωση πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και πλοίων μεταφοράς LNG και την παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα. Τυχόν υπερβάλλουσα προσφορά πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων ή/και πλοίων μεταφοράς LNG, καθώς και καινοτομίες ή/και βελτιστοποιήσεις της τεχνολογίας που επηρεάζει τα πλοία ή τυχόν μείωση της οικονομικής δραστηριότητας θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τις τιμές των ναύλων με ενδεχόμενη συνέπεια να επηρεαστεί ουσιωδώς δυσμενώς η επιχειρηματική δραστηριότητα, τα έσοδα, η χρηματοοικονομική κατάσταση και τα αποτελέσματα του Ομίλου. Εύρος επιτοκίου Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες από στελέχη της αγοράς το κουπόνι του ομολόγου εκτιμάται μεταξύ 2,6-2,7% αλλά το τελικό ύψος του θα διαμορφωθεί από τις εγγραφές των επενδυτών. Η δημόσια προσφορά θα ξεκινήσει στις 18 Οκτωβρίου και θα λήξει στις 20 Οκτωβρίου. Η έναρξη διαπραγμάτευσης θα γίνει στις 25 Οκτωβρίου. Οι τιμές των ναύλων Ως προς τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, οι τιμές των ναύλων καθορίζονται, μεταξύ άλλων, από την παγκόσμια και περιφερειακή οικονομική δραστηριότητα, η οποία επηρεάζει, με τη σειρά της, τη ζήτηση για ναύλωση πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, καθώς και την προσφορά πλοίων εμπορευματοκιβωτίων που υπάρχουν στην αγορά. Σημειώνεται ότι οι Εταιρείες Τακτικών Γραμμών έχουν σημειώσει, κατά το μεγαλύτερο μέρος της τελευταίας δεκαετίας, μια σημαντική κάμψη στο ρυθμό ανάπτυξης της μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και κατά συνέπεια έχει σημειωθεί αντίστοιχη μείωση των μέσων ναύλων, η οποία οδήγησε σε οικονομική δυσχέρεια πολλές Εταιρείες Τακτικών Γραμμών, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων από τους ναυλωτές του Ομίλου. Στην παρούσα χρονική συγκυρία, οι Εταιρείες Τακτικών Γραμμών σημειώνουν ασυνήθιστα υψηλές κερδοφορίες λόγω της αυξημένης ζήτησης για μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων που τροφοδοτείται από την καταναλωτική συμπεριφορά και από καθυστερήσεις που παρατηρούνται στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα λόγω της εκδήλωσης της Πανδημίας COVID-19, ωστόσο μια ενδεχόμενη μείωση των ναύλων στο μέλλον θα μπορούσε να οδηγήσει εκ νέου σε μειωμένη κερδοφορία των εταιρειών του κλάδου ή ακόμη και ζημίες, και ενδεχομένως να επηρεάσει αρνητικά ορισμένους από τους ναυλωτές του Ομίλου. Κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2020, με την εκδήλωση της Πανδημίας COVID-19, ο δείκτης Containership Timecharter Index2 μειώθηκε κατά 33%, σε σύγκριση με το Δεκέμβριο του 2019, στο επίπεδο των 41,26 πόντων. Τον Δεκέμβριο του 2020, ο εν λόγω δείκτης ανήλθε σε 90,75 πόντους, σημειώνοντας μία αύξηση 120% κατά τη διάρκεια του δεύτερου εξαμήνου του 2020, ως αποτέλεσμα των μέτρων περιορισμού και της συνεπακόλουθης αλλαγής της καταναλωτικής συμπεριφοράς παγκοσμίως. Ως προς τα πλοία μεταφοράς LNG, οι τιμές ναύλων καθορίζονται, μεταξύ άλλων, και από τη ζήτηση για φυσικό αέριο, η οποία επηρεάζει με τη σειρά της τη ζήτηση για ναύλωση πλοίων μεταφοράς LNG, καθώς και από την προσφορά πλοίων μεταφοράς LNG που υπάρχουν στην αγορά. Κατά τη διάρκεια του 2020, με την εκδήλωση της πανδημίας Covid-19 η ζήτηση για υγροποιημένο φυσικό αέριο μειώθηκε σημαντικά με αποτέλεσμα τη μείωση της τιμής του LNG και συνακόλουθα τη μείωση της ζήτησης για πλοία μεταφοράς LNG. Κατά τη διάρκεια του 2021 η εικόνα αντιστράφηκε με τις τιμές του LNG να αυξάνονται σημαντικά και τη ζήτηση για πλοία μεταφοράς LNG να αυξηθεί οδηγώντας τις τιμές της ναυλαγοράς για πλοία μεταφοράς LNG να ξεπερνούν τις υψηλότερες ιστορικά τιμές. Χαρακτηριστικά, ο ναύλος για χρονοναυλοσύμφωνο διάρκειας ενός έτους για ένα LNG πλοίο χωρητικότητας 174.000 CBM, σύμφωνα με την CRS4 , μειώθηκε στα 58.867 US$ dollars το τέταρτο τρίμηνο του 2020, σημειώνοντας πτώση 40% σε σύγκριση με το τέταρτο τρίμηνο του 2019, ενώ κατά τη διάρκεια του 2021 καταγράφηκε σημαντική αύξηση με τον εν λόγω ναύλο να ανέρχεται στα 123.000 US$ dollars στις αρχές του τρίτου τριμήνου του 2021. Η μείωση ωστόσο των τιμών του φυσικού αερίου και του LNG ή/και της ζήτησης για φυσικό αέριο στο μέλλον θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση της κερδοφορίας των εταιριών παραγωγής και εμπορίας LNG και ενδεχομένως επηρεάσει αρνητικά τους ναυλωτές για πλοία LNG. Οι τιμές των πλοίων Οι τιμές πλοίων είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τις τιμές των ναύλων. Σε περιόδους που οι ναύλοι είναι αυξημένοι, οι τιμές των πλοίων αυξάνονται και μπορεί να είναι δύσκολο να ολοκληρωθεί μία συμφωνία απόκτησης πλοίου ή να συναφθεί κάποιο συμβόλαιο ναυπήγησης πλοίου με ευνοϊκούς όρους. Στις περιόδους που οι ναύλοι κυμαίνονται σε χαμηλά επίπεδα και η ζήτηση για ναύλωση πλοίων είναι ασθενής, οι τιμές των πλοίων είναι χαμηλές, όμως, σε αυτήν την περίπτωση, δυσχεραίνεται η δυνατότητα δανεισμού για πλοία του στόλου ή για πλοία που θα αποκτηθούν στο μέλλον. Κάθε πλοίο που αποκτάται χωρίς να υπάρχει ναύλωση απαιτεί έξοδα για την κάλυψη των λειτουργικών του εξόδων, του κόστους ασφάλισης, συντήρησης και χρηματοδότησης, με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται η χρηματοοικονομική κατάσταση του Ομίλου. Επιπρόσθετα, ενδέχεται να μην είναι κάθε απόκτηση πλοίου επικερδής και να μην γεννά επαρκή χρηματοροή που να δικαιολογεί την επένδυση κατά το χρόνο της κτήσης. Χρονοναυλώσεις Από το Σεπτέμβριο 2021 και μέχρι τη λήξη του 2022, λήγουν οι ναυλώσεις δύο πλοίων από τα 19, ενώ μέχρι τη λήξη του 2023, λήγουν οι ναυλώσεις ακόμα δύο πλοίων. Παρότι οι ναυλωτές του Όμιλου έχουν σε κάποιες περιπτώσεις δικαίωμα να παρατείνουν τη διάρκεια των ναυλώσεων, δεν είναι βέβαιο ότι θα μπορέσει να ναυλώσει εκ νέου τα πλοία του. Ο δανεισμός του ομίλου pro forma στα 784,9 εκατ. δολάρια Ο δανεισμός του Ομίλου παρουσίασε αύξηση μετά και την εξαγορά των τριών πλοίων τύπου Panamax, (M/V Long Beach Express, M/V Seattle Express και M/V Fos Express) τον Φεβρουάριο του 2021 και την 30 Ιουνίου 2021 ανερχόταν σε US$ dollars 347,6 εκατ., συμπεριλαμβανομένων των υποχρεώσεών του δυνάμει χρηματοδοτικών μισθώσεων και ο δείκτης Συνολικές Δανειακές Υποχρεώσεις προς τράπεζες ή άλλα χρηματοδοτικά ιδρύματα/Ίδια Κεφάλαια υπολογίζονταν σε 0,75. Μετά τη συμφωνία εξαγοράς των τριών πλοίων LNG (Aristos I, Aristidis I και Aristarchos) τον Αύγουστο 2021, ο δανεισμός του Ομίλου pro forma για την εξαγορά των τριών πλοίων ανέρχεται στα US$ dollars 784,9 εκατ. Πού θα διατεθούν τα κεφάλαια από το ομολογιακό Η Εκδότρια θα χρηματοδοτήσει εν μέρει τις δραστηριότητές της, σύμφωνα με την από 07.10.2021 απόφαση του Διοικητικού της Συμβουλίου, με την Έκδοση του ΚΟΔ ύψους έως 150 εκατ. ευρώ. Η Εκδότρια θα διαθέσει μέρος από τα αντληθησόμενα κεφάλαια της Έκδοσης για την αγορά του συνόλου των μετοχών των Υπό Εξαγορά Εταιρειών σύμφωνα με τους όρους της Συμφωνίας Προαίρεσης. Με αρχή την ημερομηνία έναρξης διαπραγμάτευσης και όχι μετά την 1/7/22 η εκδότρια θα χρησιμοποιήσει τα κεφάλαια, για την αγορά εκ μέρους της Εκδότριας, σε εύλογη αξία, από την CGC Operating Corp. του συνόλου των μετοχών των Υπό Εξαγορά Εταιρειών βάσει της Συμφωνίας Προαίρεσης. Σημειώνεται ότι πραγματικοί δικαιούχοι της CGC Operating Corp. είναι σε ποσοστό 50% ο κ. Μιλτιάδης Ε. Μαρινάκης, υιός του κ. Ευάγγελου Μαρινάκη, και σε ποσοστό 50% μη συνδεδεμένο με τα Μέλη Οικογένειας Μαρινάκη εξωχώριος θεσμικός επενδυτής, επί της οποίας ασκείται από κοινού έλεγχος από τους ως άνω πραγματικούς δικαιούχους. Το εκτιμώμενο τίμημα εξαγοράς των μετοχών των Υπό Εξαγορά Εταιρειών ανέρχεται έως του ποσού των US$ dollars 185 εκατ. (€160,1 εκατ.) και το τυχόν ελλείπον ποσό για την εξόφληση του συνολικού τιμήματος για την αγορά του συνόλου των μετοχών των Υπό Εξαγορά Εταιρειών, εκτιμάται ότι θα καλυφθεί είτε με χρήση ιδίων κεφαλαίων. Το απαιτούμενο ύψος των οποίων θα επιτευχθεί μέσω αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου, είτε μέσω δανεισμού. Τα πλοία LNG/C ATTALOS, LNG/C ADAMASTOS και LNG/C ASKLIPIOS που κατέχουν οι Υπό Εξαγορά Εταιρείες έχουν ναυλωθεί από τις πλοιοκτήτριες εταιρείες των εν λόγω πλοίων με συμβάσεις Ναύλωσης Γυμνού Πλοίου στις Υπό Εξαγορά Εταιρείες και έχουν ναυλωθεί από τις Υπό Εξαγορά Εταιρείες σε τρίτες εταιρείες ως εξής: 1) Το πλοίο LNG/C ATTALOS είναι ναυλωμένο στην εταιρεία BP Gas Marketing Limited μέχρι τον Οκτώβριο του 2025 ή μέχρι τον Δεκέμβριο του 2034, εάν ο ναυλωτής κάνει χρήση των τεσσάρων δικαιωμάτων παράτασης της σύμβασης ναύλωσης. 2) Το πλοίο LNG/C ADAMASTOS είναι ναυλωμένο στην εταιρεία ENGIE Energy Marketing Singapore Ltd μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2026 ή μέχρι τον Ιανουάριο του 2029, εάν ο ναυλωτής κάνει χρήση του δικαιώματος παράτασης της σύμβασης ναύλωσης. 3) Το πλοίο LNG/C ASKLIPIOS είναι ναυλωμένο στην εταιρεία CHENIERE Marketing International LLP από τον Σεπτεμβρίου του 2021 μέχρι τον Ιανουάριο του 2025 ή μέχρι τον Μάρτιο του 2027, εάν ο ναυλωτής κάνει χρήση των δύο δικαιωμάτων παράτασης της σύμβασης ναύλωσης. Τα πλοία κατασκευάστηκαν στο ναυπηγείο Hyundai Heavy Industries στη Νότια Κορέα από όπου και παραδόθηκαν τον Αύγουστο (LNG/C ATTALOS και LNG/C ADAMASTOS) και τον Σεπτέμβριο του 2021 (LNG/C ASKLIPIOS). Είναι εξοπλισμένα με κύριες μηχανές πρόωσης τύπου HYUNDAI - WINGD X-DF (‘XDF’) χαμηλής πίεσης, οι οποίες χρησιμοποιούν ως κύριο καύσιμο το φυσικό αέριο, το οποίο κατά την καύση του μειώνει κατά 23% την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με την καύση ναυτιλιακού πετρελαίου. Γιώργος Κατικάς george.katikas@gmail.com www.bankingnews.gr

Τσελέντης για 6,3 Ρίχτερ: Δυστυχώς δεν έχουμε μεγάλο μετασεισμό – Πιο ισχυρός όσο καθυστερεί

Την ανησυχία του για την μη ικανοποιητική μετασεισμική ακολουθία μετά τα 6,3 Ρίχτερ που ταρακούνησαν την περασμένη Τρίτη 12/10 την Κρήτη εξέφρασε ο διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, Άκης Τσελέντης. «Δυστυχώς δεν έχουμε ακόμα μεγάλο μετασεισμό. Θα έπρεπε να έχουμε πλούσια ακολουθία, έχουμε καταγράψει μόνο έναν μετασεισμό πάνω από 4 Ρίχτερ. Τον ήθελα τον μεγάλο μετασεισμό. Όσο καθυστερεί – επειδή θα γίνει κάποια στιγμή – θα είναι λίγο πιο μεγάλος. Αν ο μετασεισμός γίνει κοντά στις ακτές, μπορεί να έχει πιο πολλές επιπτώσεις από ό,τι ο κύριος σεισμός» υποστήριξε μιλώντας στο Mega ο κ.Τσελέντης. Κάτω από 20% οι πιθανότητες για ισχυρότερο σεισμό Σχετικά με την πιθανότητα να μην ήταν τα 6,3 Ρίχτερ ο κύριος σεισμός, ο κ.Τσελέντης είπε ότι «επειδή γνωρίζουμε την περιοχή, η πιθανότητα να δώσει μεγαλύτερο σεισμό από 6,3 Ρίχτερ είναι μικρή, κάτω από 20%. Θα έχουμε καθυστερημένη μετασεισμική ακολουθία, με μεγάλους μετασεισμούς». «Είμαστε τυχεροί που ο σεισμός ήταν στη θάλασσα. Αυτό το ρήγμα δεν μπορεί να επηρεάσει τα άλλα μεγάλα ρήγματα της περιοχής, γιατί είναι πολύ μικρό. Δε διεγείρονται έτσι εύκολα» επεσήμανε ο διευθυντής του Γεωδυναμικού. Καμία σχέση με το Αρκαλοχώρι «Λένε όλοι ότι το Αρκαλοχώρι ενεργοποίησε αυτό το ρήγμα, αλλά δεν έχει καμία σχέση το ρήγμα του Αρκαλοχωρίου με το νέο σεισμό. Η Κρήτη κινδυνεύει από θαλάσσια ρήγματα, έτσι μας εξέπληξε ο σεισμός του Αρκαλοχωρίου, για αυτόν ακριβώς το λόγο. Ξεκινάω ένα μεγάλο πρόγραμμα όπου θα μελετήσουμε όλα τα ρήγματα στην ξηρά της Κρήτης» είπε ο κ.Τσελέντης, ο οποίος αναφέρθηκε και στο σεισμό που υπήρξε στην Κάρπαθο. Καμία ανησυχία Αναφερόμενος, στο σεισμό στην Κάρπαθο, ο κ. Τσελέντης είπε ότι «οκτώ λεπτά μετά το σεισμό στην Κρήτη, έγινε ο σεισμός στην Κάρπαθο». «Εκεί ο σεισμός έγινε σε ζώνη που είχε εκτονωθεί και δεν μας προβλημάτισε. Θέλαμε να βάλουμε μηχανήματα πρόληψης για τσουνάμι στην Ιεράπετρα και είπαν όχι. Γιατί πολύ παραθαλάσσιοι δήμοι αποφεύγουν τέτοια συστήματα, για να μην απομακρύνουν τους τουρίστες» τόνισε ο κ. Τσελέντης.

