Σκέψεις για την αναβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας

Κάθε τι που γίνεται, γενικώς, υπό το βλέμμα της πολιτικής εκμετάλλευσης λέγονται πολλά και πολλές φορές ανούσια. Για να αξιολογήσουμε κάποια εξέλιξη πρέπει να έχουμε ένα κριτήριο, την ιστορική εξέλιξη του ζητήματος και ασφαλώς αν το ίδιο το γεγονός αποτελεί στοιχείο προσδοκίας και ελπίδας στην πορεία για την βελτίωση της ζωής των πολιτών χωρίς να αφήνουμε στην άκρη τα θεμελιώδη στοιχεία. Ο λόγος για τις αναβαθμίσεις του αξιόχρεου της Ελληνικής οικονομίας από πιστοποιημένους και μη παγκόσμια αναγνωρισμένους οίκους αξιολόγησης. Η Ελλάδα έρχεται από μια τυπική χρεοκοπία, που συνέβη πριν 13 χρόνια. Το 2008-2009 οι οίκοι αξιολόγησης αναβάθμιζαν την Εθνική οικονομία κατά περίεργο τρόπο. Δυο χρόνια μετά οι ίδιοι οίκοι υποβάθμιζαν συνεχώς την οικονομία μας τάχιστα μέχρι που τελικώς τα Ελληνικά ομόλογα να θεωρηθούν ΄΄σκουπίδια΄΄. Η χώρα όδευε ταχύτατα σε χρεοκοπία και αυτό ήταν απόλυτα βέβαιο. Όσοι παρακολουθούσαν στενά τις εξελίξεις τότε ήταν βέβαιοι ότι η επίσημη χρεοκοπία ήταν βέβαιη. Το γεγονός ότι η χώρα ήταν ενταγμένη στην Ευρωπαϊκή οικογένεια και η χρεοκοπία της θα επηρέαζε άμεσα όλη την Ευρωπαϊκή οικονομία και όχι μόνο η τότε ηγεσία της Ευρώπης έπρεπε να λάβει άμεσα μέτρα χρησιμοποιώντας κάθε εργαλείο και κάθε οικονομική δυνατότητα. Έτσι προέκυψαν τα μνημόνια και η ισχυρή οικονομική στήριξη της Ελληνικής οικονομίας. Μεσολάβησαν, στο διάστημα από τότε μέχρι σήμερα, πολλά γεγονότα με ισχυρό πολιτικό περιεχόμενο όπου η χώρα πόνεσε, υπέφερε από σκληρή λιτότητα επιβεβλημένη από τα μνημόνια με στόχο να ορθοποδήσει η οικονομία υπακούοντας σε κανόνες και οικονομικές αρχές. Οι κανόνες αυτοί στηρίχθηκαν σε συμφωνίες σε πολιτικό επίπεδο που αυτό εμπεριέχει πάντα πολλές αναγνώσεις. Πολλοί τότε είχαν διαφορετικές θέσεις αναφορικά με τον τρόπο που έπρεπε να διαχειριστεί η κατάσταση από τους εμπλεκόμενους φορείς. Τα γεγονότα είχαν πάρει, όμως, τον δρόμο τους. Φτάνουμε στο 2015-16 όπου η χώρα αποδέχεται και υπογράφει τρίτο μνημόνιο ακόμη πιο αυστηρό από τα προηγούμενα δύο. Από το 2018 και ύστερα αρχίζει να φαίνεται μια ελπίδα αναγέννησης και κάποιας επιτυχίας στα προγράμματα αυστηρής λιτότητας. Πράγματι η ελπίδα γίνεται βεβαιότητα όταν για πρώτη φορά η χώρα σημειώνει βελτίωση στα δημοσιοοικονομικά της και αρχίζει να αποπληρώνει ομαλά τις οικονομικές υποχρεώσεις της στους δανειοδότες. Μέτρα που ελήφθησαν τα τελευταία 4 χρόνια λειτούργησαν ευεργετικά και το αποτέλεσμα ήταν άμεσο. Σημειώθηκαν πρωτογενή πλεονάσματα οπότε και άρχισαν κάποιες παροχές προς του πολίτες ως καρπός της προσπάθειας να ξεφύγει από την οικονομική δυσχέρεια και ανασφάλεια. Η πορεία αυτή άφησε ισχυρό αρνητικό αποτύπωμα στην κοινωνία. Χρέη, πτωχεύσεις, λουκέτα και άλλα. Σήμερα και από την αρχή του 2023 η Ελληνική οικονομία άρχισε να παίρνει βαθιές ανάσες. Οι εταίροι στην Ευρώπη αναγνωρίζουν την πρόοδο και έρχεται η σειρά των περίφημων οίκων αξιολόγησης να καταγράψουν τις θετικές εξελίξεις στην Ελληνική οικονομία. Έτσι άρχισαν να αξιολογούν σχεδόν ανά τρίμηνο θετικά την οικονομία μας. Έως τώρα τέσσερις οίκοι αξιολόγησης έδωσαν αναβαθμίσεις σκαλί – σκαλί (step by step). Το ζήτημα της προόδου και της επιτυχούς εξέλιξης στην Ελληνική οικονομία δεν τελείωσε. Είμαστε πάντα υπό την επιτήρηση των παγκόσμιων οικονομικών οργάνων, μέχρι που το εγχείρημα θα βεβαιωθεί ότι η χώρα ήλθε σε μια κανονικότητα και εισήλθε στο επίπεδο των αναπτυγμένων χωρών. Αυτή είναι μια εικόνα πραγματικότητας. Κάθε χρεοκοπία αφήνει πληγές, αναμφίβολα και στην χώρα μας οι πληγές ήταν βαθιές και πόνεσαν. Το ζήτημα είναι αν η προσπάθεια αυτή, που συνοδεύθηκε με πόνο θα έχει επιτυχία. Αν θα φτάσουμε στην βρύση να πιούμε το νερό. Εμείς δεν βλέπουμε πονηριές πίσω από αυτές τις εξελίξεις. Βλέπουμε ασφαλώς ατυχείς και ίσως κακές εφαρμογές κανόνων στην επιστροφή στην κανονικότητα. Όμως το πολιτικό σύστημα που είναι απόλυτα υπεύθυνο στην πορεία αυτή τιμωρήθηκε, κάποιοι έφυγαν, κάποιοι πλήρωσαν, κάποιοι έπαψαν να βρίσκονται στις εξελίξεις και καλώς έγινε. Τώρα, όμως, οφείλουμε να δούμε όχι μόνο τα λάθη αλλά και την πρόοδο. Με αυτή την ανάγνωση εμείς εκτιμούμε ότι ακόμη και λάθος ή υπερβολή και ανούσια να είναι η αξιολόγηση του οίκου S&P, όπως σημειώνουν και γράφουν κάποιοι, καλώς γίνεται. Έχουμε ανάγκη από την θετικότητα, από την αισιόδοξη όψη. Κάποιοι, λοιπόν, γράφουν ότι αυτή η αξιολόγηση ήταν εκ του ασφαλούς αφού η χώρα εξακολουθεί να βρίσκεται υπό την προστατευτική ομπρέλα της ΕΚΤ, η οποία αγόρασε τα Ελληνικά ομόλογα μέσα από τα τελευταία προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης, που προέκυψαν από τα μέτρα με την πανδημία. Η Ελλάδα δανείστηκε με επιτόκιο 0,54% πριν ένα χρόνο περίπου και σήμερα δανείζεται με επιτόκιο 4,33% στο δεκαετές. Πράγματι έτσι είναι. Η ΕΚΤ κατέχει Ελληνικά ομόλογα αξίας 40 δις ευρώ. Το συνολικό χρέος βρίσκεται στα 406 δις ευρώ και από αυτά τα 85 δις είναι ελεύθερα διαπραγματεύσιμα με τα 40 δις να βρίσκονται στην ΕΚΤ και άρα 45 δις ευρώ κατέχουν ιδιώτες. Οι μηχανισμοί στήριξης κατέχουν Ελληνικό χρέος ύψους 234 δις ευρώ. Επομένως, κατά την άποψη μερικών αναλυτών, η επενδυτική βαθμίδα αφορούσε τελικά χρέος ύψους 45 δις ευρώ, δηλαδή αναβάθμιση …εκ του ασφαλούς. Είναι μια ανάγνωση, πράγματι αληθής αλλά με μέσα από μια οπτική μικρότητας και λησμονημένης οικονομικής δυσχέρειας στην Ελληνική οικονομία. Η επιστροφή σε μια ΄΄κανονικότητα΄΄ με τους κανόνες της οικονομίας δεν έρχεται πατώντας ένα μαγικό κουμπάκι!!! Καλώς, για εμάς, λοιπόν έγιναν οι αναβαθμίσεις και καλώς να έλθουν και άλλες, που θα ακολουθήσουν βέβαια. Τον Δεκέμβριο περιμένουμε με τον οίκο Fitsh. Καλώς να έλθει. Δεν θα μας κάνουν χάρι με τις αναβαθμίσεις. Οι πολίτες πλήρωσαν πολλά και πόνεσαν και αυτό πρέπει να είναι το μέτρο. Όχι τι θα γίνονταν αν και αν….. Εμείς βλέπουμε την πατρίδα μας και τις εξελίξεις αισιόδοξα και στηρίζουμε όσο μπορούμε κάθε προσπάθεια προς την βελτίωση της ζωής μας με αντικειμενικά επιχειρήματα χωρίς να σημαίνει ότι δεν θα ασκήσουμε την κριτική μας σε κάθε κακή απόφαση η εκτροπή προς την καθολικά παραδεκτή κανονικότητα για το μέλλον της χώρας μας. Παρακολουθούμε και είμαστε παρόντες

