Σε σαράντα περίπου χρόνια οι δυνάμεις του ανθρώπου θα έχουν λιγοστέψει, ενώ η τεχνητή νοημοσύνη θα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην καθημερινότητά μας. Μέχρι το 2060 υπάρχει πιθανότητα 50% η τεχνητή νοημοσύνη να ξεπεράσει τους ανθρώπους στα πάντα, σύμφωνα με μια νέα έρευνα που ζήτησε τη γνώμη 352 κορυφαίων ειδικών σε αυτό το πεδίο της τεχνολογίας. Η πιθανότητα να συμβεί κάτι τέτοιο έως το 2025, είναι 10%, σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις.
Όμως, ήδη πολύ νωρίτερα η τεχνητή νοημοσύνη θα έχει επικρατήσει έναντι των ανθρώπων σε επί μέρους τομείς – και δεν θα πρόκειται μόνο για την αυτόνομη οδήγηση.
Έτσι, οι ειδικοί προβλέπουν ότι έως το 2024 οι «έξυπνες» μηχανές θα είναι καλύτερες από εμάς στην μετάφραση των ξένων γλωσσών, έως το 2026 θα γράφουν καλύτερες εκθέσεις στο σχολείο από τους μαθητές, έως το 2027 θα οδηγούν καλύτερα τις νταλίκες από ό,τι οι φορτηγατζήδες, έως το 2031 θα είναι καλύτερες πωλήτριες στα καταστήματα λιανικής, έως στο 2049 θα γράφουν καλύτερα βιβλία μπεστ-σέλερ από τους συγγραφείς, ενώ έως το 2053 θα χειρουργούν καλύτερα και από έμπειρους γιατρούς χειρουργούς.
Τελικά, μέσα στα επόμενα 122 χρόνια, δηλαδή έως το 2140, υπάρχει πιθανότητα 50% όλες ανεξαιρέτως οι εργασίες και τα επαγγέλματα να έχουν αυτοματοποιηθεί. Η πιθανότητα να συμβεί κάτι τέτοιο σε 20 χρόνια από τώρα, είναι 10%.
Αυτή είναι η πρόβλεψη των ειδικών πάνω στην τεχνητή νοημοσύνη, οι οποίοι ρωτήθηκαν στο πλαίσιο έρευνας που έκαναν επιστήμονες του Ινστιτούτου για το Μέλλον της Ανθρωπότητας του βρετανικού Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Γιέηλ των ΗΠΑ, με επικεφαλής την Κάτια Γκρέις.
Οι ειδικοί από την Ασία εμφανίζονται ακόμη πιο «βιαστικοί», εκτιμώντας ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα ξεπεράσει τους ανθρώπους σε 30 χρόνια, ενώ οι ειδικοί από τις ΗΠΑ μεταθέτουν αυτή την ημερομηνία 45 χρόνια πιο πίσω, δηλαδή μετά από 75 χρόνια. Οι Ευρωπαίοι βρίσκονται κάπου στη μέση.
Οι υπολογιστές με τεχνητή νοημοσύνη ήδη ξεπερνούν τους ανθρώπους σε διάφορα πεδία, με πιο πρόσφατο χαρακτηριστικό παράδειγμα τη νίκη του συστήματος AlphaGo της Google DeepMind πάνω στον καλύτερο παίκτη στον κόσμο του αρχαίου και πολύ δύσκολου επιτραπέζιου παιγνιδιού Go. Όμως τέτοια συστήματα, ενώ είναι “σαΐνια” σε ένα πράγμα, είναι άχρηστα σε πολλά άλλα πράγματα, εκτός και προγραμματισθούν και «εκπαιδευθούν» κατάλληλα για κάποιο άλλο καθήκον.
Ένα βασικό ερώτημα είναι πότε θα υπάρξουν συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που θα τα καταφέρνουν εξίσου καλά σε πολλά πράγματα ταυτόχρονα, κάτι που δεν αναμένεται να συμβεί τα επόμενα χρόνια. Ακόμη πιο δύσκολο θα είναι για την τεχνητή νοημοσύνη να εμπλουτισθεί με την αναγκαία συναισθηματική και κοινωνική νοημοσύνη.