Νέα ανατρεπτική έρευνα για τον πυρήνα της Γης αποκαλύπτει από τι αποτελείται

Ο πυρήνας της Γης αποτελείται από δύο μέρη: ένα στερεό εσωτερικό πυρήνα σιδήρου ακτίνας 1.220 χιλιομέτρων (λίγο μικρότερος από τη Σελήνη), και τον εξωτερικό πυρήνα, ένα κέλυφος από λιωμένο σίδηρο, πάχους 2.500 χιλιομέτρων. To βάθος, η πίεση και οι θερμοκρασίες που βρίσκεται ο πυρήνας δεν καθιστά εφικτή την πρόσβαση σε αυτόν με κάποιο τεχνικό μέσο. Για αυτό και υπάρχουν πολλά ερωτηματικά τόσο για την σύσταση όσο και τους μηχανισμούς του. Ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον Ρετ Μπάτλερ, γεωφυσικό του Πανεπιστημίου της Χαβάης υποστηρίζουν ότι ο εσωτερικός πυρήνας του πλανήτη μας δεν είναι στέρεος. Με δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «Science Direct» οι ερευνητές αναφέρουν ότι ο εσωτερικός πυρήνας της Γης αποτελείται από διάφορες δομές άλλες στερεές, άλλες μαλακές και άλλες υγρές. Οι ερευνητές κατέληξαν στα συμπεράσματα τους μελετώντας σεισμολογικά δεδομένα. Δημιούργησαν ζευγάρια αντίθετων μεταξύ τους περιοχών του πλανήτη και προχώρησαν σε αναλύσεις σεισμολογικών δεδομένων των δύο περιοχών. Τα ζευγάρια ήταν Τόνγκα-Αλγερία, Ινδονησία-Βραζιλία και τρεις περιοχές Χιλής-Κίνας. Πραγματοποιήθηκαν προσομοιώσεις με βάση αυτά τα δεδομένα με τον υπερυπολογιστή Japan Earth Simulator τα αποτελέσματα των οποίων υπέδειξαν την ύπαρξη των τριών δομών του εσωτερικού πυρήνα του πλανήτη μας. Οι ερευνητές θα πραγματοποιήσουν νέες προσομοιώσεις με τον ίδιο υπερυπολογιστή ώστε να διαπιστώσουν αν η παρουσία των τριών δομών στον εσωτερικό πυρήνα είναι συμβατή με τη λειτουργία του μαγνητικού πεδίου της Γης το οποίο παράγεται από την λειτουργία του πυρήνα του πλανήτη μας. Αν τα αποτελέσματα είναι θετικά αυτό θα ενισχύσει σημαντικά αυτή τη νέα θεωρία.

Αποκάλυψη: Η Βρετανία είχε κάνει άσκηση για πιθανή έξαρση κορωνοϊού από το 2016 - Η κυβέρνηση Johnson αγνόησε την έκθεση

Σε άσκηση ετοιμότητας για το ενδεχόμενο έξαρσης του κορωνοϊού είχε προχωρήσει το Ηνωμένο Βασίλειο το 2016, όπως αποκαλύπτει η εφημερίδα Guardian. Η αποκάλυψη της έκθεσης προκαλεί σοβαρά και εύλογα ερωτήματα για τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίστηκε την πανδημία η βρετανική κυβέρνηση, από τη στιγμή που είχε στη διάθεσή της επιστημονικά ευρήματα που προειδοποιούσαν για τις ελλείψεις σε περίπτωση μίας επιδημίας. Οι εκκλήσεις των επιστημόνων Σύμφωνα με την έκθεση των συμπερασμάτων που προκαλεί αίσθηση, από τη σχετική αναφορά της «Exercise Alice», προκύπτει ότι οι επιστήμονες απηύθυναν εκκλήσεις για προετοιμασία των αρχών εν όψει πιθανού ξεσπάσματος μιας επιδημίας κορωνοϊού, προκειμένου να βελτιωθούν οι τομείς στους οποίους εντοπίστηκαν αδυναμίες. Οι αδυναμίες αφορούσαν τα χαμηλά αποθέματα υλικών ατομικής προστασίας, καθώς και το αυτοματοποιημένο σύστημα ελέγχων, για τον τρόπο με τον οποίο θα ιχνηλατούνται τα κρούσματα και θα ελέγχονται οι επισκέπτες από το εξωτερικό, ζητήματα τα οποία τελικά προέκυψαν όταν ξέσπασε η πανδημία του κορωνοϊού, τον Μάρτιο του 2020. Για παράδειγμα η κυβέρνηση καθυστέρησε να κλείσει τα σύνορα για επισκέπτες από χώρες όπως η Κίνα και η Ιταλία, όπου είχε σημειωθεί έξαρση της πανδημίας, παρά τα σχετικά ευρήματα της άσκησης ετοιμότητας που είχε πραγματοποιηθεί τέσσερα χρόνια νωρίτερα. Η «Άσκηση Αλίκη» είχε ζητηθεί από την τότε επικεφαλής γιατρό Saly Davies. Στην άσκηση συμμετείχαν αξιωματούχοι από τη διοίκηση του εθνικού συστήματος υγείας NHS, το υπουργείο Υγείας, τον οργανισμό Δημόσιας Υγείας Αγγλίας και παρατηρητές από τις αποκεντρωμένες κυβερνήσεις Ουαλίας, Σκωτίας και Βόρειας Ιρλανδίας. Η 23σέλιδη έκθεση συμπερασμάτων έκανε λόγο για σημαντικές ελλείψεις στην προετοιμασία σε περίπτωση που υπάρξει «μεγάλης κλίμακας έξαρση» του Αναπνευστικού Συνδρόμου Μέσης Ανατολής (MERS-CoV). Γιατί αγνοήθηκαν τα συμπεράσματα της άσκησης Υπουργοί της βρετανικής κυβέρνησης υποστήριξαν ότι ο σχεδιασμός της άσκησης επικεντρώθηκε περισσότερο στη γρίπη, οπότε δεν προετοίμασε το Ηνωμένο Βασίλειο για τις απαιτήσεις μίας πανδημίας κορωνοϊού. Η αποκάλυψη της έκθεσης των 23 σελίδων για την «Exercise Alice» αναμένεται να προκαλέσει νέες αμφιβολίες για την επάρκεια της προετοιμασίας προκειμένου η χώρα να αντιμετωπίσει την πανδημία. Τον Αύγουστο, η κυβέρνηση αρνήθηκε να δημοσιεύσει τον φάκελο, υποσρητίζοντας ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλεια της εμπιστοσύνης του κοινού στην απόκριση της κυβέρνησης και του NHS στην πανδημία της Covid-19. Ωστόσο, ο φάκελος κυκλοφόρησε την Πέμπτη, σύμφωνα με τους νόμους περί ελευθερίας της πληροφόρησης, λόγω ενεργειών του Dr Moosa Qureshi, ενός γιατρού που πραγματοποιεί εκστρατεία για μεγαλύτερη διαφάνεια σχετικά με την ετοιμότητα της κυβέρνησης απέναντι στην πανδημία, η οποία έχει στοιχίσει τη ζωή σε 137.417 ανθρώπους στη Βρετανία, σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας της κυβέρνησης. «Με τρόπο επαίσχυντο, η κυβέρνηση απέκρυψε την Άσκηση Αλίκη (Exercise Alice)», σχολιάζει ο Dr Qureshi. «Το γεγονός ότι η Covid-19 είναι ένας νέος τύπος κορωνοϊού είναι άσχετο, κάθε πανδημία είναι διαφορετική. Αλλά τα μαθήματα της Άσκησης ήταν γενικά εφαρμόσιμα σε κορωνοϊούς, συμπεριλαμβανομένης της Covid-19. Τι απαντά η βρετανική κυβέρνηση Η «Άσκηση Αλίκη», εστιάζοντας ειδικά στον κορωνοϊό, ενισχύει τη θέση ότι το ξέσπασμα της πανδημίας δεν αιφνιδίασε τις αρχές, όσο θέλουν να πιστεύουμε, όπως σημειώνει ο Guardian. Τον Μάιο του 2021, μετά από μήνες κατά τη διάρκεια των οποίων αγνοούσε τις εκκλήσεις, η κυβέρνηση τελικά συμφώνησε να συγκαλέσει μια νόμιμη δημόσια έρευνα για τον χειρισμό της πανδημίας, η οποία θα αρχίσει την άνοιξη του 2022. Εκπρόσωπος του Τμήματος Υγείας και Κοινωνικής Φροντίδας τόνισε ότι ο MERS διαφέρει από το SARS-CoV-2, το οποίο προκαλεί την Covid-19, και υποστήριξε ότι η Άσκηση Αλίκη «δεν ήταν άσκηση ετοιμότητας για πανδημία από τον κορωνοϊό». ΠΗΓΗ bankingnews

Οι δημοσιογράφοι Maria Ressa και Dmitry Muratov τιμήθηκαν με το Νόμπελ Ειρήνης 2021

Δύο δημοσιογράφοι, η Maria Ressa από της Φιλιππίνες και ο Dmitry Muratov από τη Ρωσία, τιμήθηκαν με το Νόμπελ Ειρήνης 2021 για «τη θαρραλέα μάχη τους υπέρ της ελευθερίας της έκφρασης» στις χώρες τους, ανακοίνωσε σήμερα η νορβηγική επιτροπή του βραβείου Νόμπελ. «Έχω πάθει σοκ», ανέφερε η Maria Ressa στον ειδησεογραφικό ιστότοπο του οποίου είναι συνιδρύτρια. Η Maria Ressa και ο Dmitry Muratov «αντιπροσωπεύουν όλους τους δημοσιογράφούς που υπερασπίζονται αυτό το ιδανικό σε ένα κόσμο όπου η δημοκρατία και η ελευθερία του Τύπου βρίσκονται αντιμέτωπες με όλο και περισσότερο αντίξοες συνθήκες», δήλωσε στο Όσλο η πρόεδρος της Νορβηγικής Επιτροπής του Νόμπελ Berit Reiss Andersen. Η απονομή του Νόμπελ Ειρήνης 2021 θα πραγματοποιηθεί στις 10 Δεκεμβρίου, την επέτειο του θανάτου του σουηδού βιομηχάνου Alfred Nobel, ο οποίος ίδρυσε τα βραβεία με τη διαθήκη του το 1895. Η αντίδραση του Κρεμλίνου Το Κρεμλίνο χαιρέτισε το "θάρρος" και το "ταλέντο" του Dmitry Muratov, που τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης για τον αγώνα του υπέρ της ελευθερίας της έκφρασης, ως επικεφαλής της μεγαλύτερης αντιπολιτευόμενης εφημερίδας. "Μπορούμε να συγχαρούμε τον Dmitry Muratov. Εργάζεται αδιαλείπτως σύμφωνα με τα ιδανικά του, διατηρώντας τα. Είναι ταλαντούχος και θαρραλέος", δήλωσε στους δημοσιογράφους ο εκπρόσωπος της ρωσικής προεδρίας Dmitry Peskov

Συνέντευξη Ευάγγελου Βενιζέλου στο Evening Report με τον Γιώργο Κουβαρά, στο Action 24