Ποτέ δεν ξεχνούμε, Χρόνια Πολλά Ελλάδα

Χρηματοδοτήσεις δήμων από το ΕΣΠΑ 2021-2027

Οι χρηματοδοτικές δυνατότητες που προκύπτουν από το νέο ΕΣΠΑ αποτελούν μια σημαντική ευκαιρία για την Τοπική Αυτοδιοίκηση για να συμβάλει ουσιαστικά στην οικονομική ανάπτυξη, εφαρμόζοντας στρατηγικές για την περιφερειακή, την τοπική και την αστική ανάπτυξη, βελτιώνοντας τις τοπικές και περιφερειακές υποδομές, δημιουργώντας ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον και προωθώντας την καινοτομία. Η Ε.Ε.Τ.Α.Α. ανέλαβε σειρά πρωτοβουλιών που στοχεύουν στην έγκυρη και έγκαιρη πληροφόρηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και στην υποστήριξή της. Ο οδηγός 175 σελίδων που εξέδωσε συντάχθηκε με σκοπό να αποτελέσει ένα λειτουργικό και εύχρηστο εργαλείο για την αξιοποίηση του ΕΣΠΑ από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Στον πρόλογο που υπογράφουν ο Πρόεδρος της ΕΕΤΑΑ Δημήτρης Μαραβέλιας και ο Διευθύνων Σύμβουλος Σπυρίδων Σπυρίδων αναφέρουν: Την τρέχουσα χρονική περίοδο σημαντικοί πόροι θα διατεθούν για την υλοποίηση δημόσιων πολιτικών, με στόχο να συνδράμουν στην ανάπτυξη, την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα της Ευρώπης. Μεταξύ αυτών, σημαντικό ποσοστό κατέχουν οι πόροι που θα διατεθούν μέσω του νέου «Εταιρικού Συμφώνου Περιφερειακής Ανάπτυξης 2021-2027». Το νέο ΕΣΠΑ εγκρίθηκε τον Ιούλιο του 2021 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και περιλαμβάνει ένα σύνολο οκτώ Τομεακών και δεκατριών Περιφερειακών Προγραμμάτων. Οι κατευθύνσεις των πολιτικών του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027 ακολουθούν την γενική γραμμή πλεύσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που είναι η πράσινη ανάπτυξη, η ψηφιακή μετάβαση, η κοινωνική, διασυνδεδεμένη με βιώσιμες υποδομές Ευρώπη, που βρίσκεται κοντά στις ανάγκες των πολιτών της. Οι πολιτικές αυτές εξειδικεύονται με βάση τις ιδιαιτερότητες σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Οι χρηματοδοτικές δυνατότητες που προκύπτουν από το νέο ΕΣΠΑ αποτελούν μια σημαντική ευκαιρία για την Τοπική Αυτοδιοίκηση για να συμβάλει ουσιαστικά στην οικονομική ανάπτυξη, εφαρμόζοντας στρατηγικές για την περιφερειακή, την τοπική και την αστική ανάπτυξη, βελτιώνοντας τις τοπικές και περιφερειακές υποδομές, δημιουργώντας ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον και προωθώντας την καινοτομία. Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Δήμοι και ιδιαίτερα οι μικροί ορεινοί και νησιωτικοί Δήμοι, είναι ότι αδυνατούν να ανταπεξέλθουν έγκαιρα στις απαιτήσεις Προγραμμάτων που χρηματοδοτούν τα έργα τους και ιδίως στην ωρίμανση των έργων, την εκπόνηση των αναγκαίων μελετών, την προετοιμασία φακέλου υποβολής προτάσεων, την υλοποίηση και την επίβλεψη των έργων. Κατά συνέπεια, για το σύνολο των Δήμων θα υπάρξουν ανάγκες υποστήριξής τους προκειμένου να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις. Η Ε.Ε.Τ.Α.Α. προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες αυτές ανέλαβε σειρά πρωτοβουλιών που στοχεύουν στην έγκυρη και έγκαιρη πληροφόρηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και στην υποστήριξή της, τόσο στη φάση της προετοιμασίας της όσο και στη φάση της υλοποίησης των παρεμβάσεών της, όπως ενδεικτικά η σύσταση τεχνικής υπηρεσίες για την υποστήριξη των μικρών νησιωτικών δήμων και η δημιουργία στην ιστοσελίδα της ΕΕΤΑΑ του «Ηλεκτρονικού Οδηγού χρηματοδοτήσεων», ο οποίος ενημερώνεται συστηματικά, με όλες τις πήγες χρηματοδότησης και τα χρηματοδοτικά εργαλεία που μπορεί να αξιοποιήσει η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ο παρών οδηγός αποτελεί επίσης, μέρος αυτών των πρωτοβουλιών της Ε.Ε.Τ.Α.Α. και συντάχθηκε με σκοπό να αποτελέσει ένα λειτουργικό και εύχρηστο εργαλείο για την αξιοποίηση του ΕΣΠΑ από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Για το σκοπό αυτό, παρουσιάζει συνοπτικά τα προγράμματα του ΕΣΠΑ και σε κάθε ένα από αυτά, επισημαίνονται εκείνες οι προτεραιότητες και δράσεις που ενδιαφέρουν ειδικά την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Μην τρελαθούμε κιόλας με την Alpha!!

