Με μεγάλη αγωνία οι αγορές ανέμεναν τα σημερινά ανακοινωθέντα αποτελέσματα των ΄΄δοκιμασιών΄΄ που υπέστησαν όλες οι τράπεζες στην Ευρωζώνη.
Η ΕΚΤ είχε αναλάβει την υποχρέωση αυτή να ΄΄δοκιμάσει΄΄ τις αντοχές των εμπορικών τραπεζών με κάποια δεδομένα αξιωματικά και που άγγιζαν ακραίες ανώμαλες αδυναμίες των οικονομικών κάθε χώρας.
Τις δοκιμασίες είχε ξανακάνει η ΕΚΤ αλλά είχε εκτιμήσει λάθος τις αδυναμίες του οικονομικού συστήματος στην Ευρώπη και θα μπορούσαμε να πούμε ότι είχαν αποτύχει. Έτσι αποφασίστηκε η επανάληψή τους με πολύ αυστηρούς όρους και στο πλαίσιο των σημερινών οικονομικών συγκυριών που παρουσιάστηκε ωστόσο τελευταία.
Με βάση, λοιπόν, αυτά τα εντελώς αυστηρά κριτήρια η ΕΚΤ μελέτησε την εικόνα των τραπεζών στην Ευρωζώνη μαζί και τέσσερις Ελληνικές τράπεζες, την Άλφα, Εθνική, Πειραιώς και Eurobank, τις λεγόμενες συστημικές τράπεζες.
Η σκέψη που κυριάρχησε ήταν ότι οι τράπεζες απαιτείται να έχουν ένα ΄΄μαξιλαράκι΄΄ αποθέματος στο ενεργητικό τους για κάθε αρνητική εξέλιξη στις οικονομίες των χωρών. Το ποσό αυτό καθορίστηκε στο 8%, περίπου του κεφαλαίου της κάθε τράπεζας (core tier 1).
Η ΕΚΤ πήρα τα στοιχεία των τραπεζών από τους ισολογισμούς την 31-12-2013. Με αυτά τα δεδομένα ΄΄δοκίμασε΄΄ την αντοχή των τραπεζών σε κάθε σενάριο αρνητικής εξέλιξης της κάθε οικονομίας και για την Ελλάδα, την τραυματισμένη Ελληνική οικονομία.
Η ΄΄δοκιμασία΄΄ αυτή έδειξε ότι μια τράπεζα, η Άλφα, περνούσε το όριο αντοχής. Οι άλλες έπρεπε να προβούν σε ενέργειες αποκατάστασης των κεφαλαίων τους ώστε να περιέλθει το ενεργητικό τους στα πλαίσια που όρισε η ΕΚΤ.
Ωστόσο οι Ελληνικές τράπεζες από μόνες τους προχώρησαν πολύ ενωρίτερα από την σημερινή ημερομηνία σε διαρθρώσεις του ενεργητικού τους, γνωρίζοντας την πραγματικότητα. Έτσι μια από τις ενέργειες που έκαναν ήταν οι αυξήσεις στο μετοχικό τους κεφάλαιο μέσα στο 2014. Πέραν αυτών προχώρησαν σε ειδικευμένες στοχεύσεις όπως οι συνέργειες, οι πωλήσεις θυγατρικών τους, συγχωνεύσεις και ανακοίνωσαν στην ΕΚΤ τις ενέργειες αυτές. Δεν έχει ληφθεί υο΄όψη, επίσης, μια σημαντική παράμετρος. Τα αποτελέσματα της χρήσης του 2014, που κάποιες τράπεζες ήδη παρουσιάζουν σημαντικά κέρδη και που θα στηρίξουν ακόμη καλύτερα την κεφαλαιακή τους δομή.
Το αποτέλεσμα ήταν ότι σήμερα δόθηκαν στην δημοσιότητα δύο κρίσεις, η μια αφορά (η στατική) την εικόνα που θα παρουσίαζαν οι τράπεζες αν είχαν παραμείνει σε αυτή της 31-12-2013 και η άλλη (η δυναμική) αυτή που σήμερα παρουσιάζουν λαμβάνοντας υπόψη τις ενέργειες που παρουσίασαν.
