Ο αληθινός Οπενχάιμερ

Με αφορμή την ταινία με τον ομόνυμο τίτλο και αφορά την προσωπικότητα του μεγάλου επιστήμονα φυσικού Οπενχάϊμερ δίνουμε μια συνέντευξη που δόθηκε από την πρόεδρο της Αμερικανικής επιτροπής ατομικής ενέργειας, Σίνθια Κέλι. Ποιος ήταν «ο πατέρας της ατομικής βόμβας» και πώς τον κρίνει η Ιστορία; Η πρόεδρος του Atomic Heritage Foundation στην Ουάσιγκτον, Σίνθια Κέλι, απαντά.

ΟΤζούλιους Ρόμπερτ Οπενχάιμερ ήταν ένα αουτσάιντερ που προκάλεσε έκπληξη όταν ανέλαβε τη διεύθυνση του Προγράμματος Μανχάταν στο εργαστήριο του Λος Άλαμος. Και όμως, έφερε εις πέρας την αποστολή που οδήγησε στη ρίψη της πρώτης ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα, στις 6 Αυγούστου 1945, και τρεις ημέρες αργότερα στη ρίψη της ατομικής βόμβας στο Ναγκασάκι. Στη συνέχεια, βέβαια, προσπάθησε να πείσει τον Αμερικανό πρόεδρο Χάρι Τρούμαν για την ανάγκη διεθνούς ελέγχου της διάδοσης των πυρηνικών όπλων. Ήταν όμως αργά. Ατομική βόμβα είχε πέσει ήδη δύο φορές στην Ιαπωνία και είχε πλέον αρχίσει η κούρσα των εξοπλισμών ανάμεσα στις ΗΠΑ και στην ΕΣΣΔ. Η πρόεδρος του Atomic Heritage Foundation στην Ουάσιγκτον, Σίνθια Κέλι, σκιαγραφεί το προφίλ του Οπενχάιμερ, περιγράφει τις συνθήκες που πλαισίωσαν τα ιστορικά γεγονότα στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και επιχειρεί να αξιολογήσει πόσο υψηλός είναι σήμερα ο κίνδυνος της πυρηνικής απειλής. Ποιος ήταν ο ρόλος του Οπενχάιμερ στη διαμόρφωση της πυρηνικής πολιτικής των ΗΠΑ; Αφού διηύθυνε το εργαστήριο του Λος Άλαμος την περίοδο του Προγράμματος Μανχάταν (σ.σ. το απόρρητο πρόγραμμα παραγωγής πυρηνικών όπλων που αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου από τις ΗΠΑ, σε συνεργασία με τον Καναδά και το Ηνωμένο Βασίλειο), ο Οπενχάιμερ έγινε γνωστός ως «ο πατέρας της ατομικής βόμβας». Ωστόσο, στη συνέχεια ο Οπενχάιμερ αντιτάχθηκε στην ανάπτυξη της βόμβας υδρογόνου και ο ρόλος του στη διαμόρφωση της αμερικανικής πυρηνικής πολιτικής τερματίστηκε απότομα το 1954. Τη χρονιά εκείνη αποβλήθηκε από τις συζητήσεις που αφορούσαν την αμερικανική πολιτική στα πυρηνικά όπλα, καθώς η Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας του στέρησε την πρόσβαση σε απόρρητες πληροφορίες με ψήφους 2 έναντι 1. Έτσι, δεν μπορούσε πλέον να εγείρει αντιρρήσεις γι’ αυτό που μετεξελίχθηκε σε κούρσα εξοπλισμών μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου. Ο Οπενχάιμερ πίστευε τότε ότι στον πυρηνικό πόλεμο δεν υπάρχουν νικητές. Χρησιμοποιούσε το παράδειγμα δύο σκορπιών σε ένα μπουκάλι, όπου ο ένας μπορεί να σκοτώσει τον άλλο, αλλά μόνο ρισκάροντας τη ζωή του. Το 1954, οι ΗΠΑ κατείχαν περίπου 300 πυρηνικά όπλα. Έως το τέλος του 20ού αιώνα, το οπλοστάσιο των αμερικανικών πυρηνικών όπλων ανήλθε σε περίπου 30.000, αριθμό τον οποίο ακολούθησε και η Σοβιετική Ένωση. Μερικές εκατοντάδες ήταν υπεραρκετά για να αφανίσουν το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου. Στις 16 Δεκεμβρίου 2022, η υπουργός Ενέργειας Τζένιφερ Γκράνχολμ ανέτρεψε την απόφαση της Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας. Καθώς έρχονται στο φως περισσότερα στοιχεία, δήλωσε ότι το υπουργείο της «έχει καθήκον να αποκαταστήσει την ιστορική αλήθεια και να τιμήσει τη βαθιά συνεισφορά του δρος Οπενχάιμερ στην εθνική μας άμυνα και στην ανάπτυξη της επιστήμης γενικότερα». Είναι μια πολύ καθυστερημένη δικαίωση. Πώς ήταν ως προσωπικότητα; Ένας σύνθετος, χαρισματικός άνθρωπος. Ένα παιδί-θαύμα. Έγινε δεκτός στο Χάρβαρντ σε ηλικία 16 ετών. Ενδιαφερόταν για τη λογοτεχνία και την ποίηση, και μιλούσε άπταιστα έξι ή επτά γλώσσες. Μετά το Χάρβαρντ, απέκτησε το διδακτορικό του στη θεωρητική φυσική στο Γκέτινγκεν. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ και στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας, και ίδρυσε την πρώτη Σχολή Θεωρητικής Φυσικής στις Ηνωμένες Πολιτείες τη δεκαετία του 1930. Είχε λαμπρό αλλά ανήσυχο μυαλό. Είχε βαθιές και πολύπλευρες γνώσεις, αλλά δεν επικεντρώθηκε αρκετά σε κάποιο αντικείμενο ώστε να τιμηθεί με το βραβείο Νομπέλ. Χωρίς Νομπέλ και με μικρή διοικητική εμπειρία, ο Οπενχάιμερ δεν ήταν η προφανής επιλογή για να διευθύνει το εργαστήριο επιστημονικής έρευνας του Προγράμματος Μανχάταν. Η υποψηφιότητά του για τη θέση αυτή ήταν αμφιλεγόμενη, μεταξύ άλλων, και για τις σχέσεις του με μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος – συμπεριλαμβανομένων της συζύγου του Κίτι και του αδελφού του Φρανκ, ο οποίος ήταν επίσης φυσικός. Τον Σεπτέμβριο του 1942, η διεύθυνση του Προγράμματος Μανχάταν για το Σώμα Μηχανικών του στρατού ανατέθηκε στον στρατηγό Λέσλι Γκρόουβς. Επρόκειτο για ένα πληθωρικό άτομο, με εξαιρετική ικανότητα στο να ανιχνεύει προσωπικότητες. Εκείνος διέκρινε ότι η διάνοια και η προσωπική φιλοδοξία του Οπενχάιμερ θα ήταν καθοριστικές για την επιτυχία του πρότζεκτ και τον επέλεξε. Ως καθηγητής πριν από τον πόλεμο, ο Οπενχάιμερ ήταν περιστασιακά σκληρός με ανθρώπους που έκαναν λάθη ή διατύπωναν μια αφελή ερώτηση. Στο Λος Άλαμος δεν υποτιμούσε τους άλλους, αντιθέτως προώθησε τη συλλογικότητα και τη συνεργασία. Ο φυσικός του Προγράμματος Μανχάταν, Φίλιπ Μόρισον, έχει δηλώσει χαρακτηριστικά ότι κανείς άλλος δεν θα μπορούσε να πετύχει αυτό που κατάφερε ο Οπενχάιμερ, καθοδηγώντας πολλές ιδιαίτερες προσωπικότητες ώστε να συνεργαστούν. Ακόμη και ο ορκισμένος εχθρός του, Έντουαρντ Τέλερ, συμφώνησε πως ο Οπενχάιμερ ήταν ο καλύτερος διευθυντής εργαστηρίου που είχε γνωρίσει ποτέ. Πώς ήταν οι σχέσεις του Οπενχάιμερ με τον Τρούμαν; Τι ξέρουμε για τη συνεργασία τους; Δεν είχαν συναντηθεί πριν από τις 25 Οκτωβρίου 1945, περίπου έξι εβδομάδες μετά το τέλος του πολέμου. Ο Οπενχάιμερ ήλπιζε να πείσει τον Τρούμαν να προωθήσει τον διεθνή έλεγχο των πυρηνικών υλικών και διεργασιών. Αλλά ο Τρούμαν δεν ήθελε να εγκαταλείψει το πυρηνικό προβάδισμα των Ηνωμένων Πολιτειών έναντι της Σοβιετικής Ένωσης. Στην πραγματικότητα, είπε στον Οπενχάιμερ ότι πίστευε πως οι Σοβιετικοί δεν θα αποκτούσαν ποτέ δική τους ατομική βόμβα. Αυτό έκανε τον Οπενχάιμερ να συνειδητοποιήσει πως ο Τρούμαν δεν καταλάβαινε ότι οι γνώσεις φυσικής πάνω στις οποίες στηρίχθηκε η παραγωγή της ατομικής βόμβας ήταν ευρέως γνωστές και ότι οι Σοβιετικοί θα μπορούσαν πιθανώς να παραγάγουν μία, σε πέντε έως δέκα χρόνια. Οι Σοβιετικοί πραγματοποίησαν τελικά την πρώτη τους επιτυχημένη δοκιμή ατομικής βόμβας τον Αύγουστο του 1949, τέσσερα χρόνια αργότερα. Όταν ο Οπενχάιμερ είπε ότι είχε «αίμα στα χέρια του», ο Τρούμαν εξοργίστηκε και τον αντέκρουσε λέγοντας ότι το αίμα ήταν στα δικά του χέρια – από τους Ιάπωνες που πέθαναν στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι. Στη συνέχεια, ο Τρούμαν είπε ότι δεν ήθελε να ξαναδεί αυτόν τον «επιστήμονα που κλαίει σαν μωρό». Ως ιστορικός, πώς αξιολογείτε σήμερα την επιλογή των ΗΠΑ να χρησιμοποιήσουν την ατομική βόμβα; Μετά τη δοκιμή Τρίνιτι, στις 16 Ιουλίου 1945 (σ.