Δεν έχουμε ασθενή μνήμη, δεν έχουμε τις καλύτερες αναμνήσεις. Κουρνιαχτός μεγάλος με το deal της Alpha τράπεζας!! Δεν είναι η πρώτη φορά να εισέρχεται ξένο κεφάλαιο σε ελληνικές τράπεζες. Πρώτη περίπτωση είναι αυτή της Deutsche Bank που κατείχε ποσοστό μετοχών στην Eurobank. Με την έναρξη των πρώτων αρνητικών φαινομένων στο Ελληνικό τραπεζικό σύστημα, η Deutsche εξαφανίστηκε άρον άρον καταγράφοντας σημαντικές ζημιές στην επένδυσή της. Η Credit Agricole με ζημιές στα 16 δις ευρώ με την επένδυσή της στην παλαιά Εμπορική τράπεζα ακόμα τρέχει μακριά από Ελληνικές τράπεζες. Την μετοχική της συμμετοχή την πούλησε στην Alpha Bank αντί 3 δις ευρώ, που αυτά έσωσαν κατά κάποιο τρόπο την τράπεζα. Η Societe General είχε αγοράσει από το Μετοχικό ταμείο Στρατού ως στρατηγικός επενδυτής της παλαιάς Γενικής Τράπεζας. Καταστροφική η επένδυση για να καταλήξει στην πώληση της συμμετοχής της μαζί με όλη την Γενική τράπεζα στη Τράπεζα Πειραιώς αντί 454 εκατ. Ευρώ. Το deal αυτό έχει πολλά ερωτηματικά. Ο όμιλος Λάτση έπρεπε να πληρώσει ποσό 3,1 δις ευρώ, δεν πλήρωσε τίποτα και εμφανίστηκε στο μετοχικό κεφάλαιο της Eurobank. Η HSBC πουλήθηκε στην Παγκρήτια τράπεζα και αυτή ενώ η PNP Paribas μείωσε τις δραστηριότητές δραστικά στην Ελλάδα. Όλες αυτές οι τραπεζικές επενδύσεις μαζί με πολλές συνεταιριστικές τράπεζες της περιφέρειας κατέγραψαν απώλειες και αποτυχίες. Τώρα η νέα επένδυση φούσκωσε πλέον του ορθού χωρίς να συνοδεύεται με αντικειμενικά κριτήρια. Κι αυτό διότι: Η τράπεζα Alpha έχει ήδη στο μετοχικό της κεφάλαιο δύο ξένους επενδυτές, την Reggendorgh με ποσοστό 8% και τον Paulson μεγαλοεπενδυτή με ποσοστό 4,36%. Ο τελευταίος μάλιστα δεν συγκεντρώνει και την εμπιστοσύνη των επενδυτών και της αγοράς σχετικά με την σταθερότητά του σε επενδύσεις. Συνεπώς η τράπεζα δεν έκανε κάτι εντυπωσιακό γενικώς. Όμως η συμφωνία προβλέπει την μεταβίβαση της Αλφα της Ρουμανίας στην UniCredit αντί ποσού 300 εκατομ. Ευρώ. Ακόμη προβλέπεται να αγοράσει το 9% του ΤΧΣ χωρίς (μέχρι στιγμής) να γνωρίζει το επενδυτικό κοινό την τιμή της πρότασης αγοράς. Θα την μάθουμε….εν καιρώ..!! Λέγεται οτι θα είναι στα 1,46 ευρώ αλλά δεν υπάρχει το κείμενο της συμφωνίας. Αν πράγματι είναι στα 1,46 ευρώ θα λέγαμε ότι δεν θα κερδίσει κάτι τελικώς η τράπεζα αφού η χρηματιστηριακή τιμή της Αλφα σήμερα βρίσκεται στα 1,35-1,4 ευρώ ανά μετοχή. Βέβαια θα απαλλαγεί από την θυγατρική της στην Ρουμανία και μπαίνοντας στην Ρουμανική αγορά η UniCredit ίσως να καταγραφούν μελλοντικά κέρδη. Αν η UniCredit αγόραζε τα μερίδια των δυο άλλων επενδυτών της, δηλαδή το ποσοστό 12,36% με το 9% από το ΤΧΣ θα έφτανε στο δυνατό ποσοστό 21,36%. Πολύ σημαντική επένδυση τότε. Η εξειδίκευση της UniCredit στα ασφαλιστικά θα έδινε πράγματι μεγάλη ώθηση κατ΄αρχήν στην τράπεζα και κατά δεύτερο στην Ελληνική οικονομία. Να σημειώσουμε δε οτι υπάρχει όρος στην συμφωνία αν δεν αποφασόσει το ΤΧΣ την πώληση του 9% στην UnιCredit τότε αυτή θα αγοράσει το 5% από την αγορά!! Όρος αρκετά θολός και περίεργος. Να σημειώσουμε ότι το Ελληνικό τραπεζικό σύστημα έχει εξυγιανθεί σε σημαντικό βαθμό αλλά δεν καταγράφει αξιόλογα κέρδη από την προσφορά δανείων είτε στην οικογενειακή οικονομία είτε στις επιχειρήσεις. Περισσότερα κέρδη καταγράφουν από τις αυξήσεις του επιτοκίου Euribor και τις προμήθειες παρά από την δανειοδότηση που είναι ο βασικός χαρακτήρας τους ώστε να ωφεληθεί και η εθνική οικονομία. Έτσι και η κυβέρνηση τρέχει να ανακαλύψει νέους τρόπους χρηματοδότησης της ελληνικής επιχείρησης και νοικοκυριού με άλλους τρόπους με νέα εργαλεία μέσα από εταιρίες που θα στηθούν με σκοπό αυτόν ακριβώς, την κάλυψη αυτών των αναγκών. Τρέλα δηλαδή, οι τράπεζες με κλεισμένες τις κάνουλες της χρηματοδότησης με δάνεια ασχολούνται με την είσπραξη παλαιών δανείων αναπτύσσοντας ένα δίκτυο εταιριών διαχείρισης κόκκινων δανείων, servicers, περιβόητοι με ενεργότατο ρόλο στην πίεση των πολιτών ενεργώντας πολλάκις και παράνομα ή παράτυπα. Άρα, κουρνιαχτός πολύς για πολύ λίγα. Έτσι ερμηνεύεται και η αποτυχημένη προσπάθεια της τράπεζας με την είδηση να πείσει το επενδυτικό κοινό και ύστερα από την δεύτερη ημέρα μετά την είδηση η μετοχή της τράπεζας να καταγράψει 14% αύξηση και από χθες άρχισε η επιστροφή στα χαμηλά της πραγματικότητας. Κουρνιαχτός πολύς…

΄΄Εφυγε΄΄, δυστυχώς μια μεγάλη προσωπικότητα, Ο καθηγητής Γιώργος Γραμματικάκης

Πέθανε, σε ηλικία 84 ετών, ο γνωστός Έλληνας φυσικός Γιώργος Γραμματικάκης. O Γιώργος Γραμματικάκης νοσηλευόταν τις τελευταίες μέρες στην Εντατική του ΠΑΓΝΗ με αναπνευστική ανεπάρκεια, ωστόσο το πρωί της Τετάρτης κατέληξε. Ο Γιώργος Γραμματικάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης. Σπούδασε Φυσική στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στο Imperial College του Λονδίνου. Απέκτησε το διδακτορικό του δίπλωμα το 1973 και η διατριβή του είχε τίτλο «Analysis of some multiparticle final state in 10 and 6 GeV/c K-p interactions». Τον Μάιο του 1962, ύστερα από δικαστική προσφυγή των μελών των ακροδεξιών φοιτητικών παρατάξεων ΣΔΟΕ και ΕΚΟΦ κατά της διοίκησης της Διοικούσας Επιτροπής Συλλόγων του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΔΕΣΠΑ), το δικαστήριο τον διόρισε μέλος του νέου δ.σ της ΔΕΣΠΑ, θέση από την οποία παραιτήθηκε αμέσως καταγγέλοντας σκευωρία. Από το 1982 έως το 2006 που συνταξιοδοτήθηκε και του απονεμήθηκε ο τίτλος του Ομότιμου Καθηγητή, ήταν καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Από το 1990 έως το 1996 διατέλεσε πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Το 2014 εκλέχθηκε ευρωβουλευτής με «Το Ποτάμι» και συμμετείχε στην Ομάδα της Προοδευτικής Συμμαχίας Σοσιαλιστών και Δημοκρατών. Επίσης υπήρξε αντιπρόεδρος στο Δ.Σ της Λυρικής Σκηνής. Το συγγραφικό του έργο θαυμαστό, ζηλευτό με το μεγάλο ταλέντο του στην μετάδοση της γνώσης και την απλοποίηση της θεωρίας της φυσικής. Το ΄΄φως΄΄ ήταν πάντα στην επιστημονική του αλλά και στην καλλιτεχνική του ζωή. Ένας πραγματικός δάσκαλος. Όποιος είχε την τύχη να ακούσει μάθημα από εκείνον πρέπει να νιώθει ευτυχής. Δεν ήταν μόνο ο φυσικός επιστήμονας αλλά και δάσκαλος που έδειξε οτι ο δρόμος της επιστήμης δεν είναι ο μοναδικός στην ζωή μας. Οι μουσικές του συναντήσεις με φοιτητές και όχι μόνο στο ραδιόφωνο ανεπανάληπτες. Είχα κι εγω την μεγάλη ευτυχία και τύχη να είμαι στους φοιτητές του και τον ευγνωμονώ. Καλό δρόμο στην αιωνιότητα, δάσκαλε!!

