Θέλετε να έχετε αληθινές διαστημικές περιπέτειες από τον.....καναπέ σας;

Μια νέα υπηρεσία δόθηκε σε χρήση από την ΝASA. Είναι η NASA+. Θα εκπλαγείτε!! Το NASA+ είναι μια νέα υπηρεσία ροής στην οποία ο χρήστης θα μπορεί να παρακολουθεί σε ζωντανή μετάδοση όλες τις αποστολές της NASA και αποστολές οργανισμών ή εταιρειών όπως η Space X, που συνεργάζονται με την αμερικανική διαστημική υπηρεσία. Εκτός από τις live διαστημικές δραστηριότητες που θα παρακολουθούμε από την άνεση του σπιτιού μας, στο NASA+ θα προβάλλονται επίσης ντοκιμαντέρ και εκπομπές που έχουν γυριστεί για λογαριασμό της NASA. Θα υπάρχουν ακόμη διαθέσιμες χιλιάδες εικόνες αλλά και podcasts, καθώς επίσης και ενημέρωση για τις δραστηριότητες που αφορούν την NASA. Η χρήση της υπηρεσίας δεν περιλαμβάνει διαφημίσεις και δεν απαιτεί συνδρομή. Μπορούμε λοιπόν να έχουμε το σύμπαν στα χέρια μας, αφού το NASA+ είναι προσιτό μέσα από έναν οποιοδήποτε browser επιτραπέζιου υπολογιστή ή κατεβάζοντας την δωρεάν εφαρμογή σε κινητό τηλέφωνο. Μπορείτε να περιηγηθείτε το ΝΑSΑ+ πατώντας ΕΔΩ: https://plus.nasa.gov/

Τι είναι και τι χρησιμεύει το λευκό υδρογόνο;

Στη Γαλλία δύο επιστήμονες που αναζητούσαν ορυκτά καύσιμα, ανακάλυψαν αυτό που περιγράφουν ίσως ως το μεγαλύτερο κοίτασμα λευκού υδρογόνου που έχει βρεθεί ποτέ.

Το λευκό (ή φυσικό ή χρυσό) υδρογόνο είναι το μοριακό υδρογόνο που βρίσκεται στη φύση. Το όνομα λευκό υποδεικνύει τη φυσική προέλευσή του από τον φλοιό της Γης, όπου δημιουργείται μέσω γεωχημικών διεργασιών. Το διακρίνουμε από το πράσινο υδρογόνο, το οποίο παράγεται από την ηλεκτρόλυση του νερού, και από το γκρι, καφέ ή μαύρο υδρογόνο, τα οποία παράγονται εργαστηριακά από ορυκτές πηγές. Παρότι το υδρογόνο ως ενεργειακό μέσο δεν είναι κάτι νέο για την επιστήμη, το λευκό υδρογόνο είναι σχετικά καινούργιο. Η καύση του υδρογόνου παράγει νερό και καθόλου ρύπους, κάτι που το καθιστά μια φιλική στο περιβάλλον ενεργειακή λύση. Ωστόσο, έως πρότινος, οι επιστήμονες θεωρούσαν πως μαζικές ποσότητες υδρογόνου μπορούν να παραχθούν μόνο τεχνητά, σε εργαστήριο. Δύο επιστήμονες στη Γαλλία ανακάλυψαν ίσως το μεγαλύτερο κοίτασμα καθαρής πηγής ενέργειας που θα μπορούσε να αποδειχτεί σωτήρια στην προσπάθεια συγκράτησης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Οι Ζακ Πιρονόν και Φιλίπ Ντε Ντονάτο, διευθυντές έρευνας στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας, ανακάλυψαν ένα κοίτασμα μεταξύ 6 εκατ. – 250 εκατομμυρίων μετρικών τόνων λευκού υδρογόνου – φυσικού αέριου υδρογόνου. «Προτείνουμε μια βαθιά γεώτρηση (βάθους έως 3.000 μέτρων) για να αποδείξουμε πως η συγκέντρωση υδρογόνου μεγαλώνει σε μεγαλύτερο βάθος. Αν όντως έτσι συμβαίνει, θα επιβεβαιώσουμε την παρουσία ενός ασυνήθιστα μεγάλου αποθέματος φυσικά παραγώμενου υδρογόνου, μεγαλύτερου από οποιοδήποτε έχει ανακαλυφθεί έως σήμερα, και θα μπορέσουμε να κάνουμε μια πρώτη ρεαλιστική εκτίμηση του μεγέθους του» εξηγούν οι δύο επιστήμονες. «Πολλοί εμπορικοί και θεσμικοί εταίροι, Γάλλοι και διεθνείς, ενδιαφέρονται να χρηματοδοτήσουν το έργο. Μένει να πείσουμε το γαλλικό κράτος για την αξία αυτής της πρωτοβουλίας, για να εξασφαλίσουμε τελικά τις απαραίτητες άδειες» σημειώνουν οι ίδιοι. «Αν με ρωτούσατε τέσσερα χρόνια πριν για το τι πίστευα για το φυσικό υδρογόνο, θα σας απαντούσα “α, δεν υπάρχει”», παραδέχεται ο Τζέφρι Έλις, γεωχημικός στο Γεωλογικό Ινστιτούτο Ηνωμένων Πολιτειών (USGS). «Το υδρογόνο βρίσκεται εκεί έξω, το ξέρουμε αυτό», λέει ο Έλις, παραδεχόμενος ωστόσο πως οι επιστήμονες δεν πίστευαν πως υπήρχε σε μεγάλες συγκεντρώσεις. Αποδεικνύεται πως ο Έλις, καθως και όσοι πίστευαν το ίδιο, έσφαλαν. Το 1987, τυχαία, ανακαλύφθηκε στο Μάλι ένα μεγάλο απόθεμα. Ωστόσο, σήμερα, η παραγωγή της χώρας της δυτικής Αφρικής δεν ξεπερνά τους 5 τόνους ετησίως – ποσότητα που ωχριά σε σύγκριση με την παγκόσμια παραγωγή γκρίζου υδρογόνου που εκτιμάται σε 80 εκατομμύρια τόνους ετησίως. Πλέον, η επιστημονική έρευνα έχει στρέψει κατά πολύ το ενδιαφέρον της στο λευκό υδρογόνο (που αποκαλείται και «φυσικό», «χρυσό» ή «γεωλογικό» υδρογόνο») καθώς θεωρείται το «ιερό δισκοπότηρο κατά της κλιματικής κρίσης που «θα συμβάλλει στην επιτάχυνση της διάσωσης του πλανήτη από τις επιπτώσεις της» σημειώνει ο γεωχημικός Βιάτσεσλαβ Ζγκόνικ. Καθαρό και φθηνό Το υδρογόνο παράγει νερό μόνο κατά την καύση του, γι’αυτό αποτελεί μια πολύ ελκυστική λύση ως δυνητική καθαρή ενέργεια για την αεροπλοΐα, τη ναυτιλία και τη χαλυβουργία, βιομηχανίες δηλαδή με τεράστιες ενεργειακές ανάγκες. Όμως, παρότι το υδρογόνο είναι το στοιχείο με τη μεγαλύτερη αφθονία στον πλανήτη, υπάρχει μόνο σε συνδυασμό με άλλα μόρια. Αυτή τη στιγμή, το εμπορικό υδρογόνο παράγεται με μια ενεργοβόρα διαδικασία που τροφοδοτείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από ορυκτά καύσιμα. Ωστόσο, το λευκό υδρογόνο δεν απαιτεί καμία από αυτές τις ενεργοβόρες διαδικασίες, γι’αυτό και προβάλλει ως η λύση του μέλλοντος. Επιπλέον, είναι και φθηνότερο καθώς η παραγωγή του εκτιμάται πως κοστίζει 1 δολάριο ανά κιλό – σε σύγκριση με τα 6 δολάρια ανά κιλό του πράσινου υδρογόνου. Αποθέματα λευκού υδρογόνου έχουν εντοπιστεί σε όλο τον κόσμο, κάποια τυχαία, άλλα μετά από σχετική αναζήτηση – σε ΗΠΑ, ανατολική Ευρώπη, Ρωσία, Αυστραλία, Ομάν, καθώς και σε Μάλι και Γαλλία. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Έλις, ενδέχεται να υπάρχουν δεκάδες δισεκατομμύρια τόνοι λευκού υδρογόνου στον κόσμο – απείρως περισσότερα από τα 100 εκατομμύρια τόνων υδρογόνου που παράγονται σήμερα ετησίως, και από τα 500 εκατομμύρια τόνων που προβλέπεται να παράγονται ετησίως μέχρι το 2050, σύμφωνα με τον ίδιο. Πηγή: CNN – Business Insider https://www.kathimerini.gr/life/environment/562699228/leyko-ydrogono-ti-einai-kai-giati-theoreitai-iero-diskopotiro-gia-to-klima/

150 χρόνια από την γέννηση του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή

Ημερίδα για τα 150 χρόνια από τη γέννηση του Κωνσταντίνου Καραθεοδώρη, διοργανώνει η Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία, στις 11 Νοεμβρίου 2023, ημέρα Σάββατο και ώρα 10.00 στο αμφιθέατρο «Καραθεοδωρή» του Τμήματος Μαθηματικών του ΕΚΠΑ στην Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου.

Η Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία, το Τμήμα Μαθηματικών και η Βιβλιοθήκη της Σχολής Θετικών Επιστημών του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) συνδιοργανώνουν, στις 11 Νοεμβρίου 2023, ημέρα Σάββατο και ώρα 10.00 στο αμφιθέατρο «Καραθεοδωρή» του Τμήματος Μαθηματικών του ΕΚΠΑ στην Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου, ημερίδα προς τιμήν της μνήμης του κορυφαίου Έλληνα μαθηματικού του 20ου αιώνα Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή επειδή φέτος συμπληρώνονται 150 χρόνια από τη γέννησή του. Στην ημερίδα θα μιλήσουν για το επιστημονικό του έργο οι Καθηγητές: – Αθανάσιος Φωκάς, Ακαδημία Αθηνών και University of Cambridge «Η ομορφιά και η αποτελεσματικότητα του μιγαδικού επιπέδου» – Δημήτριος Χριστοδούλου, Ευρωπαϊκή Ακαδημία Επιστημών και ETH «On the calculus of variations with multiple integrals» – Μαρίνα Ηλιοπούλου, Καθηγήτρια ΕΚΠΑ «Η συνεισφορά του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή στη θεωρία μέτρου» Για το Διοικητικό του έργο και την ιστορία της οικογένειάς του θα μιλήσουν οι καθηγητές: – Στέφανος Γερουλάνος, Καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Ζυρίχης & πρώην Ιστορίας Ιατρικής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων «Η επιρροή της οικογενείας στην διαμόρφωση της προσωπικότητας του Κωνσταντίνου Σ. Καραθεοδωρή» – Χριστίνα Φίλη, Καθηγήτρια ΕΜΠ «Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή και η οργάνωση Πανεπιστημίων» Θα ακολουθήσει ξενάγηση στη Βιβλιοθήκη της Σχολής Θετικών Επιστημών, ΕΚΠΑ, όπου βρίσκονται πολλά βιβλία του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή. Ποιος ήταν ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή (Βερολίνο, 13 Σεπτεμβρίου 1873 – Μόναχο, 2 Φεβρουαρίου 1950) ήταν μαθηματικός ελληνικής καταγωγής, υπήκοος Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που διακρίθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο Καραθεοδωρή ήταν γνωστός εκτός Ελλάδας ως Konstantin Carathéodory και συχνά αναφέρεται (λανθασμένα) ως Καραθεοδωρής. Το επιστημονικό έργο του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή επεκτείνεται σε πολλούς τομείς των Μαθηματικών, της Φυσικής και της Αρχαιολογίας. Είχε σημαντικότατη συνεισφορά ιδιαίτερα στους τομείς της πραγματικής ανάλυσης, συναρτησιακής ανάλυσης και θεωρίας μέτρου και ολοκλήρωσης. Τα περισσότερα έργα του τα έγραψε στα γερμανικά. Ο πατέρας του Καραθεοδωρή, Στέφανος Καραθεοδωρή, ήταν νομικός από την Κωνσταντινούπολη με καταγωγή από το Μποσνοχώρι ή Βύσσα (σήμερα μεταφέρθηκε στη Νέα Βύσσα του Νομού Έβρου) της Δυτικής Θράκης. Εργάστηκε ως διπλωμάτης για την Οθωμανική Αυτοκρατορία, αρχικά ως γραμματέας και κατόπιν ως πρέσβης του Σουλτάνου στις Βρυξέλλες, την Αγία Πετρούπολη και το Βερολίνο. Η μητέρα του Καραθεοδωρή, Δέσποινα το γένος Πετροκοκκίνου, κατάγονταν από τη Χίο. Η μητέρα του πέθανε όταν ο Κωνσταντίνος ήταν μόλις έξι ετών και ο νεαρός Καραθεοδωρή ανατράφηκε από την γιαγιά του, Ευθαλία Πετροκοκκίνου. Μεγάλωσε σε ένα ευρωπαϊκό, επιστημονικό και αριστοκρατικό περιβάλλον. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στις Βρυξέλλες, όπου ο πατέρας του ήταν πρέσβης της Υψηλής Πύλης από το 1875, με αποτέλεσμα να έχει ως μητρική γλώσσα τα ελληνικά και τα φλαμανδικά. Πριν ακόμη μπει στην εφηβεία μιλούσε τουρκικά και γερμανικά. Από το 1883 έως το 1885 φοίτησε σε σχολεία της Ριβιέρα και του Σαν Ρέμο. Ένα χρόνο φοίτησε σε γυμνάσιο των Βρυξελλών, όπου στο μάθημα της Γεωμετρίας αισθάνθηκε την αγάπη και την κλίση που είχε για τα Μαθηματικά. Το 1886 γράφτηκε στο γυμνάσιο Ατενέ Ρουαγιάλ των Βρυξελλών, από όπου αποφοίτησε το 1891. Στο Βέλγιο τότε γινόταν διαγωνισμός μαθηματικών στον οποίο κλήθηκε η τάξη του να διαγωνιστεί για δύο χρονιές κατά σειρά και ο Καραθεοδωρή πήρε την πρώτη θέση και τις δύο χρονιές. Από το 1891 έως το 1895, σπούδασε πολιτικός μηχανικός στη Στρατιωτική Σχολή του Βελγίου στις Βρυξέλλες. Με την αποφοίτησή του, το 1895, αποδέχτηκε την πρόσκληση του θείου του, Αλέξανδρου Στεφάνου Καραθεοδωρή, ο οποίος ήταν γενικός διοικητής της Κρήτης, και τον επισκέφθηκε στα Χανιά. Εκεί γνωρίστηκε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Στην συνέχεια πήγε στην Λέσβο, όπου μετείχε στην κατασκευή έργων οδοποιίας, ενώ το 1898 πήγε στην Αίγυπτο, για να εργαστεί ως μηχανικός στην βρετανική εταιρεία που κατασκεύαζε το φράγμα στο Ασουάν. Στην Αίγυπτο συνέχισε να μελετά μαθηματικά συγγράμματα, ενώ έκανε και μετρήσεις στην κεντρική είσοδο της πυραμίδας του Χέοπα, τις οποίες και δημοσίευσε. Στην Αίγυπτο, ο Καραθεοδωρή κατάλαβε πόσο μεγάλη γοητεία και επιρροή ασκούσαν επάνω του τα Μαθηματικά και συνειδητοποίησε πως η δουλειά του μηχανικού δεν ήταν εκείνη που αναζητούσε το ανήσυχο πνεύμα του. Έτσι το 1900, ο 27χρονος πια Καραθεοδωρή, προς μεγάλη έκπληξη των δικών του, αποφάσισε να εγκαταλείψει το επάγγελμα του μηχανικού και να πάει στην Γερμανία για να σπουδάσει Μαθηματικά. Για δύο χρόνια παρακολούθησε μαθήματα Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Στο Βερολίνο ο Καραθεοδωρή είχε την τύχη να παρακολουθήσει μαθήματα από μεγάλους μαθηματικούς όπως ο Χέρμαν Σβαρτς (Herman Schwarz), ο Γκέοργκ Φρομπένιους (Georg Frobenius), ο Έρχαρντ Σμιτ (Erhard Schmidt) και ο Λάζαρος Φουξ (Lazarus Fuchs). Ο Σμιτ το φθινόπωρο του 1901 έφυγε για το πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν και παρακίνησε τον Καραθεοδωρή να αποφασίσει να εγκατασταθεί κι εκείνος εκεί. Έτσι το 1902, ο Καραθεοδωρή μεταγράφηκε στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν για να κάνει διδακτορική διατριβή υπό την επίβλεψη του Χέρμαν Μινκόβσκι (Hermann Minkowski). Το Γκέτινγκεν εκείνη την εποχή είχε θεωρηθεί σαν το μεγαλύτερο κέντρο των Μαθηματικών και δύο διάσημοι καθηγητές, ο Νταβίντ Χίλμπερτ (David Hilbert) και ο Φέλιξ Κλάιν (Felix Klein), δίδασκαν εκεί. Αυτοί οι δύο σπουδαίοι μαθηματικοί επέδρασαν πολύ στη ζωή και στη σταδιοδρομία του ως μαθηματικού. Ο Καραθεοδωρή αναγορεύτηκε διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν το 1904 και αμέσως μετά ζήτησε να εργαστεί στην Ελλάδα. Οι αρμόδιοι όμως του απάντησαν ότι είχε ελπίδες να διοριστεί μόνο σαν δάσκαλος σε σχολεία της επαρχίας. Τότε γύρισε στη Γερμανία, όπου τον επόμενο χρόνο (Μάρτιος 1905) αναγορεύτηκε υφηγητής των Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν. Στο ίδιο πανεπιστήμιο δίδαξε μέχρι το 1908. Την ίδια χρονιά παντρεύτηκε την τότε 24χρονη Ευφροσύνη, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά, τον Στέφανο και τη Δέσποινα. Από το 1909 έως το 1920 δίδαξε Μαθηματικά σε διάφορα γερμανικά ακαδημαϊκά ιδρύματα: Αννόβερο, Μπρέσλαου (Βρότσλαβ στην σημερινή Πολωνία), Γκέτινγκεν και Βερολίνο. Η φήμη του ως μαθηματικού τον έφερε σε φιλική και επαγγελματική επαφή με άλλους μεγάλους ομολόγους της εποχής του όπως ο Μαξ Πλανκ (Max Planck), ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο Σβαρτς, ο Φρομπένιους, ο Σμιτ, ο Ντάβιντ Χίλμπερτ, ο Κλάιν, κ.ά. Ο Καραθεοδωρή στη Σμύρνη και την Ελλάδα Το 1911, μετά από πρόσκληση του Ελευθέριου Βενιζέλου, ο Καραθεοδωρή συμμετείχε στην επιτροπή επιλογής καθηγητών για το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1913 έγινε καθηγητής της Α΄ έδρας της μαθηματικής επιστήμης του Πανεπιστημίου του Γκεντινγκεν, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το 1918. Το 1920, πάλι με πρόσκληση του Βενιζέλου, ανέλαβε να οργανώσει το Ιωνικό Πανεπιστήμιο στη Σμύρνη. Στην Σμύρνη ο Καραθεοδωρή έμεινε μέχρι την κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου τον Αύγουστο του 1922. Όταν οι Τούρκοι εισέβαλαν στην πόλη, ο 49χρονος Καραθεοδωρή κατόρθωσε να διασώσει τη βιβλιοθήκη και πολλά από τα εργαστηριακά όργανα του Ιωνικού Πανεπιστημίου και να τα μεταφέρει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η δωρεά Καραθεοδωρή βρίσκεται μέχρι τις μέρες μας στο Μουσείο Φυσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1922 διορίστηκε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1923 διορίσθηκε καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Η μικροψυχία όμως ορισμένων καθηγητών του μαθηματικού τμήματος τους οδήγησε να αναθέσουν σε μια από τις λαμπρότερες φυσιογνωμίες της μαθηματικής επιστήμης τη διδασκαλία του μαθήματος «Στοιχεία μαθηματικών» στους πρωτοετείς φοιτητές του χημικού(!!) τμήματος. Μάλλον απογοητευμένος από την μίζερη κατάσταση των ελληνικών πανεπιστημίων, εγκατέλειψε την Ελλάδα το 1924, για να αναλάβει καθηγητική θέση στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, που εκείνο τον καιρό ήταν το δεύτερο μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της Γερμανίας και δίδασκαν σ’ αυτό κορυφαία ονόματα. Το Νοέμβριο του 1926, έγινε μέλος στη νεοϊδρυθείσα Ακαδημία Αθηνών για την τάξη των Θετικών Επιστημών. Το 1928, ανταποκρινόμενος σε πρόσκληση από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και την Αμερικανική Μαθηματική Εταιρεία, επισκέφθηκε τις ΗΠΑ μαζί με την γυναίκα του για έναν σχεδόν χρόνο, για να δώσει διαλέξεις σε διάφορα αμερικανικά πανεπιστήμια, ανάμεσά στα οποία το Πανεπιστήμιο Πρίνστον, το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, το Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Ώστιν και άλλα. Το 1930, πάλι μετά από πρόσκληση του Ελευθέριου Βενιζέλου, ανέλαβε καθήκοντα κυβερνητικού επιτρόπου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης για να βοηθήσει στην αναδιοργάνωση του πρώτου και στην οργάνωση του (νεοσύστατου) δεύτερου. Το 1932, επέστρεψε στην έδρα του στο Μόναχο και παρέμεινε στην πόλη αυτή, ακόμα και μέσα στα δύσκολα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Το 1945, διάφορα αμερικανικά πανεπιστήμια τον προσκάλεσαν για να εγκατασταθεί και να διδάξει στις ΗΠΑ, αλλά προτίμησε να μείνει στη Γερμανία, αφού ήταν ηλικιωμένος και είχε ήδη χάσει την σύντροφό του. Τον Δεκέμβριο του 1949 έδωσε την τελευταία του διάλεξη στο Μόναχο. Πέθανε δύο μήνες αργότερα. Η σορός του ενταφιάστηκε στο Κοιμητήριο Waldfriedhof του Μονάχου. Ο Καραθεοδωρή άρχισε να συγγράφει επιστημονικές μελέτες ήδη από τον καιρό που εργάζονταν ως μηχανικός στην Αίγυπτο. Οι έρευνες του, τις οποίες δημοσίευσε κυρίως στα γερμανικά, συνθέτουν ένα τεράστιο και πολύπλευρο έργο, το οποίο τον κατατάσσει μεταξύ των μεγαλύτερων μαθηματικών. Αρχικά ασχολήθηκε με τον Λογισμό των Μεταβολών και η διδακτορική διατριβή του (Γκέτινγκεν, 1904) φέρει τον τίτλο «Περί των ασυνεχών λύσεων στον Λογισμό των Μεταβολών». Στην συνέχεια, καταπιάστηκε με όλους σχεδόν του κλάδους των Μαθηματικών: θεωρία πραγματικών συναρτήσεων, θεωρία μιγαδικών συναρτήσεων, διαφορικές εξισώσεις, θεωρία συνόλων και διαφορική γεωμετρία, σύμμορφες απεικονίσεις κ.ά. Οι μαθηματικές του αποδείξεις χαρακτηρίζονται από «κομψότητα και απλότητα», αλλά και αυστηρότητα που δίνει απόλυτη ασφάλεια στα συμπεράσματα που προκύπτουν. Εκτός από τη γερμανική γλώσσα πολλά βιβλία που έγραψε ο Καραθεοδωρή κυκλοφορούν και στα αγγλικά, π.χ.: ‘Calculus of Variations and Partial Differential Equations of First Order’, ‘Conformal Representation’, ‘Theory of functions of a complex variable’. Ακολουθεί ένα δείγμα γραφής από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή «Θεωρία συναρτήσεων μιας μιγαδικής μεταβλητής», 2η έκδοση 1954, Chelsea Publishing Company. Το πρώτο κεφάλαιο με τίτλο «Οι μιγαδικοί αριθμοί από την αλγεβρική σκοπιά» Από την δική μας πλευρά θα τιμήσουμε τον μεγάλο αυτό επιστήμονα Έλληνα παγκόσμιας αναγνώρισης με την παρουσία μας στην εκδήλωση ως εθνική υποχρέωση στην επιστήμη και απέναντι στην προσφορά για την χώρα μας. Παράλληλα δημοσιεύουμε σήμερα τα πάρα πάνω να μάθουν όλοι οι Έλληνες οτι η χώρα μας δεν είναι ψωροκώσταινα όπως θέλουν κάποιοι να μας χαρακτηρίζουν και ότι δεν ήταν μόνο η αρχαία Ελλάδα που προσέφερε στην ανθρωπότητα αλλά και η σύγχρονη Ελλάδα έχει ισχυρές δυνάμεις να δώσουν πανανθρώπινα μηνύματα αξιών.