Γ. Κουβαράς: Εδώ είμαστε και έχω ιδιαίτερη χαρά που έχω απόψε εδώ τον κ. Ευάγγελο Βενιζέλο, γιατί νομίζω ότι είναι δύσκολο να βρει κανείς σήμερα ένα συνομιλητή που να έχει περισσότερο ενδιαφέρον –το έχετε φροντίσει αυτό, ειδικά εσχάτως το έχετε φροντίσει πάρα πολύ. Καλησπέρα. Ευ. Βενιζέλος: Καλησπέρα. Γ. Κουβαράς: Ευχαριστώ πολύ που είστε εδώ. Ευ. Βενιζέλος: Να είστε καλά. Γ. Κουβαράς: Κύριε Πρόεδρε, αύριο ψηφίζεται στη Βουλή η συμφωνία Ελλάδος-Γαλλίας η οποία περιλαμβάνει και την αμοιβαία συνδρομή. Ήσασταν ο πρώτος που έθεσε ένα πολύ κρίσιμο ερώτημα, αναφορικά με την ισχύ της συμφωνίας σε παραβιάσεις υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Θέλω, πρώτα από όλα, να ρωτήσω εάν θα υπερψηφίζατε τη συμφωνία αύριο, εάν ήσασταν στη Βουλή, και εάν, δεύτερον, θεωρείτε ότι έχει απαντηθεί το ερώτημά σας και εάν το ερώτημα αυτό θα ήταν προϋπόθεση για να ψηφίσετε τη συμφωνία, γιατί, ξέρετε, είναι κάτι που δεν έχει διευκρινισθεί. Είπατε τα συγχαρητήρια, είπατε και τη βόμβα αυτή και, από εκεί και πέρα, παίζουν πολύ με το όνομά σας. Ευ. Βενιζέλος: Όταν έκανα την ανάρτησή μου αυτή –γιατί ήταν ένα σχόλιο στο διαδίκτυο– εξέφρασα τα θερμά μου συγχαρητήρια στην Κυβέρνηση και τον Πρωθυπουργό για τη συμφωνία, θεωρώ ότι είναι μία διπλωματική και πολιτική επιτυχία. Άρα είναι προφανές, για εμένα, ότι πρέπει να υπερψηφισθεί από τη Βουλή των Ελλήνων η συμφωνία αυτή, είναι ένα πολιτικό κείμενο το οποίο είναι βαρυσήμαντο. Νομίζω ότι η Ελληνογαλλική συνεργασία ενισχύει και την ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική και το ΝΑΤΟ, δεν νομίζω ότι υπάρχει αντίρρηση, ούτε από πλευράς Ηνωμένων Πολιτειών και Βορειοατλαντικού Συμφώνου. Ως εκ τούτου, εάν ήμουν στη θέση της Αντιπολίτευσης, θα σκεπτόμουν με έναν πιο γενναιόδωρο και διορατικό τρόπο και θα έδινα θετική ψήφο στη συμφωνία αυτή. Δεν συμφωνώ με τους μαξιμαλισμούς και τις μιζέριες, άλλωστε στη δήλωσή μου τονίζω ότι δεν είμαι οπαδός του μαξιμαλισμού. Γ. Κουβαράς: Είστε πολύ σαφής. Ευ. Βενιζέλος: Από την άλλη μεριά, πρέπει να ξέρουμε ακριβώς τι έχουμε συμφωνήσει. Είμαι βέβαιος ότι η διαπραγμάτευση ήταν δύσκολη με τη Γαλλία, η Γαλλία δεν είναι τόσο εύκολος συνομιλητής, όταν πρόκειται να αναλάβει την ευθύνη μίας στρατιωτικής συνδρομής, μίας ρήτρας αλληλεγγύης τέτοιου είδους. Πρέπει να δούμε και το κείμενο της Γαλλοκυπριακής αμυντικής συμφωνίας, συνεργασίας επί αμυντικού πεδίου, για να βγάλουμε συμπεράσματα. Προφανώς, λοιπόν, δεν ήταν εύκολη η διαπραγμάτευση. Εφόσον επιλέχθηκε η παραπομπή στο άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, που προβλέπει ένοπλη επίθεση, κατά τη γνώμη μου, δεν χρειαζόταν να γίνει αναφορά και στην έννοια της επικράτειας ή του εδάφους. Όπως και εάν ερμηνεύσουμε τη γαλλική λέξη territoire, είτε ως επικράτεια είτε ως έδαφος, είναι προφανές ότι στο έδαφος ή στην επικράτεια δεν περιλαμβάνεται ούτε η υφαλοκρηπίδα ούτε η ΑΟΖ, περιλαμβάνονται μόνον αυτά που συνιστούν επικράτεια κατά το Διεθνές Δίκαιο, δηλαδή ο χερσαίος χώρος, ο εναέριος χώρος και η χωρική θάλασσα, τα χωρικά ύδατα. Όχι, λοιπόν, αυτές οι ζώνες που είναι δυνητικά μέχρι 200 μίλια. Από την άλλη μεριά, είναι προφανές ότι εμείς τώρα μεν έχουμε αρχίσει και οριοθετούμε την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα, εξ αποτελέσματος, γιατί αυτά συμπίπτουν από πλευράς έκτασης, έχουμε κάνει αυτές τις συμφωνίες με την Αίγυπτο και την Ιταλία, έχουμε μία ανοικτή συζήτηση με την Αλβανία –η οριοθέτηση προηγείται της ανακήρυξης, σύμφωνα με την πρακτική που ακολουθεί η Ελληνική πλευρά τα τελευταία δύο χρόνια– και στις συμφωνίες αυτές εγώ είχα κάνει επιμέρους τεχνικές παρατηρήσεις, για να ξέρουμε ακριβώς τι ψηφίζουμε, τι υπογράφουμε σε κάθε περίπτωση. Άρα, λοιπόν, δεν υπάρχει υποχρέωση της Γαλλίας να συνδράμει την Ελλάδα σε ένα επεισόδιο που γίνεται εκτός χωρικών υδάτων, αλλά, από την άλλη μεριά, πολιτικά, θα μπορούσε να φανεί ένα τέτοιο Γαλλικό ενδιαφέρον με την αποστολή, για παράδειγμα, ενός Γαλλικού πλοίου, ιδίως ενός Γαλλικού αεροπλανοφόρου. Γ. Κουβαράς: Νομίζω ότι αυτά που λέτε, πρώτα, ξεκαθαρίζουν πάρα πολύ τα πράγματα, με την έννοια ότι εσείς λέτε ότι ήδη, στην πραγματικότητα, είναι σαν να έχει απαντηθεί το ερώτημά σας, το οποίο, νομίζω, εν μέρει, ήταν και λίγο ρητορικό. Ευ. Βενιζέλος: Όχι, το ερώτημά μου είναι σαφές και η απάντηση είναι ότι δεν καλύπτει. Γ. Κουβαράς: Δεν καλύπτει, αυτό λέω. Ευ. Βενιζέλος: Από εκεί και πέρα, όμως, εμείς έχουμε, υποτίθεται, μία προοπτική να οριοθετήσουμε κάποια στιγμή την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα με την Τουρκία. Δεν θα πετύχουμε διά περικυκλώσεως την οριοθέτηση, δηλαδή κάνοντας όλες τις άλλες οριοθετήσεις και αφήνοντας ανοικτό το θέμα Τουρκία. Και το κυριότερο είναι να έχουμε μία συνείδηση του χρόνου και του περιβάλλοντος. Τα ορυκτά καύσιμα έχουν ξεπερασθεί, άρα τώρα μας ενδιαφέρει η ΑΟΖ περισσότερο ως επιφάνεια, γιατί μπορεί να έχουμε πλατφόρμες για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, για φωτοβολταϊκά ή για τα αιολικά, και σε λίγο μπορεί να μην έχει σημασία η έρευνα, η γεώτρηση, ο αγωγός, διότι δεν θα έχει νόημα να χρησιμοποιείς ούτε καν φυσικό αέριο –για πετρέλαιο δεν γίνεται λόγος. Άρα, η αλήθεια είναι ότι η αδράνεια των τελευταίων 47 ετών, ο φοβικός τρόπος με τον οποίο έχουμε λειτουργήσει μισό αιώνα, στην πραγματικότητα οδήγησε σε μία υπέρβαση του φυσικού αντικειμένου και τώρα πρέπει να σκεφθούμε με νέους όρους. Γ. Κουβαράς: Τώρα, θέλω να μου πείτε το εξής, βρισκόμαστε σε μία νέα φάση όξυνσης από την πλευρά της Τουρκίας. Ο κ. Δένδιας, μάλιστα, στη Βουλή έκανε λόγο χθες για εθνική απειλή, με αφορμή την ιστορία και του κ. Μπογδάνου. Σήμερα μαθαίνουμε για αυτή την επιστολή της Τουρκίας στον ΟΗΕ, που λέει ότι, από τη στιγμή που η Ελλάδα διατηρεί στρατιωτική παρουσία σε συγκεκριμένα νησιά, χάνει τα κυριαρχικά της δικαιώματα, που απορρέουν από τη Συνθήκη της Λωζάνης και των Παρισίων. Πώς τα βλέπετε όλα αυτά και σε ποιο βαθμό είναι καινούρια ή τα έχετε ήδη βιώσει ως Υπουργός Εξωτερικών και δεν σας εκπλήσσουν; Ευ. Βενιζέλος: Κύριε Κουβαρά, έχω διατελέσει Κυβερνητικός Εκπρόσωπος σε μία φάση μεγάλης όξυνσης, όταν διατυπώθηκε το casus belli, έχω διατελέσει Υπουργός Αμύνης, έχω διατελέσει Υπουργός Εξωτερικών, Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης. Έχω ζήσει πολλές καταστάσεις, δεν με εκπλήσσει τίποτα και δεν με φοβίζει τίποτα. Θα έλεγα ότι το σημαντικό γεγονός είναι ότι σήμερα πραγματοποιείται ένας ακόμα γύρος διερευνητικών επαφών Ελλάδος-Τουρκίας. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Δεν έπρεπε να διακοπούν οι διερευνητικές επαφές, που διεκόπησαν το 2016, έπρεπε να συνεχίζονται και να παραμείνουν εστιασμένες εκεί που τις εστιάσαμε το 2013, δηλαδή οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο –όχι μόνο στο Αιγαίο. Θα μου επιτρέψετε να πω ότι μέχρι το 2013 αυτή η θέση δεν ήταν σαφής και χαίρομαι γιατί μου δόθηκε η ευκαιρία να την αποσαφηνίσω, όταν ήμουν στο Υπουργείο Εξωτερικών. Πιστεύω ότι αυτό συνιστά μία εθνική γραμμή με την οποία δηλώνουν ότι συμφωνούν όλοι, Κυβέρνηση και Αντιπολίτευση, και νομίζω ότι πρέπει να μείνουμε προσανατολισμένοι σε αυτό. Τώρα, έχουμε απαντήσει, με τα γνωστά επιχειρήματά μας, σε σχέση με τη λεγόμενη αποστρατιωτικοποίηση των νησιών. Η αποστρατιωτικοποίηση αφορά, πρωτίστως, και την ένταξη στο σχεδιασμό του ΝΑΤΟ και έχουμε κάνει δύο κινήσεις, τις οποίες θα ήθελα να μνημονεύσω εδώ. Όταν είχαμε πραγματικό πόλεμο στη Λιβύη, με διαχειριστή το ΝΑΤΟ, εμείς προβάλλαμε το επιχείρημα ότι οι εξαιρέσεις των νησιών δεν ισχύουν επί συνθηκών πραγματικού πολέμου, παρά μόνον επί συνθηκών ασκήσεων, και, δεύτερον, στο στρατιωτικό σχεδιασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης –γιατί ακούω να γίνεται μεγάλη συζήτηση τώρα για την ευρωπαϊκή άμυνα– η Λήμνος έχει ενταχθεί. Δεν μας είχε προβάλει κανείς αντιρρήσεις, γιατί δεν υπάρχει Τουρκία στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στον ευρωπαϊκό αμυντικό σχεδιασμό. Τώρα, νομίζω ότι κάνει ένα positioning στα θέματα αυτά η Τουρκία, λέει τις απόψεις της, τις καταγράφει με τη μορφή επιστολών του μόνιμου αντιπροσώπου στον ΟΗΕ, εμείς απαντάμε. Δεν πρέπει να δραματοποιούμε τα πράγματα. Από την άλλη μεριά, υπάρχει ο χρόνος που περνά και ο χρόνος δεν λειτουργεί προς όφελος των καταστάσεων στη Μεσόγειο. Εμείς νομίζω ότι μπορούμε να ξεκινήσουμε από δύο πολύ απλές και καθαρές θέσεις, ότι υπερασπιζόμαστε την κυριαρχία μας και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, αλλά δεν θεωρούμε ότι το Αιγαίο είναι Ελληνική λίμνη, υπάρχει και η απέναντι ακτή. Βεβαίως, έχουμε πολλές και σοβαρές συνεργασίες, διμερείς και πολυμερείς, στη Μεσόγειο –με το Ισραήλ, με την Αίγυπτο και ούτω καθεξής– αλλά σε καμία περίπτωση δεν θέλουμε να αποκλεισθεί η Τουρκία, γιατί και η Τουρκία έχει ακτές στη Μεσόγειο. Αυτά είναι δύο αυτονόητα πράγματα, γεωγραφικώς προφανή, και νομίζω ότι επάνω σε αυτά μπορούμε να οικοδομήσουμε ένα διάλογο στις διερευνητικές επαφές που να οδηγήσει σε μία λύση μέσω του Διεθνούς Δικαστηρίου –αυτό που λέμε. Γ. Κουβαράς: Να ρωτήσω κάτι ακόμα, σε σχέση με τη συνδρομή που λέγαμε πριν, και βέβαια έχει να κάνει πάρα πολύ και με αυτό που συζητάμε τώρα. Εάν επεκταθούμε από τα 6 στα 12 μίλια, θα μας κάλυπτε η αμοιβαία συνδρομή ή όχι; Ευ. Βενιζέλος: Τα χωρικά ύδατα είναι επικράτεια. Εδώ θέλω να σας θυμίσω, με την ευκαιρία αυτή, μία θέση μου, την οποία τη λέω πολύ καιρό τώρα, ότι θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε έναν πάρα πολύ απλό κανόνα, εκεί που η Τουρκία έχει 6 μίλια, έχουμε και εμείς 6. Είναι το Αιγαίο, στο Αιγαίο και η Τουρκία έχει 6 και συζητάμε με την Τουρκία. Μπορούμε να συζητήσουμε, καταρχάς, για την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ. Στη Μεσόγειο, εκεί που η Τουρκία έχει 12 ναυτικά μίλια, πρέπει και εμείς να πάμε στα 12 ναυτικά μίλια. Δεν