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΧΡΟΝΗ ΑΗΔΟΝΙΔΗ ΠΟΥ ΄΄ΕΦΥΓΕ΄΄ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΣΩΠΑΣΕ Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ

Άνοιξε πλήρως η πόρτα των αποκρατικοποιήσεων των τραπεζών

Η πώληση του 1,4% της Eurobank από τo TXS άνοιξε τον χορό της αποχώρησης του Ελληνικού δημοσίου από τα μετοχικά κεφάλαια των τραπεζών. Σήμερα κατετέθη πρόταση αγοράς του 9% των μετοχών της τράπεζας Αλφα από την UniCredit. H επιτυχής πώληση της Eurobank άνοιξε την όρεξη του παγκόσμιου κεφαλαίου για αποκόμιση ισχυρών κερδών. Ο σοφός λαός λέει, ΄΄το χρήμα πάει στο χρήμα΄΄ και δικαιώνεται πολλάκις ιστορικά. Η τιμή που προτείνει η UniCredit είναι στα 1,46 ευρώ ανά μετοχή όταν η τιμή στο χρηματιστήριο είναι στα 1,27 ευρώ ανά μετοχή, κατά 19% πάνω της σημερινής τιμής. Το ερώτημα που ανακύπτει είναι γιατί η UniCredit δεν αγοράζει από το χρηματιστήριο σε χαμηλή τιμή παρά καταφεύγει στην πρόταση αγοράς απ΄ευθείας από το ΤΧΣ; Τι συμβαίνει τελικά; Ένα γεγονός μπορούμε να καταγράψουμε εδώ, την εισροή νέων κεφαλαίων στην Ελληνική αγορά, έστω και σε άμεσα μη παραγωγικές επενδύσεις πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει μια προσδοκία μιας καλύτερης οικονομικής κατάστασης για την χώρα. Το παγκόσμιο χρήμα δεν είναι χαζό, ξέρει πολύ καλά τι θα κάνει και πού θα επενδύσει. Κάθε άλλη σκέψη αποτελεί απλώς μια αντίδραση. Το θέμα, όμως, είναι αν η κυβέρνηση θα χειριστεί τα θέματα αυτά με γνώμονα το συμφέρον της χώρας και δεν θα προκληθεί από τον χορό των εκατομμυρίων. Είναι, επίσης, αλήθεια ότι η Ελληνική οικονομία έχει ανάγκη από νέες επενδύσεις, κυρίως παραγωγικές με μακροχρόνιο χαρακτήρα στην επένδυση. Με σοφή διαχείριση από μέρους της κυβέρνησης και σύνεση οι επενδύσεις αυτές θα αφήσουν ισχυρό αποτύπωμα στην κοινωνία. Το κράτος οφείλει να έχει ως κυρίαρχο στόχο την βελτίωση της ζωής του ταλαιπωρημένου Έλληνα πολίτη, του πολύπαθου από τις άστοχες, αμελέτητες, πρόχειρες και ανούσιες πολιτικές που ακολούθησαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Η σημερινή κυβέρνηση συγκέντρωσε πράγματι της προσδοκία των πολιτών, που της έδωσε σε διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις το πράσινο φως να προχωρήσει σε αυτά που υπόσχεται. Περιμένουν αλλά και είναι έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να αναθεωρήσουν την θέση τους. Πέρασε η εποχή όπου οι ιδεολογίες και οι θεωρητικολογίες έπαιζαν ρόλο στην εκλογική προτίμηση του Έλληνα πολίτη. Αυτό που μετρά σήμερα ο καθένας είναι αν βρίσκει δουλειά εύκολα, με καλές αμοιβές για να καλύψει τις ανάγκες του, να ανοίξει οικογένεια, να μεγαλώσει παιδιά και να μην μετρά δεκαρούλες για να αγοράσει ψωμάκι. Έβαλε τέλος στην αντίδραση, σε αγώνες αντίδρασης και αντίστασης, που δεν έχουν αποτέλεσμα. Έτσι διαβάζουμε εμείς την τεράστια αποχή από τις εκλογικές διαδικασίες όποιας μορφής. Το πάθος του Έλληνα για εκλογές είναι καταγεγραμμένο ιστορικά. Όμως τα τελευταία χρόνια η αποχή από τις εκλογές σημειώνει κάθε φορά και υψηλότερα ρεκόρ. Γνωρίζει πολύ καλά, ο σημερινός πολίτης, ότι αν δεν δουλέψει δεν θα φάει, τα ψέματα τελείωσαν. Τα χρέη είτε σε οικογενειακό επίπεδο είτε σε εθνικό είναι τεράστια. Το δημόσιο χρέος έφτασε στα 404 δις ευρώ. Πως θα αποπληρωθεί αυτό το τεράστιο ποσό; Με αγώνες στο πεζοδρόμιο, με ψέματα και παραπλανήσεις; Όχι βέβαια. Δεν θα χαριστεί ούτε ένα ευρώ από αυτά που χρωστάμε, όλα θα πρέπει να πληρωθούν στο ακέραιο και θα γίνει με δουλειά και προσήλωση στον στόχο, με ανάπτυξη του ΑΕΠ που τα περνά άμεσα στον πολίτη, να βλέπει να το νιώθει στην τσέπη του. Η κυβέρνηση θα δοκιμαστεί τα επόμενα τρία με τέσσερα χρόνια και αν αποδείξει την ικανότητά της, την κατανόηση των αναγκών των πολιτών και δικαιώσει την εκλογική προτίμηση των πολιτών θα καταγράψει μια νέα σελίδα στην ιστορία της χώρας. Θεωρούμε ότι τρέχει μια σημαντική ευκαιρία να αλλάξει η ποιότητα ζωής των Ελλήνων, να περάσει σε σύγχρονο επίπεδο ζωής, το δικαιούται και το διεκδικεί. Με αφορμή την πρόταση της UniCredit για την αγορά του 9% της Αλφα τράπεζας που κατέχει το ΤΧΣ επεκτείναμε την σκέψη μας ύστερα και από το χθεσινό δημοσίευμά μας για την Εθνική τράπεζα που περνά στην ευρεία δημοσιότητα σήμερα από ότι διαβάσαμε. Τα ζητήματα αυτά, που αφορούν την ζωή μας τα παρακολουθούμε στενά και θα καταγράφουμε τις σκέψεις μας δημόσια. Θα επανέλθουμε