Στο ερώτημα πόσο θετική ή αρνητική θα είναι σε βάθος χρόνου η επίπτωση της τεχνητής νοημοσύνης, οι ειδικοί δίνουν μέση πιθανότητα 25% για «θετική» επίπτωση, 20% για «υπερβολικά θετική», 10% για «αρνητική» και μόνο 5% για «υπερβολικά αρνητική», δηλαδή η τεχνητή νοημοσύνη να ξεφύγει από κάθε έλεγχο και να καταστρέψει ή να υποδουλώσει την ανθρωπότητα (ποσοστό που πάντως δεν είναι αμελητέο για να αδιαφορήσει κανείς).
Σε κάθε περίπτωση, οι 352 ειδικοί θεωρούν δεδομένο ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μεταμορφώσει δραστικά -ή και δραματικά- τη σύγχρονη καθημερινή ζωή σε κάθε τομέα, από την υγεία και τις μεταφορές έως την οικονομία και την άμυνα.
Γι’ αυτό, όπως τονίζουν, οι κυβερνήσεις και οι πολίτες πρέπει να ενημερωθούν σχετικά με τις επερχόμενες εξελίξεις και να παρέμβουν έτσι ώστε το μέλλον να μη διαμορφωθεί σε μεγάλο βαθμό ερήμην τους. Αυτό, μεταξύ άλλων, σημαίνει νέους νόμους και κανονισμούς, νέες δικλίδες ασφαλείας (π.χ. για τις στρατιωτικές εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης), καθώς και μια νέα κοινωνική ευθύνη, μεταξύ άλλων για να μην εκτιναχθεί η ανεργία στα ύψη, καθώς τα ρομπότ και η τεχνητή νοημοσύνη θα διεκδικούν τις θέσεις εργασίας των ανθρώπων.
Tόσο ο Musk όσο και ο Hawking αναφέρονται στο τι θα συμβεί αμέσως μετά τη στιγμή που οι επιστήμονες θα αναπτύξουν την πρώτη μηχανή με «ισχυρή» τεχνητή νοημοσύνη, δηλαδή εξίσου έξυπνη όσο και ο άνθρωπος. Αυτό το ορόσημο από τη δεκαετία του ’50 έχει ονομαστεί «τεχνολογική μοναδικότητα» (technological singularity), ενώ μία από τις καλύτερες περιγραφές του έχει δώσει ο Ray Kurzweil, αναλυτής, εφευρέτης και διευθυντής του τμήματος Μηχανικής της Google.
Οπως γράφει, π.χ., στο βιβλίο του «The Singularity Is Near» (2005), από εκείνη τη στιγμή η μηχανή θα αρχίσει να βελτιώνεται χωρίς καμία παρέμβαση, με συνέπεια η νοημοσύνη της να ξεπεράσει αυτήν ολόκληρης της ανθρωπότητας. Πάντως, αν και ο Kurzweil εκφράζει επιφυλάξεις για το κατά πόσο μπορούν να αναπτυχθούν αλγόριθμοι ώστε τέτοιες μηχανές να έχουν και ηθικό κώδικα, δεν ανησυχεί ότι θα θελήσουν να υποδουλώσουν το είδος μας.
Πότε όμως η τεχνητή νοημοσύνη θα φτάσει την ανθρώπινη;
Ο διευθυντής της Google προβλέπει πως θα συμβεί το 2045, ενώ άλλοι επιστήμονες το αργότερο σε 60 χρόνια από σήμερα. Στο βιβλίο του «Superintelligence: Paths, Dangers, Strategies» ο Nick Bostrom, διευθυντής του Ινστιτούτου για το Μέλλον της Ανθρωπότητας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, παραθέτει τα αποτελέσματα 4 δημοσκοπήσεων, στις οποίες 170 επιστήμονες ρωτήθηκαν πότε είναι πιθανό τα μηχανήματα να αποκτήσουν τόση ευφυΐα, ώστε να αναλάβουν σχεδόν όλα τα ανθρώπινα επαγγέλματα. Οι προβλέψεις άγγιξαν το 50% για το 2040 και εκτινάχθηκαν στο 90% για το 2075.
Το «ποτάμι» της τεχνητής νοημοσύνης δεν μπορεί να γυρίσει πίσω, αλλά είναι δυνατό να διοχετευθεί σε κατάλληλα και πιο ασφαλή «κανάλια».