Έτσι με τα κριτήρια αυτά το αποτέλεσμα ήταν:
Η Άλφα περνά τις δοκιμασίες με ένα κεφαλαιακό απόθεμα της τάξης του 8,45% από 8,07% το 2013.
Η Πειραιώς, ομοίως, με κεφαλαιακό απόθεμα της τάξης του 6,68% από 4,39% το 2013
Η Εθνική, κεφαλαιακό απόθεμα 8,87% από -0,42% το 2013.
Η Eurobank 5,45% από -6,42%.
Να σημειώσουμε τα εξής. Η ΄Αλφα και η Πειραιώς έχει αποπληρώσει την υποχρέωση απέναντι στο κράτος την αξία των προνομιούχων μετοχών που είχαν εκδοθεί το 2010 για την κρατική συμμετοχή στο μετοχικό τους κεφάλαιο. Έτσι οι ΄΄ζημιές΄΄ τους και οι υποχρεώσεις τους είναι μηδενικές.
Οι άλλες δύο έχουν την κρατική αποπληρωμή κι έτσι θεωρητικά τουλάχιστον παρουσιάζουν οριακή ζημιά που υπολογίζεται στα 20 εκατομμύρια ευρώ ώστε να περάσουν τις δοκιμασίες και να είναι ΄΄καθαρές΄΄.
Επίσης να σημειώσουμε ότι η τελευταία απόφαση της κυβέρνησης και η έγκρισή της από το Ελληνικό Κοινοβούλιο περί του αναβαλλόμενου φόρου λειτούργησε ευεργετικά για τα κεφάλαια των τραπεζών ώστε να έχουμε αυτή την εικόνα σήμερα.
Βέβαια κάποιος μπορεί να αμφισβητήσει της ορθότητα και την ακρίβεια των δοκιμασιών. Όμως να τονίσουμε ότι ο επόπτης της λειτουργίας των τραπεζών έχει περάσει πια στην ΕΚΤ και με ένα πρώτο αλλά υποβαθμισμένο επίπεδο τη ΚτΕ, την Τράπεζα της Ελλάδος. Έτσι η όποια λανθασμένη εκτίμηση θα εντοπιστεί άμεσα ώστε να μεταδοθεί στην ευρεία οικονομία πολύ νωρίς.
Το αποτέλεσμα αυτών των δοκιμασιών δίνει δύο θετικές εξελίξεις. Πρώτον, το ΄΄παρκαρισμένο΄΄ ποσό των 11,5 δις ευρώ στο ΤΧΣ και που υπήρχε για το ενδεχόμενο κάποιας ανάγκης στα κεφάλαια των τραπεζών αποδεσμεύεται. Ήδη έχει συζητηθεί σε επίπεδο Κομισιόν, να χρησιμοποιηθεί από την Κυβέρνηση είτε για την πληρωμή μέρος του χρέους είτε σε άλλους τομείς με κατεύθυνση την πραγματική οικονομία.
Δεύτερον, δίνει την ευκολία στις τράπεζες να ανοίξουν τις δράσεις τους στην χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, δηλαδή να κατευθύνουν κεφάλαια προς την πραγματική οικονομία. Προϋπόθεση γι΄αυτό είναι η διαμόρφωση άλλων κανόνων απ΄αυτούς που γνωρίσαμε στο παρελθόν, αυστηρότερα και ειδικότερα και ασφαλώς η διαμόρφωση κλίματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ κράτους και επιχειρηματικού κόσμου. Βασικό συστατικό της εμπιστοσύνης είναι η σταθερή φορολογική πολιτική, οι διαχρονικά αξιόπιστοι κανόνες φορολόγησης και ακόμη εργασιακή ειρήνη και δικαιοσύνη σε όλες τις διαστάσεις της οικονομίας.
Υπό το πρίσμα αυτό τα σημερινά αποτελέσματα αποτελούν ελπίδα αναγέννησης της Ελληνικής οικονομίας με εγγυητή και πρότυπο δίκαιης συμπεριφοράς το κράτος. Άλλως κανένα θετικό στοιχείο σχετικά με τραπεζικό σύστημα δεν θα έχει κάποια τύχη προς όφελος της κοινωνίας και της προόδου.