Πώς ζουν οι αστροναύτες;

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πώς ζουν οι αστροναύτες στο διάστημα; Τι βιώνουν κατά την εκτόξευση; Πώς τρέφονται; Πώς περνάει η μέρα τους και πώς λειτουργεί το σώμα τους σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας; Και τι μπορεί να συμβεί αν κάνεις εμετό στο διάστημα; 1. Η εκτόξευση Η εκτόξευση είναι σίγουρα μια από τις πιο συγκλονιστικές εμπειρίες ενός αστροναύτη, λόγω των μεγάλων επιταχύνσεων που αναπτύσσονται. Ο γιγάντιος πύραυλος Saturn V, που χρησιμοποιήθηκε στις αποστολές Apollo, ανέπτυσσε επιτάχυνση που έφτανε τα 4g, δηλαδή 4 φορές μεγαλύτερη από την επιτάχυνση της βαρύτητας στη Γη. Σε αυτές τις συνθήκες οι αστροναύτες πρακτικά αισθάνονταν το σώμα τους να έχει κολλήσει στο κάθισμα, ενώ δεν είχαν καμιά δυνατότητα να μετακινηθούν. Ο William Anders, αστροναύτης της αποστολής Apollo 8, ανέφερε ότι, κατά την αποσύνδεση του πρώτου σταδίου, η μεγάλη αυτή επιτάχυνση μετατράπηκε απότομα σε επιβράδυνση. Αυτό δημιούργησε στους αστροναύτες την αίσθηση ότι εκσφενδονίζονταν από έναν γιγάντιο καταπέλτη! Μετά από το πρόγραμμα Apollo ακολούθησε η εποχή των Διαστημικών Λεωφορείων. Η πρώτη πτήση έγινε το 1981 και, παρ’ όλο που o πύραυλος και το σκάφος είχαν μικρότερο μέγεθος από τον πύραυλο Saturn V, οι περιγραφές των αστροναυτών ήταν εξίσου εντυπωσιακές. Ο Robert Crippen, που συμμετείχε στην πρώτη εκείνη πτήση, ανέφερε πως οι παλμοί του κατά την εκτόξευση έφτασαν τους 130 το λεπτό! Ενώ ο Rex Walheim, που συμμετείχε στην τελευταία πτήση διαστημικού λεωφορείου, είπε ότι όταν ενεργοποιήθηκαν οι μηχανές, το διαστημικό λεωφορείο άρχισε να δονείται σαν να ήταν έτοιμο να διαλυθεί. Μετά την εκτόξευση, η επιτάχυνση έφτασε τα 2,5 g, ενώ λίγο αργότερα, όταν αποσυνδέθηκαν οι πλαϊνοί πύραυλοι, ο θόρυβος ήταν τόσο έντονος που ο Walheim τον περιέγραψε σαν μεγάλη σύγκρουση. Πλέον, οι Αμερικανοί αστροναύτες ταξιδεύουν στο διάστημα με τον πύραυλο Falcon 9 και το σκάφος Crew Dragon της SpaceX, ενώ οι Ρώσοι με πυραύλους και σκάφη Soyuz. 2. Διεθνής Διαστημικός Σταθμός Το καλύτερο εργαστήριο για τη μελέτη της ζωής σε περιβάλλον μικροβαρύτητας είναι σίγουρα ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός. Βρίσκεται σε ύψος 400 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της Γης και συνήθως φιλοξενεί επτά αστροναύτες από όλο τον πλανήτη, οι οποίοι παραμένουν εκεί για αρκετούς μήνες. Πώς περνάει λοιπόν η μέρα ενός αστροναύτη; Καταρχάς, ο σταθμός ολοκληρώνει μια περιφορά γύρω από τον πλανήτη μας σε περίπου 90 λεπτά. Άρα, οι αστροναύτες βλέπουν τον Ήλιο να «ανατέλλει» και να «δύει» 16 φορές μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο. Παρ’ όλα αυτά, ακολουθούν τη ζώνη ώρας GMT (του Greenwich) και ξεκινούν τη μέρα τους στις 6 το πρωί. Μετά το πρωινό ξύπνημα, οι αστροναύτες φροντίζουν την προσωπική τους υγιεινή. Όμως είναι αδύνατο να υπάρχει τρεχούμενο νερό σε συνθήκες μικροβαρύτητας, γιατί απλώς θα πήγαινε παντού! Έτσι οι αστροναύτες χρησιμοποιούν νωπές πετσέτες για να πλένονται και σαμπουάν σε ειδικά διαμορφωμένες συσκευασίες. Το βούρτσισμα των δοντιών πραγματοποιείται με χρήση οδοντόκρεμας που τρώγεται, μιας και δεν υπάρχουν νιπτήρες για να ξεπλύνουν οι αστροναύτες τα δόντια τους. Σε ό,τι αφορά το φαγητό, πολλά γεύματα βρίσκονται σε ειδικές συσκευασίες, στις οποίες οι αστροναύτες προσθέτουν νερό ώστε να τα καταναλώσουν. Άλλα τρόφιμα καταναλώνονται αυτούσια, όπως στη Γη. Αποφεύγονται όμως τα τρόφιμα που διαλύονται εύκολα, μιας και θα υπήρχε ο κίνδυνος να διασκορπιστούν στον σταθμό. Οι τουαλέτες του σταθμού διαφέρουν αρκετά από αυτές που γνωρίζουμε στη Γη μιας και είναι κατασκευασμένες έτσι ώστε να ρουφάνε τα υλικά σαν ηλεκτρικές σκούπες. Οι αστροναύτες στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό περνούν τη μέρα τους πραγματοποιώντας πειράματα σε διάφορα είδη ζώων και φυτών, ώστε να μελετηθεί η ανάπτυξή τους σε περιβάλλον μικροβαρύτητας. Επίσης, φροντίζουν για τη συντήρηση και τον καθαρισμό του σταθμού. Πολλές φορές είναι αναγκαίο να πραγματοποιήσουν τους περίφημους «διαστημικούς περιπάτους», δηλαδή να βγουν στο διάστημα για να επιδιορθώσουν τμήματα ή να εγκαταστήσουν νέα μηχανήματα στο εξωτερικό του σταθμού. Η ψυχολογική πίεση στην απομόνωση του διαστήματος μπορεί να είναι μεγάλη. Για αυτό οι αστροναύτες μπορούν να έχουν μαζί τους μερικά προσωπικά αντικείμενα, όπως βιβλία και μουσικά όργανα, ώστε να περνούν ευχάριστα τον ελεύθερό τους χρόνο. Επίσης, έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο και μπορούν να επικοινωνούν με αγαπημένα τους πρόσωπα που βρίσκονται στη Γη. 3. Υγεία Το ανθρώπινο σώμα είναι προσαρμοσμένο στο γήινο βαρυτικό πεδίο. Επομένως, στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, οι μύες και τα οστά των αστροναυτών σταδιακά αποδυναμώνονται. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να αθλούνται καθημερινά για τουλάχιστον 2 ώρες. Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός διαθέτει τρία όργανα γυμναστικής κατασκευασμένα για να χρησιμοποιούνται σε συνθήκες μικροβαρύτητας. Τα όργανα αυτά είναι ένα στατικό ποδήλατο, ένας διάδρομος γυμναστικής και ένα όργανο γυμναστικής με βάρη. Εκτός από τα προβλήματα στα οστά και τους μύες, η μακροχρόνια παραμονή στο διάστημα μπορεί να επιδεινώσει μόνιμα την όραση των αστροναυτών, ενώ η αυξημένη ακτινοβολία που προέρχεται από το διάστημα μπορεί να αλλοιώσει το DNA των κυττάρων τους. Επίσης, το καρδιαγγειακό σύστημα των αστροναυτών επηρεάζεται από το περιβάλλον μικροβαρύτητας, με την καρδιά να εξασθενεί και να παίρνει σταδιακά ένα πιο σφαιρικό σχήμα. Πολλά από τα προβλήματα υγείας φαίνεται να αντιμετωπίζονται μετά την επιστροφή των αστροναυτών στη Γη. Όμως σε μεγάλα διαστημικά ταξίδια ή κατά την παρατεταμένη διαμονή στη Σελήνη ή τον Άρη αυτή η επιλογή δε θα υπάρχει. 4. Άλλες δυσκολίες των διαστημικών ταξιδιών Η καθημερινότητα των αστροναυτών είναι απαιτητική στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, αλλά τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί με τις δυσκολίες που είχαν να αντιμετωπίσουν οι αστροναύτες του προγράμματος Apollo στις αποστολές στη Σελήνη. Σε κάθε επανδρωμένη αποστολή του προγράμματος συμμετείχαν τρεις αστροναύτες, οι οποίοι βρίσκονταν κυρίως στον θαλαμίσκο, για 8 έως 12 ημέρες. Ο θαλαμίσκος ήταν σχετικά μικρός και οι αστροναύτες δεν είχαν μεγάλη ελευθερία κινήσεων. Όμως, το σκάφος στο οποίο παρουσιάζονταν οι περισσότερες δυσκολίες ήταν η σεληνάκατος. Στη σεληνάκατο εισέρχονταν δύο αστροναύτες, οι οποίοι θα περπατούσαν τελικά στην επιφάνεια της Σελήνης. Στην πρώτη αποστολή προσσελήνωσης, την αποστολή Apollo 11, oι δύο αστροναύτες παρέμειναν στην επιφάνεια της Σελήνης για ένα εικοσιτετράωρο περίπου. Μέσα σε αυτό το διάστημα προβλεπόταν χρόνος για ξεκούραση και ύπνο στη σεληνάκατο. Όμως, η σεληνάκατος είχε σχεδιαστεί έτσι ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο ελαφριά και μικρή, χωρίς να έχουν ληφθεί μέτρα για την άνετη παραμονή των αστροναυτών σε αυτήν. Άλλωστε, ένα μεγάλο μέρος του χώρου καταλαμβανόταν από όργανα και εργαλεία τα οποία ήταν απαραίτητα για την αποστολή. Έτσι, οι αστροναύτες δυσκολεύτηκαν πάρα πολύ κατά την προσπάθειά τους να κοιμηθούν, διότι ήταν στριμωγμένοι και φορούσαν ρούχα που δεν τους προσέφεραν άνεση. Το φως που προερχόταν από τη Σελήνη και οι θόρυβοι από την ίδια τη σεληνάκατο καθιστούσαν την ξεκούρασή τους ακόμα πιο δύσκολη. Για αυτό, στις μεταγενέστερες αποστολές η NASA πραγματοποίησε βελτιώσεις στον σχεδιασμό του σκάφους, ώστε να είναι πιο άνετη η διαβίωση των αστροναυτών. Ένα ακόμα περιστατικό που δείχνει τη δυσκολία της διαβίωσης στο διάστημα, ήταν αυτό που συνέβη στην αποστολή Apollo 8. Καθώς το σκάφος ταξίδευε στο διάστημα, ο αστροναύτης Frank Borman αρρώστησε και έκανε εμετό και διάρροια. Χωρίς τη βαρύτητα να έλκει τα πράγματα προς τα κάτω, τα υγρά άρχισαν να αιωρούνται και διαχωρίστηκαν σε μικρές σφαιρικές μπαλίτσες, τις οποίες οι αστροναύτες προσπαθούσαν εναγωνίως να πιάσουν με ειδικά χαρτομάντηλα. Ο αστροναύτης William Anders θυμάται ότι η μυρωδιά ήταν τόσο δυσάρεστη, που χρειάστηκε να φορέσει τη μάσκα οξυγόνου για να μην έρθει εμετός και στον ίδιο. Τελικά, έπαψε να υποφέρει όχι επειδή έφυγε η μυρωδιά, αλλά επειδή απλώς τη συνήθισε. Σε ό,τι αφορά τη σεξουαλική ζωή των αστροναυτών, αυτή, σύμφωνα με τη NASA, είναι απλώς ανύπαρκτη. Πέρα από τις πρακτικές δυσκολίες που θα είχε η σεξουαλική πράξη στο διάστημα, η έκκριση υγρών και ιδρώτα θα μπορούσε να δημιουργήσει πρόσθετα προβλήματα. Σε αρκετές δεκαετίες από τώρα, όταν ο άνθρωπος θα ταξιδεύει σε μακρινούς προορισμούς που θα απέχουν πολλούς μήνες ή χρόνια, όλα αυτά τα προβλήματα θα πρέπει να έχουν λυθεί. Εξάλλου, η παραμονή σε μια διαστημική αποικία, προϋποθέτει την ψυχολογική και σωματική υγεία των αποίκων, αλλά και τη δυνατότητα αναπαραγωγής του είδους μας. Κλείνοντας, μια από τις αγαπημένες δραστηριότητες των αστροναυτών είναι να κοιτάζουν τη Γη από ψηλά. Σύμφωνα με τα λόγια του αστροναύτη Scott Kelly, η Γη μας καλύπτεται από ένα υπερβολικά λεπτό στρώμα ατμόσφαιρας που μοιάζει πολύ εύθραυστο και οφείλουμε να το προστατεύσουμε. Το κείμενο του επεισοδίου βασίστηκε στα εξής τρία κείμενα της Μαριλίνας Γκόνη: α. Πώς ζουν οι αστροναύτες στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό; https://www.astronio.gr/zoi-ston-iss/ β. Η στιγμή της εκτόξευσης όπως τη βιώνουν οι αστροναύτες: https://www.astronio.gr/ektoksefsi-pos-einai-gia-tous-astronautes/ γ. Η ζωή ενός αστροναύτη μακριά από τη Γη: https://www.astronio.gr/zoi-astronauti-makria-apo-ti-gi/