νομίζω ότι μπορεί να έχει αντίρρηση η Τουρκία, εκεί που και η ίδια έχει 12, να έχουμε και εμείς 12. Γ. Κουβαράς: Εκεί δεν νομίζω να τη χρειαστούμε τη συνδρομή, πάντως. Ευ. Βενιζέλος: Αυτό είναι κάτι το απλό, το καθαρό, το ισορροπημένο, το κατανοούν οι πάντες και νομίζω ότι είναι μία κίνηση η οποία θα μπορούσε να γίνει χωρίς να δημιουργεί προβλήματα. Γ. Κουβαράς: Χωρίς να δημιουργεί κανένα ζήτημα. Τώρα, δανείζομαι τον προβληματισμό, που θα σας αναπτύξω, από ένα άρθρο του Αλέξη Παπαχελά σήμερα στην Καθημερινή –πιθανώς να το έχετε δει και εσείς– το κάνω επιγραμματικά. Μήπως ο Erdogan στη μετά Trump και Merkel εποχή γίνεται ακόμα πιο απρόβλεπτος; Γιατί αυτό έχει μεγάλη σημασία για εμάς, διότι, εντάξει, πήραμε Rafale, παίρνουμε φρεγάτες, αυτό το «Ελλάς-Γαλλία Συμμαχία» μας ενισχύει σημαντικά, αλλά, μέχρι να γίνουν όλα αυτά και να είναι διαθέσιμα στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, υπάρχει ένα κρίσιμο μεσοδιάστημα. Πόσο πιθανό θεωρείτε να το χρησιμοποιήσει ο Erdogan για ένα θερμό επεισόδιο, επειδή μπορεί να μην υπάρχει και κανείς τώρα με τον οποίο ο Erdogan να μπορεί να θεωρηθεί προβλέψιμος στην επικοινωνία του; Ευ. Βενιζέλος: Θερμό επεισόδιο, εάν δεν θέλεις να δημιουργηθεί, δεν δημιουργείται. Μπορεί να αποφευχθεί το θερμό επεισόδιο και να αποφευχθεί και η δημιουργία καταστάσεων οι οποίες είναι αρνητικές για τη χώρα, δηλαδή να γίνουν διολισθήσεις, όπως ήταν οι διολισθήσεις που έχουμε υποστεί σε όλες τις προηγούμενες δεκαετίες, και στη δεκαετία του ‘70 και στη δεκαετία του ‘80 και στη δεκαετία του ‘90. Πρέπει, επίσης, να θυμίσω, για να είμαι δίκαιος, ότι η πρώτη εικοσαετία Erdogan ήταν μία εικοσαετία χωρίς μεγάλα προβλήματα στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις. Δεν περιμένω πρόβλημα στη Μεσόγειο, δηλαδή στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις στη Μεσόγειο, νομίζω ότι το πρόβλημα είναι στην Κύπρο αυτή τη στιγμή, τι θα γίνει με την Κύπρο, τι θα γίνει εκεί με τις διακοινοτικές, τι θα γίνει με την Αμμόχωστο, τι θα γίνει με την Τουρκική και Τουρκοκυπριακή πλέον θέση για δύο κράτη. Εκεί χρειαζόμαστε μία εθνική στρατηγική την οποία πρέπει να επεξεργασθούμε, οφείλουμε να επεξεργασθούμε, γιατί το κενό στρατηγικής δεν βοηθά ποτέ. Γ. Κουβαράς: Προς ποια κατεύθυνση θα τη βλέπατε, δηλαδή, αυτή τη στρατηγική στο θέμα του Κυπριακού; Ευ. Βενιζέλος: Προς την κατεύθυνση της βούλησης της Ελληνοκυπριακής πλευράς. Πρέπει η Ελληνοκυπριακή πλευρά να ζητά διεθνώς και να προσπαθεί να πετύχει αυτό που θα δεχόταν και θα ψήφιζε σε ένα δημοψήφισμα. Γ. Κουβαράς: Μάλιστα, είναι πολύ καθαρό αυτό. Ευ. Βενιζέλος: Πρέπει να ζητάμε αυτό που θέλουμε και αυτό που θα ψηφίσουμε. Εάν ζητάμε κάτι που δεν θέλουμε ή κάτι που δεν θα ψηφίσουμε, κάνουμε λάθος. Γ. Κουβαράς: Απλώς θα βρεθούμε πάλι σε ένα αδιέξοδο, όπως συνέβη με το σχέδιο Annan. Τώρα, θέλω, με αφορμή το θέμα της Συμφωνίας, να έρθουμε λίγο στα χθεσινά, στη Βουλή και στη διαγραφή του Κωνσταντίνου Μπογδάνου. Πρώτον, θέλω να μου πείτε πώς θα είδατε, όντας πια και παρατηρητής των εξελίξεων, με την πολιτική σας εμπειρία, εάν θεωρείτε ότι υπάρχει χώρος για κόμμα στα δεξιά της Νέας Δημοκρατίας και πώς βλέπετε και όλη αυτή τη συζήτηση που έχει ξεκινήσει για την απειλή επανεμφάνισης της Χρυσής Αυγής. Ο κ. Δένδιας χθες στην παρέμβασή του αυτή, την αποδοκιμασία Μπογδάνου, αναφέρθηκε και στη Χρυσή Αυγή. Ευ. Βενιζέλος: Κοιτάξτε, τα μεγάλα κόμματα, τα πολυσυλλεκτικά κόμματα εξουσίας, πρέπει να κάνουν ασκήσεις ισορροπίας και έχουν αντιφάσεις τις οποίες μερικές φορές δυσκολεύονται να διαχειρισθούν. Εφόσον θέλεις να έχεις ένα πρόσωπο το οποίο είναι φιλελεύθερο, δημοκρατικό, κεντροδεξιό –παρότι ο όρος μπορεί να μη σημαίνει τίποτα ακριβώς– δεν μπορείς, φυσικά, να έχεις μία ρητορική η οποία είναι ρητορική ψυχροπολεμική ή εμφυλιοπολεμική. Αυτό, προφανώς, απασχολεί τον κ. Μητσοτάκη, ο οποίος πρέπει να διασφαλίζει και την ενότητα και το εύρος και την προοπτική ενός χώρου του οποίου ηγείται. Αντίστοιχα προβλήματα έχουν όλα τα κόμματα που ήταν, ή μπορεί να ξαναγίνουν, μεγάλα ή σχετικώς μεγάλα, μεσαία και ούτω καθεξής. Τώρα, σε σχέση με τη Χρυσή Αυγή. Θα θυμάστε ότι από το 2012 έως το 2013 ως Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και Κυβερνητικός Εταίρος, μόνος μου έθετα συνεχώς την ανάγκη να ληφθούν μέτρα για τη Χρυσή Αυγή. Γ. Κουβαράς: Το θυμάμαι και το ανέφερα και προηγουμένως, γιατί όντως ήταν πολύ έντονο τότε. Ευ. Βενιζέλος: Κάποια στιγμή, λοιπόν, χαίρομαι γιατί πείστηκε ο Αντώνης Σαμαράς και συνολικά πια η Κυβέρνηση Συνεργασίας, που ήταν πια των δύο κομμάτων, γιατί είχε φύγει ο κ. Κουβέλης, και πήραμε αυτή την πρωτοβουλία. Ο κ. Δένδιας ήταν τότε Υπουργός Προστασίας του Πολίτη και υπέγραψε το κυβερνητικό έγγραφο, λόγω αρμοδιότητος, που απεστάλη στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Η πολιτική απόφαση ήταν μία πολιτική απόφαση των Αρχηγών των κυβερνητικών κομμάτων –Αντώνης Σαμαράς και εγώ. Πολλοί άλλοι άνθρωποι μετείχαν σε αυτή την προσπάθεια, αλλά πρέπει να πω ότι δεν ήταν εύκολο να πείσουμε όλη την κυβερνητική πλειοψηφία να κάνει αυτή την κίνηση –που ευτυχώς έγινε και ευτυχώς απέδωσε καρπούς, γιατί νομίζω ότι ανακόπηκε το φαινόμενο, και είναι δύσκολο να εμφανισθεί ένα φαινόμενο τέτοιο, βίας, ένα φαινόμενο, ας το πούμε, πρόκλησης και τσαμπουκά. Γ. Κουβαράς: Είδα σήμερα τον κ. Πλιώτα –και θα το έχετε δει και εσείς– την παρέμβαση του, η οποία δείχνει ένα βαθύ προβληματισμό και από την πλευρά της Δικαιοσύνης και ίσως και μία προσπάθεια να προλάβει τα χειρότερα. Ευ. Βενιζέλος: Ναι, πρέπει να είναι, νομίζω, περισσότερο ενεργητική και προληπτική η αντίδραση των Εισαγγελικών Αρχών. Θα ήθελα μεγαλύτερο, ας το πούμε έτσι, εύρος πρωτοβουλιών και μεγαλύτερη ταχύτητα, ιδίως σε φαινόμενα όπως αυτά στη Σταυρούπολη, για παράδειγμα, της Θεσσαλονίκης. Γ. Κουβαράς: Μιλάτε για περισσότερες ενέργειες και πρωτοβουλίες από την πλευρά των Εισαγγελικών Οργάνων. Ευ. Βενιζέλος: Των Εισαγγελικών Αρχών, ναι. Γ. Κουβαράς: Πολιτικά θεωρείτε ότι υπάρχουν πράγματα που μπορούν να γίνουν για να μην ξαναζήσουμε αυτά τα φαινόμενα; Υπάρχει κάποιο κενό που θεωρείτε ότι τώρα πρέπει να καλυφθεί; Ευ. Βενιζέλος: Ακούστε, ακροδεξιές κομματικές εκφάνσεις πάντα υπήρχαν, από το 1974, πάντα υπήρχε ένα ποσοστό το οποίο, λίγο-πολύ, άνηκε σε αυτό που λέμε απώτερη Δεξιά, άκρα Δεξιά, φιλοβασιλική Δεξιά –παρότι δεν ταυτίζονται αυτά. Γ. Κουβαράς: Εντάξει, αλλά αυτό δεν έχει σχέση με εγκληματικές δραστηριότητες, έτσι δεν είναι; Ευ. Βενιζέλος: Αυτό, λοιπόν, είναι άλλο πράγμα από τις εγκληματικές δραστηριότητες. Είναι άλλο να έχεις κόμματα και άλλο έχεις εγκληματικές οργανώσεις με τον μανδύα κόμματος. Γ. Κουβαράς: Πολύ σωστό. Ευ. Βενιζέλος: Αυτό νομίζω ότι το έχουμε αποσαφηνίσει και τίθενται και σοβαρά προβλήματα νομιμότητας αυτών των μορφωμάτων. Αυτό, λοιπόν, είναι κάτι που θα το αντιμετωπίσει η Νέα Δημοκρατία, ο κ. Μητσοτάκης, στο πλαίσιο της πολυσυλλεκτικότητας. Εδώ έχουμε, κ. Κουβαρά, ένα κομματικό σύστημα το οποίο δεν είναι ισορροπημένο, είναι ετεροβαρές. Γ. Κουβαράς: Γιατί το λέτε αυτό; Το ενάμισι κόμμα λέτε; Ευ. Βενιζέλος: Γιατί δεν έχουμε έναν πόλο αντιπολιτευτικό ο οποίος να είναι αξιόπιστος και να έχει ορατή προοπτική εξουσίας και γιατί, επίσης, έχουμε ένα εύρος κοινωνικών αντιδράσεων, κοινωνικών διαστρωματώσεων πλέον, που δεν εκφράζονται πολιτικά, γιατί τα κόμματα, το κομματικό σύστημα είναι στενότερο της κοινωνίας και στενότερο των προβλημάτων. Τα προβλήματα είναι άλλης τάξεως πλέον, παγκοσμίως. Γ. Κουβαράς: Μου λέτε ότι έχουμε μία Αντιπολίτευση η οποία δεν έχει, ας πούμε, τη δυνατότητα να προχωρήσει, αλλά θέλω να ρωτήσω πώς αισθάνεστε. Ευ. Βενιζέλος: Και μία Κυβέρνηση που βασίζεται πάρα πολύ στην ανεπάρκεια της Αντιπολίτευσης. Γ. Κουβαράς: Ναι, αυτά πηγαίνουν μαζί. Ευ. Βενιζέλος: Δηλαδή, στο γεγονός ότι δεν υπάρχει μία αντιπολίτευση που να μπορεί να διατυπώσει ένα αφήγημα αξιόπιστο. Ή, «για φαντασθείτε να μην ήμασταν εμείς και να κυβερνούσε μία κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Άρα, ό,τι και να κάνουμε είναι καλώς καμωμένο». Γ. Κουβαράς: Ναι, λέτε ότι η σύγκριση είναι υπέρ της Κυβέρνησης. Ευ. Βενιζέλος: Θα μου επιτρέψετε να πω ότι, επειδή ανήκω σε αυτούς που έχουμε ζήσει πολλές και πολύ πιο δύσκολες εμπειρίες και έχουμε δώσει μία μάχη να σταθεί η χώρα όρθια, όχι μέχρι το 2015, μέχρι το 2019, γιατί υπήρχε και η περίοδος της Αντιπολίτευσης, μέχρι την προτεραία της νίκης της Νέας Δημοκρατίας στις εκλογές του 2019, έχω πάρα πολύ μεγάλες αξιώσεις από μία κυβέρνηση που δεν έχει τις δυσκολίες που είχαμε εμείς. Άρα, λοιπόν, δεν πρέπει να βασιζόμαστε στην ανεπάρκεια της Αντιπολίτευσης και πρέπει να δούμε αυτό το φαινόμενο ενός κολοβού και ετεροβαρούς κομματικού συστήματος. Γ. Κουβαράς: Δύο λεπτά, θα πάμε σε αυτό ξανά, γιατί έχει πολύ ενδιαφέρον και εν όψει απλής αναλογικής, αλλά θέλω, πριν πάμε σε αυτό, να κλείσουμε λίγο το θέμα του ΣΥΡΙΖΑ, διότι τελευταία έχετε ρίξει τρεις –εγώ θα τις πω έτσι, δημοσιογραφική αδεία– τορπίλες αντιπολιτευτικές. Ευ. Βενιζέλος: Όχι τορπίλες, απλά θέματα είναι. Γ. Κουβαράς: Καλά, δικό μου αυτό. Απλά, δεν λέω εγώ ότι είναι δύσκολα για εσάς, αλλά πάντως ήταν αντιπολιτευτικά πάρα πολύ ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις. Δηλαδή, για τον Ελπιδοφόρο… Ευ. Βενιζέλος: Όχι, δεν ήταν αντιπολιτευτικές τοποθετήσεις, ήταν τοποθετήσεις ενός πολίτη που έχει κάποιες εμπειρίες και κάποια γνώση και ευαισθησίες. Τι να κάνω, με ενδιαφέρει πάρα πολύ η μοίρα του Πατριαρχείου, με ενδιαφέρει πάρα πολύ αυτό που συμβαίνει στη θρησκευτική διπλωματία. Γ. Κουβαράς: Ελπιδοφόρος, λοιπόν. Ευ. Βενιζέλος: Με ενδιαφέρει πάρα πολύ η εξωτερική πολιτική και το Διεθνές Δίκαιο και έχω μία εξοικείωση, πρέπει να πω την αλήθεια μου και την εμπειρία μου. Γ. Κουβαράς: Δύο λεπτά, για να σας κάνω το ερώτημα. Ελπιδοφόρος, μία, Ελληνογαλλική συμφωνία και το ερώτημα που βάλατε. Ευ. Βενιζέλος: Δεν θα έλεγα Ελπιδοφόρος, θα έλεγα θέση του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Γ. Κουβαράς: Εντάξει, θέση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, σύμφωνοι. Ελληνογαλλική συμφωνία και όλα αυτά που συζητήσαμε πριν. Ευ. Βενιζέλος: Θα έλεγα ρεαλισμός και γνώση των λεπτομερειών στο διεθνή στίβο. Γ. Κουβαράς: Ωραία. Πορεία της πανδημίας, τρίτο. Ευ. Βενιζέλος: Αυτό πια νομίζω ότι ως άνθρωπος πρέπει κανείς να έχει ανησυχία. Γ. Κουβαράς: Θα το συζητήσουμε αναλυτικά, αλλά πώς σας φαίνεται και πώς αισθάνεστε τώρα που τουλάχιστον δύο στις τρεις παρεμβάσεις σας τις έχει αξιοποιήσει ο ΣΥΡΙΖΑ για να κάνει τη δική του αντιπολίτευση; Πώς το νιώθετε αυτό; Ευ. Βενιζέλος: Είναι αυτό που έλεγα, είναι η δυσκολία να διατυπώσει αφήγημα. Εντάξει, νομίζω ότι το να λες, με βάση τη δική μου επιχειρηματολογία, ότι καταψηφίζω την Ελληνογαλλική συμφωνία είναι λάθος, δεν μπορείς να το πεις αυτό. Άλλωστε, λέω μέσα, «δεν είμαι μαξιμαλιστής και πρέπει να αποφεύγουμε τους μαξιμαλισμός».