Η ΕΚΤ είχε αναλάβει την υποχρέωση αυτή να ΄΄δοκιμάσει΄΄ τις αντοχές των εμπορικών τραπεζών με κάποια δεδομένα αξιωματικά και που άγγιζαν ακραίες ανώμαλες αδυναμίες των οικονομικών κάθε χώρας.
Τις δοκιμασίες είχε ξανακάνει η ΕΚΤ αλλά είχε εκτιμήσει λάθος τις αδυναμίες του οικονομικού συστήματος στην Ευρώπη και θα μπορούσαμε να πούμε ότι είχαν αποτύχει. Έτσι αποφασίστηκε η επανάληψή τους με πολύ αυστηρούς όρους και στο πλαίσιο των σημερινών οικονομικών συγκυριών που παρουσιάστηκε ωστόσο τελευταία.
Με βάση, λοιπόν, αυτά τα εντελώς αυστηρά κριτήρια η ΕΚΤ μελέτησε την εικόνα των τραπεζών στην Ευρωζώνη μαζί και τέσσερις Ελληνικές τράπεζες, την Άλφα, Εθνική, Πειραιώς και Eurobank, τις λεγόμενες συστημικές τράπεζες.
Η σκέψη που κυριάρχησε ήταν ότι οι τράπεζες απαιτείται να έχουν ένα ΄΄μαξιλαράκι΄΄ αποθέματος στο ενεργητικό τους για κάθε αρνητική εξέλιξη στις οικονομίες των χωρών. Το ποσό αυτό καθορίστηκε στο 8%, περίπου του κεφαλαίου της κάθε τράπεζας (core tier 1).
Η ΕΚΤ πήρα τα στοιχεία των τραπεζών από τους ισολογισμούς την 31-12-2013. Με αυτά τα δεδομένα ΄΄δοκίμασε΄΄ την αντοχή των τραπεζών σε κάθε σενάριο αρνητικής εξέλιξης της κάθε οικονομίας και για την Ελλάδα, την τραυματισμένη Ελληνική οικονομία.
Η ΄΄δοκιμασία΄΄ αυτή έδειξε ότι μια τράπεζα, η Άλφα, περνούσε το όριο αντοχής. Οι άλλες έπρεπε να προβούν σε ενέργειες αποκατάστασης των κεφαλαίων τους ώστε να περιέλθει το ενεργητικό τους στα πλαίσια που όρισε η ΕΚΤ.
Ωστόσο οι Ελληνικές τράπεζες από μόνες τους προχώρησαν πολύ ενωρίτερα από την σημερινή ημερομηνία σε διαρθρώσεις του ενεργητικού τους, γνωρίζοντας την πραγματικότητα. Έτσι μια από τις ενέργειες που έκαναν ήταν οι αυξήσεις στο μετοχικό τους κεφάλαιο μέσα στο 2014. Πέραν αυτών προχώρησαν σε ειδικευμένες στοχεύσεις όπως οι συνέργειες, οι πωλήσεις θυγατρικών τους, συγχωνεύσεις και ανακοίνωσαν στην ΕΚΤ τις ενέργειες αυτές. Δεν έχει ληφθεί υο΄όψη, επίσης, μια σημαντική παράμετρος. Τα αποτελέσματα της χρήσης του 2014, που κάποιες τράπεζες ήδη παρουσιάζουν σημαντικά κέρδη και που θα στηρίξουν ακόμη καλύτερα την κεφαλαιακή τους δομή.
Το αποτέλεσμα ήταν ότι σήμερα δόθηκαν στην δημοσιότητα δύο κρίσεις, η μια αφορά (η στατική) την εικόνα που θα παρουσίαζαν οι τράπεζες αν είχαν παραμείνει σε αυτή της 31-12-2013 και η άλλη (η δυναμική) αυτή που σήμερα παρουσιάζουν λαμβάνοντας υπόψη τις ενέργειες που παρουσίασαν.