Μόνο το 1% των χημικών ενώσεων έχει ανακαλυφθεί

Πώς θα βρούμε τις άγνωστες χημικές ενώσεις που θα μπορούσαν να αλλάξουν τον κόσμο Το σύμπαν είναι πλημμυρισμένο από δισεκατομμύρια χημικές ουσίες, η καθεμία από τις οποίες αποτελεί μια νέα προοπτική και δυνατότητα. Και έχουμε εντοπίσει μόνο το 1% αυτών. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι ανεξερεύνητες χημικές ενώσεις θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην απομάκρυνση των αερίων του θερμοκηπίου ή να προκαλέσουν μια ιατρική επανάσταση όπως η πενικιλίνη. Από τότε που ο Ρώσος χημικός Ντμίτρι Μεντελέγιεφ επινόησε τον περιοδικό πίνακα των στοιχείων το 1869, ο οποίος είναι ουσιαστικά ένα κουτί Lego για χημικούς, οι επιστήμονες ανακαλύπτουν από τότε τις χημικές ουσίες που βοήθησαν στον καθορισμό του σύγχρονου κόσμου. Χρειαζόμασταν την πυρηνική σύντηξη για να φτιάξουμε την τελευταία παρτίδα στοιχείων, όπως για παράδειγμα το στοιχείο 117, η τενεσσίνη, που συντέθηκε το 2010 με αυτόν τον τρόπο. Για να κατανοήσουμε όμως την πλήρη κλίμακα του χημικού σύμπαντος, πρέπει να κατανοήσουμε και τις χημικές ενώσεις. Ορισμένες εμφανίζονται στη φύση – το νερό, για παράδειγμα, αποτελείται από υδρογόνο και οξυγόνο. Άλλες, όπως το νάιλον, ανακαλύφθηκαν σε εργαστηριακά πειράματα και κατασκευάζονται σε εργοστάσια. Τα στοιχεία αποτελούνται από έναν τύπο ατόμου, και τα άτομα αποτελούνται από ακόμη πιο μικρά σωματίδια, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονίων και των πρωτονίων. Όλες οι χημικές ενώσεις αποτελούνται από δύο ή περισσότερα άτομα. Συνεπώς πόσες χημικές ενώσεις μπορούμε να φτιάξουμε με τα 118 διαφορετικά είδη στοιχείων Lego που γνωρίζουμε σήμερα; Η μεγαλύτερη χημική ένωση αποτελείται από 3 εκατ. άτομα Μπορούμε να ξεκινήσουμε με τη δημιουργία όλων των ενώσεων που αποτελούνται από δύο άτομα. Υπάρχουν πολλές από αυτές: το N2 (άζωτο) και το O2 (οξυγόνο) αποτελούν μαζί το 99% του αέρα μας. Ένας χημικός θα χρειαζόταν πιθανότατα περίπου ένα χρόνο για να φτιάξει μία ένωση και υπάρχουν θεωρητικά 6.903 ενώσεις δύο ατόμων. Αυτό σημαίνει ότι ένα χωριό χημικών πρέπει να εργάζεται ένα χρόνο για να φτιάξει κάθε δυνατή ένωση δύο ατόμων. Υπάρχουν περίπου 1,6 εκατομμύρια ενώσεις τριών ατόμων, όπως το H₂0 (νερό) και το C0₂ (διοξείδιο του άνθρακα), που αντιστοιχούν στον πληθυσμό του Μπέρμιγχαμ και του Εδιμβούργου μαζί. Μόλις φτάσουμε σε ενώσεις τεσσάρων και πέντε ατόμων, θα πρέπει όλοι στη Γη να φτιάξουν από τρεις ενώσεις ο καθένας. Και για να φτιάξουμε όλες αυτές τις χημικές ενώσεις, θα πρέπει επίσης να ανακυκλώσουμε όλα τα υλικά του σύμπαντος αρκετές φορές. Αυτό βέβαια είναι μια απλοποίηση. Πράγματα όπως η δομή μιας ένωσης και η σταθερότητά της μπορούν να την κάνουν πιο πολύπλοκη και πιο δύσκολη στην παρασκευή της. Η μεγαλύτερη χημική ένωση που έχει κατασκευαστεί μέχρι σήμερα δημιουργήθηκε το 2009 και αποτελείται από σχεδόν 3 εκατομμύρια άτομα. Δεν είμαστε ακόμη σίγουροι για το τι κάνει, αλλά παρόμοιες ενώσεις χρησιμοποιούνται για την προστασία των φαρμάκων κατά του καρκίνου στο σώμα μέχρι να φτάσουν στο σωστό σημείο. Σίγουρα δεν είναι δυνατές όλες αυτές οι ενώσεις Η αλήθεια είναι ότι στη χημεία υπάρχουν κανόνες – αλλά είναι κάπως ελαστικοί, γεγονός που δημιουργεί περισσότερες δυνατότητες για χημικές ενώσεις. Ακόμα και τα μοναχικά «ευγενή αέρια» (συμπεριλαμβανομένων του νέον, του αργού, του ξένου και του ηλίου), τα οποία τείνουν να μη συνδέονται με τίποτα, σχηματίζουν μερικές φορές ενώσεις. Το υδρίδιο του αργού, ArH+, δεν υπάρχει φυσικά στη Γη, αλλά έχει βρεθεί στο διάστημα. Οι επιστήμονες έχουν καταφέρει να φτιάξουν συνθετικές εκδοχές στα εργαστήρια που αναπαράγουν τις συνθήκες του διαστήματος. Ο άνθρακας κανονικά να συνδέεται με ένα έως τέσσερα άλλα άτομα, αλλά πολύ περιστασιακά, για σύντομες χρονικές περιόδους, θα μπορούσε να συνδεθεί με πέντε (π.χ. το μεθάνιουμ). Φανταστείτε ένα λεωφορείο με μέγιστη χωρητικότητα τεσσάρων ατόμων. Το λεωφορείο βρίσκεται στη στάση κι ο κόσμος ανεβοκατεβαίνει. Ενώ οι άνθρωποι μετακινούνται, σε κάποια χρονική στιγμή το λεωφορείο θα μπορούσε να περιέχει περισσότερα από τέσσερα άτομα. Ορισμένοι χημικοί περνούν ολόκληρη τη σταδιοδρομία τους προσπαθώντας να δημιουργήσουν ενώσεις που, σύμφωνα με τους κανόνες της χημείας, δεν θα έπρεπε να υπάρχουν. Μερικές φορές οι προσπάθειες είναι επιτυχημένες. Ένα άλλο ερώτημα που πρέπει να αντιμετωπίσουν οι επιστήμονες είναι αν η ένωση που θέλουν μπορεί να υπάρξει μόνο στο διάστημα ή σε ακραία περιβάλλοντα – σκεφτείτε την τεράστια θερμότητα και πίεση που συναντάμε στις υδροθερμικές πηγές, οι οποίες είναι σαν τους θερμοπίδακες, αλλά στον πυθμένα του ωκεανού. Πώς οι επιστήμονες αναζητούν νέες ενώσεις Συχνά η απάντηση είναι ότι αναζητούν ενώσεις που σχετίζονται με ήδη γνωστές. Υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι για να το κάνει αυτό κανείς. Η μία είναι να πάρουμε μια γνωστή ένωση και να την αλλάξουμε λίγο – προσθέτοντας, διαγράφοντας ή ανταλλάσσοντας κάποια άτομα. Μια άλλη μέθοδος είναι να πάρουμε μια γνωστή χημική αντίδραση και να χρησιμοποιήσουμε νέα αρχικά υλικά. Αυτό συμβαίνει όταν η μέθοδος δημιουργίας είναι η ίδια, αλλά τα προϊόντα μπορεί να είναι εντελώς διαφορετικά. Και οι δύο αυτές μέθοδοι είναι τρόποι αναζήτησης γνωστών αγνώστων. Επιστρέφοντας στο Lego, είναι σαν να φτιάχνεις ένα σπίτι, μετά ένα ελαφρώς διαφορετικό σπίτι, ή να αγοράζεις νέα τούβλα και να προσθέτεις έναν δεύτερο όροφο. Πολλοί χημικοί περνούν την καριέρα τους εξερευνώντας έναν από αυτούς τους χημικούς οίκους. Πώς όμως θα αναζητήσουμε πραγματικά νέα χημεία Ένας τρόπος με τον οποίο οι χημικοί μαθαίνουν για νέες ενώσεις είναι να εξετάζουν τον φυσικό κόσμο. Με αυτόν τον τρόπο βρέθηκε και η πενικιλίνη το 1928, όταν ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ παρατήρησε ότι η μούχλα εμπόδιζε την ανάπτυξη των βακτηρίων. Πάνω από μια δεκαετία αργότερα, το 1939, ο Χόγουαρντ Φλόρευ βρήκε τον τρόπο να παράγει πενικιλίνη σε χρήσιμες ποσότητες, εξακολουθώντας να χρησιμοποιεί μούχλα. Χρειάστηκε όμως ακόμη περισσότερος χρόνος, μέχρι το 1945, για να προσδιορίσει η Ντόροθι Κρόφουτ Χόντκιν τη χημική δομή της πενικιλίνης. Αυτό είναι σημαντικό επειδή μέρος της δομής της πενικιλίνης περιέχει άτομα τοποθετημένα σε τετράγωνο, μια ασυνήθιστη χημική διάταξη που λίγοι χημικοί θα μπορούσαν να μαντέψουν και είναι δύσκολο να παραχθεί. Η κατανόηση της δομής της πενικιλίνης σήμαινε ότι γνωρίζαμε πώς έμοιαζε και μπορούσαμε να αναζητήσουμε τα χημικά ξαδέλφια της. Εάν με άλλα λόγια είμαστε αλλεργικοί στην πενικιλίνη και έχει τύχει να χρειαστούμε ένα εναλλακτικό αντιβιοτικό, πρέπει να ευχαριστήσουμε την Κρόφουτ Χόντκιν. Σήμερα, είναι πολύ πιο εύκολο να προσδιοριστεί η δομή νέων ενώσεων. Η τεχνική των ακτίνων Χ που εφηύρε η Κρόφουτ Χόντκιν στο δρόμο της για τον προσδιορισμό της δομής της πενικιλίνης εξακολουθεί να χρησιμοποιείται παγκοσμίως για τη μελέτη ενώσεων. Και η ίδια η τεχνική μαγνητικής τομογραφίας που χρησιμοποιούν τα νοσοκομεία για τη διάγνωση ασθενειών μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί σε χημικές ενώσεις για την ανάλυση της δομής τους. Αλλά ακόμη και αν ένας χημικός μαντέψει μια εντελώς νέα δομή που δεν σχετίζεται με καμία ένωση γνωστή στη Γη, θα πρέπει να την παρασκευάσει, και αυτό είναι το δύσκολο μέρος. Για πολλές χρήσιμες ενώσεις, όπως η πενικιλίνη, είναι ευκολότερο και φθηνότερο να «καλλιεργηθούν» και να εξαχθούν από τη μούχλα, από φυτά ή έντομα. Έτσι, οι επιστήμονες που αναζητούν νέα χημεία εξακολουθούν συχνά να αναζητούν έμπνευση στις πιο μικρές γωνιές του κόσμου γύρω μας. πηγή: https://www.huffingtonpost.gr/entry/mono-to-1-ton-chemikon-enoseon-echei-anakalefthei-oi-aynostes-mporei-na-einai-epanastatikes_gr_6530ec5fe4b03b213b08bb91 – https://theconversation.com/only-1-of-chemical-compounds-have-been-discovered-heres-how-we-search-for-others-that-could-change-the-world-211302

΄΄Εφυγε΄΄, δυστυχώς μια μεγάλη προσωπικότητα, Ο καθηγητής Γιώργος Γραμματικάκης

Πέθανε, σε ηλικία 84 ετών, ο γνωστός Έλληνας φυσικός Γιώργος Γραμματικάκης. O Γιώργος Γραμματικάκης νοσηλευόταν τις τελευταίες μέρες στην Εντατική του ΠΑΓΝΗ με αναπνευστική ανεπάρκεια, ωστόσο το πρωί της Τετάρτης κατέληξε. Ο Γιώργος Γραμματικάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης. Σπούδασε Φυσική στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στο Imperial College του Λονδίνου. Απέκτησε το διδακτορικό του δίπλωμα το 1973 και η διατριβή του είχε τίτλο «Analysis of some multiparticle final state in 10 and 6 GeV/c K-p interactions». Τον Μάιο του 1962, ύστερα από δικαστική προσφυγή των μελών των ακροδεξιών φοιτητικών παρατάξεων ΣΔΟΕ και ΕΚΟΦ κατά της διοίκησης της Διοικούσας Επιτροπής Συλλόγων του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΔΕΣΠΑ), το δικαστήριο τον διόρισε μέλος του νέου δ.σ της ΔΕΣΠΑ, θέση από την οποία παραιτήθηκε αμέσως καταγγέλοντας σκευωρία. Από το 1982 έως το 2006 που συνταξιοδοτήθηκε και του απονεμήθηκε ο τίτλος του Ομότιμου Καθηγητή, ήταν καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Από το 1990 έως το 1996 διατέλεσε πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Το 2014 εκλέχθηκε ευρωβουλευτής με «Το Ποτάμι» και συμμετείχε στην Ομάδα της Προοδευτικής Συμμαχίας Σοσιαλιστών και Δημοκρατών. Επίσης υπήρξε αντιπρόεδρος στο Δ.Σ της Λυρικής Σκηνής. Το συγγραφικό του έργο θαυμαστό, ζηλευτό με το μεγάλο ταλέντο του στην μετάδοση της γνώσης και την απλοποίηση της θεωρίας της φυσικής. Το ΄΄φως΄΄ ήταν πάντα στην επιστημονική του αλλά και στην καλλιτεχνική του ζωή. Ένας πραγματικός δάσκαλος. Όποιος είχε την τύχη να ακούσει μάθημα από εκείνον πρέπει να νιώθει ευτυχής. Δεν ήταν μόνο ο φυσικός επιστήμονας αλλά και δάσκαλος που έδειξε οτι ο δρόμος της επιστήμης δεν είναι ο μοναδικός στην ζωή μας. Οι μουσικές του συναντήσεις με φοιτητές και όχι μόνο στο ραδιόφωνο ανεπανάληπτες. Είχα κι εγω την μεγάλη ευτυχία και τύχη να είμαι στους φοιτητές του και τον ευγνωμονώ. Καλό δρόμο στην αιωνιότητα, δάσκαλε!!

Τι είναι το «Εργοστάσιο Φωτιάς» τεχνητής νοημοσύνης του ισραηλινού στρατού;

Όπως έχουμε γράψει τελευταία η τεχνητή νοημοσύνη έχει ήδη περάσει στην ΄΄καθημερινή΄΄ χρήση. Τρανό παράδειγμα στον σε εξέλιξη νέο πόλεμο στην Μέση Ανατολή. Η εφαρμογή ήδη είναι σε πρακτική χρήση από το 2011!!