σ. η πρώτη πυρηνική δοκιμή στην Ιστορία, που πραγματοποιήθηκε στο Νέο Μεξικό), ο Τρούμαν ήξερε πλέον ότι οι ατομικές βόμβες θα λειτουργούσαν. Με τους συμβούλους του σκέφτηκαν ότι η ρίψη των βομβών θα έδινε τέλος στον πόλεμο χωρίς μια δαπανηρή συμμαχική εισβολή στην Ιαπωνία. Για να πιέσει τη χώρα να παραδοθεί, ο Τρούμαν απείλησε την Ιαπωνία με «άμεση και απόλυτη καταστροφή», εάν δεν το έκανε. Όμως, δεν εκτίμησαν την κατάσταση στην Ιαπωνία. Παρότι η χώρα ήταν σε μεγάλο βαθμό ηττημένη και στα πρόθυρα του λιμού, οι ναύαρχοι και οι στρατηγοί του αυτοκράτορα Χιροχίτο αρνήθηκαν να παραδοθούν ακόμη και μετά τη ρίψη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα. Οι φανατικοί του ιαπωνικού στρατού οργάνωναν πραξικόπημα. Οι Μεγάλοι Έξι, το ανώτατο συμβούλιο για τη διεύθυνση του πολέμου, δεν μπόρεσαν να καταλήξουν σε συμφωνία. Εν τω μεταξύ, η δεύτερη βόμβα έπεσε στο Ναγκασάκι, ενώ σχεδόν ταυτόχρονα οι Σοβιετικοί έμπαιναν στον πόλεμο, εισβάλλοντας στη Μαντζουρία. Δεδομένης της επιδείνωσης της κατάστασης, ο αυτοκράτορας Χιροχίτο ανέτρεψε την ισοψηφία των Μεγάλων Έξι σε σχέση με την αποδοχή ή μη των συμμαχικών όρων. Έτσι, οι Μεγάλοι Έξι συνέταξαν ένα διάγγελμα το οποίο ο Χιροχίτο ηχογράφησε για να μεταδοθεί την επόμενη ημέρα, 15 Αυγούστου 1945. Η Ιστορία είναι γεμάτη από ερωτήσεις «τι θα γινόταν αν…». Ωστόσο, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν ο Χιροχίτο και οι Μεγάλοι Έξι θα είχαν συμφωνήσει να παραδοθούν χωρίς τη χρήση των ατομικών βομβών. Όπως ανέφερε ο Χιροχίτο στο μήνυμά του προς τον ιαπωνικό λαό, οι βόμβες ήταν κομβικός παράγοντας: «Ο εχθρός έχει αρχίσει να χρησιμοποιεί μια νέα, την πιο σκληρή βόμβα, η δύναμη της οποίας να κάνει ζημιά είναι πράγματι ανυπολόγιστη». Εάν η Ιαπωνία συνέχιζε να πολεμά, συνέχισε, αυτό «δεν θα οδηγούσε μόνο στην τελική κατάρρευση και στην εξάλειψη του ιαπωνικού έθνους, θα οδηγούσε επίσης στην πλήρη εξαφάνιση του ανθρώπινου πολιτισμού». Κατά τη δική σας εκτίμηση, πόσο σοβαρή είναι σήμερα η πυρηνική απειλή; Δυστυχώς, ο κίνδυνος φαίνεται υψηλότερος από κάθε άλλη φορά μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Με τον πόλεμο στην Ουκρανία, η Ρωσία χρησιμοποιεί ρητορική με απειλές για τη χρήση πυρηνικών όπλων. Επιπλέον, το Κρεμλίνο ανακοίνωσε σχέδια για τοποθέτηση μη στρατηγικών πυρηνικών όπλων στη Λευκορωσία. Η μεταφορά πυρηνικών όπλων στη Λευκορωσία απειλεί όχι μόνο την Ουκρανία αλλά ολόκληρη τη διεθνή κοινότητα. Από τη διάσκεψη αναθεώρησης της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων, το 2020, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία αναβαθμίζουν τα οπλοστάσια πυρηνικών όπλων τους, υπό τον χαρακτηρισμό «εκσυγχρονισμός». Επιπλέον, η νέα συνθήκη START, η τελευταία εναπομείνασα συνθήκη μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας για τα πυρηνικά όπλα, λήγει στις 4 Φεβρουαρίου 2026, ενώ από τον Φεβρουάριο του 2023, η Ρωσία έχει αναστείλει τη συμμετοχή της. Η συνθήκη επιτρέπει σε κάθε χώρα να επιθεωρεί τα πυρηνικά οπλοστάσια της άλλης, για να εξακριβώνει ότι τηρείται η συμφωνία για τα όπλα. Απαιτεί ακόμη τακτική επικοινωνία μεταξύ των δύο χωρών για την αποφυγή παρερμηνειών ή ατυχημάτων. Η αναστολή αυτών των ανταλλαγών αυξάνει τον κίνδυνο εσκεμμένης ή τυχαίας χρήσης πυρηνικών όπλων. Όλες αυτές οι εξελίξεις είναι ανησυχητικές.