Για την Εθνική Τράπεζα, πώληση του 20% του ΤΧΣ, οπτική δικαιοσύνης και σεβασμού

Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας απεφάσισε την πώληση του 20% από το 40% του μετοχικού κεφαλαίου της Εθνικής τράπεζας που κατέχει από την εποχή της έναρξης των μνημονίων και την (σιωπηρής) πτώχευσης της χώρας. Τότε το τραπεζικό σύστημα κινδύνευε άμεσα με χρεοκοπία, που θα είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια των καταθέσεων των πελατών τους. Το Ελληνικό Δημόσιο προχώρησε στην στήριξη του Τραπεζικού συστήματος με άμεση χρηματοδότηση ύψους 54 δις ευρώ και αν συμπεριληφθεί και το ποσό που αντιστοιχεί στο funding gup συνολικά θα φτάσουμε στα 60 δις ευρώ περίπου. Η παρέμβαση αυτή του Ελληνικού δημοσίου είχε ως αποτέλεσμα την κρατικοποίηση των τραπεζών αλλά είχε και ημερομηνία λήξεως. Το πρόγραμμα έλεγε ότι όταν επανέλθει η οικονομία σε μια κανονικότητα και οι τράπεζες θα έχουν ξεπεράσει τα προβλήματά τους οι μετοχές του ΤΧΣ θα διατεθούν σε κατάλληλη στιγμή προς πώληση. Σήμερα η Ελληνική οικονομία περνά σε μια φάση ανάκαμψης ενώ οι τράπεζες έχουν εξυγιανθεί σε σημαντικό βαθμό οπότε ήλθε ο καιρός της μεταβίβασης – πώλησης των μετοχικών ποσοστών του ΤΧΣ στο επενδυτικό κοινό. Ήδη το ΤΧΣ πούλησε ποσοστό 1,4% της τράπεζας Eurobank, μόλις πριν μια εβδομάδα με συγκεκριμένο μοντέλο. Σύμφωνα με τις προθέσεις του ΤΧΣ και το πρόγραμμά του, όπως ήδη έχει ανακοινώσει, θα πουλήσει το 20% από το 49% της Εθνικής τράπεζας που κατέχει. Είναι βέβαιο ότι οι πωλήσεις αυτές είναι σε συνάρτηση με το διαμορφωμένο κλίμα στην παγκόσμια οικονομία, πότε και πως θα γίνουν ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο αποτέλεσμα, δηλαδή. Το ΤΧΣ (το Ελληνικό Δημόσιο) να ανακτήσει όσο μεγαλύτερο ποσό από εκείνο που έβαλε για την στήριξη των τραπεζών. Για την Eurobank η μεταβίβαση – πώληση δεν καταγράφηκαν σημαντικές αντιρρήσεις και έκλεισε το ζήτημα. Για την Εθνική τράπεζα, όμως, υπάρχουν σημαντικές αντιδράσεις κυρίας διότι το ποσοστό είναι εξαιρετικά σημαντικό και βέβαια η Εθνική τράπεζα αποτελούσε την ναυαρχίδα του τραπεζικού συστήματος εκφράζοντας σχεδόν απόλυτα και το Ελληνικό δημόσιο στο τραπεζικό σύστημα. Παρ΄όλο που και πριν λίγο καιρό είχαμε δημοσιεύσει άρθρο ενημέρωσης για τους αναγνώστες μας και όχι μόνο επανερχόμαστε για περισσότερη ανάλυση. Στην Εθνική τράπεζα το δημόσιο ΄΄επένδυσε΄΄ ποσό αρχικά 8,46 δις. Υπολογίζοντας το funding gup το ποσό ανέρχεται στα 9,38 δις περίπου. Η σημερινή χρηματιστηριακή τιμή της Εθνικής είναι στα 5,47 ευρώ ή η συνολική χρηματιστηριακή αξία της τράπεζας είναι περίπου 5 δις ευρώ με συνολικό αριθμό μετοχών 914.715.153. Το 40% αυτών αποτιμάται στα 2 δις περίπου. Εύκολα βρίσκει κανείς ότι το Ελληνικό δημόσιο θα απωλέσει ποσό ύψους 9,38-2=7,38 δις ευρώ. Δεν θα έλεγε κάποιος ασήμαντο ποσό!! Εξ ου και ο λόγος για τον οποίο επανήλθαμε στο δημόσιο διάλογο. Όταν για λίγα ευρώ ανά μήνα που δίνει η κυβέρνηση, περίπου στα 30-40 ευρώ γίνεται περίσσιος πανηγυρικός λόγος, τι θα πούμε για τα ιλιγγιώδη ποσά των 7,38 δις μόνο από την πώληση της Εθνικής τράπεζας, που εν τέλει είναι περιουσία των Ελλήνων πολιτών! Κανείς, όμως, λόγος στα διάφορα κανάλια που κατακλύζονται από διάφορους βαθιά γνώστες και αναλυτές της οικονομίας. Τα δις για κάποιους είναι στραγαλάκια ενώ μερικά ευρώ είναι πιο βαριά!! Να σημειώσουμε ότι το 2009 η Citigroup στις ΗΠΑ είχε κρατικοποιηθεί όπως και άλλες τράπεζες και εταιρίες. Το 2010-2011 το Αμερικανικό δημόσιο άρχισε να πουλά τις μετοχές των τραπεζών και η πωλήσεις αυτές έφεραν 43 δις ευρώ κέρδη στα ταμεία του. Εδώ, στην μπανανία, πουλάμε όπως να είναι όποτε κι αν είναι σε όποιον και αν είναι. Γιατί υπάρχει ζήτημα και σε ποιόν πουλάμε. Η τράπεζα ήδη ανακοίνωσε ότι το 15% του 20% θα διατεθεί σε θεσμικούς επενδυτές και το 5% στους μικρομετόχους. Δεν ξέρουμε τις τιμές διάθεσης επίσημα τουλάχιστον. Εμείς από την μικρή αυτή γωνιά είχαμε προτείνει η τιμή διάθεσης για τους μικρομετόχους να έχει σημαντικό discount, να διατεθεί δηλαδή με σημαντικά χαμηλότερη τιμή ενώ για τους θεσμικούς η τιμή να είναι αρκετά υψηλότερη της σημερινής χρηματιστηριακής τιμής. Είναι βέβαιο ότι όποια τιμή διάθεσης και να αποφασίσει η τράπεζα δεν θα εισπράξει ούτε το αρχικό ποσό της επένδυσης. Η τιμή διάθεσης φημολογείται ότι θα είναι στα 6,5 ευρώ. Αρκετά πιο κάτω από τα 5,47 ευρώ που είναι η σημερινή χρηματιστηριακή αξία αξίας της, Παρ΄όλα αυτά υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον επενδυτών σε παγκόσμια κλίμακα (αλίμονο να μην υπήρχε) ακόμη και σε αυτή την τιμή. Με 6,5 ευρώ ανά μετοχή το ΤΧΣ θα εισπράξει για λογαριασμό του Ελληνικού δημοσίου ποσό ίσο με 1,2 δις περίπου. Η ζημιά είναι ολοφάνερη σε όλους. Εμείς επιμένουμε από αυτή την μικρή γωνιά, το ΤΧΣ να δώσει την ευκαιρία στους Έλληνες μικροεπενδυτές να συμμετέχουν στην αγορά του 20% του μετοχικού κεφαλαίου της Εθνικής τράπεζας με σοβαρά οικονομικά κίνητρα, σημαντικά μειωμένη τιμή κάτω του 5,47 ευρώ που είναι σήμερα στο Ελληνικό χρηματιστήριο. Άλλωστε η κυβέρνηση προσανατολίζεται στην λαϊκή συμμετοχή σε επενδύσεις με την ειδική έκδοση Ελληνικών Γραμματίων και μάλιστα ανά μήνα έκδοσης. Η ανάλυση που κάναμε μπορεί να εμπλουτιστεί και με άλλες προσεγγίσεις όπως για παράδειγμα να ακολουθήσουμε το πρότυπο πώλησης της Eurobank, όπως με δείκτες P/BV. Θα διαπιστώσουμε ότι η τιμή πώλησης θα πρέπει να βρεθεί στα 7,3 ευρώ ανά μετοχή δηλαδή αυξημένο από την σημερινή τιμή κατά 183%!!!!! Να η ευκαιρία που έχει μυριστεί το παρκαρισμένο χρήμα. Έτσι διαβάζουν και το εφοπλιστικό λόμπυ που εξέφρασε το αγοραστικό του ενδιαφέρον για την Εθνική τράπεζα. Το ΤΧΣ καλείται να λάβει υπόψιν του όλους τους παράγοντες και να αποφασίσει στα εξής, πότε, πως και πόσο θα πουλήσει και ακόμη ποιοι μπορούν να αγοράσουν. Δικαιοσύνη, ρεαλισμός και σεβασμός απαιτείται κατά την ταπεινή μας θέση!!

Ετήσιος προγραμματισμός προσλήψεων 2024

Η Υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως και η Υφυπουργός Βιβή Χαραλαμπογιάννη παρουσίασαν στο Υπουργικό Συμβούλιο της 18ης Οκτωβρίου 2023 τον ετήσιο προγραμματισμό προσλήψεων προσωπικού του δημοσίου τομέα για το έτος 2024. Ο προγραμματισμός προσλήψεων είναι απολύτως εναρμονισμένος με τις εκτιμήσεις του Υπουργείου Εσωτερικών σε συνεργασία με το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους σε εφαρμογή του κανόνα 1:1, δηλαδή μία πρόσληψη για κάθε μία αποχώρηση. Διευκρινίζεται ότι ο κανόνας του 1:1 εφαρμόζεται συνολικά σε όλο το Δημόσιο και όχι ανά κλάδο, γεγονός που επιτρέπει να καλύπτονται, κατά προτεραιότητα, οι ιδιαίτερες ανάγκες που παρατηρούνται στους διαφορετικούς κλάδους, κατά περίπτωση. Σε εφαρμογή των παραπάνω και λαμβάνοντας υπόψη τις προτεραιότητες που έχει θέσει η Κυβέρνηση καθώς και τα αιτήματα που υπέβαλαν οι φορείς, η κα Κεραμέως πρότεινε για το έτος 2024 την έγκριση συνολικά 16.521 προσλήψεων, εκ των οποίων ένας σημαντικός αριθμός θα κατευθυνθεί σε τρεις κρίσιμους τομείς του κράτους: • Υγεία: Προτεραιότητα η ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας υλοποιώντας εμπροσθοβαρώς, ήδη από τώρα, μεγάλο μέρος της προεκλογικής δέσμευσης, εγκρίνοντας άμεσα 6.500 θέσεις. • Κλιματική κρίση: Στο πλαίσιο αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση o στους αξιωματικούς της Πυροσβεστικής Ακαδημίας (διπλασιασμός του αριθμού των υποψηφίων, αξιοποίηση 700 θέσεων για εξειδικευμένο προσωπικό στο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας – ΕΜΟΔΕ, χειριστές ελικοπτέρων, μηχανικοί, πλοηγοί) o στην κάλυψη αναγκών σε φορείς που εδρεύουν στις πληγείσες περιοχές o στην ενίσχυση κλάδων που σχετίζονται με την προστασία των δασών. • Ταμείο Ανάκαμψης: Κάλυψη αναγκών προσωπικού που προκύπτουν από ορόσημα του Ταμείου Ανάκαμψης. Η Υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως δήλωσε: «Παρουσιάσαμε σήμερα, ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου, τον προγραμματισμό του Υπουργείου Εσωτερικών για την κάλυψη 16.521 θέσεων προσωπικού στο Δημόσιο για το έτος 2024. Όπως έχει εξαγγείλει ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, βασική προτεραιότητά μας είναι οι προσλήψεις στον τομέα της Υγείας, αλλά και σε άλλους κρίσιμους τομείς λειτουργίας του κράτους με στοχευμένο και εξορθολογισμένο τρόπο, προκειμένου να στελεχώσουμε τον Δημόσιο Τομέα με το αναγκαίο και ικανό προσωπικό. Στόχος μας είναι η διαρκής βελτίωση της εξυπηρέτησης του πολίτη μέσα και από την αποτελεσματική κάλυψη των αναγκών του.». Συγκεκριμένα ο αριθμός των προσλήψεων ανά Υπουργείο κατανέμεται ως εξής: Υπουργείο Υγείας: 6.500 Υπουργείο Εθνικής Άμυνας: 1.757 Υπουργείο Δικαιοσύνης: 1.260 Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη: 1.160 Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας: 990 Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού: 750 Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών: 388 Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης: 279 Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας: 208 Υπουργείο Ναυτιλίας: 197 Υπουργείο Πολιτισμού: 108 Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων: 107 Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών: 103 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας: 91 Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης: 80 Υπουργείο Εξωτερικών: 48 Υπουργείο Ανάπτυξης: 21 Υπουργείο Τουρισμού: 19 Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου: 17 Υπουργείο Εσωτερικών: 9 Οι υπόλοιπες προσλήψεις κατανέμονται σε λοιπούς φορείς όπως Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, ΟΤΑ Α’ και Β’ Βαθμού, Ανεξάρτητες Αρχές κλπ.