Όταν Ισραηλινοί ηγέτες είχαν περιγράψει την πρόθεσή τους να κάνουν τη χώρα «υπερδύναμη της τεχνητής νοημοσύνης», ήταν ασαφείς ως προς τις λεπτομέρειες. Το κύριο πλεονέκτημα της ενσωμάτωσης της τεχνητής νοημοσύνης σε συστήματα πεδίου μάχης, υποτίθεται πως είναι η δυνατότητα μείωσης των απωλειών αμάχων. Πάντως, μέχρι σήμερα δεν υπάρχει διεθνές νομικό πλαίσιο που να καθορίζει ποιος φέρει την ευθύνη για τις απώλειες αμάχων, ατυχήματα ή ακούσιες κλιμακώσεις όταν ένας υπολογιστής κρίνει εσφαλμένα. Επιπλέον, υπάρχει και το ζήτημα των δεδομένων και των δοκιμών στα οποία αυτά τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης εκπαιδεύονται. Πώς μπορούμε να γνωρίζουμε την αποτελεσματικότητα ενός τέτοιου συστήματος αν δεν έχει εκπαιδευτεί και δοκιμαστεί σε ανθρώπους; Ο ισραηλινός στρατός έχει στο τεράστιο και hi-tech οπλοστάσιο του ένα προηγμένο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που ονομάζεται Fire Factory το οποίο χρησιμοποιείται για την επιλογή στόχων αεροπορικών επιδρομών και επεξεργασίας δεδομένων για διαφόρων ειδών στρατιωτικά logistics. Κάθε πτυχή της παλαιστινιακής ζωής στη Λωρίδα της Γάζας και τη Δυτική Όχθη επιβλέπεται από τον ισραηλινό στρατό σε επίπεδα που σύμφωνα τουλάχιστον με τους ισραηλινούς αξιωματούχους να γνωρίζουν ακόμη και τα ποσοστά κατανάλωσης θερμίδων των κατοίκων των δύο περιοχών σε καθημερινή βάση. Από την άλλη πλευρά αυτή η δυνατότητα (στο όποιο επίπεδο προσεγγίζει την πραγματικότητα) αποτελεί και το βασικό σημείο κριτικής στον ισραηλινό στρατό και τις μυστικές του υπηρεσίες αφού η απορία που φτάνει στα όρια της κατηγορίας είναι πώς με τέτοια παρακολούθηση κατάφερε η Χαμάς να οργανώσει μια τόσο μεγάλης έκτασης και σύνθετη στρατιωτική επιχείρηση χωρίς να γίνει τίποτε αντιληπτό. Δημιουργήθηκε πάντως στο Ισραήλ ένας εξαιρετικά κερδοφόρος τομέας ανάπτυξης τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης για στρατιωτικές εφαρμογές χρησιμοποιώντας τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα ως… εργαστήρια. Σε όλα τα παλαιστινιακά εδάφη, το Ισραήλ συλλέγει και αναλύει δεδομένα από drones, κάμερες CCTV, δορυφορικές εικόνες, ηλεκτρονικά σήματα, διαδικτυακές επικοινωνίες και άλλες πλατφόρμες που συλλέγονται από τον στρατό. Φημολογείται μάλιστα ότι η ιδέα για το Waze – το λογισμικό χαρτογράφησης που αναπτύχθηκε από πτυχιούχους του στρατιωτικού τομέα πληροφοριών του Ισραήλ και πουλήθηκε στην Google για 1,1 δισεκατομμύρια δολάρια το 2013 – προήλθε από λογισμικό χαρτογράφησης που σχεδιάστηκε για την παρακολούθηση Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη. Είναι σαφές ότι το Ισραήλ έχει σειρά συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης που έχουν σχεδιαστεί για να ελέγχουν τα παλαιστινιακά εδάφη και τον πληθυσμό τους. Ο ισραηλινός στρατός υποστηρίζει ότι τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης του δεν λειτουργούν αυτόνομα αλλά επιβλέπονται από στρατιώτες που λαμβάνουν τις αποφάσεις για αεροπορικές επιδρομές ή άλλου είδους αποστολές. Ο στρατός έχει επίσης υποστηρίξει εμμέσως ότι τα προγράμματά του ξεπερνούν τις ανθρώπινες αναλυτικές ικανότητες και ελαχιστοποιούνται έτσι τα λάθη που μπορεί να επιφέρουν απρόβλεπτες απώλειες ζωής. Οι αναλυτές ανησυχούν ότι αυτά τα ημιαυτόνομα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσαν να γίνουν γρήγορα αυτόνομα συστήματα χωρίς επίβλεψη με ότι αυτό συνεπάγεται για την λήψη αποφάσεων και τη χρήση βίας εναντίον ανθρώπων. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης από το Ισραήλ εξελίσσεται πέρα ​​από διεθνείς ή άλλους κανονισμούς. Επίσης οι πολίτες του Ισραήλ έχουν ελάχιστη άμεση γνώση αυτών των συστημάτων και καμία δυνατότητα εκδήλωσης κάποιας άποψης για το πώς πρέπει να χρησιμοποιούνται. (Το ίδιο ισχύει και για τις χώρες, όπως ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Τουρκία κλπ, που χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη για στρατιωτικούς σκοπούς). Ενώ η ακριβής φύση των προγραμμάτων τεχνητής νοημοσύνης του Ισραήλ παραμένει μυστική, ο στρατός έχει καυχηθεί για τη χρήση του AI. Ονόμασαν την 11ήμερη επίθεσή τους στη Λωρίδα της Γάζας το 2021 τον πρώτο «πόλεμο AI» στον κόσμο. Το βέβαιο είναι ότι μέλλον του πολέμου της τεχνητής νοημοσύνης διαμορφώνεται αυτή τη στιγμή και λίγοι έχουν λόγο για το πώς εξελίσσεται. πηγή: https://www.naftemporiki.gr/techscience/1523730/ti-einai-to-ergostasio-fotias-technitis-noimosynis-toy-israilinoy-stratoy/ – https://www.japantimes.co.jp/news/2023/07/17/world/israel-quietly-embeds-ai-military-systems/

Άγνωστες πτυχές της ιστορίας μας άκρως ενδιαφέρουσες!!! (2023-1958=65 χρόνια πριν)

H ατομική βασίλισσα Στις 3 Νοεμβρίου του 1958 το περιοδικό Time δημοσίευσε άρθρο με τίτλο «Η ατομική βασίλισσα» , με το οποίο τόνιζε πως η Φρειδερίκη είχε έναν σοβαρό σκοπό για την παρουσία της στην Αμερική, καθώς στην Ελλάδα σύντομα θα ξεκινούσε να λειτουργεί ο πρώτος πυρηνικός αντιδραστήρας. Η βασίλισσα δήλωσε στο περιοδικό: «Παρόλο που γνωρίζω ότι τα ραδιενεργά ισότοπα έχουν μεγάλα οφέλη για την ιατρική, ενδιαφέρομαι ιδιαίτερα για τη Θεωρητική Φυσική (…) Θέλω να καταλάβω τι συμβαίνει μέσα στο άτομο».

H βασίλισσα Φρειδερίκη στο εξώφυλλο του περιοδικού Time (1958). Ο τύπος της εποχής ανέφερε ότι το ταξίδι της στις ΗΠΑ το 1958, δεν θα είχε κανένα πολιτικό στόχο, και η ίδια δήλωνε δημόσια: «Η ατομική βόμβα δεν με ενδιαφέρει. Αντιθέτως, η βιομηχανική εφαρμογή της ατομικής ενεργείας ενδιαφέρει ιδιαιτέρως την Ελλάδα, καθώς από του προσεχούς έτους πρόκειται να λειτουργήση εις Αθήνας ο πρώτος ελληνικός ατομικός αντιδραστήρ.» Στην αυτοβιογραφία της, βέβαια, η Φρειδερίκη γράφει για το ταξίδι στην Αμερική ότι «η επίσκεψις ήταν ημιεπίσημη». Στόχος της ήταν να δει από κοντά τον τρόπο λειτουργίας των μεγάλων πυρηνικών τους κέντρων, αλλά και σε ανεπίσημο πολλές φορές κλίμα, να αναπτύξει πιο συγκεκριμένες επαφές με επιστήμονες, καθώς και να ενισχύσει τις πολιτικές φιλίες. Η Φρειδερίκη έφτασε στις 21 Οκτωβρίου του 1958 στις ΗΠΑ, προσκεκλημένη της αμερικανικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (ΕΑΕ), συνοδευόμενη από τον διάδοχο Κωνσταντίνο, 18 ετών και την Σοφία, 20 ετών. Όταν έφτασε στις ΗΠΑ, δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι ο βασιλιάς Παύλος έμεινε πίσω για να φροντίζει τη χώρα και η κόρη της Ειρήνη, 16 ετών, έμεινε στο σπίτι για να φροντίζει τον βασιλιά. Δήλωσε επίσης ότι ήταν μια «ταπεινή μαθήτρια» της ατομικής ενέργειας, τονίζοντας ότι το ταξίδι της είχε εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Λίγες ημέρες αργότερα επισκέφτηκε το ατομικό εργαστήριο στο Brookhaven, όπου ενημερώθηκε για τις χρήσεις της ατομικής ενέργειας. Τη βασίλισσα υποδέχθηκε ο διεθυντής του εργαστηρίου Dr. Leland J. Haworth. Στις 23 Οκτωβρίου η Φρειδερίκη δείπνησε στον Λευκό οίκο με τον πρόεδρο Αϊζενχάουερ, ενώ στις 25 συνάντησε τον στρατηγό George Marshall. Δυο μέρες αργότερα είδε ξανά στελέχη της αμερκανικής ΕΑΕ – μεταξύ άλλων και τον πρόεδρο της επιτροπής και μετέπειτα διευθυντή της CIA John McCone-, σύμφωνα με τα τηλεγραφήματα των ειδησεογραφικών πρακτορείων, τους εξέπληξε με τις γνώσεις της για την ατομική ενέργεια. Η Φρειδερίκη δήλωσε στον τύπο ότι «οι ζωές μας στο μέλλον θα εξαρτώνται από την ατομική ενέργεια». Συνάντησε μεταξύ άλλων σε ανεπίσημο γεύμα και τον αρχηγό της CIA Allen Dulles (με τον οποίο φημολογείται ότι η Φρειδερίκη είχε ερωτική σχέση). Η Φρειδερίκη δεν ήταν μια τυπική περίπτωση βασίλισσας. Είχε μια ισχυρή προσωπικότητα που την αναγνωρίζουν εξίσου οι υποστηρικτές και οι αντίπαλοί της. Απόρρητη αμερικανική έκθεση ανέφερε ότι «η βασίλισσα Φρειδερίκη γενικά θεωρείται ισχυρότερη και περισσότερο αποφασιστική προσωπικότητα από τον σύζυγό της βασιλιά Παύλο και συχνά έχει πάρει την πρωτοβουλία να διαμορφώσει την πολιτική του παλατιού». Η εκτενής αλληλογραφία της με τον υπουργό εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, Marshal, είναι ένα μόνο δείγμα της πολυδιάστατης εμπλοκής της στην πολιτική της χώρας. Δεν δίσταζε να χρησιμοποιήσει τη γυναικεία της ταυτότητα για να ασκήσει γοητεία και επιρροή. Επιδίωξε μια στενή σχέση με το έθνος και το λαό, που θα απεγκλώβιζε τον θεσμό της βασιλείας από τον συμβολικό του ρόλο, όπως, επίσης, κι εκείνον της βασίλισσας από την κοινωνική και τελετουργική βιτρίνα, νομιμοποιώντας την παρουσία και την ενεργό ανάμειξή της στην πολιτική σκηνή. Προς αυτή την κατεύθυνση, προώθησε τον εαυτό της σαν «Μητέρα του Έθνους» και προστάτιδά του από την κομμουνιστική απειλή. Σε αυτή την εικόνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες βρήκαν έναν πολύτιμο σύμμαχο υπεράσπισης των συμφερόντων τους και αντίστοιχα η Φρειδερίκη τον εγγυητή της θέσης της. Η ίδια η Φρειδερίκη φαίνεται ότι είχε αντιληφθεί από πολύ νωρίς τη σημασία της πυρηνικής ενέργειας εντάσσοντάς την στην πολιτική και διπλωματική της ατζέντα. Στην αυτοβιογραφία της αναφέρεται συχνά στις συζητήσεις που είχε με πυρηνικούς επιστήμονες, καθώς και στην προσωπική της μελέτη. Σύμφωνα με τα όσα η ίδια καταγράφει, θεωρούσε την πυρηνική φυσική ως ένα μέσο φιλοσοφικής θεωρίας, που θα την εξόπλιζε διανοητικά στον αγώνα της προς την αυτογνωσία και την τιθάσευση του ευμετάβλητου και ευσυγκίνητου εσωτερικού της κόσμου, ώστε να εργαστεί ως βασίλισσα, χωρίς να την καταβάλει η συγκίνηση για τα δεινά του κόσμου. Στόχος της ήταν, σύμφωνα με τα λόγια της, να ανακαλύψει «το αμετάβλητο, το ενοποιό στοιχείο, το «κάτι» εκείνο που αν υπήρχε θα ήταν το κλειδί της λύσεως όλων των προβλημάτων και η απάντησις σε όλα τα ερωτήματα». Στις 2 Νοεμβρίου η βασίλισσα βρέθηκε στο Πίτσμπουργκ για να δει τον πρώτο της αμερικανικό ατομικό αντιδραστήρα. Στο πρόγραμμά της είχε επίσης συνάντηση με πυρηνικούς φυσικούς στο Carnegie Institute of Technology, ενώ στη συνέχεια επισκέφτηκε τα πυρηνικά εργοστάσια σε Shippingport και Westhouse Bettis. Aκολούθησε μετάβαση στο Σικάγο και στο Εθνικό εργαστήριο του Argonne. Eκεί η επίσκεψη διήρκησε πέντε ώρες και η βασίλισσα παρακολούθησε συνεδρίες, ενώ επέδειξε ιδιάιτερο ενδιαφέρον για τα υποατομικά σωματίδια της αντιύλης, που εξαϋλόνονται όταν συναντούν τα σωματίδια της γνωστής ύλης. Επισκέφτηκε επίσης τις εγκαταστάσεις της Nuclear-Chicago Corporation, η οποία προμήθευε με ατομικό εργαστηριακό εξοπλισμό τον «Δημόκριτο», και έθετε συνεχώς ερωτήματα στους υπεύθυνους «σαν μαθήτρια», όπως έγραψε ο αμερικάνικος τύπος. Στις 7 Νοεμβρίου η Φρειδερίκη έφτασε στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου Πυρηνικών Σπουδών Oak Ridge, συνοδευόμενη από το μέλος της αμερικανικής ΕΑΕ Harold Vance και τον πρόεδρο της TVA Herbert Vogel. Aμέσως μετά ο Edward Creutz της General Atomic κάλεσε τη βασίλισσα, με την οποία είχε συναντηθεί τις προηγούμενες ημέρες στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας του Carnegie, να επισκεφτεί το εργαστήριο που διηύθυνε (το John Jay Hopkins για τη θεωρητική και εφαρμοσμένη επιστήμη) προκειμένου να ενημερωθεί σε βάθος για τις εξελίξεις στην Ατομική Φυσική, όπως η ίδια είχε ζητήσει. Παράλληλα, η Φρειδερίκη συμμετείχε στην τελετή ονοματοδοσίας του πλοίου «Πριγκίπισσα Σοφία», που ήταν το μεγαλύτερο που είχε κατασκευαστεί ποτέ στο δυτικό ημισφαίριο και ανήκε στον Σταύρο Νιάρχο, ενώ στη συνέχεια πραγματοποίησε αιφνιδιαστική επίσκεψη στα πυρηνοκίνητα υποβρύχια «Nautilus», «Triton» και «Skipjack», δηλαδή στο παλιότερο, στο μεγαλύτερο και στο ταχύτερο της εποχής αντίστοιχα, στο Connecticut, συνοδευόμενη από τον Rickover, τον «πατέρα του πυρηνικού ναυτικού». Στις 12 Νοεμβρίου η βασίλισσα βρέθηκε στο Πανεπιστήμιο Columbia για εμπλουτίσει τις γνώσεις της περί την πυρηνική ενέργεια, είδε μια γεννήτρια τύπου Van der Graaff, ενώ επισκέφτηκε το μικρό κύκλοτρο στα εργαστήρια Pupin. Πέντε ημέρες αργότερα θα έφτανε στο ΜΙΤ, όπου συνομίλησε με Έλληνες φοιτητές υπό τον συντονισμό των καθηγητών Γιώργου Χατζόπουλου και Ηλία Γυφτόπουλου και είδε από κοντά τον πυρηνικό αντιδραστήρα του Ινστιτούτου, αλλά και τον υπερυπολογιστή της εποχής ΙΒΜ 704. Σύμφωνα με τον Γυφτόπουλο, η επίσκεψη της βασίλισσας ήταν πολύ εντυπωσιακή, καθώς ήταν καλά προετοιμασμένη και έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για την Πυρηνική Φυσική. Η Φρειδερίκη είχε ζητήσει να συναντηθεί με ομάδα φυσικών της Σχολής, η οποία θα είχε διάρκεια μία ώρα. Τελικά η συνάντηση κράτησε τρεις ώρες, διότι δεν σταματούσε να ρωτά και να ζητεί διευκρινήσεις. Η Φρειδερίκη έκανε έκκληση προς τους Έλληνες φοιτητές του ΜΙΤ, μεταξύ των οποίων ο συγκαταλέγονταν τότε ο Ραφαήλ Μωυσής και ο Γεράσιμος Αρσένης, να κάνουν κάτι για να βοηθήσουν την Ελλάδα. Τότε, σύμφωνα με τον πρώτο, γεννήθηκε στο μυαλό του Γυφτόπουλου η ιδέα να αναλάβει το Κέντρο Διεθνών Σπουδών του ΜΙΤ την εκπόνηση μελέτης για την οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας. Στις 25 Νοεμβρίου 1958, επισκέφθηκε το εθνικό εργαστήριο ραδιενέργειας του Berkeley, όπου ενημερώθηκε από πρώτο χέρι από τους Edwin McMillan και Glenn Seaborg.