Έτσι με τα κριτήρια αυτά το αποτέλεσμα ήταν:
Η Άλφα περνά τις δοκιμασίες με ένα κεφαλαιακό απόθεμα της τάξης του 8,45% από 8,07% το 2013.
Η Πειραιώς, ομοίως, με κεφαλαιακό απόθεμα της τάξης του 6,68% από 4,39% το 2013
Η Εθνική, κεφαλαιακό απόθεμα 8,87% από -0,42% το 2013.
Η Eurobank 5,45% από -6,42%.
Να σημειώσουμε τα εξής. Η ΄Αλφα και η Πειραιώς έχει αποπληρώσει την υποχρέωση απέναντι στο κράτος την αξία των προνομιούχων μετοχών που είχαν εκδοθεί το 2010 για την κρατική συμμετοχή στο μετοχικό τους κεφάλαιο. Έτσι οι ΄΄ζημιές΄΄ τους και οι υποχρεώσεις τους είναι μηδενικές.
Οι άλλες δύο έχουν την κρατική αποπληρωμή κι έτσι θεωρητικά τουλάχιστον παρουσιάζουν οριακή ζημιά που υπολογίζεται στα 20 εκατομμύρια ευρώ ώστε να περάσουν τις δοκιμασίες και να είναι ΄΄καθαρές΄΄.
Επίσης να σημειώσουμε ότι η τελευταία απόφαση της κυβέρνησης και η έγκρισή της από το Ελληνικό Κοινοβούλιο περί του αναβαλλόμενου φόρου λειτούργησε ευεργετικά για τα κεφάλαια των τραπεζών ώστε να έχουμε αυτή την εικόνα σήμερα.
Βέβαια κάποιος μπορεί να αμφισβητήσει της ορθότητα και την ακρίβεια των δοκιμασιών. Όμως να τονίσουμε ότι ο επόπτης της λειτουργίας των τραπεζών έχει περάσει πια στην ΕΚΤ και με ένα πρώτο αλλά υποβαθμισμένο επίπεδο τη ΚτΕ, την Τράπεζα της Ελλάδος. Έτσι η όποια λανθασμένη εκτίμηση θα εντοπιστεί άμεσα ώστε να μεταδοθεί στην ευρεία οικονομία πολύ νωρίς.
Το αποτέλεσμα αυτών των δοκιμασιών δίνει δύο θετικές εξελίξεις. Πρώτον, το ΄΄παρκαρισμένο΄΄ ποσό των 11,5 δις ευρώ στο ΤΧΣ και που υπήρχε για το ενδεχόμενο κάποιας ανάγκης στα κεφάλαια των τραπεζών αποδεσμεύεται. Ήδη έχει συζητηθεί σε επίπεδο Κομισιόν, να χρησιμοποιηθεί από την Κυβέρνηση είτε για την πληρωμή μέρος του χρέους είτε σε άλλους τομείς με κατεύθυνση την πραγματική οικονομία.
Δεύτερον, δίνει την ευκολία στις τράπεζες να ανοίξουν τις δράσεις τους στην χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, δηλαδή να κατευθύνουν κεφάλαια προς την πραγματική οικονομία. Προϋπόθεση γι΄αυτό είναι η διαμόρφωση άλλων κανόνων απ΄αυτούς που γνωρίσαμε στο παρελθόν, αυστηρότερα και ειδικότερα και ασφαλώς η διαμόρφωση κλίματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ κράτους και επιχειρηματικού κόσμου. Βασικό συστατικό της εμπιστοσύνης είναι η σταθερή φορολογική πολιτική, οι διαχρονικά αξιόπιστοι κανόνες φορολόγησης και ακόμη εργασιακή ειρήνη και δικαιοσύνη σε όλες τις διαστάσεις της οικονομίας.
Υπό το πρίσμα αυτό τα σημερινά αποτελέσματα αποτελούν ελπίδα αναγέννησης της Ελληνικής οικονομίας με εγγυητή και πρότυπο δίκαιης συμπεριφοράς το κράτος. Άλλως κανένα θετικό στοιχείο σχετικά με τραπεζικό σύστημα δεν θα έχει κάποια τύχη προς όφελος της κοινωνίας και της προόδου.