Πέθανε η Λίζα Έβερτ, σύζυγος του Μιλτιάδη Έβερτ

«Έφυγε» από τη ζωή η συγγραφέας και φωτογράφος Λίζα Έβερτ. Η εκλιπούσα ήταν σύζυγος του Μιλτιάδη Έβερτ, ιδρυτικού μέλους και πρώην προέδρου της Νέας Δημοκρατίας. Την είδηση του θανάτου της Λίζας Έβερτ, συζύγου του πολιτικού και πρώην αρχηγού της Νέας Δημοκρατίας, Μιλτιάδη Έβερτ, έκανε γνωστή η κόρη της, Αλεξία. Η Λίζα Έβερτ γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε και ασχολήθηκε με τη φωτογραφία από το 1983. Κατείχε δίπλωμα από το Middlesex University του Λονδίνου. Έχει κάνει περισσότερες από 20 ατομικές εκθέσεις φωτογραφίας στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το 1993 δημιούργησε τις εκδόσεις «Αστερισμός» και έχει εκδώσει επτά βιβλία. Τα θέματα των εκθέσεων και των βιβλίων της αφορούν, κυρίως, στην Ελλάδα και τις παλιές πατρίδες του ελληνισμού της διασποράς (Πόντος, Μικρά Ασία, Βόρειος Ήπειρος, Κάτω Ιταλία και Σικελία, Μέση Ανατολή) από την αρχαιότητα και τη βυζαντινή εποχή, μέχρι τον 20ό αιώνα, θέματα που άρχισε να παρουσιάζει από το 1987. Με τον Μιλτιάδη Έβερτ είχαν αποκτήσει δύο κόρες, την Αλεξία και την Ιλεάνα.

Προσγείωση ίσως και ανώμαλη στην κρυμμένη πραγματικότητα

Ξεκινούμε με πίνακες που διαβάσαμε.