H Φρειδερίκη στο Berkeley με τους Edwin McMillan και Glenn Seaborg (25 Νοεμβρίου 1958) Mάλιστα την ξενάγησε αυτοπροσώπως ο διευθυντής του εργαστηρίου του LIvermore και πατέρας της βόμβας υδρογόνου Edward Teller. Μαζί με τον McMillan ήταν και ο Νικόλας Χριστόφιλος, ελληνικής καταγωγής αμερικανός ατομικός επιστήμονας. Ο Teller παρατήρησε στους συναδέλφους του ότι η βασίλισσα «ήταν καλά διαβασμένη στη Φυσική» και έδειχνε ανυπόμονη. Σύμφωνα δε με τον McMIllan, ουδέποτε είχε υπάρξει επισκέπτης που να έχει επιδείξει τόσο μεγάλο ενδιαφέρον για το ατομικό εργαστήριο. Μάλιστα ο ίδιος δήλωνε πρόθυμος να πάρει την βασίλισσα ως ερευνήτρια οποιαδήποτε στιγμή.»Στο παρελθόν είχαμε φιλοξενήσει γνωστούς επιστήμονες που έκαναν λιγότερο διεισδυτικές ερωτήσεις απ’ ότι αυτή η εντυπωσιακή γυναίκα» τόνισε. Στις δύο μέρες που διήρκεσε η επίσκεψή της, στο Berkeley η Φρειδερίκη συναντήθηκε και με τον ελληνικής καταγωγής Tομ Υψηλάντη, που συμμετείχε στην ομάδα έρευνας για το αντιπρωτόνιο. Ο Υψηλάντης επισκέφθηκε την Αθήνα την επόμενη χρονιά, μετά από πρόσκληση του παλατιού.

Στις 29 Νοεμβρίου η Φρειδερίκη έφτασε στην Αλμπουκέρκη και μετέβη στις μυστικές πυρηνικές εγκαταστάσεις του Los Alamos, συνοδευόμενη από τον γερουσιαστή Clinton Anderson και μέλη της αμερικανικής ΕΑΕ. Είναι αξιοθαύμαστο ότι κατάφερε να γίνει δεκτή ακόμη και στο Los Alamos στο Νέο Μεξικό, το εργαστήριο που στη διάρκεια του πολέμου έπαιξε κεντρικό ρόλο στην κατασκευή της ατομικής βόμβας και που μόλις πρόσφατα είχε χαλαρώσει τα μέτρα ασφαλείας. Η Φρειδερίκη ήταν ανάμεσα στις πρώτες διακεκριμένες προσωπικότητες που τους επιτράπηκε η ξενάγηση στο χώρο, όπου μεταξύ άλλων συναντήθηκε με τον συνεφευρέτη της βόμβας υδρογόνου Stanislaus Ulam. Για άλλη μια φορά, σύμφωνα με τον τοπικό τύπο, η βασίλισσα εντυπωσίασε τους επιστήμονες με τις γνώσεις της γύρω από την Πυρηνική Φυσική. Η περιοδεία της Φρειδερίκης συνεχίστηκε με επίσκεψη στο πανεπιστήμιο Princeton και έληξε στις 12 Δεκεμβρίου, όταν αναχώρησε αεροπορικώς για την Ελλάδα. Αποχωρώντας χαρακτήρισε τους ατομικούς επιστήμονες «στρατιώτες της ειρήνης». Ο απολογισμός του ταξιδιού της βασίλισσας ήταν εντυπωσικός, καθώς όχι μόνο είχε έρθει σε επαφή ουσιαστικά τα περισσότερα μέλη του Μανχάταν πρότζεκτ και την πυρηνική ελίτ των ΗΠΑ, αλλά και είχε αφήσει πίσω ένα ενδιαφέρον αποτύπωμα το οποίο έδειχνε ότι η Ελλάδα, παρόλο που ήταν μικρή και φτωχή, ήθελε να βρίσκεται στην τεχνολογική πρωτοπορία της εποχής της. Και παρόλο που ήταν ανεπίσημο, το ταξίδι της ήταν μια καταπληκτική άσκηση δημοσίων σχέσεων που γνώρισε τεράστια κάλυψη από τον αμερικανικό τύπο και δημιούργησε συμπάθεια για την Ελλάδα και την επιστημoνική της πρόοδο.

Ενθουσιασμένη από τα μαθήματα που είχε πάρει στην Αμερική , η Φρειδερίκη κάλεσε στα ανάκτορα τον διάσημο πυρηνικό φυσικό της αμερικανικής ΕΑΕ – και μετέπειτα υπουργό άμυνας των ΗΠΑ – Harold Brown, ο οποίος έδωσε διάλεξη για τις ειρηνικές εφαρμογές της πυρηνικές ενέργειας (*). Λίγες εβδομάδες αργότερα ο υπουργός παιδείας Γεώργιος Βογιατζής έδωσε εντολή στο Βασιλικό Εθνικό Ίδρυμα να συμπεριλάβει στο μάθημα της Φυσικής «στοιχειώδη τουλάχιστον μύησιν εις τα τελευταίας κατακτήσεις της επιστήμης» μέσα από την οργάνωση των μαθημάτων για τους καθηγητές των επαρχιακών γυμνασίων, σε συνάντηση με την ΕΕΑΕ. Ακόμη, ζήτησε με εγκύκλιο να ενταχθούν δύο ακόμη ώρες Φυσικής στα σχολεία και να οργανωθούν ειδικές ομιλίες για την εφαρμογή της ατομικής ενέργειας. (*) Η Φρειδερίκη προσκάλεσε στην Ελλάδα κι άλλους κορυφαίους επιστήμονες του 20ου αιώνα, όπως τον Carl von Weizsäcker και τον νομπελίστα Werner Heisenberg. Ο Heisenberg στις 3η Ιουνίου του 1960 έδωσε διάλεξη στα ανάκτορα με θέμα «Γλώσσα και πραγματικότητας εις την σύγχρονον Φυσικήν», την οποία παρακολουθησαν ο βασιλιάς Παύλος, η Φρειδερίκη, ο διάδοχος Κωνσταντίνος, οι υπουργοί Τσάτσος και Βογιατζής και πλήθος επιστημόνων. Τον Heisenberg προλόγισε η ίδια η βασίλισσα, με μια ομιλία που γνώρισε ευρεία κάλυψη από τον τύπο. πηγές: 1.Αχιλλέας Χεκίμογλου, «Ατομική Εποχή», εκδόσεις Παπαδόπουλος 2. Μυρτώ Δημητροκάλη, «Επιστημονική Διπλωματία στον Ψυχρό Πόλεμο. Το παράδειγμα της εισαγωγής της πυρηνικής φυσικής στην Ελλάδα», Διπλωματική Εργασία, Σχολή Θετικών Επιστημών, Τμήμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Επιστημών, 2017-18 3. https://garystockbridge617.getarchive.net/topics/queen+frederika

Τρικυμία εν κρανίω

΄΄Αυτός είναι ο λόγος που αγαπώ τη φυσική. Οτιδήποτε μαθαίνει κανείς θα χρησιμεύσει κάπου αλλού, και τα πάντα είναι μια μεγάλη περιπέτεια γιατί δεν ξέρουμε πού θα μας οδηγήσει η συνέχεια. Απ’~όσο ξέρουμε, οι φυσικοί νόμοι που παρατηρούμε εδώ στη Γη ισχύουν παντού στο σύμπαν. Πολλές από τις βασικές αρχές του σύμπαντός μας είναι προσβάσιμες στους πάντες. Μπορείτε να τις ελέγξετε κι εσείς οι ίδιοι. Από αυτό που μπορούμε να μάθουμε από ένα αυγό εξάγεται μια αρχή που ισχύει παντού. Αν βγούμε έξω εξοπλισμένοι με αυτή τη νέα μας αρχή, ο κόσμος φαίνεται διαφορετικός.΄΄ Δανειστήκαμε την πάρα πάνω ρήση από την εισαγωγή του βιβλίου της Helen Czerski με τίτλο ΄΄Καταιγίδα στο φλυτζάνι΄΄. Ένα θαυμάσιο πόνημα, μια εξαίρετη μελέτη για κάθε άνθρωπο, που θα τον προκαλέσει να ενεργοποιήσει τις δυνάμεις του εγκεφάλου του και να κρίνει τον σημερινό κόσμο με όλες τις ανωμαλίες που παρουσιάζονται μπροστά μας. Λέμε ανωμαλίες γιατι δεν είναι η κανονικότητα, δεν είναι στις προδιαγραφές της βιωσιμότητας του ανθρώπου στον πλανήτη μας. Ζούμε ανάμεσα σε καταστροφικούς πολέμους, που δεν έχουν έλεος σε τίποτα ούτε σε ακόμη κι αυτή την ζωή, το πολυτιμότερο αγαθό για τον άνθρωπο. Θα κάναμε τον παραλληλισμό του τίτλου λέγοντας ΄΄Τρικυμία στον εγκέφαλο κάποιων΄΄.

Διεκδίκηση και εκδίκηση. Θυσίες για κάτι που ανήκει σε όλους. Η Γη μας, το σπίτι μας καίγεται, χάνεται, εξαφανίζεται, καταστρέφεται κι εμείς στημένοι στην τηλεόρασή μας ανάμεσα στην ανεμελιά και το ποπ-κορν μέχρι τα ...αποτελέσματα των εκλογών!! Σε ποιόν ανήκει η κάθε χώρα, απο που την πήραν, πως αποκτήθηκε, ποιοι οι τίτλοι ιδιοκτησίας; Ο Τζων Σμιθ στην οικονομική πρόταση θεωρεί την γη δώρο της φύσης για κάθε άνθρωπο, πηγή πλούτου και αρχή της οικονομικής δραστηριότητας του κάθε ανθρώπου. Δεν μας είπε τι θα κάνουμε όταν αυτή την γη την διεκδικούν πολλοί, με τα ίδια συμφέροντα, με τους ίδιους σκοπούς. Δεν μας είπε, επίσης, οταν οι πολλοί έχουν αδυναμίες, έλλειψη γνώσης, αυτογνωσίας και γίνονται εξαρτήματα ισχυρότερων. Ουκρανία και Μέση Ανατολή στις φλόγες και στο μένος δυο λαών με τα ίδια δικαιώματα αλλά εξαρτημένους από διαφορετικούς ΄΄ισχυρούς΄΄. Πως λύνεται το πρόβλημα; κανείς δεν απαντά. Οι ΄΄ισχυροί΄΄ συνεχίζουν χωρίς ακοή στους ήχους της τρικυμίας στο...φλυτζάνι!! Θα μιλήσουν στο...τέλος, στην μοιρασιά όπως έγινε στο παρελθόν πολλές φορές. Όπως έγινε και στην πατρίδα μας (μην ξεχνούμε) όταν τελείωσε και ο πρώτος και ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος. Μας ΄΄έδωσαν΄΄ τα κομμάτια μας και μας έβαλαν και επιτηρητή να ελέγχει την κανονικότητά τους. Να είμαστε βέβαιοι ότι το ίδιο θα επαναληφθεί και τώρα στην Ουκρανία και στην Μέση Ανατολή. Στο τέλος θα γίνει η μοιρασιά, μια νέα κανονικότητα, την οποία αγνοούμε εμείς, γνωστή, όμως, στους ΄΄ισχυρούς΄΄ για την...γη των ανθρώπων!! Την Γη μας που την καταστρέφουν σιγά και σταθερά. Οι αισθήσεις τους δεν λειτουργούν, τα αισθήματά τους σε σκόπιμη ύπνωση!! Ως τότε θα έχουμε το μολύβι να σημειώνουμε αριθμό νεκρών και απο τις δυο πλευρές. Θα θρηνήσουμε εκείνους που θα έχουν τον μεγαλύτερο αριθμό απωλειών και θα συμπαθήσουμε τους άλλους!! Τρικυμία εν κρανίω!!!

Η Τεχνητή Νοημοσύνη προβλέπει σεισμούς

Σύστημα τεχνητής νοημοσύνης προβλέπει το 70% των σεισμών μια εβδομάδα πριν συμβούν. Το σύστημα έκανε μόνο οκτώ λανθασμένες προβλέψεις ενώ δεν προέβλεψε έναν σεισμό.

Oι μπλε κουκκίδες δείχνουν τη θέση των σεισμών στην Κίνα, που προέβλεψε η τεχνητή νοημοσύνη. Η κόκκινη γραμμή που ξεκινάει από τις μπλε κουκκίδες καταλήγει στις αντίστοιχες κόκκινες κουκκίδες όπου συνέβησαν οι πραγματικοί σεισμού. Οι αριθμοί δείχνουν την εβδομάδα που έγινε ο σεισμός. Κατά τη διάρκεια 30 εβδομάδων, η τεχνητή νοημοσύνη έχασε μόνο έναν σεισμό [Earthquake Forecasting Using Big Data and Artificial Intelligence: A 30‐Week Real‐Time Case Study in China]. Η επιστήμη της πρόβλεψης των σεισμών είναι πολύ δύσκολη, δεδομένου ότι οι σεισμοί προκαλούνται από την κίνηση τωντεκτονικών πλακών βαθιά μέσα στον φλοιό της Γης, μια διαδικασία που περιλαμβάνει μια ποικιλία μεταβλητών. Τώρα, πολλοί ερευνητές στρέφονται στην τεχνητή νοημοσύνη για την ανάλυση μεγάλων συνόλων δεδομένων σεισμικής δραστηριότητας και να εντοπίσει μοτίβα ή ανωμαλίες που μπορεί να διαφύγουν από τους ανθρώπινους αναλυτές. Οι αλγόριθμοι μηχανικής μάθησης μπορούν έτσι να βοηθήσουν τους ερευνητές να κατανοήσουν καλύτερα τα πρότυπα των σεισμών. Ωστόσο, αν και η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να βοηθήσει στην ανάλυση δεδομένων που σχετίζονται με τους σεισμούς, καθώς και στην ενίσχυση των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, η ακριβής πρόβλεψη του ακριβούς χρόνου, της εστίας και του μεγέθους ενός σεισμού, εξακολουθεί να είναι μια δύσκολη διαδικασία. Σήμερα, ορισμένα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιούνται για την πρόβλεψη σεισμών με υψηλό βαθμό πιθανότητας εξετάζοντας γεωλογικά χαρακτηριστικά και προηγούμενα σεισμικά δεδομένα. Τα μοντέλα αυτά υπολογίζουν την πιθανότητα να συμβούν σεισμοί σε συγκεκριμένες περιοχές σε μια δεδομένη χρονική περίοδο. Ωστόσο, αυτές οι προβλέψεις είναι συνήθως πολύ γενικές. Αυτό όμως μπορεί σύντομα να αλλάξει. Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Τέξας (UT) στο Όστιν δοκίμασαν έναν αλγόριθμο τεχνητής νοημοσύνης που προέβλεψε με ακρίβεια το 70% των σεισμών μια εβδομάδα πριν από την εκδήλωσή τους, κατά τη διάρκεια μιας επτάμηνης δοκιμής στην Κίνα. «Η πρόβλεψη των σεισμών είναι το ιερό δισκοπότηρο», δήλωσε ο Σεργκέι Φόμελ, καθηγητής στο Γραφείο Οικονομικής Γεωλογίας του UT και μέλος της ερευνητικής ομάδας. «Δεν είμαστε ακόμη κοντά στο να κάνουμε προβλέψεις για οποιοδήποτε σημείο του κόσμου, αλλά αυτό που πετύχαμε μας λέει ότι αυτό που θεωρούσαμε αδύνατο πρόβλημα είναι κατ’ αρχήν δυνατό», σημείωσε. Το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης προέβλεψε την εστία 14 σεισμών σε απόσταση περίπου 321 χιλιομέτρων από το σημείο όπου εκδηλώθηκαν και με σχεδόν ακριβώς την υπολογιζόμενη ισχύ. Το σύστημα έκανε μόνο οκτώ λανθασμένες προβλέψεις ενώ δεν προέβλεψε έναν σεισμό. Πρόβλεψη και προετοιμασία «Δύσκολο να προβλέψεις τους σεισμούς», δήλωσε ο Αλέξανδρος Σαββαΐδης, ανώτερος ερευνητής που ηγείται του προγράμματος του Γραφείου Σεισμολογικού Δικτύου του Τέξας (TexNet) – του σεισμικού δικτύου της πολιτείας. «Είναι θέμα χιλιοστών του δευτερολέπτου και το μόνο πράγμα που μπορείς να ελέγξεις είναι το πόσο προετοιμασμένος είσαι. Ακόμη και το 70%, είναι τεράστιο ποσοστό και θα μπορούσε να βοηθήσει στην ελαχιστοποίηση των οικονομικών και ανθρώπινων απωλειών και έχει τη δυνατότητα να βελτιώσει δραματικά την ετοιμότητα για σεισμούς παγκοσμίως», σημείωσε. Οι ερευνητές θέλουν τώρα να δοκιμάσουν το μοντέλο τους σε περιοχές με έντονη σεισμική δραστηριότητα, όπως η Καλιφόρνια, η Ιταλία, η Ιαπωνία, η Ελλάδα, η Τουρκία και το Τέξας. Στη συνέχεια, θα δοκιμάσουν το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης στο Τέξας, αξιοποιώντας τα δεδομένα του TexNet που περιλαμβάνει δεδομένα από περισσότερους από 300 σεισμολογικούς σταθμούς. πηγή: https://www.ertnews.gr/eidiseis/epistimi/systima-texnitis-noimosynis-provlepei-to-70-ton-seismon-mia-evdomada-prin-symvoun/ – https://news.utexas.edu/2023/10/05/ai-driven-earthquake-forecasting-shows-promise-in-trials/

Η προέλευση του νερού της Γης και οι εξωπλανήτες

Το νερό της Γης θα μπορούσε να έχει προέλθει από αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στις πλούσιες σε υδρογόνο ατμόσφαιρες και τους ωκεανούς μάγματος των πλανητών-εμβρύων κατά τα χρόνια της δημιουργίας της Γης, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύεται στο περιοδικό «Nature».