S&P: Από ΒΒΒ- σε ΒΒ+, θετικό outlook. Καλή εξέλιξη με ....παρακολούθηση για το μέλλον

Ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης Standad & Poor's αναβάθμισε την αξιολόγηση της Ελλάδας στην επενδυτική βαθμίδα, και ειδικότερα στο ΒΒΒ- από BB+ (που ήταν μία βαθμίδα κάτω από την επενδυτική), με σταθερό το outlook. Σύμφωνα με τον οίκο, τα δημόσια οικονομικά της Ελλάδας βελτιώνονται χάρη στις προσπάθειες δημοσιονομικής εξυγίανσης. Μετά την κρίση χρέους του 2009 - 2015, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην αντιμετώπιση των οικονομικών και δημοσιονομικών ανισορροπιών της χώρας. Ο οίκος αναμένει ότι οι περαιτέρω διαρθρωτικές οικονομικές και δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις, σε συνδυασμό με τα μεγάλα κονδύλια της ΕΕ, θα στηρίξουν την ισχυρή οικονομική ανάπτυξη την περίοδο 2023 - 2026 και θα στηρίξουν τη συνεχή μείωση του δημόσιου χρέους. Ο οίκος αναμένει ότι η κυβέρνηση θα πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα τουλάχιστον 1,2% του ΑΕΠ φέτος, υπερβαίνοντας τον στόχο του 0,7%, παρά το σημαντικό δημοσιονομικό κόστος λόγω των πρόσφατων πυρκαγιών και πλημμυρών. Προβλέπει ακόμη ένα μέσο πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού της τάξης του 2,3% του ΑΕΠ κατά την περίοδο 2024-2026. Σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης, οι πολιτικές πιέσεις πιθανόν να περιπλέξουν την ικανότητα της κυβέρνησης να διατηρήσει μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, και αυτό θα μπορούσε να επιβραδύνει την πρόοδο στη μείωση του χρέους στα τελευταία έτη του ορίζοντα των προβλέψεών μας και πέραν αυτού. Αιτιολόγηση της αναβάθμισης Όπως σημειώνει η S&P, η σημαντική δημοσιονομική εξυγίανση έχει θέσει τη δημοσιονομική πορεία της Ελλάδας σε σταθερά βελτιωτική τροχιά. Υποστηριζόμενη από μια πολύ ταχεία οικονομική ανάκαμψη, η ελληνική κυβέρνηση έχει καταφέρει να υπερκαλύπτει τακτικά τους δικούς της δημοσιονομικούς στόχους. Η καθαρή νίκη της Νέας Δημοκρατίας στις εκλογές φέτος με απόλυτη πλειοψηφία - τονίζει ο οίκος - και η αποφυγή ενός δυνητικά ασταθούς συνασπισμού, επιτρέπει στην κυβέρνηση να συνεχίσει να βασίζεται στις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες του παρελθόντος. Το εκλογικό αποτέλεσμα φαίνεται σε γενικές γραμμές να αποτελεί για τη συνέχιση της πολιτικής της ΝΔ και ο οίκος αναμένει ότι η κυβέρνηση θα προωθήσει τη μεταρρυθμιστική της ατζέντα. Αυτό περιλαμβάνει την περαιτέρω αντιμετώπιση του ακόμη μεγάλου δημόσιου χρέους, την κατοχύρωση της σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος και την πραγματοποίηση μεταρρυθμίσεων στο σύστημα δικαιοσύνης και υγείας, μεταξύ άλλων προσπαθειών για την ενίσχυση της ελληνικής ανταγωνιστικότητας. Ο οίκος εκτιμά ότι το δημόσιο χρέος της Ελλάδας θα μειωθεί στο περίπου 146% του ΑΕΠ μέχρι το τέλος του έτους, γεγονός που θα αποτελούσε σημαντική βελτίωση από το υψηλό επίπεδο του 189% του ΑΕΠ το 2020. Αυτό αντανακλά κάπως τον αντίκτυπο του πληθωρισμού, αλλά βαρύνει επίσης την ταχεία οικονομική επέκταση μετά την πανδημία του κορονοϊού. Ενώ το χρέος παραμένει υψηλό, το προφίλ του είναι ένα από τα πιο ευνοϊκά από όλα τα κράτη που αξιολογεί ο οίκος, η μέση σταθμισμένη ωρίμανση του χρέους της γενικής κυβέρνησης ήταν 19,7 έτη στο τέλος Ιουνίου 2023 και οι πληρωμές τόκων καταλαμβάνουν σήμερα ένα σχετικά μέτριο 5,7% των εκτιμώμενων εσόδων της γενικής κυβέρνησης. Στο μεταξύ, τονίζει ότι η Ελλάδα παραμένει εκτεθειμένη στους μεταβαλλόμενους ανέμους της παγκόσμιας οικονομίας. Σε αυτούς περιλαμβάνονται οι κίνδυνοι από μια ενδεχόμενη οικονομική επιβράδυνση που θα μπορούσε να επηρεάσει τους σημαντικούς για την οικονομία κλάδους του τουρισμού ή της ναυτιλίας που έχουν εξωστρεφή προσανατολισμό, ή μια άλλη ξαφνική αύξηση των τιμών της ενέργειας. Αυτές οι εξελίξεις θα μπορούσαν να επιβραδύνουν τη βελτιωμένη δυναμική των πιστωτικών δεικτών της Ελλάδας. "Οι αξιολογήσεις μας εξακολουθούν να περιορίζονται από το ακόμη μεγάλο δημόσιο χρέος και την αδύναμη εξωτερική θέση", τονίζει ο οίκος. Οι σημαντικές επενδυτικές ροές και οι σχετικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις θα στηρίξουν την οικονομική ανάπτυξη. Η ελληνική κρίση χρέους (2009 - 2015) έφερε μια μακρά περίοδο οικονομικής ύφεσης και αστάθειας, η οποία συνοδεύτηκε από έντονη υποεπένδυση, καθώς οι διαδοχικές κυβερνήσεις οι διαδοχικές κυβερνήσεις μείωσαν τις δαπάνες για την υγεία, την εκπαίδευση και τις υποδομές. Μέχρι το 2019, η κατάσταση βελτιώθηκε, καθώς οι άμεσες ξένες επενδύσεις ανέκαμψαν (μεταξύ άλλων μέσω των πωλήσεων μη εξυπηρετούμενων δανείων από τις τράπεζες), ενώ η επιχειρηματική εμπιστοσύνη ενισχύθηκε γρήγορα σε συνδυασμό με την πρόοδο στη δημοσιονομική εξυγίανση και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, μεταξύ άλλων όσον αφορά τη φορολογική συμμόρφωση, την αγορά εργασίας, τους νόμους περί ανταγωνισμού και πτυχές της (ακόμη μη πλήρως ολοκληρωμένης) μεταρρύθμισης στη δικαιοσύνη. Η ανάκαμψη από την κρίση χρέους και στη συνέχεια η πανδημία του κορονοϊού ενίσχυσε την ανάκαμψη των επενδύσεων και την εμπιστοσύνη στην οικονομία. Η ταχεία ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών οδήγησε σε σημαντική πρόοδο όσον αφορά τη μείωση της φοροδιαφυγής. Οι ισχυρές επιδόσεις του τουρισμού, της ναυτιλίας και της μεταποίησης τα τελευταία χρόνια, παράλληλα με την πρόοδο των τραπεζών στην πώληση και την επίλυση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, οδήγησαν σε περαιτέρω επενδύσεις. Επιπλέον, η αύξηση του ΑΕΠ της Ελλάδας άντεξε αρκετές καταστροφικές πυρκαγιές και πλημμύρες το 2023. Ο οίκος δεν αναμένει ότι αυτά τα κλιματικά φαινόμενα θα επηρεάσουν σημαντικά την ελληνική οικονομική ανάπτυξη, λόγω του εξαιρετικά τοπικού και χρονικά περιορισμένου χαρακτήρα των γεγονότων. Τα δεδομένα υποδηλώνουν μόνο κάποια οριακή μείωση