Τα μαθηματικά πάντα ξαφνιάζουν μερικούς, κάποιους άλλους τους εντυπωσιάζουν αλλά πάντα λέγουν την πικρή αλήθεια. Οι πίνακες τα λέγουν όλα. Μπορούμε να μιλήσουμε για Ελληνικό θαύμα στην οικονομία; Μπορεί αλλά η εικόνα αυτή απογοητεύει. Το συνολικό χρέος της χρέος σκαρφάλωσε στα 404 δις ευρώ (προσοχή δεν είναι ...στραγάλια... είναι ευρώ...). Ένας συνετός άνθρωπος βλέποντας αυτό, το μόνο που θα σκεφθεί είναι, πως θα πληρωθούν αυτά τα χρήματα; Ένα νοικοκυριό έχει ένα χρέος, ας πούμε, 100000 ευρώ. Όλη η οικογένεια έχει ύπνο ελαφρύ, δεν κοιμάται, στα ύψη η αγωνία. Ας υποθέσουμε οτι το οικογενειακό ετήσιο εισόδημα αυτής της οικογένειας βρίσκεται στα 25000 ευρώ. Σε πόσα χρόνια θα μπορέσει να αποπληρώσει αυτή την υποχρέωση; Πάντα με υπόθεση, αν ετησίως περισσεύει ένα ποσό της τάξης των 2000 ευρώ και αν παραμείνει χωρίς αυξήσεις το χρέος με τόκους κλπ απαιτείται χρόνος αποπληρωμής 12,5 χρόνια. Τα χρόνια αυτά είναι το 1/6 της μέσης ζωής της οικογένειας. Τεράστιος χρόνος!! Πόσα χρόνια θα περάσουν να αποπληρώσουμε το δημόσιο χρέος; Άπειρα ή δεν θα το πληρώσουμε ποτέ αλλά θα το ανακυκλώνουμε σε βάθος πολλών πολλών ετών. Ας έλθουμε, όμως, στην εθνική οικονομία. Το δημόσιο χρέος το 2009 ήταν 368 δις. Σε 14 χρόνια το χρέος αυξήθηκε κατά 36 δις ευρώ, δηλαδή κατά 2,5 δις ανά έτος. Άρα κάθε χρόνο για να ζούμε σ΄αυτή την χώρα έτσι όπως ζούμε θα πρέπει να δανειζόμαστε 2,5 δις το έτος!! Λέει η κυβέρνηση, λύση στο πρόβλημα είναι η ανάπτυξη της οικονομίας. Μάλιστα. Πως και ποια οικονομία, ποιος τομέας; Τεράστιο ενδιαφέρον στον τουρισμό. Όλοι έχουν πέσει σε αυτό. Επαρκεί όμως; Εμείς, λέμε, όχι. Ο τουρισμός δίνει το 18-20% συμμετοχή στο ΑΕΠ ενώ η παραοικονομία είναι στα ίδια επίπεδα περίπου στο 20% του ΑΕΠ, περίπου 40 δις, και όλα τα περιφερειακά και εποχικά επαγγέλματα συμμετέχουν κατά 28-29%. Πάμε πιο κάτω. Η χώρα χρεοκόπησε το 2009, 2010 στην πραγματικότητα. Για να μην γίνει και καμιά επανάσταση στην καρδιά της Ευρώπης οι κυβερνήσεις αποφάσισαν το περιβόητο ΄΄κούρεμα΄΄ των ομολόγων, το θυμάστε; Το πληρώσαμε και θα το πληρώνουμε για αρκετά χρόνια ακόμη. Δηλαδή δεν θα πληρώσουμε μόνο το ΄΄κούρεμα΄΄ αλλά και το τρέχον χρέος.... Από ότι ξέρω, έχω διαβάσει, ποτέ δεν είχαμε τόσο μεγάλο χρέος με πολλές πολλές χρεοκοπίες στα τελευταία 150 χρόνια. Αυτό από μόνο του είναι και ένα ΄΄κατόρθωμα΄΄. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρεις άλλη χώρα (υποτίθεται ευρωπαϊκή) με τέτοια χρέη και τόσες χρεοκοπίες. Μια μικρή βουτιά ακόμη λίγο πιο βαθιά. Τα κυκλοφορούντα ομόλογα αυτή την στιγμή είναι στο ύψος των 85 δις ευρώ με τα δάνεια των μηχανισμών στήριξης της Ευρώπης να μειώνονται, ο ενδοκυβερνητικός δανεισμός συνεχίζει να αυξάνεται στα 52 δις ευρώ (προσοχή ευρώ, όχι στραγάλια). Από τα 85 δις τα 40 βρίσκονται στη Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ενω τα ομόλογα που κατέχουν οι τράπεζες και τα funds είναι 45 δις. Τα repos (ο ενδοκυβερνητικός δανεισμός δηλαδή) είναι στα 52 δις βαίνοντας αυξανόμενος αφού είναι η άμεση διαχείριση του ρευστού για.....παροχές (αυτές που ανακοινώνει ο Πρωθυπουργός πότε-πότε) και που χαιρόμαστε τόσο πολύ εμείς αφού θα πάρουμε ένα κοκαλάκι, το οποίο πάλι εμείς θα πληρώσουμε στο ....μέλλον. Αυτές τις παροχές τις πληρώνουν όλοι αλλά ωφελούνται πάρα πολύ λίγοι και ίσως όχι τόσο καλά όσο φανταζόμαστε. Η κυβέρνηση και οι υπουργοί κάνουν μια τρίπλα, που έχει και ένα σοβαρό περιεχόμενο, αλήθεια. Είναι ένα επιχείρημα - τρίπλα. Δεν βλέπουμε, λέγουν, σε απόλυτους αριθμούς το χρέος αλλά αυτό συσχετίζεται με το ύψους του ΑΕΠ, δηλαδή να δούμε το κλάσμα, χρέος/ΑΕΠ. Ωραία, σωστά. Αν το ΑΕΠ, ο παρονομαστής αυξάνεται το κλάσμα μειώνεται οπότε θα μικραίνει ο χρόνος αποπληρωμής του και άρα θα ωφεληθούμε όλοι. Ναι αυτό είναι ορθό. Δείτε, όμως, πως θα αυξηθεί αυτό το ΑΕΠ; Ο αριθμητής θα παραμείνει σταθερός ή θα