Για δεκαετίες οι γνώσεις των επιστημόνων για τον σχηματισμό των πλανητών βασίζονταν κυρίως στο Ηλιακό μας σύστημα. Ωστόσο, η αύξηση της έρευνας των εξωπλανητών την τελευταία δεκαετία, οδηγεί σε μια νέα προσέγγιση στη μοντελοποίηση της εμβρυικής κατάστασης της Γης. «Οι ανακαλύψεις εξωπλανητών μάς έδωσαν μια πολύ μεγαλύτερη εκτίμηση του πόσο συνηθισμένο είναι για τους μόλις σχηματισμένους πλανήτες να περιβάλλονται από ατμόσφαιρες πλούσιες σε μοριακό υδρογόνο Η2, κατά τα πρώτα εκατομμύρια χρόνια της ανάπτυξής τους», εξηγεί η Ανάτ Σαχάρ, ερευνήτρια του Ινστιτούτου Κάρνεγκι και προσθέτει: «Τελικά αυτά τα περιβλήματα υδρογόνου διαλύονται αλλά αφήνουν τα αποτυπώματά τους στη σύνθεση του νεαρού πλανήτη». Χρησιμοποιώντας ένα νέο μοντέλο, οι ερευνητές του Ινστιτούτου για την Επιστήμη Κάρνεγκι στις ΗΠΑ και του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας (UCLA) μπόρεσαν να αποδείξουν ότι στις αρχές της ύπαρξης της Γης, οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ του ωκεανού μάγματος και μιας πρωτο-ατμόσφαιρας μοριακού υδρογόνου θα μπορούσαν να έχουν προκαλέσει ορισμένα από τα χαρακτηριστικά της Γης, όπως η αφθονία νερού. Οι αλληλεπιδράσεις αυτές στην προσομοίωση της εμβρυικής Γης είχαν ως αποτέλεσμα την κίνηση μεγάλων μαζών υδρογόνου στον μεταλλικό πυρήνα, την οξείδωση του μανδύα και την παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων νερού. «Αυτή είναι μόνο μία πιθανή εξήγηση για την εξέλιξη του πλανήτη μας, αλλά μια εξήγηση που θα δημιουργούσε μια σημαντική σύνδεση μεταξύ της ιστορίας σχηματισμού της Γης και των πιο συνηθισμένων εξωπλανητών που έχουν ανακαλυφθεί σε τροχιά γύρω από μακρινά αστέρια και οι οποίοι ονομάζονται Υπερ-Γη και Υπο- Ποσειδώνας», εξηγεί η κ. Σαχάρ. πηγή: https://www.amna.gr/home/article/723044/Oi-anakalupseis-exoplaniton-tha-mporousan-na-exigisoun-tin-proeleusi-tou-nerou-sti-Gi – https://www.eurekalert.org/multimedia/981170

Οι προβλέψεις του Νίκολα Τέσλα για το μέλλον

Σε συνέντευξη του που δημοσιεύτηκε το 1926 στο αμερικανικό περιοδικό Collier’s, ο Νίκολα Τέσλα που βρισκόταν τότε προς το τέλος της καριέρας του, είχε κάνει εξαιρετικά διορατικές προβλέψεις για το μέλλον.... Σε συνέντευξη του που δημοσιεύτηκε το 1926 στο αμερικανικό περιοδικό Collier’s, ο Νίκολα Τέσλα που βρισκόταν τότε προς το τέλος της καριέρας του, είχε κάνει εξαιρετικά διορατικές προβλέψεις για το μέλλον. Είχε μιλήσει για πτήσεις ηλεκτρικών αεροπλάνων από τη Νέα Υόρκη στην Ευρώπη μέσα σε λίγες ώρες, για συχνότερους σεισμούς και για αυξομειώσεις της θερμοκρασίας. Προέβλεψε, ακόμα, ότι οι άνθρωποι θα μπορούν να επικοινωνούν ασύρματα ο ένας με τον άλλο, σε πολύ μεγάλες αποστάσεις, χρησιμοποιώντας συσκευές που χωρούν στην τσέπη τους. «Όταν η ασύρματη τεχνολογία εφαρμοστεί τέλεια, όλη η γη θα μετατραπεί σ’ έναν τεράστιο εγκέφαλο, αυτό που είναι δηλαδή πραγματικά, με όλα τα πράγματα να είναι απλώς κομμάτια ενός πραγματικού και ρυθμικού όλου. Θα μπορούμε να επικοινωνούμε ο ένας με τον άλλον στιγμιαία, ανεξαρτήτου απόστασης. Όχι μόνο αυτό, αλλά μέσα από την τηλεόραση και την τηλεφωνία, θα μπορούμε να βλέπουμε και να ακούμε τον άλλον, σαν να τον έχουμε μπροστά μας ακόμα κι αν έχουμε χιλιάδες μίλια ανάμεσά μας», είχε πει στη συνέντευξή του μεταξύ άλλων ο Νίκολα Τέσλα.

Οι μετεωρολογικές προγνώσεις και ο Δανιήλ (Η επιστήμη τα είπε...)

Με αφορμή τη συζήτηση που γίνεται για την προγνωσιμότητα της κακοκαιρίας Δανιήλ θα θέλαμε να δώσουμε κάποια σχετικά στοιχεία τα οποία αφορούν τις προγνώσεις που εκδόθηκαν από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr πριν αλλά και κατά τη διάρκεια εκδήλωσης της κακοκαιρίας. Οι χάρτες που παρουσιάζονται δείχνουν το συνολικό προβλεπόμενο ύψος βροχής σε χιλιοστά με χρονικό ορίζοντα 72 ωρών από τις 4 αρχικοποιήσεις του αριθμητικού μοντέλου πρόγνωσης καιρού του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr μεταξύ Κυριακής 3 και Τρίτης 5 Σεπτεμβρίου 2023.

Η πρώτη σχετική ανακοίνωση/ειδοποίηση η οποία αναρτήθηκε στο meteo.gr το μεσημέρι της Κυριακής 03/09 (https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=2908) παρουσίαζε τη μετεωρολογική κατάσταση της κακοκαιρίας, ενώ παρέθετε και τον πρώτο χάρτη πρόγνωσης ύψους βροχοπτώσεων μέχρι το βράδυ της Τρίτης. Ταυτόχρονα, με βάση την κατηγοριοποίηση του επεισοδίου βροχόπτωσης (RPI), η οποία εφαρμόζεται από τη μονάδα Meteo του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών τα τελευταία 2 χρόνια, το αναμενόμενο επεισόδιο βροχόπτωσης κατατάχθηκε στην μέγιστη Κατηγορία 5 (Ακραία). Όπως φαίνεται και από την ομάδα χαρτών παραπάνω, τα προγνωστικά δεδομένα έδειχναν ήδη πως μια μεγάλη περιοχή της Θεσσαλίας θα δεχθεί περισσότερα από 200 mm βροχής με μέγιστες τιμές άνω των 500 mm στις ορεινές περιοχές. Η δεύτερη σχετική ανακοίνωση/ειδοποίηση η οποία αναρτήθηκε στο meteo.gr το μεσημέρι της Δευτέρας 04/09 (https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=2909) ανέφερε ότι «από την επεξεργασία των προγνωστικών στοιχείων, στην περιοχή της Φθιώτιδας και της Μαγνησίας (Πήλιο), αναμένονται > 500 mm βροχής» και αναρτήθηκε και σχετικός χάρτης. Ταυτόχρονα, αναφέρθηκε ότι το αναμενόμενο επεισόδιο βροχόπτωσης παραμένει στην Κατηγορία 5 (Ακραία). Η μέγιστη τιμή του προβλεπόμενου αθροιστικού ύψους βροχής 72 ωρών ήταν περίπου 700 mm στις ανατολικές πλαγιές της Πίνδου και στην Ανατολική Θεσσαλία. Η τρίτη σχετική ανακοίνωση/ειδοποίηση η οποία αναρτήθηκε στο meteo.gr το πρωί της Τρίτης 05/09 (https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=2911) ανέφερε ότι «από την επεξεργασία των προγνωστικών στοιχείων του αριθμητικού μοντέλου πρόγνωσης καιρού του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / Meteo.gr, το διήμερο Τρίτης και Τετάρτης στην περιοχή του Πηλίου, που ήδη αντιμετωπίζει πλημμυρικά επεισόδια, αναμένονται ~650-700 mm, ενώ στην περιοχή νότια του νομού Καρδίτσας ~550-600 mm» και αναρτήθηκε σχετικός χάρτης. Τα συμπεράσματα που προκύπτουν είναι: – Οι προγνώσεις των μετεωρολογικών μοντέλων έδιναν πολύ μεγάλα ύψη βροχής για την περιοχή της Θεσσαλίας ήδη από την Κυριακή 03/09 ενώ και όλες οι επόμενες ανανεώσεις (διαθέσιμες ανά 12 ώρες) επέμεναν στο ίδιο καταστροφικό σενάριο, αυξάνοντας επομένως τη βεβαιότητα για την εγκυρότητα τους. – Τα ύψη βροχής που είχαν προβλεφθεί, σύμφωνα και με τους χάρτες που παραθέτουμε, ξεπερνούσαν σε πολλές περιοχές τα 200 χιλιοστά σε ένα τριήμερο, με τα μεγαλύτερα ύψη κοντά στα 1000 mm στην περιοχή του Πηλίου και της Όθρεως. – Η σημαντική πρόοδος που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια στην αριθμητική πρόγνωση καιρού σε συνδυασμό με την ανάλυση της εκάστοτε μετεωρολογικής κατάστασης από έμπειρους μετεωρολόγους συμβάλλει σημαντικά στην έγκαιρη προειδοποίηση. – Ο συνδυασμός των λεπτομερών προγνώσεων με τις αναφορές των αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών βοηθούν καθοριστικά στη συνεχή παρακολούθηση των μετεωρολογικών φαινομένων ώστε να εκδίδονται οι κατάλληλες προειδοποιήσεις, όπως πράξαμε μέσω της ιστοσελίδας μας, κατά τη διάρκεια της κακοκαιρίας. Η παρουσίαση του συνόλου των προγνώσεων και παρατηρήσεων σε ολοκληρωμένα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης είναι ένα απαραίτητο εργαλείο για την καλύτερη ενημέρωση των αρχών και των πολιτών πριν και κατά τη διάρκεια εξέλιξης ενός ισχυρού καιρικού φαινομένου. Σύνταξη άρθρου: Κ. Λαγουβάρδος, Β. Κοτρώνη, Σ. Ντάφης – ΕΑΑ-Πεντέλη, Σάββατο 9 Σεπτεμβρίου 2023, 14:00 – https://www.meteo.gr/article_view.cfm?entryID=2926

Οι πρώτες διαστημικές ντομάτες

Οι πρώτες ντομάτες που καλλιεργήθηκαν στο Διάστημα επέστρεψαν στη Γη το Μεγάλο Σάββατο, καθώς η NASA ολοκλήρωσε μια επιτυχημένη έρευνα για την παραγωγή φρέσκων τροφίμων για τους αστροναύτες. Το πρωτότυπο «πλήρωμα» με τις… διαστημικές ντομάτες «αναχώρησε» από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό στις 15 Απριλίου, με ένα διαστημόπλοιο ανεφοδιασμού Dragon της SpaceX, το οποίο θα μετέφερε σχεδόν 2.000 κιλά προμηθειών και επιστημονικών πειραμάτων. Στο πείραμα Veg-05, οι αστροναύτες που επέβαιναν στον ISS καλλιέργησαν ντομάτες-νάνους στο μικροσκοπικό θερμοκήπιο του εργαστηρίου, αποκτώντας τρεις συγκομιδές. Στη συνέχεια, οι ντομάτες καταψύχθηκαν και εξετάστηκαν ως προς τη διατροφική τους αξία. Μπορούμε να τα καταναλώσουμε στη Γη; «Η δυνατότητα καλλιέργειας φυτών στο Διάστημα για φρέσκα τρόφιμα και για μια βελτιωμένη εμπειρία διαβίωσης του πληρώματος είναι σημαντική για μελλοντικές αποστολές μακράς διάρκειας», έγραψε η NASA σε ανάρτησή της. Το υλικό θα μπορούσε να προσαρμοστεί για χρήση στη Γη, για την παροχή φρέσκων προϊόντων σε όσους δεν έχουν πρόσβαση σε κήπους, αλλά και ως φυτοθεραπεία για ηλικιωμένους και άτομα με αναπηρίες», προσέθεσε. Η καλλιέργεια τροφίμων και φυτών στο Διάστημα έχει αποτελέσει αντικείμενο πολυάριθμων πειραμάτων από διάφορες διαστημικές υπηρεσίες από τη δεκαετία του 1980, όταν ένα σοβιετικό πλήρωμα καλλιέργησε το πρώτο λουλούδι στον διαστημικό σταθμό Salyut 7.

Ελληνικής έμπνευσης δορυφόρος στοχεύει να μελετήσει το άγνωστο μεσοδιάστημα μεταξύ Γης και Διαστήματος

Φωτογραφία του δορυφόρου Δαίδαλος/Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Την κρίσιμη, αλλά πολύ λίγο εξερευνημένη περιοχή ανάμεσα στην ατμόσφαιρα της Γης και το Διάστημα φιλοδοξεί να μελετήσει μια διαστημική αποστολή, την οποία αναπτύσσει ερευνητική ομάδα 20 ιδρυμάτων από όλο τον κόσμο, με επικεφαλής το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Πρόκειται για την αποστολή «Daedalus» (Δαίδαλος), που έχει ως στόχο να πραγματοποιήσει επιτόπιες μετρήσεις της πυκνότητας και της θερμοκρασίας του πλάσματος, του ηλεκτρικού και μαγνητικού πεδίου, των ουδέτερων ανέμων, της ολίσθησης ιόντων, καθώς και της σύστασης, της πυκνότητας και της θερμοκρασίας των ουδέτερων και των φορτισμένων στοιχείων στην περιοχή της Κατώτερης Θερμόσφαιρας και Ιονόσφαιρας (LTI). Η περιοχή αυτή, σε υψόμετρο από 100 έως 200 χιλιόμετρα από την επιφάνεια της Γης, είναι η βασική μεταβατική περιοχή από την ατμόσφαιρα της Γης στο Διάστημα, όπου συνυπάρχουν τα ουδέτερα στοιχεία της ατμόσφαιρας και τα φορτισμένα στοιχεία του διαστημικού πλάσματος. Εδώ,γίνεται η σύνδεση της μαγνητόσφαιρας της Γης με την ανώτερη ατμόσφαιρα και την ιονόσφαιρα δημιουργώντας ένα γιγαντιαίο ηλεκτρικό κύκλωμα: τεράστια ηλεκτρικά ρεύματα ρέουν κατά μήκος των μαγνητικών γραμμών της Γης και «κλείνουν» ένα ηλεκτρικό κύκλωμα σε ψηλά γεωγραφικά πλάτη διαμέσου της ιονόσφαιρας, ενώ η ουδέτερη ατμόσφαιρα δρα ως «ηλεκτρική αντίσταση» αυτού του κυκλώματος, με αποτέλεσμα την ωμική θέρμανση της περιοχής (γνωστή και ως θέρμανση Joule). Ταυτόχρονα, τα φορτισμένα σωματίδια που κινούνται κατά μήκος των μαγνητικών γραμμών προσπίπτουν και συγκρούονται με τα σωματίδια της ανώτερης ατμόσφαιρας, δημιουργώντας το γνωστό μας Βόρειο Σέλας. Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Θεόδωρος Σαρρής, μπορεί να γίνονται πολλές μετρήσεις στην ατμόσφαιρα της Γης από μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ατμοσφαιρικά μπαλόνια και άλλα όργανα και στο Διάστημα από δορυφόρους, «ωστόσο σε αυτό το μεσοδιάστημα έχουν γίνει μόνο κάποιες μεμονωμένες μετρήσεις από το έδαφος με μεθόδους τηλεπισκόπησης ή με ατμοσφαιρικές ρουκέτες». Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, «να υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των μοντέλων που προσομοιώνουν τη συγκεκριμένη περιοχή» και να περιορίζονται οι τρέχουσες δυνατότητες πρόβλεψης των καιρικών συνθηκών στο Διάστημα, προσθέτει ο ίδιος. Για την επίλυση όλων των ερωτημάτων που υπάρχουν για το κρίσιμο αυτό μεσοδιάστημα υπάρχει ανάγκη για μετρήσεις σε διαφορετικά ύψη και πολλαπλά σημεία της περιοχής LTI. Στην αποστολή «Δαίδαλος» προτείνεται ένας πολύ πρωτοποριακός τρόπος για να μετρηθεί αυτή η περιοχή, με το δορυφόρο που θα αναπτυχθεί να λειτουργεί «σαν ένα ιπτάμενο εργαστήριο», όπως λέει χαρακτηριστικά ο κ. Σαρρής. Ο δορυφόρος θα κατεβαίνει σταδιακά στην περιοχή με τη χρήση προωθητήρων και ταυτόχρονα θα απελευθερώνονται νανοδορυφόροι, που θα φέρουν ελάχιστα όργανα και θα λαμβάνουν επιτόπου επιπλέον μετρήσεις. Μάλιστα, υποσυστήματα και συνιστώσες του δορυφόρου θα μπορούσαν να κατασκευαστούν και εντός της Ελλάδας. Η αποστολή προτάθηκε στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), στο πλαίσιο πρόσκλησης υποβολής προτάσεων για το πρόγραμμα παρατήρησης της Γης «10th Earth Explorer». Επιλέχθηκε το 2018 ως ένα από τα τρία κορυφαία προγράμματα για τα οποία έγινε μελέτη εφικτότητας και στη συνέχεια προκρίθηκε ως ένα από τα δύο επικρατέστερα για υλοποίηση, ωστόσο στο τελευταίο στάδιο κρίθηκε ότι έχει πολλά ρίσκα λόγω της περιοχής, την οποία θέλει να ερευνήσει. Το ενδιαφέρον, όμως, ήταν τόσο μεγάλο, που την πρόταση ανέλαβε να διερευνήσει κοινή επιστημονική επιτροπή της NASA και της ESA. Σημειώνεται ότι τα πορίσματα και το στάδιο διερεύνησης της παραπάνω επιστημονικής επιτροπής παρουσίασε ο Θεόδωρος Σαρρής στην πρόσφατη Γενική Συνέλευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γεωφυσικής, της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής συνάντησης για τις επιστήμες του περιβάλλοντος της Γης και του γύρω διαστημικού χώρου, που διεξήχθη στη Βιέννη 24-28 Απριλίου 2023. Μαρία Κουζινοπούλου – https://www.amna.gr/home/article/727368/Ellinikis-empneusis-doruforos-stocheuei-na-meletisei-to-agnosto-mesodiastima-metaxu-Gis-kai-Diastimatos Κοινοποιήστε:

Ραδιενεργά αγριογούρουνα

Γιατί τα αγριογούρουνα είναι ακόμη «ραδιενεργά», ενώ άλλα ζώα όχι; Νέα έρευνα διαπιστώνει στα αγριογούρουνα ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας, τα οποία προκύπτουν από δοκιμές πυρηνικών που διενεργήθηκαν πολύ πριν από το δυστύχημα του Τσερνόμπιλ

Παρότι η χλωρίδα και η πανίδα της Κεντρικής Ευρώπης είναι γνωστό πως ακόμη φέρει ίχνη ραδιενέργειας εξαιτίας της καταστροφής στο Τσερνόμπιλ το 1986, μια νέα έρευνα στα αγριογούρουνα των βαυαρικών δασών παρέχει απροσδόκητα ευρήματα για το ποσοστό ραδιενέργειας στον κυτταρικό ιστό τους. Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε την περασμένη εβδομάδα στην επιστημονική επιθεώρηση Environmental Science & Technology, εμφανίζει στα αγριογούρουνα ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας, τα οποία σύμφωνα με τους ερευνητές προκύπτουν από τις δοκιμές πυρηνικών που διενεργήθηκαν πολύ πριν από το δυστύχημα του Τσερνόμπιλ. Επιπλέον, η έρευνα απαντά στο ερώτημα που εδώ και καιρό προκαλεί σύγχυση και προβληματισμό σε επιστήμονες και κυνηγούς: Γιατί η ραδιενέργεια είναι υπαρκτή και υψηλή στα αγριογούρουνα, τη στιγμή που τα περισσότερα είδη άγριας ζωής εμφανίζονται «καθαρά» γενιές μετά το δυστύχημα; Καθώς η ραδιενέργεια από το δυστύχημα του Τσερνόμπιλ μόλυνε τεράστιες ζώνες της Ουκρανίας, της Λευκορωσίας, της Ρωσίας και της Κεντρικής Ευρώπης, οι αρμόδιες Αρχές διενεργούσαν τακτικά ελέγχους σε φυτά και ζώα των πληγεισών περιοχών ώστε να διασφαλίζεται πως είναι ασφαλή για ανθρώπινη κατανάλωση. Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Μάρτιν Στάινερ από το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Γραφείο Προστασίας από την Ακτινοβολία (που δεν συμμετείχε στη μελέτη), ήταν γνωστό στην επιστημονική κοινότητα πως υπήρχε σημαντική ραδιενέργεια στην περιοχή από τα μέσα του 20ού αιώνα λόγω των δοκιμών πυρηνικών όπλων στο περιβάλλον. Στη νέα έρευνα γίνεται χρήση μίας μεθόδου που περιλαμβάνει αναλογία δύο ισοτόπων καισίου, για να αναλύσει τα κουφάρια αγριόχοιρων που θανατώθηκαν από κυνηγούς σε όλη τη Βαυαρία από το 2019 έως το 2021. Η σχετικά νέα μέθοδος ανάλυσης επέτρεψε στους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τους λόγους για τα υψηλότερα επίπεδα ραδιενέργειας στα αγριογούρουνα της Κεντρικής Ευρώπης. Ραδιενέργεια στα αγριογούρουνα Στη Βαυαρία, τα αγριογούρουνα σε συγκεκριμένες περιοχές πρέπει να ελέγχονται για ραδιενέργεια. Σύμφωνα με τις οδηγίες των γερμανικών υγειονομικών Αρχών, η κατανάλωση αυτού του κρέατος επιτρέπεται όταν τα επίπεδα ακτινοβολίας είναι κάτω των 600 μπεκερέλ ανά κιλό. Ωστόσο, κάποια από τα αγριογούρουνα που ελέγχθηκαν στην έρευνα έφεραν υψηλότερα επίπεδα ραδιενέργειας, από 370-15.000 Bq/κιλό κρέατος. Και δεδομένου του ότι οι πυρηνικοί αντιδραστήρες και τα πυρηνικά όπλα αφήνουν ελαφρώς διαφορετικό αποτύπωμα μόλυνσης, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως η μεγάλη ποσότητα ραδιενέργειας που ανιχνεύθηκε στα αγριογούρουνα της συγκεκριμένης έρευνας προερχόταν από πυρηνικές δοκιμές που έγιναν τις δεκαετίες 1950-1960. Συνολικά, οι πυρηνικές δυνάμεις του κόσμου έχουν πραγματοποιήσει πάνω από 500 δοκιμές στην ατμόσφαιρα, προτού τις μεταφέρουν στο υπέδαφος, σε μια προσπάθεια να περιορίσουν τη διασπορά ραδιενέργειας. Τα ευρήματα της νέας έρευνας δείχνουν ότι οι επιφανειακές εκρήξεις εξακολουθούν να έχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον παρά τις δεκαετίες που μεσολάβησαν. «Το γεγονός πως η ραδιενέργεια από αυτές τις πυρηνικές δοκιμές είναι ακόμη παρούσα, ακόμη και μετά το Τσερνόμπιλ, είναι κάτι αξιοσημείωτο», σχολιάζει ο Μίκαελ Φίντερλε, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ – που επίσης δεν συμμετείχε στην έρευνα. Η λύση του «μυστηρίου» Ως προς το άλλο «μυστήριο», το γιατί δηλαδή τα αγριογούρουνα της νότιας Γερμανίας φέρουν περισσότερη ραδιενέργεια σε σχέση με άλλα ζώα, ο Γκέοργκ Σταϊνχόιζερ, επικεφαλής της μελέτης, δίνει τη λύση: Μανιτάρια. Σύμφωνα με τον καθηγητή, τα αγριογούρουνα σκάβουν, βρίσκουν και τρώνε έναν μύκητα (elaphomyces ή τρούφα ελαφιού) που άλλα ζώα αγνοούν πώς και πού υπάρχει. Παρότι πολλά από τα βρώσιμα φυτά των δασών δεν θεωρούνται πια μολυσμένα από ραδιενεργή ακτινοβολία, οι τρούφες, που μεγαλώνουν κάποια εκατοστά κάτω από την επιφάνεια του χώματος, αποθηκεύουν τη ραδιενέργεια. Αναλόγως της σύνθεσης του έδαφος και του βάθους στο οποίο βρίσκονται οι τρούφες, οι μύκητες μπορούν να εκτεθούν σε νερό που περιέχει ραδιενέργεια δεκαετιών τόσο από τις πυρηνικές δοκιμές όσο και από την καταστροφή του Τσερνόμπιλ, γεγονός που τους καθιστά ιδιαίτερα πλούσια πηγή ραδιενέργειας. Όπως σημειώνει ο Στάινερ, ανεξαρτήτως πηγής, η ραδιενέργεια σε υψηλά επίπεδα παραμένει επικίνδυνη για τους ανθρώπους. «Όσον αφορά την έκθεση των ανθρώπων στην ακτινοβολία, δεν έχει σημασία αν το καίσιο προέρχεται από τις παλαιότερες πυρηνικές δοκιμές ή την καταστροφή του Τσερνόμπιλ», εξηγεί ο ίδιος, συμπληρώνοντας πως «αυτό που έχει σημασία είναι η συνολική πρόσληψη καισίου-137 που προσλαμβάνει ένας άνθρωπος απλώς τρώγοντας κάτι από το δάσος». Πηγή: https://www.kathimerini.gr/life/science/562597048/giati-ta-agriogoyroyna-einai-akomi-radienerga-eno-alla-zoa-ochi/ – New York Times

Πώς ήταν το σύμπαν 1 δευτερόλεπτο μετά την Μεγάλη Έκρηξη;

Ο Σάββας Δημόπουλος εξετάζει την δυνατότητα κατασκευής ενός «τηλεσκοπίου αρχέγονων νετρίνων» που θα μας αποκαλύψει την εικόνα του σύμπαντος ένα δευτερόλεπτο μετά την Μεγάλη Έκρηξη

Το «κοσμικό υπόβαθρο νετρίνων (Cosmic Neutrino Background ή CνB)» είναι ένα κοσμολογικό κατάλοιπο ανάλογο με το κοσμικό υπόβαθρο της μικροκυματικής ακτινοβολίας (Cosmic Microwave Background ή CMB) και περιέχει πληροφορίες για το σύμπαν έως ένα δευτερόλεπτο μετά την Μεγάλη Έκρηξη. Το αρχέγονο σύμπαν περιείχε ηλεκτρόνια, ποζιτρόνια, φωτόνια και νετρίνα σε θερμική ισορροπία μεταξύ τους. Όμως, καθώς το σύμπαν διαστελλόταν και η θερμοκρασία του μειωνόταν, ένα δευτερόλεπτο μετά την Μεγάλη Έκρηξη, τα νετρίνα έπαψαν να συμμετέχουν στις σωματιδιακές αντιδράσεις και αποδεσμεύτηκαν από την ύλη, όταν το σύμπαν βίωνε την λεγόμενη εποχή της ακτινοβολίας σε θερμοκρασία 10 δισεκατομμυρίων βαθμών Κελσίου (οC). Σήμερα εξαιτίας της διαστολής και της αντίστοιχης ψύξης του σύμπαντος η θερμοκρασία στην οποία αντιστοιχούν τα αρχέγονα νετρίνα είναι περίπου -271,2 οC ή 1,95 K και η μέση πυκνότητά τους είναι 340 νετρίνα ανά κυβικό εκατοστό ή 56 νετρίνα του ηλεκτρονίου ανά κυβικό εκατοστό. Ο Σάββας Δημόπουλος είναι καθηγητής φυσικής στοιχειωδών σωματιδίων στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Γεννήθηκε το 1952 στην Κωνσταντινούπολη, αλλά πολύ γρήγορα μετακόμισε στην Αθήνα εξαιτίας του οργανωμένου πογκρόμ εναντίον της ελληνικής μειονότητας, που κατέληξε στην τουρκική νύχτα των κρυστάλλων της 6ης Σεπτεμβρίου 1955 από τον καθοδηγούμενο όχλο (Σεπτεμβριανά). Σε συνέντευξή του στην Καθημερινή είχε πεί: «Όταν ήμουν παιδί, άκουγα τις γνώμες πολιτικών που αν και ήταν εντελώς αντίθετες μου φαίνονταν εξίσου λογικές, άρχισε να με ενδιαφέρει η έννοια της αντικειμενικής αλήθειας. Έτσι, από 13 χρόνων αποφάσισα να σπουδάσω φυσική, η οποία συνδυάζει την καθολική βεβαιότητα των μαθηματικών με το πείραμα, δηλαδή την επαλήθευση μιας υπόθεσης από την ίδια τη φύση». Ο Σάββας Δημόπουλος σπούδασε ως προπτυχιακός φοιτητής στο πανεπιστήμιο του Χιούστον. Πήγε στο πανεπιστήμιο του Σικάγου και έκανε επιστημονικές μελέτες κοντά στον Γιοϊσίρο Νάμπου για την διδακτορικής του διατριβή. Μετά από την ολοκλήρωση του διδακτορικού του το 1979, πήγε για λίγο διάστημα στο πανεπιστήμιο Κολούμπια πριν αναλάβει μια έδρα στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ το 1980. Κατά τη διάρκεια του 1981 και του 1982 εργάστηκε επίσης και με το Πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν, το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας. Από το 1994 ως το 1997 εργάστηκε στο Κέντρο Πυρηνικών Μελετών και Ερευνών CERN. Το 1981 πρότεινε μαζί με τον Howard Georgi την υπερσυμμετρική θεωρία MSSM (Minimal Supersymmetric Standard Model), καθώς επίσης μαζί με τους Nima Arkani-Hamed και Gia Dvali τη θεωρία των μεγάλων επιπλέον διαστάσεων (LED). Για την επιστημονική του συνεισφορά στο πεδίο της θεωρητικής φυσικής σωματιδίων τιμήθηκε με το βραβείο Sakurai το 2006. Η ανάκλαση αυτών των αρχέγονων νετρίνων από την επιφάνεια της Γης δημιουργεί μια σημαντική τοπική ασυμμετρία νετρίνων-αντινετρίνων σε ένα κέλυφος πάχους επτά μέτρων γύρω από την Γη. Αυτή η ασυμμετρία υπερβαίνει κατά πολύ την αναμενόμενη αρχέγονη ασυμμετρία λεπτονίων.

Στο βίντεο που ακολουθεί παρακολουθούμε την ομιλία του Σάββα Δημόπουλου με τίτλο: «The Cosmic Neutrino Background CνB: Its Distribution on the Surface of the Earth and its Manipulation by Laboratory-Scale Diffraction Gratings» όπου περιγράφει την κατανομή των αρχέγονων νετρίνων του κοσμικού υποβάθρου νετρίνων (CνB) γύρω από την επιφάνεια της Γης, και κυρίως τις δυνατότητες πειραματικής του ανίχνευσης. Η οποία αν πραγματοποιηθεί θα θεωρηθεί ως ένα από τα σημαντικότερα επιστημονικά επιτεύγματα στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Η σπουδαιότερη εργασία του Οπενχάιμερ

Πώς οι σταλινικές εκκαθαρίσεις του 1936-38 έγιναν αφορμή για την σπουδαιότερη δημοσίευση του Οπενχάιμερ Πολύ πριν αρχίσει να εργάζεται στο Manhattan Project και την ανάπτυξη της ατομικής βόμβας, ο J. Robert Oppenheimer ήταν ένας πρωτοπόρος φυσικός με σημαντικές επιστημονικές δημοσιεύσεις στην κβαντική θεωρία, την ατομική και πυρηνική φυσική, τα στοιχειώδη σωματίδια και τις κοσμικές ακτίνες. Στο σύνολο των εργασιών του Oppenheimer εύκολα εντοπίζει κανείς τρεις δημοσιεύσεις, που ξεφεύγουν από τα συνηθισμένα ερευνητικά ενδιαφέροντά του. Στην ταινία «Oppenheimer», του Christopher Nolan, μάλλον δεν θα βρούμε καμία αναφορά γι’ αυτές. Πρόκειται για τις τρεις μοναδικές δημοσιεύσεις του στον τομέα της αστροφυσικής οι οποίες έγιναν την διετία 1938-39:

Αν πάρουμε τα πράγματα από την αρχή θα δούμε ότι η αφορμή για αυτές τις τρεις αστροφυσικές εργασίες του Oppenheimer ήταν … η Μεγάλη Εκκαθάριση του Στάλιν. Στις 19 Φεβρουαρίου του 1938, ενώ ο λαός της σοβιετικής ένωσης βίωνε τον Μεγάλο Τρόμο, δημοσιεύθηκε στο δυτικό επιστημονικό περιοδικό Nature (με την βοήθεια του Niels Bohr) μια εργασία ενός από τους σημαντικότερους φυσικούς της ΕΣΣΔ, του Lev Davidovich Landau, με τίτλο ‘Origin of Stellar Energy‘, στην οποία υποστήριζε ότι στην καρδιά του Ήλιου υπάρχει ένα μικρό άστρο νετρονίων. Όμως, η φυσική που χρησιμοποιούσε στην συγκεκριμένη εργασία είχε σοβαρά σφάλματα. Στη συνέχεια ο Landau συνελήφθη και φυλακίστηκε από το σοβιετικό κράτος, όχι για τη λάθος φυσική που χρησιμοποίησε στην εν λόγω δημοσίευση, αλλά για τις αντισταλινικές του απόψεις. O Landau ως «κατάσκοπος» των Ναζί Στα τέλη του 1937 ο Landau, που τότε ήταν ήδη επικεφαλής της έρευνας στη θεωρητική φυσική στη Μόσχα, αισθάνθηκε την θύελλα των εκκαθαρίσεων να τον πλησιάζει. Πανικόβλητος αναζήτησε προστασία. Θα μπορούσε πιθανόν να αποφύγει τον κίνδυνο αν συγκέντρωνε τη δημόσια προσοχή ως διαπρεπής επιστήμονας. Αναζήτησε λοιπόν ανάμεσα στις επιστημονικές ιδέες του κάποια που θα μπορούσε ενδεχομένως να προκαλέσει μεγάλη εντύπωση, τόσο στον δυτικό όσο και τον ανατολικό κόσμο. Τελκά, επέλεξε μια ιδέα που τριβέλιζε στο νου του από τις αρχές της δεκαετίας του 1930, την ιδέα ότι τα «κανονικά» άστρα όπως ο Ήλιος ίσως διέθεταν στο κέντρο τους αστρικούς πυρήνες νετρονίων, όπως τους αποκαλούσε ο ίδιος. Για να εξασφαλίσει ότι το άρθρο θα τραβούσε όσο το δυνατόν την προσοχή του κοινού, προέβη σε μια σειρά ασυνήθιστων ενεργειών.Το υπέβαλε στα ρωσικά για δημοσίευση στο περιοδικό «Εκθέσεις της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ», που εκδίδονταν στη Μόσχα, και παράλληλα το έστειλε μεταφρασμένο στα αγγλικά στον διάσημο φυσικό Niels Bohr στην Κοπεγχάγη. Ο Bohr ως επίτιμο μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ, ήταν λίγο πολύ αποδεκτός από τις σοβιετικές αρχές, ακόμη και κατά την περίοδο των Μεγάλων Εκκαθαρίσεων. O Landau παρακαλούσε τον Bohr να υποβάλλει το άρθρο του για δημοσίευση στο βρετανικό περιοδικό Nature, ένα από τα μεγαλύτερης κυκλοφορίας και πιο σοβαρά επιστημονικά περιοδικά στον κόσμο. O Landau είχε φίλους που κατείχαν υψηλές θέσεις – αρκετά υψηλές θέσεις ώστε να φροντίσουν αμέσως μόλις ο Bohr ενέκρινε το άρθρο και το υπέβαλε στο Nature, να σταλεί ένα τηλεγράφημα από τη συντακτική ομάδα της κυβερνητικής εφημερίδας μεγάλης κυκλοφορίας Izvestia στον Bohr, ζητώντας την γνώμη του σχετικά με το άρθρο. H δημοσίευση στο Nature και η θεαματική του προβολή με τα εγκωμιαστικά σχόλια του Βοhr στις σοβιετικές εφημερίδες έγιναν με μοναδικό σκοπό να γλιτώσει την σύλληψη ο Landau. Κι όμως, η εκστρατεία αυτή δεν ήταν αρκετή για να τoν σώσει. Νωρίς το πρωί της 28ης Απριλίου του 1938, o Landau, ένας εβραίος και φλογερός μαρξιστής, συνελήφθη στο σπίτι του και φυλακίστηκε με την γελοία κατηγορία της κατασκοπίας υπέρ των Γερμανών.