Λέει και το επιχείρημα ότι θα στείλουμε στρατό στην περιοχή του Σαχέλ. Δεν έχουμε τέτοια υποχρέωση, είναι κάτι που θα εξετάζεται και ενδεχομένως. Άλλωστε, εμείς ήδη προ πολλών ετών είχαμε παράσχει επιτελική βοήθεια στους Γάλλους για τις επιχειρήσεις τους στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Βεβαίως, το κρίσιμο είναι αυτό που αφορά εμάς, διότι δεν πρέπει να γελιόμαστε, αυτό είναι ένα αντάλλαγμα πολιτικό πάρα πολύ σοβαρό το οποίο συνδέεται και με τη μεγάλη κίνηση που κάναμε εμείς να παραγγείλουμε τις φρεγάτες και ενδεχομένως και τις κορβέτες. Δηλαδή, στην πραγματικότητα, την ανανέωση του Ελληνικού Στόλου στη Γαλλία –έτσι δεν είναι; Μάλιστα, και με κατασκευή στη Γαλλία, που πρέπει να δούμε τώρα πώς θα διασφαλισθεί η Ελληνική βιομηχανική συμμετοχή και η Ελληνική προστιθέμενη αξία. Γ. Κουβαράς: Θα πάμε σε διάλειμμα, γιατί μου είναι δύσκολο να διακόψω τη σκέψη σας –και δεν θα το ήθελαν ούτε οι τηλεθεατές μας αυτό, νομίζω. Θα βάλω, όμως, από τώρα ένα θέμα για την επόμενη συζήτησή μας. Η απλή αναλογική, κατά την άποψή σας, είναι πηγή κακών ή μπορεί να δώσει και ευκαιρίες; Διότι, εσείς είσαστε ένας άνθρωπος που υπηρέτησε στη φάση της κρίσης την πολιτική συναίνεση, συνεργασθήκατε με τη Νέα Δημοκρατία. Δεν θα μου απαντήσετε ακόμα, το βάζω μόνο. Σε λίγο θα τα ακούσουμε τα υπόλοιπα. [ Διάλλειμα] Γ. Κουβαράς: Επιστρέψαμε, Evening Report, Action24. Να θυμίσω ότι μας βλέπετε από το δίκτυο της HellasNet σε όλη την Ελλάδα και αυτό είναι ένα πολύ καλό καινούριο στοιχείο φέτος το οποίο βοηθά και εμάς και νομίζω ότι θα μας φέρει πιο κοντά όλους σε επαφή. Αλλά, έχω εδώ τον Ευάγγελο Βενιζέλο και είναι, πραγματικά, χαρά να μιλά κανείς μαζί του και να τον ακούει. Θέλω, κ. Πρόεδρε, να πάμε τώρα σε κάτι άλλο, αυτό που έλεγα πριν. Η απλή αναλογική τι είναι, κατά την άποψή σας, ένα κακό, μία πηγή κακών, ή μπορεί να λειτουργήσει και να δώσει και ευκαιρίες για συνεργασίες; Επειδή εσείς έχετε δημιουργήσει μία παράδοση στη συνεργασία σε δύσκολες στιγμές. Ευ. Βενιζέλος: Εξαρτάται, κ. Κουβαρά, από τον τόπο, το χρόνο, τα συμφραζόμενα και ούτω καθεξής. Ξέρουμε ότι η Γερμανία κυβερνιέται με απλή αναλογική μεταπολεμικά, το Γερμανικό οικονομικό θαύμα είναι προϊόν κυβερνήσεων συνεργασίας. Σε πολλές χώρες της Ευρώπης ισχύουν συστήματα κοντά στην απλή αναλογική, υπάρχουν μόνο συμμαχικές κυβερνήσεις, οι χώρες πηγαίνουν πολύ καλά. Υπάρχουν χώρες με πλειοψηφικά συστήματα, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, υπάρχουν χώρες με ημιπροεδρικά πολιτεύματα, με έναν πανίσχυρο Πρόεδρο, όπως η Γαλλία. Άρα, έχουμε μία ποικιλία εκδοχών. Και υπάρχουν πανίσχυροι Πρόεδροι και πανίσχυρες κυβερνήσεις που καταρρέουν πολιτικά και πολύπλοκες συμμαχικές κυβερνήσεις που επιβιώνουν και πετυχαίνουν πολιτικά. Τώρα, εμείς, λένε πολλοί, δεν έχουμε κουλτούρα συνεργασιών. Έχουμε κουλτούρα συνεργασιών. Η Κυβέρνηση, η λεγόμενη, Σαμαρά-Βενιζέλου είναι μία συνεργασία επιτυχημένη υπό πάρα πολύ δύσκολες συνθήκες. Θα έλεγα ότι ακόμα και η Κυβέρνηση Παπαδήμου, όπου, με πρωτοβουλία του Γιώργου Παπανδρέου, είχαμε όχι απλώς συνεργασία με τη Νέα Δημοκρατία του κυρίου Σαμαρά, αλλά και με το ΛΑΟΣ, του κυρίου Καρατζαφέρη. Γ. Κουβαράς: Έτσι, ακριβώς. Ίσως το έχουν ξεχάσει κάποιοι αυτό. Ευ. Βενιζέλος: Ναι, κάποιοι θυμούνται επιλεκτικά. Από την άλλη μεριά, βεβαίως, μία τέτοια συνεργασία χρησιμοποιήθηκε το 1989 για να πάμε σε μία μετωπική σύγκρουση, με την παραπομπή του Ανδρέα Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο. Γ. Κουβαράς: Τη βλέπετε πιθανή τώρα μία συνεργασία οποιουδήποτε είδους; Ευ. Βενιζέλος: Άρα έχω ζήσει, όπως ξέρετε, πολλές καταστάσεις. Γ. Κουβαράς: Τις έχετε ζήσει όλες. Να σας πω, έτσι όπως είναι τώρα τα πράγματα, θεωρείτε ότι η απλή αναλογική θα δημιουργήσει προβλήματα και μόνο η αυτοδύναμη, ας πούμε… Ευ. Βενιζέλος: Τώρα δεν έχουμε σύστημα απλής αναλογικής, έχουμε μεταβατικά σύστημα απλής αναλογικής και ψηφισμένο σύστημα ενισχυμένης αναλογικής, αλλά όχι τόσο ενισχυμένης όσο αυτό που ίσχυε το 2019, με κλιμακωτή ενίσχυση του πρώτου κόμματος, ανάλογα με τις επιδόσεις του. Γ. Κουβαράς: Να το ρωτήσω αλλιώς. Κατά την άποψή σας, η επόμενη κυβέρνηση θα ήταν καλύτερα να είναι μία κυβέρνηση συμμαχική οιουδήποτε τύπου ή μία αυτοδύναμη κυβέρνηση; Ευ. Βενιζέλος: Κοιτάξτε, για να έχουμε μία συμμαχική κυβέρνηση, πρέπει να έχουμε πρόθυμους εταίρους να αναλάβουν το βάρος. Θα μπορούσε ο κ. Μητσοτάκης, κατά τη γνώμη μου, να έχει πει ότι θα επιδιώξει την κατάκτηση της απόλυτης πλειοψηφίας για λόγους ασφαλείας αλλά και συνεργασίες. Αυτό θα ήταν μία απάντηση σε όλα τα ενδεχόμενα, ότι, «ναι, είναι θεμιτό να θέλω να είμαι ασφαλής, αλλά θέλω και ένα εύρος συμμετοχών, το οποίο να μου δίνει την ικανότητα μεγάλων συναινέσεων». Αλλά τώρα λέω ένα παράδειγμα, δεν λέω ότι είναι κάτι που θα λειτουργήσει. Γ. Κουβαράς: Ναι, αλλά λέτε κάτι πολύ ενδιαφέρον, που δεν μπορώ να το αφήσω έτσι. Αυτό θα ήταν κάτι που θα το έλεγε ο Μητσοτάκης με δεδομένα τα υπάρχοντα κόμματα ή θα το έλεγε βλέποντας, ενδεχομένως, τη δυνατότητα, μέσα από μία τέτοια δική του προσέγγιση, να υπάρξουν και άλλες δυνάμεις στο πολιτικό σύστημα; Ευ. Βενιζέλος: Προσέξτε, να σας πω, υπάρχουν δύο επίπεδα. Καταρχάς, δεν μπορώ να αγνοήσω τον επιστημονικό μου εαυτό. Ο επιστημονικός μου εαυτός, τον οποίο δεν θα πρόδιδα ποτέ, λέει ότι πρέπει να εξηγούμε ποιο είναι το συνταγματικό πλαίσιο αυτής της διαδικασίας. Δεν μπορείς να πεις ότι αγνοώ τις πρώτες εκλογές, διότι οι πρώτες εκλογές καταγράφουν δυνάμεις. Τα ποσοστά λειτουργούν συμβολικά, λειτουργούν ως προθάλαμος ή πρόλογος των δεύτερων εκλογών και πρέπει να εφαρμοσθεί υποχρεωτικά το άρθρο 37 του Συντάγματος, να δοθούν οι διερευνητικές εντολές, να οργανωθεί σύσκεψη των Αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, να επιδιωχθεί η δημιουργία εκλογικής κυβέρνησης κοινής αποδοχής ή να διορισθεί υπηρεσιακή κυβέρνηση με Πρωθυπουργό Πρόεδρο Ανώτατου Δικαστηρίου. Άρα, μεταξύ πρώτων εκλογών, όταν πάμε σε εκλογές, και δεύτερων οπωσδήποτε θα έχουμε τη διαδικασία αυτή και θα έχουμε και ένα συμβολισμό, θα δούμε εάν υπάρχει διασπορά δυνάμεων ή εάν υπάρχει μία δυναμική αυτοδυναμίας από τις πρώτες εκλογές. Οι δεύτερες θα γίνουν, εάν πάμε με το σενάριο το κυβερνητικό, με ένα εκλογικό σύστημα το οποίο είναι λιγότερο ενισχυμένο. Γ. Κουβαράς: Λιγότερο ενισχυμένης, αλλά και πάλι θα χρειάζεται κάποιο ποσοστό. Ευ. Βενιζέλος: Από την άλλη μεριά, πάμε τώρα στο πολιτικό ερώτημα, πέραν του θεσμικού πλαισίου. Όταν έχεις μία κυβέρνηση που λέει, «διεκδικώ την αυτοδυναμία και πιστεύω στην αυτοδυναμία», δημιουργείς μία πολωτική κατάσταση, επιτρέπεις να υπάρχει και ένας άλλος πόλος, ο πόλος του ΣΥΡΙΖΑ, της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, που θεωρείς ότι είναι πεπερασμένος, ότι δεν μπορεί ούτε να κερδίσει ούτε να διατυπώσει ένα νέο αφήγημα. Αυτό, βεβαίως, είναι μία υπόθεση, είναι μία εκτίμηση, πρέπει να δει κανείς πώς λειτουργούν και τα συγκοινωνούντα δοχεία. Από την άλλη μεριά, η θέση «αυτοδυναμία και όχι συνεργασία» –γιατί μπορείς να έχεις και αυτοδυναμία και συνεργασία– είναι μία θέση που απαλλάσσει το τρίτο κόμμα και τα άλλα κόμματα –κυρίως απαλλάσσει το τρίτο κόμμα, εν προκειμένω– από τα διλήμματα. Σου λέει, «εντάξει, είστε η Κυβέρνηση, εμείς μπορούμε να είμαστε στις ίσες αποστάσεις μας, σε ένα χώρο αντιπολίτευσης ο οποίος, εν πάση περιπτώσει, δεν μας φέρνει προ σκληρών ερωτημάτων». Το θέμα είναι εάν όλα αυτά συνδέονται με τις ανάγκες της κοινωνίας και με τις προοπτικές της χώρας. Θα έλεγα ότι πρέπει να μιλήσουμε λίγο βαθύτερα οι δυο μας. Γ. Κουβαράς: Μάλιστα. Ευ. Βενιζέλος: Αφήστε να σας πω το βαθύτερο. Γ. Κουβαράς: Ναι. Ευ. Βενιζέλος: Η χώρα θα πορευθεί τα επόμενα δύο-τρία χρόνια με βάση το αισιόδοξο σενάριο της κανονικότητας, χωρίς να υπάρχει καμία πιθανότητα για πιο γκρίζες καταστάσεις, για λιγότερο αισιόδοξες, για πιο πολύπλοκες; Γ. Κουβαράς: Μπορεί να υπάρξουν τέτοιες εγγυήσεις; Ευ. Βενιζέλος: Για, ενδεχομένως, μεγαλύτερες ανισότητες, για δυσαρέσκειες, για κινδύνους οι οποίοι μπορεί να είναι, ας το πούμε έτσι, φυσικοί ή μπορεί να είναι διεθνείς; Γ. Κουβαράς: Νομίζω ότι έχει αποδείξει η ιστορία ότι τέτοιες εγγυήσεις δεν υπάρχουν. Ευ. Βενιζέλος: Άρα, δεν μπορείς να επενδύεις μόνο σε ένα σενάριο απόλυτης αισιοδοξίας και απόλυτης κανονικότητας. Πρέπει στο μυαλό μας, ως έθνος, να έχουμε και άλλα ενδεχόμενα, επικουρικά, να ελπίζουμε και να επιδιώκουμε τα αισιόδοξα, τα κανονικά, τα επιτυχή, αλλά να προετοιμαζόμαστε διανοητικά, ψυχολογικά, οργανωτικά και για λιγότερο αισιόδοξες και κανονικές καταστάσεις. Γ. Κουβαράς: Κατανοητό. Θέλω να θίξουμε δύο-τρία θέματα ακόμα. Ευ. Βενιζέλος: Θα το συζητήσουμε αυτό στο διήμερο Συνέδριο του Κύκλου, Δευτέρα-Τρίτη, στο Μουσείο Μπενάκη, και διαδικτυακά, όπου το θέμα του Συνεδρίου, με 98 συμμετοχές, είναι «Από την κρίση στην κανονικότητα