της εμπιστοσύνης, που συνάδει με το γεγονός ότι οι πληγείσες περιοχές αντιπροσωπεύουν μόνο ένα μικρό μέρος της οικονομικής δραστηριότητας. Ο οίκος αναμένει αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,5% για το 2023, σε γενικές γραμμές σύμφωνα με ανάπτυξη του 2,4% που παρατηρήθηκε το α' εξάμηνο του έτους. Ο κλάδος του τουρισμού τα πηγαίνει ιδιαίτερα καλά, καθώς τα στοιχεία δείχνουν ότι η Ελλάδα είχε το καλύτερο α' εξάμηνο εισερχομένων ταξιδιωτών από την έναρξη των καταγραφών των στοιχείων, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τις εισπράξεις από ταξίδια του πρώτου επταμήνου που είναι 18% πάνω από τα επίπεδα της ίδιας περιόδου του 2019. Πρόκειται για την ταχύτερη ανάκαμψη μεταξύ των μεγάλων ευρωπαϊκών τουριστικών προορισμών. Η επέκταση των επενδυτικών ροών, η βελτίωση των αποτελεσμάτων στην αγορά εργασίας (η ανεργία αναμένεται να μειωθεί στο 9,2% το επόμενο έτος από το υψηλό του 28,2% το γ' τρίμηνο του 2013) και οι υποστηρικτικές συνθήκες μετά την ομαλοποίηση του τραπεζικού τομέα θα στηρίξουν την ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια, η οποία, σύμφωνα με τις προβλέψεις του οίκου, θα κυμανθεί κατά μέσο όρο στο 2,6% την περίοδο 2024-2026. Η οικονομία της Ελλάδας έχει αναπτυχθεί κατά 26% (σε πραγματικούς και εποχικά προσαρμοσμένους όρους) από το πλήγμα που δέχτηκε από την πανδημία το β' τρίμηνο του 2020. Ωστόσο, η παραγωγή παραμένει περίπου 22% κάτω από το ανώτατο επίπεδό της πριν από την κρίση δημόσιου χρέους το β' τρίμηνο του 2007 (παρά το γεγονός ότι τα στοιχεία του ισοζυγίου πριν από το 2010 δεν είναι πλήρως συγκρίσιμα, επειδή έχουν διαφορετικό έτος βάσης), γεγονός που υποδηλώνει περιθώριο για ανάπτυξη πάνω από την τάση τα επόμενα χρόνια. Στις 31 Αυγούστου 2023, η Ελλάδα υπέβαλε αίτημα τροποποίησης του Εθνικού Σχεδίου ΑΑνάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με την κύρια αναθεώρηση να προκύπτει από πρόσθετα δάνεια ύψους 5 δισ. ευρώ που συνδέονται με το RePowerEU, μαζί με επιπλέον 795 εκατ. ευρώ που συνδέονται με νέα μεταρρυθμιστικά μέτρα. Με τον τρόπο αυτό, τα συνολικά κεφάλαια που είναι διαθέσιμα στην Ελλάδα θα ανέλθουν σε 36 δισ. ευρώ (18,2 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 17,7 δισ. ευρώ σε δάνεια), τα οποία είναι διαθέσιμα στο πλαίσιο του μηχανισμού ανθεκτικότητας και ανάκαμψης της ΕΕ (RRF) κατά την περίοδο 2021-2026. Η Ελλάδα είναι ο μεγαλύτερος αποδέκτης του RRF στην ΕΕ σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας της. Περισσότερο από το ένα τρίτο των κονδυλίων από το RRF προβλέπεται για την πράσινη μετάβαση της χώρας, σχεδόν το 1/4 για την ψηφιοποίηση και το υπόλοιπο για τη στήριξη των ιδιωτικών επενδύσεων, τις μεταρρυθμίσεις της αγοράς εργασίας, την υγειονομική περίθαλψη και το Δημόσιο. Η Ελλάδα υπέβαλε το τρίτο αίτημα εκταμίευσης του RRF στις 16 Μαΐου 2023, το οποίο θα αποδεσμεύσει χρηματοδότηση ύψους 1,72 δισ. ευρώ. Ήταν μεταξύ των τριών πρώτων χωρών που υπέβαλαν τρίτο αίτημα εκταμίευσης. Κατά τη γνώμη του οίκου, εάν χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά, τα κεφάλαια αυτά θα μπορούσαν να επιταχύνουν τις διαρθρωτικές οικονομικές βελτιώσεις, να συμβάλουν σε ισχυρότερη ανάπτυξη και να ενισχύσουν την ικανότητα εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους κατά τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα των προβλέψεων του S&P. Ωστόσο, παρά τις επιτυχείς εκταμιεύσεις, ο ρυθμός εκτέλεσης των κεφαλαίων αυτών ήταν μέχρι στιγμής χαμηλός και ο οίκος αναμένει ότι θα επιταχυνθεί. Από το 2015, οι ελληνικές κυβερνήσεις έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο στη μείωση της φοροδιαφυγής, στη μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας, στο σύστημα αφερεγγυότητας, στη δημόσια υγεία, στο δίκαιο του ανταγωνισμού και σε ορισμένες πτυχές του δικαστικού συστήματος. Παρ' όλα αυτά, η δικαιοσύνη στην Ελλάδα, η οποία περιλαμβάνει μεγάλους χρόνους δίκης και αβέβαιη εφαρμογή του νόμου, παραμένει αποτρεπτικός παράγοντας για τις επιχειρήσεις και τις επενδύσεις. Παρόλο που η κτηματογράφηση και η οριοθέτηση των ορίων των ιδιοκτησιών συνεχίζεται και ψηφιοποιείται όλο και περισσότερο, δεν έχουν καταγραφεί όλες οι περιοχές της Ελλάδας στο εθνικό κτηματολόγιο (αυτό είναι μοναδικό στην Ευρώπη). Τα πρωτογενή πλεονάσματα επιτάχυναν τη μείωση του δημόσιου χρέους Οι δημοσιονομικές επιδόσεις της Ελλάδας παραμένουν ισχυρές. Ο οίκος αναμένει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα φτάσει τουλάχιστον στο 1,2% το 2023, παρά το σημαντικό δημοσιονομικό κόστος που σχετίζεται με τις πρόσφατες πυρκαγιές και πλημμύρες. Η υπεραπόδοση των εσόδων έχει συνδράμει στη βελτίωση της δημοσιονομικής θέσης της Ελλάδας, με το εγχείρημα της ψηφιοποίησης όλο και περισσότερων υπηρεσιών να αποδίδει καρπούς μέσω της μεγαλύτερης φορολογικής συμμόρφωσης. Μπορεί η Ελλάδα να έχει σημειώσει πρόοδο στην κάλυψη του χάσματος του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) (η διαφορά μεταξύ των εκτιμώμενων εισπράξεων ΦΠΑ και των πραγματικών εσόδων ΦΠΑ, μέτρο φορολογικής συμμόρφωσης), παραμένει ωστόσο σε χειρότερο επίπεδο από τις ομόλογές της. Αυτό συνεπάγεται πως υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω αύξηση των εσόδων, αν και ο λόγος των συνολικών κρατικών εσόδων προς το ΑΕΠ στην Ελλάδα είναι από τους υψηλότερους μεταξύ των κρατών που αξιολογεί η S&P. Αν και αυτό υποδηλώνει ότι μπορεί να υπάρξει πολιτική πίεση για μείωση των φόρων, αναμένεται ότι το ποσοστό των κρατικών εσόδων στο ΑΕΠ θα μειωθεί σταδιακά, καθώς το ΑΕΠ συνεχίζει να ανακάμπτει στα προ της κρίσης χρέους επίπεδα. Ο προϋπολογισμός του 2024 που κατατέθηκε προβλέπει περαιτέρω εξυγίανση, με στόχο πρωτογενές πλεόνασμα 2,1% του ΑΕΠ. Για να επιτευχθεί αυτό, οι αρχές έχουν ανακοινώσει σχέδια για αυστηρότερη φορολογική συμμόρφωση. Ωστόσο, μεγάλο μέρος της