Για την ιστορία, αποφυλακίστηκε τον Απρίλιο του 1939, ύστερα από έκκληση για την απελευθέρωσή του που έκανε ο πιο φημισμένος τότε σοβιετικός πειραματικός φυσικός Pyotr Kapitsa, υποστηρίζοντας ότι ο Landau ήταν ο μόνος από τους σοβιετικούς θεωρητικούς φυσικούς που θα μπορούσε να λύσει το μυστήριο της υπερρευστότητας (Κι έτσι έγινε! Ο Landau εξήγησε το φαινόμενο της υπερρευστότητας χρησιμοποιώντας τους νόμους της κβαντομηχανικής και βραβεύθηκε με το Νόμπελ Φυσικής). Δεν θα ήταν υπερβολή αν κάποιος ισχυριζόταν ότι η ενασχόληση του Oppenheimer με την φυσική των άστρων οφείλεται στη δίωξη του Landau από το σταλινικό καθεστώς. Και τούτο, γιατί ήταν από τις λίγες φορές που ένα άρθρο σοβιετικού φυσικού γινόταν άμεσα γνωστό στους φυσικούς των ΗΠΑ, αφού δημοσιευόταν απευθείας σε επιστημονικό περιοδικό της Δύσης. Αστρικοί πυρήνες νετρονίων Το άρθρο του Landau στο Nature, παρά τα σφάλματά του, τράβηξε την προσοχή του Richard Tolman, ενός σπουδαίου θεωρητικού φυσικού στο Catlech, με παγκόσμια αναγνώριση ως αυθεντία στη γενκή σχετικότητα. O Tolman ενθουσιάστηκε με την ιδέα ενός άστρου από νετρόνια. Θεωρώντας ότι η έννοια του αστέρα νετρονίων παραμένει ένα πρόβλημα προς επίλυση, παρακίνησε τον Robert Oppenheimer να εφαρμόσει τις χωροχρονικές εξισώσεις του Αϊνστάιν στα άστρα που κατέρρεαν. Το καλοκαίρι του 1938 ο Oppenheimer συνεργάστηκε με τον Robert Serber για να ελέγξουν τα δεδομένα της εργασίας του Landau. Έτσι, στην εργασία τους με τίτλο ‘On the Stability of Stellar Neutron Cores‘, που δημοσιεύθηκε την 1η Οκτωβρίου του 1938, απέδειξαν ότι τα συνηθισμένα άστρα όπως ο Ήλιος, ήταν αδύνατον να έχουν πυρήνα νετρονίων. Διαφορετικά, ο Ήλιος μας θα ήταν πολύ πιο μικρός, λόγω της τεράστιας βαρυτικής έλξης του υπέρπυκνου πυρήνα του. Ο Oppenheimer άρχισε να αναρωτιέται μήπως οι πυρήνες του Landau έπαιζαν κάποιο ρόλο στο τέλος της ζωής των άστρων. Πριν από αρκετά χρόνια ένας άλλος φυσικός, ο Subrahmanyan Chandrasekhar, είχε ανακαλύψει ότι ένα άστρο που θα γινόταν λευκός νάνος δεν έπρεπε να υπερβαίνει μια συγκεκριμένη μάζα για να μην μεταμορφωθεί σε κάτι άλλο: υπήρχε, άραγε, παρόμοιο όριο και για τον αστέρα νετρονίων; Έτσι, λίγους μήνες αργότερα, με τον φοιτητή George Michael Volkoff, και τον Tolman να τους συμβούλευε ανεπισήμως, χρησιμοποιώντας την θεωρία της γενικής σχετικότητητας, κάνοντας επίπονους υπολογισμούς κατέληξαν σε μια συνολική εικόνα για το πως σχηματίζεται ένας πυρήνας νετρονίων. Δημοσίευσαν τα αποτελέσματά τους στην εργασία τους με τίτλο «On massive neutron cores«, όπου παρουσιάζουν ένα άνω όριο – σήμερα γνωστό ως «όριο Tolman–Oppenheimer–Volkoff» – στη μάζα των αστέρων νετρονίων. Αν ξεπερνούσαν το όριο οι αστέρες γίνονταν ασταθείς. Ο Volkoff και ο Oppenheimer ανακάλυψαν ότι υπήρχε ένα τελικό όριο για τον αστέρα νετρονίων. Πέρα από μια συγκεκριμένη μάζα, ο πυρήνας του άστρου θα εξακολουθούσε να συστέλλεται – και μάλιστα ατέρμονα. Όπως o Chandrasekhar βρήκε ένα άνω όριο για τις μάζες των λευκών νάνων, έτσι και οι Volkoff και Oppenheimer αποκάλυψαν ένα παρόμοιο περιορισμό για τους αστέρες νετρονίων. Τι συμβαίνει στο άρχικό άστρο αν η μάζα του υπεβαίνει το όριο; «Το ερώτημα του τι συμβαίνει παραμένει αναπάντητο», αποκρίθηκαν. Όμως κανένας δεν είχε ακόμα πανικοβληθεί. Ήξεραν ότι είχαν μόλις αρχίσει να ασχολούνται με το πρόβλημα. Ενδεχομένως, οι φυσικές ιδιότητες της τόσο συμπιεσμένης ύλης δεν ήταν ακόμα πλήρως κατανοητές. Ίσως στο προσκήνιο να εμφανίζονται άγνωστες έως τώρα απωστικές δυνάμεις που να αποτρέπουν την οριστική κατάρρευση. Εννέα μήνες αργότερα, την 1η Σεπτεμβρίου του 1939, ο Oppenheimer και ένας ακόμα φοιτητής του, ο Hartland Snyder- δημοσίευσαν μια εργασία με τίτλο «Περί της Συνεχούς Βαρυτικής Συστολής». Η ιστορία έχει καταχωρίσει στην ημερομηνία αυτή την εισβολή των ναζί στην Πολωνία και την έναρξη του Δευτέρου Παγκοσμόυ Πολέμου. Ο φυσικός και ιστορικός της επιστήμης Jeremy Bernstein την αποκαλεί «μια από τις πιο σπουδαίες δημοσιεύσεις στη φυσική του εικοστού αιώνα», αν και τότε η εργασία τους πέρασε σχεδόν απαρατήρητη. Η πρώτη περιγραφή μιας μαύρης τρύπας Οι Oppenheimer και Snyder ξεκίνησαν με αφετηρία ένα άστρο που έχει καταναλώσει τα καύσιμά του. Για να απλουστεύσουν, μάλιστα, τους υπολογισμούς εκείνη την εποχή χωρίς τους σημερινούς υπολογιστές, αγνόησαν κάποιες πιέσεις και την περιστροφή του άστρου. Διαφορετικά θα ήταν αδύνατον να λύσουν το πρόβλημα. Όταν πάψουν οι πυρηνικές καύσεις ο πυρήνας του αστέρα δεν μπορεί να στηρίξει τον εαυτό του κόντρα στην έλξη της ίδιας της βαρύτητά του προς το κέντρο, και το αστρικό κουφάρι αρχίζει να συρρικνώνεται. Ο Oppenheimer και ο Snyder διαπίστωσαν ότι αν αυτός ο πυρήνας έχει μάζα πάνω από κάποιο όριο, το απομεινάρι του άστρου δεν θα μετατραπεί σε λευκό νάνο (όπως θα συμβεί με τον δικό μας Ήλιο) ούτε θα συμβιβαστεί με το να μείνει μια σφαίρα νετρονίων. Κι αυτό γιατί από τη στιγμή που η ύλη συμπιέζεται σε πυκνότητες πάνω συγκεκριμένο όριο, τα νετρόνια δεν μπορούν να φρενάρουν επαρκώς την κατάρρευση. Οι πιέσεις εκφυλισμού, που αναπτύσσονται από τα νετρόνια, δεν αρκούν. Ο Oppenheimer και ο Snyder υπολόγισαν ότι το άστρο θα συνεχίσει την ατέρμονη συρρίκνωσή του. Όταν πάρει η βαρύτητα το πάνω χέρι, δεν προβλέπεται διάλειμμα για να πάρουν ανάσα οι κουρασμένοι. Η ύλη μέσα σ’ ένα τέτοιο άστρο που καταρρέει βρίσκεται σε κατάσταση μόνιμης ελεύθερης πτώσης. Οι τελευταίες ακτίνες φωτός που διαφεύγουν προτού η «πόρτα» κλείσει οριστικά επιμηκύνονται σε τέτοιον βαθμό από την έλξη της βαρύτητας (από το ορατό περνούν στο υπέρυθρο, μετά στα ραδιοκύματα κι ακόμα παραπέρα) ώστε οι ακτίνες γίνονται αόρατες και το άστρο εξαφανίζεται από το οπτικό πεδίο. Ο χωροχρόνος υφίσταται τέτοια στρέβλωση γύρω από το άστρο που καταρρέει ώστε το άστρο κυριολεκτικά αυτο-αποκλείεται από το υπόλοιπο σύμπαν. «Παραμένει μόνο το βαρυτικό πεδίο του», ανέφεραν οι Oppenheimer και ο Snyder. Βρήκαν, επιπλέον, ότι το άστρο καταρρέει σε ένα σημείο, συμπιεσμένο σε μια ιδιομορφία άπειρης πυκνότητας και μηδενικού όγκου (κάτι που μοιάζει αδύνατον). Αυτό έλεγαν οι εξισώσεις τους, αλλά δίσταζαν να το πουν ευθέως. Ο λόγος ήταν ότι οι ιδιομορφίες προκαλούν τρόμο στους φυσικούς. Είναι ένα σήμα ότι υπ’ αυτές τις ακραίες συνθήκες κάτι δεν πάει καλά με τη θεωρία, ότι βρίσκονται σε μια επικράτεια όπου τα μαθηματικά που χρησιμοποιούν δεν περιγράφουν έγκυρα τα φυσικά δεδομένα. Είναι εξίσου άσχημο με το να προσπαθείς να διαιρέσεις έναν αριθμό με το μηδέν. Η απάντηση ότι η διαίρεση ενός αριθμύ με το μηδέν ισούται με άπειρο δεν είναι καθόλου ικανοποιητική. Μια ιδιομορφία σε μια εξίσωση της φυσικής, όπου μια παράμετρος δραπετεύει στο άπειρο, υποδηλώνει ένα παρόμοιο αδιέξοδο. Με δεδομένη αυτή την άβολη κατάσταση, ο Oppenheimer και ο Snyder δεν είχαν διάθεση να ψάξουν περισσότερο. Αυτό που ανέφεραν ήταν ήδη αρκετά αλλόκοτο. Σύμφωνα με τον Werner Israel, ήταν «η πιο τολμηρή και παράδοξα προφητική εργασία που δημοσιεύθηκε ποτέ σ’ αυτό το πεδίο. Στην εργασία αυτή δεν υπάρχει τίποτα που να χρειάζεται σήμερα αναθεώρηση». Στον τίτλο της εργασίας τους, ο Oppenheimer και ο Snyder αποκάλεσαν το συγκεκριμένο φαινόμενο «συνεχιζόμενη βαρυτική συστολή», που καθιερώθηκε ως η πρώτη σύγχρονη περιγραφή μιας μαύρης τρύπας. Ωστόσο, η εργασία αυτή, πέρασε σχεδόν απαρατήρητη για δυο λόγους. Πρώτον, δημοσιεύθηκε την ίδια ημέρα που ο Χίτλερ κήρυξε τον πόλεμο στην Πολωνία, πυροδοτώντας την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και δεύτερον στο ίδιο τεύχος του περιοδικού δημοσιεύθηκε μια πρωτοποριακή εργασία των Νiels Bohr και John Archibald Wheeler για τον μηχανισμό της πυρηνικής σχάσης, θέμα πολύ πιο σημαντικό και επείγον για τους φυσικούς της εποχής. Σύμφωνα με τον Kip Thorne, μόνο στις αρχές της δεκαετίας του 1970 και μετά, όταν ανιχνεύθηκαν μαύρες τρύπες από τους αστρονόμους, η εργασία των Oppenheimer-Snyder αποδεικνύεται εκ των υστέρων, μια αξιόλογα πλήρης – και μαθηματικά ακριβής – περιγραφή της βαρυτικής κατάρρευσης και του σχηματισμού μιας μαύρης τρύπας. Ήταν δύσκολο για τους ανθρώπους της εποχής εκείνης να κατανοήσουν την συγκεκριμένη εργασία διότι αυτά που προέκυπταν από τα μαθηματικά της διέφεραν από την κρατούσα αντίληψη για το πως έπρεπε να συμπεριφέρονται τα ουράνια σώματα. Έχοντας κάνει λοιπόν το αρχικό δημουργικό άλμα για τη θεωρία των μαύρων τρυπών, ο Oppenheimer έπαψε να ασχολείται με την αστροφυσική! Δυο δεκαετίες αργότερα, ένας άλλος μεγάλος φυσικός, ο John Wheeler, προσπάθησε να μιλήσει στον Oppenheimer για την παλιά του εργασία σχετικά με τους εξαντλημενους αστέρες νετρονίων. Όμως ο Oppenheimer δεν έδειχνε πλέον κανένα ενδιαφέρον γι’ αυτό που εξελισσόταν ραγδαία στο πιο καυτό αντικείμενο της φυσικής. Από επαγγελματική πλευρά, ήταν μια πρόσκαιρη παράκαμψη στην επιστημονική σταδιοδρομία του Oppenheimer, που περιλάμβανε τρεις και μόνο εργασίες. Αμέσως μετά επέστρεψε στη δουλειά του για τα πυρηνικά σωματίδια και τη φυσική των κοσμικών ακτίνων, απ’ όπου το 1942 πέρασε στο Σχέδιο Μανχάταν των ΗΠΑ, που είχε στόχο την κατασκευή της πρώτης ατομικής βόμβας στον κόσμο. Μολονότι, κανένας δυτικός φυσικός δεν ασχολήθηκε περαιτέρω με τη βαρυτική κατάρρευση, ο Lev Landau στη Σοβιετική Ένωση – ο φυσικός που άναψε την αστροφυσική σπίθα του Oppenheimer – εντυπωσιάστηκε βαθύτατα. Πρόσθεσε την εργασία των Oppenheimer-Snyder στη «χρυσή λίστα» του, έναν κατάλογο με τις κλασικές εργασίες που θεωρούσε ότι πρέπει κανείς να έχει διαβάσει. Πολλά χρόνια αργότερα, ο φυσικός Freeman Dyson ανέφερε στον Oppenheimer την ξεχασμένη εργασία του πάνω στις μαύρες τρύπες, αλλά ο πατέρας της ατομικής βόμβας δεν δέχθηκε να ακούσει λέξη. Επειδή ο Oppenheimer πίστευε ότι απλώς εφάρμοσε τους νόμους του Αϊνστάιν στα άστρα που καταρρέουν κι ότι δεν είχε ανακαλύψει κάποιον καινούργιο νόμο της φυσικής, ο Dyson υποψιάζεται ότι ο Oppenheimer θεωρούσε το επίτευγμά του άξιο μόνο για «μεταπτυχιακούς φοιτητές ή, έστω, φυσικούς τρίτης διαλογής». Δεν έβλεπε τον άθλο του ως θρίαμβο της θεωρίας. Ωστόσο ο Dyson είχε αντίθετη άποψη. Περιέγραψε την εργασία του Oppenheimer για τη συνεχιζόμενη βαρυτική συστολή ως την «πιο σημαντική συνεισφορά του στην επιστήμη, ένα αριστούργημα παράγωγης επιστήμης, που παίρνοντας μερικές από τις βασικές εξισώσεις του Αϊνστάιν μας έδειξε πως αυτές πυροδοτούν εκπληκτικά και απρόσμενα φαινόμενα στον πραγματικό κόσμο της αστροφυσικής«.

Ο J. Robert Oppenheimer (δεξιά) εφάρμοσε τις αρχές της γενικής σχετικότητας που διατύπωσε ο Albert Einstein (αριστερά), για να ανακαλύψει πώς μπορεί να σχηματιστεί υπό ορισμένες συνθήκες,αυτό που σήμερα γνωρίζουμε ως μαύρη τρύπα πηγές: 1. Μαύρες τρύπες και στρεβλώσεις του χρόνου, Kip S. Thorne, εκδόσεις κάτοπτρο 2. O ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΚΑΙ Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΟΥ ΡΟΜΠΕΡΤ ΟΠΕΝΧΑΪΜΕΡ, Kai Bird & Martin Sherwin, εκδόσεις Τραυλός 3. ΜΑΥΡΕΣ ΤΡΥΠΕΣ, Μάρσα Μπαρτούσακ, ΠΕΚ 4. Oppenheimer Almost Discovered Black Holes Before He Became ‘Destroyer of Worlds’ – https://www.scientificamerican.com/article/oppenheimer-almost-discovered-black-holes-before-he-became-destroyer-of-worlds/