ή η κρίση ως κανονικότητα;». Γ. Κουβαράς: Το ξέρω, για αυτό και νόμιζα ότι εκεί αναφερόσασταν πριν, γιατί ξέρω ότι είναι ένα από τα θέματα αυτό. Είναι πολύ ενδιαφέρον αυτό το Συνέδριο –είναι την ερχόμενη Δευτέρα και Τρίτη. Θέλω δύο θέματα ακόμα να θίξουμε οπωσδήποτε. Το ένα είναι, είδατε ότι ο κ. Καμμένος έκανε μία δήλωση που λέει ότι χρηματίσθηκαν πρώην Βουλευτές του. Ευ. Βενιζέλος: Δεν ξέρω εάν είπε ότι χρηματίσθηκαν, είπε ότι εξαγοράσθηκαν. Γ. Κουβαράς: Ναι, συγνώμη, εξαγοράσθηκαν. Και λέει ότι εξαγορά μπορεί να είναι και ένα έδρανο κοινοβουλευτικό. Θεωρείτε ότι θα μπορούσε μία τέτοια δήλωση ενός πρώην Αρχηγού να προκαλεί την αυτεπάγγελτη παρέμβαση της Δικαιοσύνης, για την οποία μιλούσαμε πριν; Ευ. Βενιζέλος: Θα έλεγα ότι θα έπρεπε να προκαλέσει. Πρέπει να διερευνώνται αμέσως αυτά τα θέματα. Γ. Κουβαράς: Τώρα, θέλω να έρθω στο θέμα της πανδημίας. Έχουμε περάσει σήμερα το όριο των 15.000 νεκρών. Ταυτόχρονα, έχουμε την πλήρη άρση των περιορισμών για τους εμβολιασμένους. Θέλω να μου κάνετε, πρώτον, μία αποτίμηση της κατάστασης και, δεύτερον, να μου εξηγήσετε γιατί κάνατε αυτή τη δήλωση, η οποία ήταν πολύ σοκαριστική, ότι πρέπει επιτέλους η επιστημονική κοινότητα να ασχοληθεί με το θέμα των πολλών θανάτων που έχουμε το τελευταίο διάστημα. Ευ. Βενιζέλος: Θα σας πω. Πέρυσι τέτοια εποχή, στις 28 Οκτωβρίου, ήμουν στη Θεσσαλονίκη και έβλεπα τη Θεσσαλονίκη να διολισθαίνει σε μία πολύ μεγάλη κρίση, με τετραπλάσια κρούσματα σε σχέση με την Αττική, και είπα τότε, δημόσια και έντονα, ότι δεν είναι δυνατόν να μη λαμβάνονται ειδικά μέτρα για τη Θεσσαλονίκη η οποία έχει τέτοια πυκνότητα κρουσμάτων. Προς τιμήν του, ο Πρωθυπουργός, ο κ. Μητσοτάκης, κάθε φορά που τον ρωτούν, πείτε μας δύο-τρία λάθη που κάνατε την περίοδο της διακυβέρνησης από το 2019 έως σήμερα, αναφέρει αυτό ως πρώτο. Γ. Κουβαράς: Ναι, όντως. Ευ. Βενιζέλος: Λοιπόν, τώρα είμαστε ακριβώς στην κατάσταση αυτή. Μιλώντας, λοιπόν, τη Δευτέρα στο Ράδιο Θεσσαλονίκη, σε ένα σταθμό της Θεσσαλονίκης, και βλέποντας ξανά τα δεδομένα της Θεσσαλονίκης, ένιωσα ότι έχω υποχρέωση να επαναφέρω το ζήτημα. Ξέρετε, παρεμβαίνω όταν βλέπω ότι δεν μιλούν άλλοι, που θεσμικά ή πολιτικά, λόγω ενεργού πολιτικής ιδιότητος, οφείλουν να υπογραμμίζουν ή να αναδεικνύουν κάποια θέματα. Αλλά ως πολίτης έχω ορισμένες υποχρεώσεις, έχω την ελευθερία και την υποχρέωση του λόγου, πολλές φορές. Γ. Κουβαράς: Βλέπετε ότι μπορεί να ζήσουμε κάτι ανάλογο με το περυσινό, ίσως και χειρότερο, ή όχι; Ευ. Βενιζέλος: Λέω το εξής, ότι στατιστικά δεν μπορείς να βγάζεις moyenne –μέσο όρο– δηλαδή, τα πήγαμε καλά στην πρώτη φάση, έχουμε προβλήματα τώρα, αλλά συνολικά ο αριθμός των θανάτων ανά εκατομμύριο πληθυσμού μας κατατάσσει σε μία σχετικώς ικανοποιητική θέση. Το θέμα είναι ότι τώρα υπάρχει μία δυναμική ανά εβδομάδα και ανά δεκατετραήμερο, όπως μετριέται διεθνώς, που μας βγάζει, δυστυχώς, πάρα πολύ υψηλά. Δηλαδή, είναι η Βουλγαρία η οποία είναι, με απόσταση, πρώτη και μετά υπάρχουν τρεις χώρες, η Λιθουανία, η Ρουμανία και η Ελλάδα, που έχουν σοβαρό πρόβλημα. Γ. Κουβαράς: Τι φταίει, κατά την άποψή σας; Ευ. Βενιζέλος: Προφανώς φταίει το μειωμένο ποσοστό εμβολιασμών. Γ. Κουβαράς: Και για το μειωμένο ποσοστό εμβολιασμών, πάλι, τι φταίει; Ευ. Βενιζέλος: Αλλά, ενδεχομένως φταίει και ο τρόπος με τον οποίο διαχειριζόμαστε, εκτός των μεγάλων πόλεων και εκτός των μεγάλων ιατρικών κέντρων, των ιατρικών σχολών, των πανεπιστημιακών νοσοκομείων, ορισμένες καταστάσεις. Μου κάνει εντύπωση ότι δεν συγκαλείται η Επιτροπή των Εμπειρογνωμόνων, ότι έχει προαναγγελθεί η αντικατάστασή της ή η διάλυσή της. Γ. Κουβαράς: Πάντως, ο κ. Πλεύρης χθες εδώ με διαβεβαίωσε ότι δεν υπάρχει περίπτωση να διαλυθεί η Επιτροπή, ότι θα παραμείνει ως έχει και ότι δεν θα γίνει καν μικρότερη. Ευ. Βενιζέλος: Ωραία, εγώ λέω το εξής, και βλέπω ότι το υιοθέτησε αυτό η Κυβέρνηση με δήλωση του Κυβερνητικού Εκπροσώπου, ότι πρέπει να μας πει η επιστήμη τι συμβαίνει –αυτό είπα εγώ, να μας πει η επιστήμη τι συμβαίνει– και μετά να τοποθετηθεί η Κυβέρνηση και τα κόμματα. Δεν θέλω την ανάμιξη, δεν θέλω επιστημονικές δηλώσεις που λαμβάνουν υπόψη την πολιτική παράμετρο και δεν θέλω η πολιτική εξουσία να προκαταλαμβάνει την επιστήμη. Γ. Κουβαράς: Κατανοητό απόλυτα. Ευ. Βενιζέλος: Θέλω να είναι καθαροί οι ρόλοι. Ο καθένας μπορεί να πει μετά, επί τη βάσει των ιατρικών, των επιδημιολογικών δεδομένων, λαμβάνω υπόψη την οικονομία, τον τουρισμό, την εκπαίδευση και παίρνω αυτό το μέτρο. Αλλά πρέπει να ξέρουμε τι συμβαίνει. Γ. Κουβαράς: Γιατί έχουμε χαμηλό ποσοστό εμβολιασμού –σχετικά χαμηλό; Δηλαδή, είμαστε κάτω από 60% και βλέπω τους χώρους του Ευρωπαϊκού Νότου να είναι κοντά στο 70% και 80% κάποιες, και επάνω από 80%; Ευ. Βενιζέλος: Κατά τη γνώμη μου, αυτά τα μέτρα τα οποία διαφοροποιούν τους εμβολιασμένους από τους ανεμβολίαστους έπρεπε να έχουν πιο οργανωμένη μορφή και να έχουν ληφθεί νωρίτερα, να είναι σαφές αυτό, και, επίσης, η δήλωση ότι, δεν θα λάβουμε σε καμία περίπτωση πρόσθετα μέτρα, δημιουργεί μία χαλάρωση. Να σας πω μία πληροφορία που μου έδωσε ένας συνάδελφός σας. Την 1η Οκτωβρίου στη στρατιωτική παρέλαση στη Λευκωσία ήταν υποχρεωτική η χρήση μάσκας και υποχρεωτικό το πιστοποιητικό εμβολιασμού για αυτούς που πήγαν να παρακολουθήσουν και, φυσικά, για τους συμμετέχοντες και, φυσικά, για τους επισήμους. Γιατί εδώ δεν μπορούμε να πάρουμε το ίδιο μέτρο, δηλαδή υποχρεωτική χρήση μάσκας στις μεγάλες συγκεντρώσεις κοινού, έστω στην ύπαιθρο, και εμβολιασμός, όταν έχεις τόσο μεγάλη συγκέντρωση κοινού; Δηλαδή, έλεγχος πιστοποιητικού εμβολιασμού. Γ. Κουβαράς: Με την παρέλαση τι νομίζετε ότι πρέπει να γίνει; Ευ. Βενιζέλος: Αυτό, είπα. Γ. Κουβαράς: Τώρα, θέλω να κλείσουμε με ένα κάπως πιο προσωπικό. Κάθε φορά που σας ακούν κάποιοι εδώ και κάθε φορά, γενικά, που σας ακούω να μιλάτε, άλλοι με σταματούν στο δρόμο, άλλοι μου στέλνουν εδώ μηνύματα κ.λπ. και μου λένε, καλά, τι θα γίνει, τι θα κάνει ο Βενιζέλος; Δηλαδή, εντάξει, δεν είναι στη Βουλή, δεν είναι καθόλου ευχάριστο που δεν είναι ένας άνθρωπος σαν το Βενιζέλο στη Βουλή. Ευ. Βενιζέλος: Καλά, δεν χάλασε ο κόσμος. Στη Βουλή κατά καιρούς, άμα δείτε τον κατάλογο των Βουλευτών, των μελών όλων των Κοινοβουλευτικών Σωμάτων, από το 1822 μέχρι σήμερα, θα δείτε μία ποικιλία προσώπων. Υπάρχουν πολλές κατηγορίες, άνθρωποι με διαφορετικές προσωπικότητες, με διαφορετικό στυλ. Γ. Κουβαράς: Σύμφωνοι, αλλά εγώ δεν θέλω να μιλήσουμε τόσο για την ποικιλία της Βουλής, τη ζούμε άλλωστε, θέλω λίγο να καταλάβω. Εσείς παρεμβαίνετε με τρόπο που σας ακούν πάρα πολλοί. Ευ. Βενιζέλος: Εκεί που χρειάζεται. Γ. Κουβαράς: Πού το πάτε; Το πάτε κάπου ή πουθενά; Ευ. Βενιζέλος: Δηλαδή, παρεμβαίνω εκεί που θεωρώ ότι δεν υπάρχει άλλος να πει κάτι. Γ. Κουβαράς: Ναι, κατανοητό. Ευ. Βενιζέλος: Τώρα μου κάνετε μία ερώτηση… Να σας πω κάτι; Είναι σαν να έχετε πάει στην πανσέληνο του Αυγούστου με μία ωραία συντροφιά και σας δείχνει κάποιος ή κάποια την πανσέληνο και εσείς βλέπετε το δάκτυλο. Γ. Κουβαράς: Έτσι το βλέπετε; Ευ. Βενιζέλος: Δεν βλέπει κάποιος αυτό που δείχνω, αυτό που λέω, αλλά λέει, το δάκτυλο έχει κάποια σκοπιμότητα, έχει κάποια υστεροβουλία; Γ. Κουβαράς: Όχι, ίσα-ίσα. Ευ. Βενιζέλος: Είναι ένα υστερόβουλο δάκτυλο, αυτό που μου δείχνει την πανσέληνο; Γ. Κουβαράς: Μα, ξέρετε, τώρα τα τελευταία 50 λεπτά –πρέπει να είναι– βλέπω την πανσέληνο, οπότε τώρα, ναι, κάποια στιγμή είπα να ρωτήσω και κάτι άλλο. Εντάξει, το αντιπαρέρχομαι αυτό με την πανσέληνο και θα επιμείνω στο δάκτυλο, λοιπόν. Ευ. Βενιζέλος: Κοιτάξτε, θεωρώ ότι με τίμησε η δημοκρατία, η Ελληνική Δημοκρατία , η κοινωνία. Βεβαίως, αποκτήσαμε πάρα πολλούς εχθρούς, γιατί είναι άλλο να διαχειρίζεσαι μία κρίση κόβοντας χρήματα και άλλο να διαχειρίζεσαι μία κρίση δίνοντας χρήματα. Γ. Κουβαράς: Σωστό. Ευ. Βενιζέλος: Λοιπόν, εμείς περάσαμε πάρα πολύ δύσκολα, έπρεπε μία ομάδα πολιτικών προσώπων να ακρωτηριαζόμαστε σε απευθείας μετάδοση, παίρνοντας πολύ σκληρές αποφάσεις, τις οποίες κανείς δεν αμφισβήτησε, όλοι τις εφαρμόζουν, όλοι τις συνεχίζουν. Αυτή η πολιτική επεκράτησε, αυτή είναι η εθνική πολιτική. Αλλά, βλέπετε, έτσι γράφεται η ιστορία, κάποιοι συμπίπτουν με τα άσχημα και κάποιοι συμπίπτουν με τα ωραία ή με τα εύκολα. Νομίζω ότι έχω μία υποχρέωση ανταπόδοσης στον τόπο, στην πατρίδα, λέγοντας αυτό που ξέρω, αυτό που έμαθα, αυτό που έχω διδαχθεί, αυτό που έχω ζήσει και έχω την υποχρέωση να λέω τη γνώμη μου χωρίς υστεροβουλίες. Δεν μου λείπει κάτι, δεν ψάχνω κάτι. Έχω, όμως, ως πολίτης μία υποχρέωση η οποία είναι δημοκρατική, εθνική, ηθική. Γ. Κουβαράς: Νιώθετε ότι αυτό σας δίνει τώρα, αυτή η θέση που λέτε τώρα –η οποία πια δεν είναι μέσα, είναι λίγο από έξω, αλλά είναι ταυτόχρονα και τόσο μέσα, γιατί είσαστε μέσα στα πράγματα– μία μεγαλύτερη εμβέλεια και, ενδεχομένως, ότι τώρα ακούγεστε από ανθρώπους που πριν μπορεί να είχαν λίγο κλειστά τα αυτιά τους σε αυτά που λέτε; Ευ. Βενιζέλος: Μακάρι, θα με ικανοποιούσε πάρα πολύ αυτό. Μακάρι. Έχω υποστεί πολλές επιθέσεις, απόπειρες ηθικής δολοφονίας. Χαίρομαι, γιατί τα έχω αντιμετωπίσει όλα αυτά, νομίζω αποτελεσματικά και με ψυχραιμία. Από εκεί και πέρα, ποιος δεν θέλει να τον συμπαθούν, να τον ακούν, να τον εκτιμούν; Και, εν πάση περιπτώσει, θα ήταν πολύ σημαντικό για εμένα να μπορώ να βοηθώ στον τρόπο που σκέπτεται η κοινωνία, ο λαός, οι πολίτες. Γ. Κουβαράς: Θέλω πραγματικά να σας ευχαριστήσω πολύ. Να πω ότι προσδοκώ την επόμενη συνάντησή μας. Ευ. Βενιζέλος: Να είστε καλά. Γ. Κουβαράς: Πιστεύω ότι θα την προσδοκούν και οι τηλεθεατές μας. Ευ. Βενιζέλος: Θα την κάνουμε ημέρα, μεσημέρι, για να έχουμε τον ήλιο και όχι το φεγγάρι. Γ. Κουβαράς: Έτσι, καλύτερα, για να είμαστε σίγουροι. Επίσης, θέλω να πω καλή επιτυχία στο Συνέδριο του Κύκλου, το οποίο αρχίζει τη Δευτέρα και την Τρίτη. Ευ. Βενιζέλος: Σας ευχαριστώ πολύ. Γ. Κουβαράς: Ευχαριστώ πολύ τον κ. Βενιζέλο.