αυξηθεί κι αυτός; Αν αυξηθεί τότε μπορεί το κλάσμα είτε να μείνει σταθερό είτε και να αυξηθεί. Για να μην κουράζω με μαθηματικά. Αυτό που ενδιαφέρει σήμερα την κυβέρνηση είναι, πρακτικά, η αύξηση του ΑΕΠ με επενδύσεις και μάλιστα όχι από εγχώρια κεφάλαια γιατί δεν υπάρχουν τόσα αλλά από εξωτερικό ρέον χρήμα, έξυπνο, που ψάχνει τις ευκαιρίες. Και ναι θα έλθει αυτό το έξυπνο χρήμα αλλά θα παραμείνει ή ξαφνικά όταν διαμορφωθούν αρνητικές συνθήκες θα εξαφανιστεί σε χρόνο μηδέν; Για να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει οι οποιεσδήποτε επενδύσεις να συνοδεύονται και από άλλα πράγματα, άλλες δομικές αλλαγές για να δώσεις στον επενδυτή την σιγουριά της επιτυχούς επένδυσης διαχρονικά. Παράδειγμα τα γρανάζια της δικαιοσύνης, αργά και πολλάκις με ερωτηματικά η απόδοση δικαίου. Έτσι εύλογα κάποιος θα πει, πως η κυβέρνηση μπορεί να υποσχεθεί και περισσότερο να ΄΄δώσει΄΄ διάφορες παροχές, τα διάφορα pass, δηλαδή και όχι μόνο. Τι καταλαβαίνουμε, λοιπόν, με αυτά που είπαμε ως τώρα; Μην περιμένουμε νέες εξαγγελίες είτε στην Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης τον Σεπτέμβριο είτε αλλαχού. Αν ο Πρωθυπουργός προβεί σε έστω και μικρής έκτασης παροχών βαίνουμε ολοταχώς προς νέους τριγμούς στην οικονομία, που τώρα θα είναι ισχυρότεροι γιατί όλα αυτά έχουν αθροιστικό χαρακτήρα και το τσεκούρι θα πάρει κεφάλια. Αν, όμως, δεν ακούσουμε παροχές πάλι δεν σημαίνει οτι η πορεία μας είναι εύκολη. Αφήστε τι λέγουν κάποιες ΄΄φωνούλες΄΄ στις ειδήσεις και στις διάφορες εκπομπές στημένες!! Το πρόβλημα επιβαρύνεται ακόμη περισσότερο με συνθήκες που διαμορφώνουν άλλο πιο δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, όπως η επισιτιστική κρίση, η έλλειψη πρώτων υλών, ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι τιμές στην ενέργεια, οι αυξανόμενες ανάγκες στην κατανάλωση ενέργειας από την κλιματική κρίση είτε θέρμανσης είτε ψύξης. Οι τιμές στα προϊόντα που είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων, οι πιο πολλοί απρόβλεπτοι, που θα εκτινάξουν τον πληθωρισμό στα ύψη. Όλα αυτά δεν δείχνουν οτι πηγαίνουμε σε μια ομαλή οικονομική και ίσως γεωπολιτική κατάσταση. Εμείς λέμε, η κυβέρνηση θα πρέπει να είναι άκρως προσεκτική, φύλακας των εισοδημάτων των εργαζομένων, προσοχή δεν λέμε αυξήσεις αλλά να είναι ικανές για την επιβίωσή μας. Δεν ζητάμε αυξήσεις ζητάμε σταθερότητα και σοβαρότητα. Να εισάγει νέες αντιλήψεις στην διαχείριση, να ελέγξει τις σκοτεινές διαδρομές της παραοικονομίας, να σταθεί αρωγός στις επιχειρήσεις που έχουν προοπτική και αφήνουν αποτύπωμα στο ΑΕΠ, θα στηριχθεί η καινοτομία ενω παράλληλα να φροντίσει δυο βασικούς τομείς στις κοινωνικές δομές και ανάγκες τον τομέα της υγείας και της παιδείας. Το άρθρο 16 δεν είναι πανάκεια. Και άλλα στοιχεία θα διαμορφώσουν το περιβάλλον. Ας γίνουμε, τελικώς, σοβαροί και γνώστες της πραγματικότητας και όλοι να βοηθήσουν να ξεφύγει η χώρα από τα δεσμά της οικονομικής και όχι μόνο εξάρτησης. Ας κάνουμε και μια αναφορά στις επερχόμενες εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης που κάθε άλλο ΄΄αυτοδιοίκηση΄΄ δεν είναι. Πως οι υποψήφιοι δήμαρχοι έχουν εξασφαλίσει τους κατάλληλους πόρους να υλοποιήσουν αυτά που υπόσχονται με διάφορα ωραία ΄΄έργα΄΄. Από που θα πάρουν χρήματα; Οι κάνουλες της Ευρώπης στερεύουν. Η εθνική οικονομία έχει σταθερά το τιμόνι σε άλλες κατευθύνσεις. Το ταμείο ανάκαμψης έχει καλυφθεί στο μεγάλο του ποσοστό. Τελειώνουν και οι στηρίξεις από την Ευρώπη. Αυτά τα ξέρουν οι φίλοι υποψήφιοι; Κι αν τα ξέρουν γιατί υπόσχονται ή γιατί δεν λέγουν την αλήθεια; Για τις εκλογές αυτές και τους υποψηφίους θα πούμε πολλά. Έχουμε ανοιχτές πληγές εκεί. Αυτό που ευχόμαστε είναι να έχουμε υπομονή και γνώση. Αν δεν έχουμε την γνώση οφείλουμε να την αποκτήσουμε, είναι καθήκον μας. Να ψάχνουμε, να διαβάζουμε, να ρωτάμε.