εξυγίανσης είναι αποτέλεσμα προηγούμενων μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος του 2016 (Νόμος Κατρούγκαλου), που σημαίνει ότι ακόμη και σε ένα σενάριο χωρίς αλλαγή πολιτικής, η δημοσιονομική τροχιά της Ελλάδας θα συνεχίσει να είναι βελτιωμένη. Υπό αυτή την έννοια, η κυβέρνηση φαίνεται να έχει περιθώρια ενώ εξακολουθεί να επιτυγχάνει δημοσιονομικούς στόχους για να συνεχίσει τα σχέδιά της για αύξηση των δαπανών το 2024, σύμφωνα με τις προεκλογικές υποσχέσεις, συμπεριλαμβανομένων μέτρων όπως οι μισθοί στο δημόσιο τομέα, οι εφάπαξ αυξήσεις των συντάξεων, ο στοχευμένος φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων, οι ελαφρύνσεις για τις οικογένειες και η αύξηση των χορηγήσεων σε δημόσιες επενδύσεις. Το χρέος βρίσκεται πλέον σταθερά σε πτωτική τροχιά. Αφού κορυφώθηκε στο 207% το 2020, εκτιμούμε ότι το ακαθάριστο χρέος της γενικής κυβέρνησης θα μειωθεί περίπου στο 139% του ΑΕΠ έως το 2026. Ο οίκος εκτιμά ότι περίπου 45 ποσοστιαίες μονάδες αυτής της βελτίωσης θα έχουν πραγματοποιηθεί μεταξύ 2020 και 2023, κυρίως χάρη στην έντονη αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ. Ωστόσο, αναμένει ότι το αυστηρό δημοσιονομικό καθεστώς της Ελλάδας θα διαδραματίσει αυξανόμενο ρόλο και ήδη αναμένεται ότι οι καθαρές ροές χρέους θα γίνουν αρνητικές έως το 2025. Τα ταμειακά αποθέματα είναι μεγάλα στην Ελλάδα: ανέρχονται σε περίπου 37,2 δισ. ευρώ (17% του ΑΕΠ). Αφαιρουμένων των ρευστών περιουσιακών στοιχείων, το ακαθάριστο δημόσιο χρέος εκτιμούμε ότι θα μειωθεί στο 125% του ΑΕΠ μέχρι το τέλος του 2026. Το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης της Ελλάδας παραμένει πολύ χαμηλό σε περίπου 1,64% από τον Ιούνιο του 2023. Ωστόσο, αυτό αρχίζει να αυξάνεται καθώς η Ελλάδα δανείζεται από τις αγορές. Υπολογίζεται ότι το μέσο κόστος του νέου δανεισμού εκτινάχθηκε στο 3,3% το πρώτο εξάμηνο του 2023 από 1,3% το 2022. Ωστόσο, το προαναφερθέν πρόγραμμα swaps και η εξαιρετικά μεγάλη μέση ληκτότητα του χρέους, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες μείωσης της πίεσης. Μετά από μια σημαντική επιδείνωση πέρυσι, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (CAD) της Ελλάδας παρουσιάζει σημάδια χαλάρωσης. Οι τελευταίες αναθεωρήσεις δείχνουν ότι έφτασε στο 10,3% του ΑΕΠ το 2022. Ωστόσο, τους πρώτους επτά μήνες του 2023 μειώθηκε στα 7,3 δισεκατομμύρια ευρώ, από 11,5 δισεκατομμύρια ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2022. Η βελτίωση μπορεί να εξηγηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ανάκαμψη στις τουριστικές δαπάνες καθώς και τη μείωση του κόστους για εισαγωγές ενέργειας. Συνολικά, ο οίκος εκτιμά ότι το CAD θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο στο 5,8% του ΑΕΠ την περίοδο 2023-2026, σύμφωνα με την εκτίμηση ότι το κόστος της ενέργειας θα παραμείνει συγκρατημένο και ο τουρισμός θα συνεχίσει να αναπτύσσεται. Ο εγχώριος πληθωρισμός αρχίζει να εξομαλύνεται προς τον στόχο της ΕΚΤ για επίπεδο κάτω του 2%. Ο πληθωρισμός τους πρώτους εννέα μήνες του 2023 μειώθηκε σε μέσο όρο στο 4,4% από 9,3% για όλο το 2022. Οι τιμές της ενέργειας ασκούν σαφώς αποπληθωριστικό αντίκτυπο για το μεγαλύτερο μέρος του 2023, αν και δεδομένων των πρόσφατων εξελίξεων στις τιμές του πετρελαίου, ο οίκος αναμένει ελαφρά αντιστροφή αυτής της τάσης για τους τελευταίους μήνες του έτους και προβλέπει πληθωρισμό 4% για το 2023 συνολικά. Τελικά, βλέπει τον πληθωρισμό να υποχωρεί κατά μέσο όρο στο 2,1% την περίοδο 2024-2026. Στο βαθμό που ο πληθωρισμός παραμένει σε αντιστοιχία με τους εμπορικούς εταίρους, η ελληνική ανταγωνιστικότητα δεν επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό. Η Ελλάδα έχει αρχίσει να πωλεί τις διάφορες συμμετοχές της στο τραπεζικό σύστημα. Στις 9 Οκτωβρίου, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) πούλησε το 1,4% της συμμετοχής του στη Eurobank, αποκομίζοντας 94 εκατ. ευρώ. Το ΤΧΣ εξακολουθεί να έχει συμμετοχές στις υπόλοιπες τρεις συστημικές τράπεζες, κατέχοντας αντίστοιχα το 40,4%, το 27% και το 9% της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, της Τράπεζας Πειραιώς και της Alpha Bank. Δεδομένης της πολύ ισχυρής απόδοσης των μετοχών των ελληνικών τραπεζών το 2023 (ο δείκτης FTSE/ATHEX Banks Index έχει αυξηθεί κατά περίπου 45% φέτος), σε συνδυασμό με ευρύτερες σαφείς βελτιώσεις στην ποιότητα του ενεργητικού σε επίπεδο συστήματος, ο οίκος θεωρεί τα σχέδια για την εκποίηση των υπόλοιπων συμμετοχών έως το 2025 σε γενικές γραμμές αξιόπιστα. Με τη βελτίωση της κατάστασης στο τραπεζικό σύστημα, η ιδιωτική πίστη άρχισε επιτέλους να επεκτείνεται σε καθαρούς όρους, αντιστρέφοντας την τάση συρρίκνωσης του καθαρού δανεισμού από το 2010. Αυτό εξηγείται εν μέρει από τα δάνεια του RRF που διοχετεύονται μέσω του τραπεζικού συστήματος, αλλά σε μεγαλύτερο βαθμό αντικατοπτρίζει την πρόοδο στο τραπεζικό σύστημα, με αποτέλεσμα την αύξηση της ικανότητας στήριξης της οικονομίας. Θετικό σενάριο Η Standard & Poor's σημειώνει πως θα μπορούσε να προχωρήσει σε αναβάθμιση του ελληνικού αξιόχρεου εάν ο δείκτης δημόσιου χρέους υποχωρήσει περαιτέρω σε επίπεδα που ευθυγραμμίζονται με αυτά των ομοειδών κρατών. Όπως εκτιμά, αυτό θα προκύψει από τον συνδυασμό της διατήρησης των στέρεων βάσεων ως προς τα πρωτογενή πλεονάσματα του προϋπολογισμού για παρατεταμένη περίοδο και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν την ελληνική οικονομική ανταγωνιστικότητα και την πλήρη αξιοποίηση των κεφαλαίων που διοχετεύονται από το Ταμείο Ανάκαμψης. Αρνητικό σενάριο Στο αρνητικό του σενάριο ο οίκος υποστηρίζει πως θα μπορούσε να προχωρήσει σε τυχόν υποβάθμιση της αξιολόγησης εάν η δημοσιονομική απόδοση της Ελλάδας και οι εξωτερικές ανισορροπίες, όπως από το αυξημένο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, επιδεινωθούν σημαντικά, περισσότερο του αναμενόμενου.