Βραβείο Νόμπελ Φυσικής στα μοντέλα που προβλέπουν την κλιματική αλλαγή

Τρεις επιστήμονες μοιράζονται Νόμπελ Φυσικής 2021 για τις πρωτοποριακές μελέτες τους στην κατανόηση περίπλοκων φυσικών συστημάτων. Ο Syukuro Manabe(1/4) και ο Klaus Hasselmann(1/4) διότι έθεσαν τα θεμέλια της γνώσης μας για το κλίμα της Γης και στο πώς αυτό επηρεάζεται από την ανθρωπότητα και ο Giorgio Parisi(1/2) για την επαναστατική συμβολή του στο θεωρία των χαοτικών και τυχαίων φαινομένων. Όλα τα πολύπλοκα συστήματα αποτελούνται από πολλά διαφορετικά μέρη που αλληλεπιδρούν. Μελετώνται από τους φυσικούς τα τελευταία διακόσια χρόνια και είναι δύσκολο να περιγραφούν μαθηματικά εξαιτίας του τεραστίου αριθμού των συστατικών τους και της τυχαιότητας που επικρατεί σ’ αυτά. Θα μπορούσαν επίσης να είναι χαοτικά, όπως ο καιρός, όπου μικρές αποκλίσεις στις αρχικές τιμές οδηγούν σε τεράστιες διαφορές σε μεταγενέστερο στάδιο. Οι Manabe, Hasselmann και Parisi συνέβαλαν στο να κατανοήσουμε περισσότερο αυτά τα συστήματα καθώς επίσης και την μακροπρόθεσμη εξέλιξή τους. Το κλίμα της Γης είναι ένα από τα πολλά παραδείγματα πολύπλοκων συστημάτων. Οι Manabe και Hasselmann βραβεύθηκαν με Νόμπελ για το πρωτοποριακό έργο τους στην ανάπτυξη κλιματικών μοντέλων, ενώ ο Parisi για τις θεωρητικές του λύσεις σε μια τεράστια σειρά προβλημάτων στη θεωρία των πολύπλοκων συστήματα. Ο Syukuro Manabe απέδειξε ότι η αύξηση της συγκέντρωσης του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα οδηγεί σε αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη μας. Στη δεκαετία του 1960, ηγήθηκε της ανάπτυξης φυσικών μοντέλων του κλίματος της Γης και ήταν ο πρώτος που εξερεύνησε την αλληλεπίδραση μεταξύ της ισορροπίας ακτινοβολίας και της κάθετης μεταφοράς αερίων μαζών. Η εργασία του έθεσε τα θεμέλια για την ανάπτυξη των σημερινών κλιματικών μοντέλων. Περίπου δέκα χρόνια αργότερα, ο Klaus Hasselmann δημιούργησε ένα μοντέλο που συνδέει τον καιρό και το κλίμα, απαντώντας έτσι στο ερώτημα γιατί τα κλιματικά μοντέλα μπορούν να είναι αξιόπιστα παρά το γεγονός ότι ο καιρός είναι μεταβλητός και χαοτικός. Ανέπτυξε επίσης μεθόδους για τον εντοπισμό συγκεκριμένων σημάτων, ‘δακτυλικών αποτυπωμάτων’ που αποτυπώνονται στο κλίμα, εξαιτίας των φυσικών φαινομένων και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Οι μέθοδοί του έχουν χρησιμοποιηθεί για να αποδειχθεί ότι η αύξηση της θερμοκρασίας στην ατμόσφαιρα οφείλεται στις ανθρώπινες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Γύρω στο 1980, ο Giorgio Parisi ανακάλυψε κρυμμένα μοτίβα σε περίπλοκα αδιάτακτα υλικά. Οι ανακαλύψεις του είναι από τις σημαντικότερες συνεισφορές στη θεωρία περίπλοκων συστημάτων. Επιτρέπουν την κατανόηση και περιγραφή πολλών διαφορετικών και φαινομενικά εντελώς τυχαίων υλικών και φαινομένων, όχι μόνο στη φυσική αλλά και σε άλλους, πολύ διαφορετικούς τομείς, όπως τα μαθηματικά, την βιολογία, την νευροεπιστήμη και την μηχανική μάθηση. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι ζωτικής σημασίας για τη ζωή Πριν από διακόσια χρόνια, ο Γάλλος φυσικός Joseph Fourier μελέτησε την ισορροπία ενέργειας μεταξύ της προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας στην Γη και της εκπεμπόμενης ακτινοβολίας από την Γη. Κατανόησε τον ρόλο της ατμόσφαιρας σε αυτήν την ισορροπία. Στην επιφάνεια της Γης, η εισερχόμενη ηλιακή ακτινοβολία μετατρέπεται σε εξερχόμενη ακτινοβολία – που ονόμασε «σκοτεινή θερμότητα» – η οποία απορροφάται από την ατμόσφαιρα, με αποτέλεσμα την θέρμανση της Γης. Ο προστατευτικός ρόλος της ατμόσφαιρας αναφέρεται σήμερα ως φαινόμενο του θερμοκηπίου. Αυτό το όνομα προέρχεται από την ομοιότητά του με τα γυάλινα τζάμια ενός θερμοκηπίου, στο οποίο ο αέρας θερμαίνεται από το ηλιακό φως, αυξάνοντας την θερμοκρασία του (αν και η σύγκριση αυτή είναι ατυχής, γιατί τα γυάλινα τοιχώματα στο θερμοκήπιο κρατάνε στο εσωτερικό του τον θερμαινόμενο αέρα, ενώ στη Γη ο θερμός αέρας είναι ελεύθερος να ανεβαίνει και να διαδίδει προς τα έξω την θερμότητα). Ωστόσο, οι διαδικασίες αλληλεπίδρασης της ακτινοβολίας με την ατμόσφαιρα είναι πολύ πιο περίπλοκες. Το πρόβλημα παραμένει το ίδιο με αυτό που επιχείρησε ο Fourier – να διερευνήσει την ισορροπία μεταξύ της ηλιακής ακτινοβολίας μικρών μηκών κύματος – ορατή και υπεριώδη ακτινοβολία- που προσπίπτει στην Γη από τον Ήλιο και της μεγάλου μήκους κύματος υπέρυθρης ακτινοβολίας που εκπέμπεται από την Γη προς τα έξω. Οι λεπτομέρειες προστέθηκαν από πολλούς επιστήμονες του κλίματος τους επόμενους δύο αιώνες. Τα σύγχρονα κλιματικά μοντέλα είναι ισχυρά εργαλεία, όχι μόνο για την κατανόηση του κλίματος, αλλά και για την κατανόηση της παγκόσμιας θέρμανσης στην οποία συνεισφέρουν και οι άνθρωποι. Αυτά τα μοντέλα βασίζονται στους νόμους της φυσικής και έχουν αναπτυχθεί από μοντέλα που προέβλεπαν τον καιρό. Ο καιρός περιγράφεται από μετεωρολογικά μεγέθη όπως η θερμοκρασία, ο υετός, ο άνεμος ή τα σύννεφα και επηρεάζεται από ό,τι συμβαίνει στους ωκεανούς και στη στεριά. Τα κλιματικά μοντέλα βασίζονται στα στατιστικά μεγέθη του καιρού, όπως οι μέσες τιμές, οι τυπικές αποκλίσεις, οι υψηλότερες και οι χαμηλότερες τιμές που μετρήθηκαν κ.λπ. Δεν μπορούν να μας πουν πώς θα είναι ο καιρός στη Στοκχόλμη στις 10 Δεκεμβρίου του επόμενου έτους, αλλά μπορούμε να πάρουμε μια ιδέα για την θερμοκρασία ή τις βροχοπτώσεις που αναμένουμε κατά μέσο όρο στη Στοκχόλμη τον Δεκέμβριο. Ο ρόλος του διοξειδίου του άνθρακα Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι απαραίτητο για τη ζωή στη Γη. Ρυθμίζει την θερμοκρασία διότι τα αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα – διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο, υδρατμοί κ.ά. – απορροφούν την υπέρυθρη ακτινοβολία της Γης και στη συνέχεια η επανεκπεμπόμενη θερμική ακτινοβολία, θερμαίνει τον αέρα και το έδαφος. Τα αέρια του θερμοκηπίου στην πραγματικότητα αποτελούν ένα πολύ μικρό ποσοστό της ξηρής ατμόσφαιρας της Γης, η οποία συνίσταται κατά 99% κατ’ όγκο από άζωτο και οξυγόνο. Το διοξείδιο του άνθρακα είναι μόλις 0,04% κατ’ όγκο. Το πιο ισχυρό αέριο θερμοκηπίου είναι οι υδρατμοί, αλλά δεν μπορούμε να ελέγξουμε τη συγκέντρωση των υδρατμών στην ατμόσφαιρα, ενώ μπορούμε να ελέγξουμε αυτή του διοξειδίου του άνθρακα. Η ποσότητα υδρατμών στην ατμόσφαιρα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την θερμοκρασία, οδηγώντας σε έναν μηχανισμό ανάδρασης. Περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα την κάνει θερμότερη, επιτρέποντας περισσότερη ποσότητα υδρατμών να διατηρούνται στον αέρα, γεγονός που αυξάνει το φαινόμενο του θερμοκηπίου, αυξάνοντας έτσι ακόμα περισσότερο την θερμοκρασία. Εάν το επίπεδο του διοξειδίου του άνθρακα μειωθεί, ποσότητα υδρατμών θα συμπυκνωθεί και η θερμοκρασία θα πέσει. Ένα πρώτο πρώτο κομμάτι του παζλ σχετικά με την επίδραση του διοξειδίου του άνθρακα προήλθε από τον Σουηδό ερευνητή και νομπελίστα Svante Arrhenius. Παρεμπιπτόντως, ο συνάδελφός του, μετεωρολόγος Nils Ekholm, ήταν εκείνος που το 1901 χρησιμοποίησε πρώτος τον όρο θερμοκήπιο για να περιγράψει την απορρόφηση και την επανεκπομπή θερμικής ακτινοβολίας στην ατμόσφαιρα. Ο Arrhenius κατανόησε την φυσική που ήταν υπεύθυνη για το φαινόμενο του θερμοκηπίου στα τέλη του 19ου αιώνα. Όσο θερμότερη είναι μια πηγή της ακτινοβολίας, τόσο μικρότερο είναι το μήκος κύματος της εκπεμπόμενης ακτινοβολίας. Ο ήλιος έχει επιφανειακή θερμοκρασία περίπου 6.000 °C και εκπέμπει ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία κυρίως στο ορατό φως. Η Γη, με επιφανειακή θερμοκρασία 15 °C, επαν-εκπέμπει αόρατη υπέρυθρη ακτινοβολία. Αν η ατμόσφαιρα δεν απορροφούσε αυτήν την ακτινοβολία, η θερμοκρασία της γήινης επιφάνειας δεν θα ξεπερνούσε τους –18 °C. Ο Arrhenius στην πραγματικότητα προσπαθούσε να βρει τι προκάλεσε φαινόμενο των εποχών των παγετώνων, που είχε ανακαλυφθεί εκίνη την εποχή. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αν το επίπεδο διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα μειωθεί στο μισό, αυτό θα ήταν αρκετό για να εισέλθει η Γη σε μια νέα εποχή των παγετώνων. Και αντίστροφα – ο διπλασιασμός της ποσότητας διοξειδίου του άνθρακα θα αύξανε τη θερμοκρασία κατά 5-6 °C, αποτέλεσμα το οποίο, συμπτωματικά, είναι εκπληκτικά κοντά στις τρέχουσες εκτιμήσεις. Ένα πρωτοποριακό μοντέλο για την επίδραση του διοξειδίου του άνθρακα Στη δεκαετία του 1950, ο Ιάπων φυσικός Syukuro Manabe ήταν ένας από τους νέους και ταλαντούχους ερευνητές στο Τόκιο που εγκατέλειψαν την Ιαπωνία, η οποία είχε καταστραφεί από τον πόλεμο, και συνέχισαν την καριέρα τους στις Η.Π.Α. Ο σκοπός της έρευνας του Manabe, όπως του Arrhenius πριν από περίπου εβδομήντα χρόνια, ήταν να κατανοήσει πως τα αυξημένα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα μπορούν να προκαλέσουν αύξηση της θερμοκρασίας. Ωστόσο, ενώ ο Arrhenius είχε επικεντρωθεί στην ισορροπία της ακτινοβολίας, στην δεκαετία του 1960 ο Manabe προχώρησε την έρευνα στην ανάπτυξη φυσικών μοντέλων ώστε να ενσωματώσει την κάθετη μεταφορά αερίων μαζών λόγω μεταφοράς θερμότητας, καθώς και την λανθάνουσα θερμότητα υδρατμών. Για να κάνει αυτούς τους υπολογισμούς διαχειρίσιμους, επέλεξε να μειώσει το μοντέλο σε μία διάσταση – μια κάθετη στήλη, 40 χιλιόμετρα πάνω στην ατμόσφαιρα. Ακόμα κι έτσι, χρειάστηκαν εκατοντάδες πολύτιμες ώρες σε υπολογιστές για να δοκιμαστεί το μοντέλο μεταβάλλοντας τα επίπεδα των αερίων στην ατμόσφαιρα. Το οξυγόνο και το άζωτο είχαν αμελητέες επιδράσεις στην επιφανειακή θερμοκρασία, ενώ το διοξείδιο του άνθρακα είχε σαφή επίδραση: όταν το επίπεδο του διοξειδίου του άνθρακα διπλασιαζόταν, η παγκόσμια θερμοκρασία αυξανόταν πάνω από 2 oC.

Πηγή: Manabe and Wetherald (1967) Thermal equilibrium of the atmosphere with a given distribution of relative humidity, Journal of the atmospheric sciences, Vol. 24, Nr 3, May. Το μοντέλο του Manabe επιβεβαίωσε ότι αυτή η θέρμανση οφειλόταν όντως στην αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα, επειδή προέβλεπε άνοδο της θερμοκρασίας πιο κοντά στο έδαφος, ενώ η ανώτερη ατμόσφαιρα γινόταν πιο κρύα. Αν η αύξηση της θερμοκρασίας οφειλόταν σε αύξηση της προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας, τότε θα έπρεπε ολόκληρη η ατμόσφαιρα να θερμαίνεται ταυτόχρονα. Πριν από εξήντα χρόνια, οι υπολογιστές ήταν εκατοντάδες χιλιάδες φορές πιο αργοί από ό,τι τώρα, οπότε αυτό το μοντέλο ήταν σχετικά απλό, αλλά ο Manabe επιβεβαίωσε τα βασικά χαρακτηριστικά. ‘Πρέπει πάντα να απλοποιείς’, έλεγε. Δεν μπορείτε να ανταγωνιστείτε την πολυπλοκότητα της φύσης – υπεισέρχεται τόσο πολλή φυσική που είναι αδύνατο να υπολογιστούν απολύτως τα πάντα. Οι γνώσεις από το μονοδιάστατο μοντέλο οδήγησαν σε ένα κλιματικό μοντέλο σε τρεις διαστάσεις, το οποίο ο Manabe δημοσίευσε το 1975. Αυτό ήταν ένα ακόμη ορόσημο στην πορεία για την κατανόηση των μυστικών του κλίματος. Ο καιρός είναι χαοτικός Περίπου δέκα χρόνια μετά τον Manabe, ο Klaus Hasselmann πέτυχε να συνδέσει τον καιρό και το κλίμα βρίσκοντας έναν τρόπο να ξεπεράσει τις γρήγορες και χαοτικές αλλαγές του καιρού που ήταν τόσο ενοχλητικές στους υπολογισμούς. Ο πλανήτης μας έχει τεράστιες αλλαγές στον καιρό επειδή η ηλιακή ακτινοβολία είναι άνισα κατανεμημένη, τόσο γεωγραφικά όσο και χρονικά. Η γη είναι σφαιρική, έτσι λιγότερες από τις ακτίνες του ήλιου φτάνουν στα υψηλότερα γεωγραφικά πλάτη σε σχέση με τα χαμηλότερα κοντά στον Ισημερινό. Επιπλέον, ο άξονας της Γης είναι κεκλιμένος, δημιουργώντας εποχιακές διαφορές στην εισερχόμενη ακτινοβολία. Οι διαφορές στην πυκνότητα μεταξύ θερμότερου και ψυχρότερου αέρα προκαλούν τις κολοσσιαίες μεταφορές θερμότητας μεταξύ διαφορετικών γεωγραφικών πλάτων, μεταξύ ωκεανού και ξηράς, μεταξύ υψηλότερων και χαμηλότερων αερίων μαζών, οι οποίες καθοδηγούν τον καιρό στον πλανήτη μας. Όπως όλοι γνωρίζουμε, το να κάνουμε αξιόπιστες προβλέψεις για τον καιρό για πάνω από δέκα ημέρες είναι μια πρόκληση. Πριν από διακόσια χρόνια, ο διάσημος Γάλλος επιστήμονας, Pierre-Simon de Laplace, δήλωσε ότι αν γνωρίζαμε τη θέση και την ταχύτητα όλων των σωματιδίων στο σύμπαν, θα μπορούσαμε να υπολογίσουμε τι συνέβη και τι θα συμβεί στον κόσμο μας. Αυτό κατ’ αρχήν ακούγεται λογικό. Οι νόμοι κίνησης του Νεύτωνα, οι οποίοι περιγράφουν τις μεταφορές αερίων μαζών στην ατμόσφαιρα, είναι εντελώς ντετερμινιστικοί – δεν διέπονται από τυχαιότητα Ωστόσο, τίποτα δεν θα μπορούσε να είναι πιο λάθος όταν πρόκειται για τον καιρό. Αυτό οφείλεται εν μέρει επειδή, πρακτικά είναι αδύνατο να είμαστε αρκετά ακριβείς – να παραθέσουμε την θερμοκρασία του αέρα, την πίεση, την υγρασία ή τις συνθήκες του ανέμου για κάθε σημείο της ατμόσφαιρας. Επίσης, οι εξισώσεις είναι μη γραμμικές. Μικρές αποκλίσεις στις αρχικές τιμές μπορούν να κάνουν το σύστημα του καιρού να εξελιχθεί με εντελώς διαφορετικούς τρόπους. Με βάση την διατύπωση ότι ‘μια πεταλούδα που πετάει στη Βραζιλία θα μπορούσε να προκαλέσει ανεμοστρόβιλο στο Τέξας’, η απροσδιοριστία του καιρού ονομάστηκε φαινόμενο της πεταλούδας. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι είναι αδύνατο να δημιουργηθούν μακροπρόθεσμες καιρικές προβλέψεις – ο καιρός είναι χαοτικός. Αυτή η ανακάλυψη έγινε στη δεκαετία του 1960 από τον Αμερικανό μετεωρολόγο Edward Lorenz, ο οποίος έθεσε τα θεμέλια της σημερινής θεωρίας του χάους. Η επιστημονική βάση των μακροπρόθεσμων κλιματολογικών προβλέψεων Πώς μπορούμε να έχουμε αξιόπιστα κλιματικά μοντέλα που κάνουν προβλέψεις για αρκετές δεκαετίες ή εκατοντάδες χρόνια στο μέλλον, παρά το γεγονός ότι ο καιρός είναι ένα κλασικό παράδειγμα ενός χαοτικού συστήματος; Γύρω στο 1980, ο Klaus Hasselmann απέδειξε πώς τα χαοτικά μεταβαλλόμενα καιρικά φαινόμενα μπορούν να περιγραφούν ως ταχέως μεταβαλλόμενος θόρυβος, θέτοντας έτσι τις μακροπρόθεσμες κλιματολογικές προβλέψεις σε επιστημονικά θεμέλια. Επιπλέον, ανέπτυξε μεθόδους για τον εντοπισμό των ανθρώπινων επιπτώσεων στην παρατηρούμενη παγκόσμια θερμοκρασία. Ως νεαρός μεταπτυχιακός φοιτητής φυσικής στο Αμβούργο της Γερμανίας, στη δεκαετία του 1950, ο Hasselmann ασχολήθηκε με τη δυναμική των ρευστών, και στη συνέχεια άρχισε να αναπτύσσει παρατηρήσεις και θεωρητικά μοντέλα για τα κύματα και τα ρεύματα των ωκεανών. Μετακόμισε στην Καλιφόρνια και συνέχισε με την ωκεανογραφία, συναντώντας συναδέλφους όπως ο Charles David Keeling, με τον οποίο ο Hasselmanns συνεργάστηκε. Ο Keeling είχε ξεκινήσει το 1958, την σημαντικότερη σειρά μετρήσεων του ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα στο Παρατηρητήριο Mauna Loa στη Χαβάη. Ο Hasselmanns δεν γνώριζε τότε ότι στη μετέπειτα εργασία του θα χρησιμοποιούσε συχνά την καμπύλη Keeling, η οποία δείχνει αλλαγές στα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα.