Για τους αμετανόητα ρομαντικούς και επιλεκτικούς

Για πιο προχωρημένους

Καλημέρα με καφέ, για τους ρομαντικούς μερακλήδες φύλακες της πόλης

Ταξιδιωτική οδηγία των ΗΠΑ για τα κατεχόμενα της Κύπρου, μετά τα έκτροπα στην Πύλα

Ταξιδιωτική οδηγία προς τους Αμερικανούς πολίτες για αποφυγή των ταξιδιών προς τα κατεχόμενα εξέδωσε η Πρεσβεία των ΗΠΑ στη Λευκωσία. «Λόγω της κλιμάκωσης των γεγονότων στην περιοχή της Πύλας, η Πρεσβεία των ΗΠΑ στη Λευκωσία ενθαρρύνει σθεναρά τους πολίτες των ΗΠΑ να επανεξετάσουν τυχόν σχέδια να ταξιδέψουν στα κατεχόμενα αυτό το Σαββατοκύριακο ή μέχρι την αποκλιμάκωση της κατάστασης». Συνιστάται ιδιαίτερα στους πολίτες των ΗΠΑ να μείνουν μακριά από την περιοχή της Πύλας. «Ενθαρρύνουμε τους πολίτες των ΗΠΑ στην περιοχή να είναι προσεκτικοί και να γνωρίζουν το περιβάλλον τους, ιδιαίτερα γύρω από πλήθη ή συγκεντρώσεις. Θα πρέπει να παρακολουθείτε τα τοπικά μέσα ενημέρωσης για να ενημερώνεστε για τις πιο πρόσφατες πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση και τις δραστηριότητες, τυχόν διαδηλώσεις και περιοχές που πρέπει να αποφύγετε», σημειώνεται.

Ρωσία: Οι ρωσικές αρχές διαλύουν το Κέντρο Ζαχάροφ

Το δημοτικό δικαστήριο της Μόσχας διέταξε την διάλυση της οργάνωσης Κέντρο Ζαχάροφ, ενός από τους τελευταίους θεσμούς για την υπεράσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που έχουν απομείνει στην Ρωσία, στο πλαίσιο του πογκρόμ που οι ρωσικές αρχές έχουν εξαπολύσει κατά κάθε κριτικής φωνής μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Στην ανακοίνωσή του, το δικαστήριο δηλώνει ότι το Κέντρο Ζαχάροφ, που φέρει το όνομα του βραβευμένου με Νόμπελ Ειρήνης Αντρέι Ζαχάροφ, οργάνωσε παρανόμως στην Ρωσία διασκέψεις και εκθέσεις εκτός της τοπικής "ζώνης δραστηριότητάς" του που προβλέπεται στο καταστατικό του. Ήδη από την περασμένη άνοιξη το Κέντρο Ζαχάροφ εκδιώχθηκε από την ιστορική του έδρα στην Μόσχα. Είχε κηρυχθεί "ξένος πράκτορας" από το 2014. Πηγή: ΑΠΕ ΜΠΕ

Στα 404,7 δισ. ευρώ το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης στο τέλος Ιουνίου

Του Τάσου Δασόπουλου Στα 404,68 δισ. έφτασε το χρέος της Κεντρικής Κυβέρνησης στο τέλος του δευτέρου τριμήνου, καταγράφοντας αύξηση κατά 3,16 δισ. σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο, όταν το χρέος έφτανε τα 401,5 δισ. ευρώ. Βασική αιτία της αύξησης του χρέους της Κεντρικής Κυβέρνησης, το οποίο ως γνωστό περιλαμβάνει και το ενδοκυβερνητικό χρέος το οποίο δεν υπολογίζεται στην αξιολόγηση της χώρας, είναι η έκδοση νέων ομολόγων το υπόλοιπο των οποίων έφτασε τα 85,45 δισ. ευρώ στο τέλος Ιουνίου από 82,05 δισ. στο τέλος του περασμένου Μαρτίουμ, ενώ τα δάνεια σε βραχυπρόθεσμους τίτλους (έντοκα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου) έμειναν σταθερά στα 118 δισ. ευρώ. Μέσα στο β’ τρίμηνο του χρόνου, το ελληνικό δημόσιο δανείστηκε από τις αγορές 3,4 δισ. ευρώ μέσω ομολόγων με μεγαλύτερη έκδοση το νέο 5ετές ομόλογο που εξέδωσε στις 5 Απριλίου, μέσω του οποίου άντλησε από τις αγορές 2,5 δισ. ευρώ με επιτόκια 3,91%. Το ίδιο διάστημα έγιναν άλλες 4 εκδόσεις ομολόγων ύψους 300, 229 150 και 25 εκατ. ευρώ με επιτόκια από 3,99% έως και 4,3%. Επίσης δανείστηκε 5,6 δισ. ευρώ μέσω εντόκων του δημοσίου με μέσο επιτόκιο 3,31% Ο δανεισμός του δημοσίου σε συμφωνίες επαναγοράς (repo) από τα διαθέσιμα των δημοσίων οργανισμών έφτασαν στο τέλος του δευτέρου τριμήνου τα 52,01 δισ. ευρώ από 5,17 δισ. ευρώ στο τέλος του πρώτου τριμήνου. Ο μέσος χρόνος λήξη του χρέους της Γενικής Κυβέρνησης έφτασε στο τέλος Ιουνίου τα 17,18 χρόνια. Οι εγγυήσεις του ελληνικού δημοσίου έμεινα πρακτικά αμετάβλητες σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του χρόνου, φτάνοντας τα 27,549 δισ. ευρώ έναντι 27,486 δισ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του χρόνου. Ειδικότερα οι εγγυήσεις προς δάνεια εταιριών που περιλαμβάνονται στην κεντρική κυβέρνηση μειώθηκαν οριακά στα 2,58 δισ. το δεύτερο τρίμηνο του 2023 έναντι 2,66 δισ. το πρώτο τρίμηνο του χρόνου. Οι εγγυήσεις σε δάνεια εταιριών εκτός Γενικής Κυβέρνησης αυξήθηκαν στα 7,75 δισ. από 7,56 δισ. το πρώτο τρίμηνο του χρόνου λόγω πρόσθετων εγγυήσεων στον ΔΕΔΗΕΕ (156 εκατ. ευρώ) και το σύστημα Αριάδνη, όπου δόθηκαν εγγυήσεις 200 εκατ. ευρώ. Τα δάνεια με εγγυήσεις του δημοσίου από την ΕΤΕΠ που δόθηκαν μέσω εμπορικών τραπεζών μειώθηκαν στα 17,275 δισ. ευρώ το β τρίμηνο από 17,9 δισ. το πρώτο τρίμηνο του χρόνου. Οι εγγυήσεις του δημοσίου μέσου του προγράμματος Ηρακλής μειώθηκαν λόγω εκκαθάρισης των υποκείμενων δανείων στα 17,25 δισ. το β’ τρίμηνο του 2023 από 17,9 δισ. το α’ τρίμηνο του χρόνου. Τέλος, οι εγγυήσεις δανείων μέσω της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας αυξήθηκαν οριακά στα 1,88 δισ. ευρώ από 1,75 δισ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του χρόνου.