Η καμπύλη Keeling μας δείχνει την εξέλιξη της συγκέντρωσης του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Η δημιουργία ενός κλιματικού μοντέλου μέσα από τα χαοτικά δεδομένα του καιρού μπορεί να απεικονιστεί με ένα σκύλο που περπατάει: ο σκύλος τρέχει μπροστά, γυρνάει πίσω και πάει ξανά προς τα εμπρός ή πλάι και γύρω από τα πόδια σας. Πώς μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα ίχνη του σκύλου για να δείτε αν περπατάτε ή στέκεστε ακίνητοι; Ή για να διαπιστώσετε αν περπατάτε γρήγορα ή αργά; Τα ίχνη του σκύλου είναι οι αλλαγές του καιρού και η βόλτα σας είναι η εξέλιξη του κλίματος. Είναι δυνατόν να βγάλουμε συμπεράσματα για τις μακροπρόθεσμες τάσεις στο κλίμα χρησιμοποιώντας χαοτικά και θορυβώδη δεδομένα καιρού; Μια επιπλέον δυσκολία είναι ότι οι διακυμάνσεις που επηρεάζουν το κλίμα είναι εξαιρετικά μεταβλητές με την πάροδο του χρόνου – μπορεί να είναι γρήγορες, όπως στην ένταση του ανέμου ή την θερμοκρασία του αέρα ή πολύ αργές, όπως το λιώσιμο των πάγων και η θέρμανση των ωκεανών. Για παράδειγμα, η ομοιόμορφη θέρμανση μόνο κατά ένα βαθμό μπορεί να πάρει χίλια χρόνια για τον ωκεανό, αλλά μόνο λίγες εβδομάδες για την ατμόσφαιρα. Το αποφασιστικό βήμα ήταν να ενσωματώσουμε τις γρήγορες αλλαγές του καιρού στους υπολογισμούς ως θόρυβο και να δείξουμε πώς αυτός ο θόρυβος επηρεάζει το κλίμα. Ο Hasselmann δημιούργησε ένα στοχαστικό μοντέλο κλίματος, που σημαίνει ότι η τυχαιότητα είναι ενσωματωμένη στο μοντέλο. Η έμπνευσή του προήλθε από τη θεωρία για την κίνηση Brown του Άλμπερτ Αϊνστάιν, που ονομάζεται επίσης τυχαίος περίπατος. Χρησιμοποιώντας αυτή τη θεωρία, ο Hasselmann απέδειξε ότι η ταχέως μεταβαλλόμενη ατμόσφαιρα μπορεί πραγματικά να προκαλέσει αργές μεταβολές στον ωκεανό. Η ανθρωπογενής επίδραση στην κλιματική αλλαγή Όταν ολοκληρώθηκε το μοντέλο για τις κλιματικές μεταβολές, ο Hasselmann ανέπτυξε μεθόδους για τον εντοπισμό των ανθρώπινων επιδράσεων στο κλιματικό σύστημα. Διαπίστωσε ότι τα μοντέλα, μαζί με παρατηρήσεις και θεωρητικές εκτιμήσεις, περιέχουν επαρκείς πληροφορίες σχετικά με τις ιδιότητες του θορύβου και των σημάτων. Για παράδειγμα, οι αλλαγές στην ηλιακή ακτινοβολία, τα ηφαιστειακά σωματίδια ή τα επίπεδα των αερίων του θερμοκηπίου αφήνουν μοναδικά σήματα, δακτυλικά αποτυπώματα, τα οποία μπορούν να διαχωριστούν. Αυτή η μέθοδος για τον προσδιορισμό των δακτυλικών αποτυπωμάτων μπορεί επίσης να εφαρμοστεί και στην επίδραση που έχουν οι άνθρωποι στο κλιματικό σύστημα. Έτσι ο Hasselmann άνοιξε τον δρόμο για περαιτέρω μελέτες της κλιματικής αλλαγής, οι οποίες ανέδειξαν τα ίχνη ανθρώπινων επιπτώσεων στο κλίμα χρησιμοποιώντας μεγάλο αριθμό ανεξάρτητων παρατηρήσεων. Τα κλιματικά μοντέλα ανανεώνονται ασταμάτητα καθώς οι διαδικασίες που περιλαμβάνονται στις περίπλοκες αλληλεπιδράσεις του κλίματος χαρτογραφούνται πιο διεξοδικά, κυρίως μέσω των δορυφορικών μετρήσεων και των παρατηρήσεων του καιρού. Τα μοντέλα δείχνουν σαφώς ένα επιταχυνόμενο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Από τα μέσα του 19ου αιώνα, τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα αυξήθηκαν κατά 40%. Η ατμόσφαιρα της γης δεν περιείχε τόση ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. Οι μετρήσεις θερμοκρασίας δείχνουν ότι ο πλανήτης έχει θερμανθεί κατά 1οC τα τελευταία 150 χρόνια. Οι Syukuro Manabe και Klaus Hasselmann θεμελίωσαν μια στέρεα φυσική βάση όσον αφορά την γνώση μας για το κλίμα της Γης. Τα κλιματικά τους μοντέλα είναι κατηγορηματικά. Η υπεθέρμανση της Γης οφείλεται στην αύξηση των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου.

Η ανθρωπογενής επίδραση στην κλιματική αλλαγή (πηγή: Hegerl and Zweirs (2011) Use of models in detection & attribution of climate change, WIREs Climate Change) …. συνεχίζεται με την συνεισφορά του Giorgio Parisi … πηγή: https://www.nobelprize.org/

Πότε και πώς θα έρθει το οριστικό τέλος του πλανήτη μας;

Τα τελευταία ~4 δισεκατομμύρια χρόνια ήταν μια απίστευτα επιτυχημένη και αδιάλειπτη πορεία για την ζωή στη Γη. Το μέλλον όμως δεν θα είναι τόσο λαμπρό.

Η ζωή στη Γη επιβιώνει και ευδοκιμεί για πάνω από 4 δισεκατομμύρια χρόνια, αλλά αυτό δεν θα συνεχίζεται για πάντα. Σε πολύ μεγάλο βάθος χρόνου αναμένονται καταστροφικά γεγονότα που θα πλήξουν τον πλανήτη Γη. Καθώς ο ήλιος γερνά, ο πυρήνας του διαστέλλεται και θερμαίνεται, αυξάνοντας τον ρυθμό των πυρηνικών αντιδράσεων σύντηξης που πραγματοποιούνται στο εσωτερικό του. Μετά από 1-2 δισεκατομμύρια χρόνια, η ολοένα αυξανόμενη ακτινοβολία από τον Ήλιο θα θερμάνει και θα εξατμίσει τους ωκεανούς της Γης.

Στη συνέχεια, οι βαρυτικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των εσωτερικών πλανητών θα διαταράξουν τις τροχιές τους. Υπάρχει μια μικρή πιθανότητα για τον ‘εκτροχιασμό’ κάποιου πλανήτη, συμπεριλαμβανομένης της Γης. Μετά από 4 δισεκατομμύρια χρόνια, συμβαίνει η αναπόφευκτη συγχώνευση του Γαλαξία μας με τον γαλαξία της Ανδρομέδας. Παρά τους νέους σχηματισμούς άστρων, σουπερνόβα και αστρικές συγκρούσεις, υπάρχουν πολλές πιθανότητες η Γη να παραμένει ανεπηρέαστη.

Από πάνω προς τα κάτω βλέπουμε τον έναστρο ουρανό όπως φαίνεται από τη Γη κατά τη διάρκεια της προσέγγισης και σύγκρουσης του Γαλαξία μας μ’ αυτόν της Ανδρομέδας. Η πρώτη εικόνα δείχνει τον ουρανό όπως φαίνεται σήμερα και η τελευταία όπως θα φαίνεται μετά από 7 δισεκατομμύρια χρόνια (και αφού θα έχει ολοκληρωθεί η σύγκρουση) Μερικά δισεκατομμύρια χρόνια αργότερα, ο ήλιος θα περάσει στο αστρικό στάδιο του ερυθρού γίγαντα, καταπίνοντας σίγουρα τον Ερμή και την Αφροδίτη, ενώ η μοίρα της Γης παραμένει οριακά αμφίβολη.

Στο πλαίσιο βλέπουμε το τωρινό μέγεθος του Ήλιου σε σύγκριση με το εκτιμώμενο μέγιστο μέγεθός του στο μελλοντικό στάδιο του ερυθρού γίγαντα. Η αστρική απώλεια μάζας θα ωθήσει την τροχιά της Γης προς τα έξω, αλλά θα έχει ακόμα πιθανότητες να επιβιώσει. Αν τα καταφέρει, τότε συνεχίσει θα περιφέρεται γύρω από έναν λευκό νάνο για τα επόμενα χρόνια.

Όταν προκύπτει ένας μεγάλος αριθμός βαρυτικών αλληλεπιδράσεων μεταξύ αστρικών συστημάτων, κάποιο άστρο μπορεί να δεχθεί ένα ‘λάκτισμα’ και να αποβληθεί από την δομή της οποίας αποτελεί μέλος. Παρατηρούμε άστρα που διαφεύγουν από τον Γαλαξία μας ακόμη και σήμερα. Άπαξ και φύγουν, δεν θα επιστρέψουν ποτέ. Αυτό εκτιμάται ότι θα συμβεί στον Ήλιο μας σε κάποιο χρονικό σημείο μεταξύ 1017 έως 1019 ετών από τώρα, με την τελευταία επιλογή πιο πιθανή. Τα περισσότερα σενάρια περιλαμβάνουν το σύστημα Γης-Σελήνης να παραμένει δεσμευμένο στον Ήλιο όταν συμβεί αυτό Μετά από 1019 χρόνια, πολλαπλές βαρυτικές αλληλεπιδράσεις αποβάλλουν τα περισσότερα άστρα και ηλιακά συστήματα από τους γαλαξίες τους. Αυτό εκτιμάται ότι θα συμβεί και στον Ήλιο μας. Η Γη, ωστόσο, θα παραμείνει σε μια ελαφρώς τροχιά γύρω από το αστρικό μας κατάλοιπο. Μετά από ~1026χρόνια, οι παλιρροιακές δυνάμεις θα διαλύσουν μοιραία τον πλανήτη. Το πτώμα του Ήλιου ως λευκού νάνου θα καταβροχθίσει επιτέλους τα υπολείμματα της Γης: κι αυτό θα είναι το οριστικό και αμετάκλητο τέλος της. Η Γη θα μπορούσε να επιβιώσει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα αν είχε διαφύγει για κάποιο λόγο νωρίτερα από την βαρυτική έλξη του Ήλιου, και κυκλοφορούσε ως απομονωμένος αδέσποτος πλανήτης.

πηγή: https://bigthink.com/starts-with-a-bang/science-earth-end/

Τουρκικά πολεμικά πλοία μπλοκάρουν το Nautical Geo στην Κυπριακή ΑΟΖ

Επικίνδυνο είναι το σκηνικό που διαμορφώνεται στην κυπριακή ΑΟΖ. Με στόχο να τορπιλίσει την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου EastMed, η Τουρκία έχει στείλει στην περιοχή πολεμικά πλοία (επικαλούμενη σχετική Navtex) προκειμένου να μπλοκάρουν το Nautical Geo, ενώ στο σημείο βρέθηκε και το Oruc Reis πραγματοποιώντας... βόλτες για δύο ημέρες. Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, πάνω από την περιοχή που έχει δεσμευθεί από την τουρκική Navtex, πέταξαν γαλλικά μαχητικά που βρίσκονταν στην περιοχή στο πλαίσιο της άσκησης «Ευνομία». Πολεμικό σκηνικό στήνει η Τουρκία Σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλείται το ΣΙΓΜΑ, στην κυπριακή ΑΟΖ βρίσκονταν τρία πολεμικά πλοία της Άγκυρας και δεν αφήνουν τίποτα να πλησιάσει. Ως αποτέλεσμα, το Nautical Geo βρίσκεται πλέον αγκυροβολημένο ανοικτά του λιμανιού Λάρνακας. Την ίδια ώρα, στην περιοχή όπου μέχρι πρότινος εκτελούσε μελέτες για τον EastMed, βρίσκονται τουρκικές φρεγάτες και μία κορβέτα. Για όλα αυτά, η Τουρκία επικαλείται παράτυπη Navtex που εξέδωσε για ναυτικές ασκήσεις, στην περιοχή που θα εκτελούσε τις εργασίες του για τον αγωγό EastMed το ερευνητικό σκάφος Nautical Geo, εκ μέρους της Κύπρου, της Ελλάδας και του Ισραήλ. Λίγο πιο πέρα, εντός της ελληνικής ΑΟΖ, διεξάγεται η άσκηση «Ευνομία» με τη συμμετοχή ναυτικών και εναέριων μέσων από Ελλάδα, Γαλλία και Ιταλία. Μάλιστα η πληροφόρηση καταδεικνύει ότι ως απάντηση την Τρίτη, ελληνικά και γαλλικά μαχητικά πέταξαν πάνω από την περιοχή της τουρκικής Navtex. Το χρονικό Σύμφωνα με το ΣΙΓΜΑ, μετά την παρενόχληση που δέχθηκε από τουρκική φρεγάτα ανοικτά της Κρήτης, έφθασε στην κυπριακή ΑΟΖ στις 28 Σεπτεμβρίου και άρχισε τις μετρήσεις. Στις 2 Οκτωβρίου, όμως, έφθασε στην ίδια περιοχή το τουρκικό ερευνητικό Oruc Reis, μαζί με τουρκικά πολεμικά. Ένα από αυτά απείλησαν δια ασυρμάτου το γαλλικό Nautical Geo με αποτέλεσμα αυτό να αποχωρήσει. Συνεπώς, από τις δύο του μήνα μέχρι την επομένη ημέρα, την Κυριακή, το Oruc Reis έκοβε βόλτες ανενόχλητο. Η τελευταία πληροφόρηση, καταδεικνύει πως τώρα το τουρκικό σκάφος είναι αγκυροβολημένο στην Αττάλεια της Τουρκίας, αλλά παραμένουν στην περιοχή τα τρία πολεμικά πλοία της Άγκυρας.