Οι εξελίξεις στο τραπεζικό σύστημα άμεσα και προσεχώς

Το αμέσως προσεχές διάστημα ξεκινούν τα placement των ελληνικών τραπεζών από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας… Το πρώτο 10ήμερο του Σεπτεμβρίου 2023 πραγματοποιείται το placement του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στην Eurobank αφορά το 1,4% των μετοχών που θα επαναγοράσει η τράπεζα. Με τρέχουσα αξία μετοχής 1,52 ευρώ το 1,4% αποτιμάται στα 80 εκατ ευρώ. Τέλη Οκτωβρίου 2023 θα πραγματοποιηθεί το placement του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στην Εθνική τράπεζα και αφορά το 20% των μετοχών που θα πωληθεί σε πλήθος επενδυτών πάνω από 20 ξένα funds. Με τρέχουσα αξία μετοχής 6,26 ευρώ το 20% αποτιμάται στα 1,15 δισεκ. ευρώ. H εκτιμώμενη τιμή στο placement της Εθνικής θα κινηθεί μεταξύ 6,5 με 7,1 ευρώ Μέσα στο α΄ τρίμηνο 2024 θα πραγματοποιηθεί το placement του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στην τράπεζα Πειραιώς και αφορά το 27% των μετοχών που θα πωληθεί σε πλήθος επενδυτών πάνω από 20 ξένα funds. Με τρέχουσα αξία μετοχής 3,30 ευρώ το 27% αποτιμάται στα 1,11 δισεκ. ευρώ Φθινόπωρο 2024 θα πραγματοποιηθεί το placement του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στην Alpha bank και αφορά το 9% των μετοχών που θα πωληθεί σε επενδυτές. Με τρέχουσα αξία μετοχής 1,4850 ευρώ το 9% αποτιμάται στα 315 εκατ. ευρώ Φθινόπωρο 2024 θα πραγματοποιηθεί το placement του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στην Εθνική τράπεζα και αφορά το 20% των μετοχών που θα πωληθεί σε επενδυτές. Με τρέχουσα αξία μετοχής 6,26 ευρώ το 20% αποτιμάται στα 1,15. ευρώ Μετά τα placement ετοιμαστείτε για επιθετικές κινήσεις υποτιμητικής και ανατιμητικής κερδοσκοπίας και θα πουν πολλοί που είσαι Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας… Να τονίσουμε ότι ο ρόλος του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ήταν ιδιαίτερα θετικός, συνέβαλλε στην ανάκαμψη των τραπεζών και στην εξυγίανση των ισολογισμών, ενώ συνέβαλλε και στην λήψη πιο ορθολογικών αποφάσεων… Το ΤΧΣ μπορεί να επιδείνωνε το free float την διασπορά μετοχών αλλά διατηρούσε την σταθερότητα και ούτε ανέκοψε την προσπάθεια ανόδου των αποτιμήσεων… Οι ελληνικές τράπεζες είχαν 4,5 δισεκ. συνολική αξία στο χρηματιστήριο και οι 4 και πλέον ανέρχεται στα 19 δισεκ. Η βασική μας εκτίμηση είναι ότι το ελληνικό δημόσιο θα χάσει 50 δισεκ. από τα 54 δισεκ. που επένδυσε στις τράπεζες σε κεφάλαια και funding gap και ο τραπεζικός κλάδος θα εμπλουτιστεί με νέους επενδυτές… καθιστώντας τις μετοχές επιρρεπείς σε ακραίες διακυμάνσεις…